Ndërtesa Yacoubian është një simbol i rëndësishëm i arkitekturës në Bejrut, Liban, e cila u ndërtua në vitin 1963 nga arkitekti Rafiq Moheb. Ajo është e vendosur në lagjen Karakas dhe është e ndarë në dy blloqe, Blloku A dhe Blloku B, të cilët kanë fasada të ndryshme dhe ofrojnë pamje të shkëlqyera nga dritaret dhe ballkonet e tyre.

Blloku A ka një fasadë konkave dhe është vendosur përgjatë rrugës Venus, duke ofruar një pamje të mrekullueshme të Mesdheut. Ndërsa Blloku B shtrihet në Rrugën e Kuvajtit dhe është i organizuar me një strukturë më të ngushtë. Secili bllok përmban apartamente me ballkone dhe dritare që hapen në hapësira të përbashkëta, reflektim i stilistikës së Le Corbusier.

Ndërtesa Yacoubian është një ndërtesë 10-katëshe, e ndarë në dy blloqe me 140 apartamente. Ndryshe nga stili kolonial i homologut të saj në Kajro, Yacoubian e Bejrutit vjen në formë të kthyerit U, duke shprehur një stil modern dhe elegant, i frymëzuar nga Le Corbusier. Ndërtesa filloi pa asnjë ashensor, por me kalimin e kohës u përmirësua për të përfshirë këtë shërbim, duke u përshtatur me nevojat e banorëve të saj. Në fillim, përreth saj ishin kaktusë dhe parcela të gjelbra, por sot ajo është e rrethuar nga ndërtesa moderne dhe zona private në çatitë e saj të betonit, tregues i ndryshimeve të mëdha në mjedisin e saj.

Yacoubian ka qenë një qendër e jetës dhe aktiviteteve në Bejrut për më shumë se 60 vjet. Ajo ka përjetuar luftëra, festime, kriza dhe momente të bukura të jetës, duke qëndruar një pjesë e rëndësishme e historisë së qytetit. Për qiramarrësit e saj, ajo mbetet një vend i preferuar për të jetuar dhe për të ndjekur jetën e tyre në kryeqytetin e tyre të dashur.

Në ndërtesën Yacoubian, pllakat e dyshemesë së korridorit kanë ngjyra të ndryshme dhe shumica prej tyre mbajnë origjinalen. Ajo është një shembull i rëndësishëm i si arkitektura mund të përshtatet me kohën, duke mbajtur ende trashëgiminë e saj të dizajnit origjinal dhe të cilësisë së ndërtimit.

Në vite, kjo ndërtesë e famshme ka qenë një qendër e aktivitetit kulturor, duke pritur artistë të mëdhenj si këngëtarja Fayza Ahmed dhe komediani Abdel Salam Al Nabulsy. Katër katet e saj të fundit, poshtë nivelit të tokës, ndihmuan në mbështetjen e një klub nate të njohur, Venus, që ishte një pikë takimi e njohur në jetën nate të Bejrutit.

Megjithatë, gjatë Luftës Civile Libaneze, ndikimi i trazuar i këtij konflikti arriti edhe në ndërtesën Yacoubian. Venusi mbylli dyert e tij dhe ndërtesa ra nën hijen e konfliktit të armatosur, duke pasur një impakt të thellë në jetën sociale dhe kulturore të qytetit.

Sot, ndërtesa Yacoubian është një metaforë e trashëgimisë arkitekturore të vjetër të Bejrutit. Edhe pse e rrënuar, ajo vazhdon të jetë subjekt i shfaqjeve artistike dhe veprave të artit që reflektojnë marrëdhënien midis kujtesës së shkuar dhe realitetit të sotëm urban. Në kohërat moderne, ajo është e quajtur edhe “Ndërtesa Yacoubian, Bejrut”, duke shndërruar rrënjët e saj në një pikë reference për interpretimin e kompleksitetit të jetës dhe historisë së qytetit të gjallë.

Pavarësisht transformimeve dhe ndryshimeve, ndërtesa Yacoubian mbetet një pjesë e rëndësishme e peizazhit urban të Bejrutit, duke reflektuar historinë dhe zhvillimin e qytetit të tij nëpër dekadat./UBTNews/

Nga Aljazeera, në përkthim dhe përshtatje të D.E

Në një ceremoni solemne të organizuar në Prishtinë për të nderuar 25-vjetorin e çlirimit të Kosovës, Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës (AGK) ka ndarë mirënjohje të veçanta për më shumë se 400 profesionistë të medias nga Kosova, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, si dhe për gazetarë ndërkombëtarë të cilët kontribuan në raportimin nga Kosova gjatë periudhës së okupimit dhe luftës në vitet 1998-1999.

