Shkrimtari kanadez, Percival Everett ka fituar Çmimin Kombëtar të Librit për fiksion, një nga çmimet më të njohura letrare në Shtetet e Bashkuara, me romanin e tij “James”. Ky libër, një riinterpretim i veprës klasike të Mark Twain “The Adventures of Huckleberry Finn”, ka tërhequr vëmendjen për përqendrimin në një prej personazheve më të rëndësishëm të romanit, Jim, skllavi i Huckleberry Finn.

Romani i Everett, i cili është gjithashtu finalist për çmimin Booker këtë vit, është vlerësuar nga kritikët për thellësinë e tij emocionale dhe realizmin e ashpër që trajton temat e skllavërisë dhe të drejtave të njeriut. Sipas kritikës së The Guardian, Anthony Cummins, “James” është një libër “mbërthyes, i dhimbshem, humoristik dhe tronditës.”

Fituesi i çmimit prej 10,000 dollarësh ka kaluar një konkurrencë të fortë, duke përfshirë Miranda July me romanin e saj All Fours, Kaveh Akbar me debutin Martyr!, dhe Pemi Aguda me koleksionin e tregimeve Ghostroots. Për Everett, ky është një moment i rëndësishëm në karrierën e tij, duke e vendosur atë në qendër të një diskutimi të gjallë për rolin e historisë dhe letërsisë në shoqërinë moderne.

Gjatë ceremonisë, Everett shprehu një ndjenjë të përzier gëzimi dhe pasigurie, duke thënë: “Dy javë më parë, ndihesha mjaft i demoralizuar,” duke aluduar për rezultatin e zgjedhjeve presidenciale amerikane. “Dhe, për të qenë të sinqertë, ende ndihem disi i mposhtur. Por duke parë gjithë këtë emocion për librat, ndiej një shpresë, edhe pse është e rëndësishme të kujtojmë se shpresa nuk është një zëvendësim për strategjinë.”

Në kategorinë e jo-fiksionit, çmimi i parë shkoi për autorin Jason De León, me librin Soldiers and Kings: Survival and Hope in the World of Human Smuggling. De León u përball me konkurrencën nga Salman Rushdie, i cili u nominua për herë të parë për çmimin e kombëtar të librit me memoirin e tij Knife: Meditations After an Attempted Murder.

Ngjarjet e vitit 2024 ishin të ngarkuara edhe nga mesazhe politike të fuqishme, sidomos pas tërheqjes së sponsorizuesve të çmimeve vitin e kaluar, kur finalistët bënë thirrje për ndërprerjen e dhunës në Gaza. Fituesja e kategorisë së poezisë, Lena Khalaf Tuffaha, foli për tragjedinë që po ndodhte në Palestinë, duke thënë: “Ne tani po jetojmë në nëntorin e dytë të gjenocidit të financuar nga Amerika në Palestinë.”

Në një vit ku ndikimi i luftës dhe çështjet e drejtësisë shoqërore ishin në qendër të vëmendjes, autorët që fituan këtë vit, si Tuffaha dhe Shifa Saltagi Safadi, e bënë të qartë se letërsia mund të jetë një forcë fuqishme për ndryshim dhe reflektim shoqëror.

Për më tepër, Everett shfrytëzoi këtë mundësi për të lavdëruar gjeneratën e re të shkrimtarëve që po vazhdojnë të ndjekin pasionin e tij për të rishikuar dhe ripërkufizuar temat e artit dhe të shoqërisë. Ai u shpreh se ndihej krenar për faktin që autorët e rinj, si Julia Ducournau dhe Coralie Fargeat, po ndikohen nga puna e tij, duke e bërë këtë një legjendë të gjallë të letërsisë bashkëkohore./Guardian/

Një nga veprat më provokuese dhe diskutabile të artit bashkëkohor ka arritur një çmim marramendës prej 6.2 milionë dollarësh (rreth 4.9 milionë paund) në një ankand të Sotheby’s në Nju Jork, duke kaluar katërfish vlerën e parashikuar para shitjes. Ky çmim rekord i përket instalacionit të njohur të artistit italian Maurizio Cattelan, i titulluar Comedian, i cili paraqet një banane të ngjitur me duct-tape në një mur.

Vepra u ble nga Justin Sun, një sipërmarrës kinez i kriptomonedhave dhe themelues i rrjetit blockchain Tron, i cili mundi gjashtë konkurrues të tjerë për të siguruar këtë krijim të diskutueshëm. Sun, i cili është i njohur për përfshirjen e tij në botën e kriptomonedhave, u shpreh se planifikon të konsumojë vetë bananen si pjesë të përvojës artistike të tij, sipas deklaratave të publikuara në media.

Në një kthesë të pabesueshme, bananeja që është shitur për një shumë kaq astronomike, kishte një çmim fillestar shumë modest vetëm 0.35 dollarë. Ky është një tjetër element që thekson absurdin dhe çuditshmërinë që ka shoqëruar këtë veprim artistik që u bë viral që kur u prezantua për herë të parë në vitin 2019.