Mirënjohjet u ndanë për të njohur dhe vlerësuar kontributin e jashtëzakonshëm të këtyre individëve në rrugën drejt lirisë së shtypit dhe të informimit gjatë kohës kur Kosova përballej me sfidat më të mëdha historike. Çdo mirënjohje u shoqërua me fjalë falenderimi dhe përshëndetje për të gjithë ata që me profesionalizmin dhe vendosmërinë e tyre, kontribuan në dokumentimin dhe shpërndarjen e lajmeve në një kohë të vështirë për vendin.

Ferid Selimi, dekan i Fakultetit të Medias dhe Komunikimit në UBT, u nderua me një nga mirënjohjet për kontributin e tij në fushën e gazetarisë gjatë kësaj periudhe të vështirë. Ai ka shprehur emocionin e tij për këtë vlerësim dhe ka falënderuar Asociacionin e Gazetarëve të Kosovës për vlerësimin dhe për njohjen e punës së tij dhe të të gjithë atyre që bashkëpunuan me të.

“Ishte fund korriku a fillim gushti i vitit 1983, (asokohe, unë 20 vjeçar) kur së bashku me Qani Mehmedin (Redaktor i atëhershëm në revistën javore “Zëri i Rinisë”, Qaniu tashmë i ndjerë) zhvilluam intervistën e parë me Nerimane Kamberin (aso kohe 16 vjeçare) që sapo kishte botuar romanin e saj të parë në gjuhën frënge në Belgjikë. Për kohën ishte sensacion, sepse Nerimanja 16 vjeçare ishte bërë autorja më e re shqiptare që kishte botuar roman.  Intervista me titull: “Vasha e ambicieve të mëdha” u botua në Zëri i Rinisë. Ishte ky shkrimi i parë imi më serioz në gazetari, e që më hapi udhë për gazetar.  Pas 41 viteve angazhim në gazetari, në fillim si ndjekës dhe shkrues i ngjarjeve, e më pas edhe në edukimin e brezave të rinj, në vitin 2024, AGK më ndan Mirënjohje me motivin: “Për kontribut të jashtëzakonshëm në gazetari dhe media, në rrethana të okupimit, para dhe gjatë luftës në Kosovë 1998-99” Faleminderit!”, shkruan Selimi.

Safet Zejnullahu, ligjërues në Fakultetin Media dhe Komunikim në UBT, është një nga ata gazetarë që kontribuoi gjatë periudhës së okupimit dhe luftës në Kosovë në vitet 1998-1999. Ai është nderuar me çmimin për “kontributin e jashtëzakonshëm në gazetari dhe media, në rrethana të okupimit, para dhe gjatë luftës në Kosovë”.

Përveç kontributit në fushën e gazetarisë, Zejnullahu vlerëson dhe përmend me respekt dhe mirënjohje kolegët dhe udhëheqësit e tjerë të QIK-ut dhe të zyrave të Kosovës nëpër botë, që ndihmuan në shpërndarjen e lajmeve dhe mundën terrin informativ.

“1990-1999 – koha kur gazetarët shqiptarë e fituan betejën e tyre kundër Serbisë. Më erdhi sot mirënjohja nga AGK për kontribut në gazetarinë e Kosovës në rrethana okupimi, aparteidi e lufte.  Faleminderit AGK! Kontributin më të madh në këtë periudhë (edhe jetësor, sepse nuk besoj se do ta kaloj asnjëherë atë angazhim, përkushtim e, mbi të gjitha, sukses e arritje kulmore si media) e kam dhënë në Qendrën për Informim të Kosovës (QIK). Bashkë me kolegët e medieve të tjera, atyre vendore e atyre ndërkombëtare, e mundëm terrin informative të imponuar nga Serbia. Një luftë e fituar edhe në fushën e medias, një detyrë e kryer me nder nga të gjitha gazetarët”, shkruan Zejnullahu.

Zejnullahu duke falënderuar AGK-në, kujton edhe bashkëpunëtorët e asaj kohe të cilëve me emër e mbiemër ia rikujtoi dhe vlerësoi kontributin.

“Ndjej për borxh (për gjeneratat e reja) të sjell këtu emrat e të gjithë atyre që dhanë kontribut në QIK: Nismëtarët: Ibrahim Berisha, Mehmet Kraja, Avni Spahiu, Lindita Aliu. Ekipi që barti barrën më të madhe në kohën më të vështirë: Enver Maloku, Xhemail Mustafa, Sabedin Haliti, Muhamet Hamiti, Skender Hyseni, Hilmi Zogiani, Shefki Ukaj, Bajram Mjeku, Safet Zejnullahu, Vjosa Sadriu, Refki Morina, Nazim Lleshi, Ibrahim Gashi, Ramadan Muçolli, Sanije Berisha, Fatmir Hadri, Adnan Ruhani, Remzi Ademi, Edmond Hajrullaaga, Mujë Ferati, Behram Krasniqi, Ismet Berisha”, shkruan ligjëruesi Zejnullahu në rrjetin e tij social në Facebook. Pa harruar asnjëherë kontributin e udhëheqësve dhe personelit të zyrave të Kosovës anekënd globit, të cilët i shpërndanë lajmet tona (në shqip, anglisht, gjermanisht e frëngjisht). Kontribut i veçantë: të gjithë kryetarët e Komisioneve për Informim nëpër të gjitha vendbanimet e Kosovës. Pa ta, informatat nuk do të arrinin me kohë dhe do të duhej kohë për t’i verifikuar. Shënim: Le të mos harrojmë se, në krye me Enver Malokun, QIK-u nxori gazetën e parë të mbrëmjes në Kosovë”, shkruan Zejnullahu.

Musa Sabedini, ligjërues në Fakultetin Media dhe Komunikim në UBT, u nderua po ashtu me çmimin për “kontributin e jashtëzakonshëm në gazetari dhe media, në rrethana të okupimit, para dhe gjatë luftës në Kosovë”. Sabedini shprehet se ky vlerësim i jep vlerë dhe kuptim punës sfiduese të të bërit gazetari në Kosovë.

“Kjo është një mirënjohje e dhënë nga AGPK-ja, një falënderim nga zemra. Realisht ditën kur janë ndarë mirënjohjet isha në Tiranë dhe nuk kisha mundësi të isha prezent edhe pse realisht nuk më kanë informuar që do të marrë mirënjohje. Megjithatë pas katër çmimeve të fituara për gazetari hulumtuese dhe shumë mirënjohje e shpërblime tjera, që ndërlidhën me punën time profesionale në gazetari, edhe kjo mirënjohje i jep vlerë dhe kuptim punës sonë shumë sfiduese, e të dobishme për shoqërinë dhe vet ngritjen e cilësisë, në të bërit gazetari në Kosovë”, shkruan Sabedini në rrjetin e tij social.

Në këtë ceremoni, me mirënjohje u nderuan mbi 400 gazetarë, kameramanë e fotoreporterë, nga Kosova, Shqipëria e Maqedonia e Veriut, si dhe ata ndërkombëtarë që kanë raportuar në atë kohë nga Kosova./UBTNews/

D.E

Në agimin e mëngjesit, poeti i mirënjohur Agim Doçi u largua nga kjo botë, duke lënë pas një boshllëk në letrat shqipe. Pasi kishte kaluar ditë të vështira në reanimacionin e Shërbimit Neurovaskular në QSUT, ku ndodhej pas një hemorragjie cerebrale, ai u nda nga jeta më 24 qershor, në orën 06:00 të mëngjesit, në moshën 76-vjeçare.

Lajmi mblodhi menjëherë ngushëllime dhe mesazhe mirënjohjeje nga bashkëpunëtorët e tij të shumtë.

Në rrjetet sociale, këngëtarja e njohur Myfarete Laze shkroi një mesazh prekës, “Lamtumirë Lamtumirë, Agim Doçi. O pendë artë e vargut poetik e të kënduar në breza. Te kjoftë dheu i lehtë ashtu si të lehtë, të bukur, e bëre jetën tonë, plot shpresë, mençuri, dashuri, patriotizëm, vlera, duke skalitur në mos harresë emrin Agim Doçi. Ashtu si trokite në çdo zemër me vargun tënd të kënduar. Lamtumirë Agim Doçi.” Laze shprehu gjithashtu ngushëllimet më të thella për familjarët e poetit: “Pushofsh në paqe me Zotin tënd.”

Kushdo që e kujton Doçin, sjell në mendje vargjet e tij të pavdekshme si “Nata”, “Mos ja prishni lumturinë”, dhe “A vritet pafajësia?” – këngë që kanë shoqëruar breza të tërë. Ceremonia e varrimit do të zhvillohet ditën e nesërme në Tiranë, ndërsa homazhet do të mbahen në orën 11:00.

Agim Doçi, i lindur më 9 maj 1948, u arsimua në Shkodër dhe më pas në Universitetin Shtetëror të Tiranës në Fakultetin e Inxhinierisë Elektrike. Ai ka punuar si inxhinier në Montimet Industriale dhe më vonë si kryeinxhinier për energjinë në Kombinatin e Drurit “Misto Mame”. Në vitet e fundit të ’80, përfshihet në lëvizjet e dhjetorit 1990.

Si një autor i shquar këngësh, Doçi ka fituar mbi 50 çmime, përfshirë edhe përfaqësimet në Eurovizion. Ai ka bashkëpunuar ngushtë me kompozitorin Edmond Zhulali dhe ka krijuar mbi 100 këngë për luftën e Kosovës, ndër të cilat dallohen “Marrshi i UÇK-së” dhe “A vritet pafajsia”.

Përveç këngëve, Doçi ka botuar edhe disa libra me poezi si ‘Hajde dru me pre’, ‘Rrëzuar mbi vetminë’, dhe ‘Rituali i kryqëzimit’. Lamtumira e tij lë një trashëgimi të pasur dhe të paharrueshme për të gjithë dashamirësit e artit dhe poezisë shqipe./UBTNews/

Kina ka ndryshuar emrat e rreth 630 fshatrave ujgure në një mënyrë sistematike që synon të fshijë identitetin fetar, historik dhe kulturor të kësaj komuniteti etnik. Sipas një raporti të fundit nga Human Rights Watch, kjo praktikë është realizuar për të zëvendësuar emrat tradicionalë me ata që përputhen me ideologjinë e Partisë Komuniste Kineze, si pjesë e përpjekjeve për të kontrolluar dhe asimiluar popullsinë ujgure.

Grupi i të drejtave të njeriut, në bashkëpunim me Uyghur Hjelp, një organizatë avokatesh norvegjeze, identifikoi se në periudhën nga viti 2009 deri në 2023, emrat e 630 fshatrave në Xinjiang ishin ndryshuar. Këto të dhëna u grumbulluan nga faqja zyrtare e internetit e Byrosë Kombëtare të Statistikave të Kinës. Zëvendësimet më të zakonshme të emrave ishin si “Lumturia”, “Uniteti” dhe “Harmonia”, emra që nuk kanë lidhje direkte me kulturën apo historinë ujgure, por që përshtaten me narrativën e qeverisë kineze.

Maya Wang, drejtuese e detyrës së Human Rights Watch për Kinën, komentoi se këto ndryshime emrash shërbejnë si pjesë e strategjisë së qeverisë kineze për të eliminuar shprehjet kulturore dhe fetare të ujgurëve. Kjo politikë është bërë e njohur ndërkombëtarisht në vitin 2018, kur raportohet se një numër i madh i ujgurëve dhe minoriteteve turke ishin mbajtur në kampet e riedukimit, të cilat autoritetet kineze i klasifikuan si qendra trajnimi për parandalimin e ekstremizmit dhe terrorizmit, duke krijuar shqetësime për shkelje të të drejtave të njeriut.

Raporti i Human Rights Watch gjithashtu evidenton se shumica e ndryshimeve të emrave të fshatrave kanë ndodhur midis vitit 2017 dhe 2019, periudhë kjo që u përqendrua në heqjen e referencave historike dhe kulturore të ujgurëve, përfshirë emrat e mbretërive dhe republikave të historisë së tyre, si dhe emrat e udhëheqësve të rëndësishëm lokalë.

Për ujgurët që jetojnë në këto fshatra, ndryshimet e emrave kanë pasur ndikim të thellë emocional dhe praktik, si shënon një raport i Uyghur Hjelp. Për shembull, një fshatare tregon për vështirësi në shkuarjen në shtëpi pas lirimit nga një kamp riedukimi, pasi emri i fshatit nuk ishte më pjesë e sistemit zyrtar të biletave.

Shefja e mëparshme e OKB-së për të drejtat e njeriut, Michelle Bachelet, kërkoi hapur qasje në Xinjiang dhe gjatë vizitës së saj në vitin 2022 vuri në dukje se situata në kampet e riedukimit dhe trajtimi i minoriteteve myslimane mund të përbëjnë krime kundër njerëzimit. Abduweli Ayup, themeluesi i Uyghur Hjelp, ngriti thirrje për qeveritë ndërkombëtare dhe OKB-në që të marrin masa të mëdha për të bërë përgjegjëse Kinën për shkeljet e drejtave të njeriut në Xinjiang.

Kjo histori pasqyron sfidat dhe shqetësimet komplekse të komunitetit ujgur në Xinjiang, duke theksuar tensionet e rritura midis politikave asimiluese të qeverisë kineze dhe mbrojtjes së identitetit dhe të drejtave të këtij grupi etnik./UBTNews/

Nga Aljazeera, D.E