Kjo vepër ka shkaktuar debate të shumta lidhur me natyrën e artit dhe vlerën e tij. Comedian është një instalacion i thjeshtë, por me thellësi të lartë filozofike, që sfidon përceptimet tradicionale të artit dhe shtron pyetje të rëndësishme mbi përkufizimin e asaj që mund të konsiderohet art. Vepra është udhëtuar rreth botës dhe ka qenë objekt i shumë incidenteve që e kanë bërë më të njohur. Pjesë e veprës është edhe një udhëzim për të zëvendësuar bananen çdo herë që ajo ka filluar të prishet, duke i dhënë kështu veprës një karakter të përhershëm.

Në vitin 2023, një student arti nga Koreja e Jugut e mori atë nga muri në muzeun Leeum të Artit, kur vepra ishte ekspozuar, dhe e hëngri atë për të bërë një deklaratë personale. Pas ngjarjes, muzeu vendosi një banane të re në vendin e saj. Gjithashtu, në vitin 2019, një artist performues e tërhoqi bananen nga muri gjatë një ekspozite në Art Basel në Miami, ku vepra ishte shitur për 120,000 dollarë. Pas kësaj, një banane e re u vendos dhe nuk u mor më asnjë veprim tjetër.

Këto ngjarje dhe zhvillime kanë shtuar më shumë intrigë dhe spekulim rreth vlerës dhe natyrës së artit në epokën e sotme. Cattelan, i cili është një nga artistët më të njohur dhe më të kontestuar të periudhës bashkëkohore, ka krijuar një veprim që, ndonëse mund të duket absurd, ka shpërthyer një seri reflektimesh mbi rolin e artit në shoqërinë moderne dhe rreth debatit se si mund të kuptohet dhe të vlerësohet arti në një botë ku çdo gjë mund të jetë e mundur.

Në kontekstin e këtij ankandi, vepra e Cattelan reflekton gjithashtu rritjen e çmimit të artit bashkëkohor dhe lidhjen e tij me botën e teknologjisë dhe kriptomonedhave. Justin Sun, i njohur për aktivitetet e tij në sektorin e kriptomonedhave, është gjithashtu një figurë që ka qenë i përfolur për akuzat e mashtrimit nga Komisioni i Letrave me Vlerë të SHBA-së, akuza të cilat ai i ka mohuar. Megjithatë, blerja e tij e veprës ka sjellë një vëmendje të madhe mediatike, duke e bërë këtë banane të ngjitur një nga frutat më të shtrenjta që janë shitur ndonjëherë./BBC/

Studio A24 ka publikuar zyrtarisht ‘trailer’-in e dytë zyrtar për filmin erotik “Babygirl” me regji të Halina Reijn me aktorë Nicole Kidman dhe Harris Dickinson. Ndonëse filmi del në kinema më 25 dhjetor, tashmë ka shkaktuar shumë polemika për shkak të deklaratës së aktores se duhej të ndërprisnin xhirimet pasi ishte aq e emocionuar sa i duhej të bënte një pushim.

Ndërsa shumë mezi e presin premierën, disa kanë shprehur shqetësimin se filmi do të shfaqet gjatë festave të Krishtlindjeve.

“Një film i vërtetë i Krishtlindjeve për të shikuar me familjen, sigurisht që nuk do të jetë i turpshëm”, “Kush vendosi që ky të jetë një shfaqje për Krishtlindje”, “Ky film, seriozisht, në Krishtlindje” – ishin vetëm disa nga komentet në YouTube.

Megjithatë, kritikët që patën mundësinë ta shikojnë filmin besojnë se do të jetë shumë i suksesshëm dhe se Kidman ndoshta do të ketë nominime të shumta për rolin e saj.

Duke gjykuar nga komentet poshtë ‘trailer’-it të publikuar, reagimet janë kryesisht pozitive.

Për kujtesë, filmi i shumëpritur u shfaq premierë në Festivalin e Filmit të Venecias sivjet dhe Nicole fitoi edhe çmimin ‘Volpi Cup’ për ‘aktoren më të mirë’.

Në filmin e lartpërmendur, ajo portretizon rolin e Romy, një drejtoreshë kompanie që bie në dashuri me praktikantin e ri Samuel, të luajtur nga Harris Dickinson. Bashkëshorti i saj Jacob luhet nga Antonio Banderas

Sot, më 21 nëntor, shënohet Dita Botërore e Televizionit, një ditë e shpallur nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara me anë të rezolutës 51/205 të datës 17 dhjetor 1996. Ky vendim historik u mor pas njohjes të ndikimit të madh që televizioni kishte dhe ka ende në jetën e përditshme të shoqërive të ndryshme, duke luajtur një rol kyç në formimin e opinionit publik dhe përcaktimin e rrjedhës së ngjarjeve botërore.

Përmes kësaj dite, Kombet e Bashkuara synojnë të ndalin vëmendjen për rolin e paçmueshëm që televizioni ka luajtur dhe vazhdon të luajë, jo vetëm si një mjet informimi, por edhe si një mjet që ka fuqinë të ndikojë në qëndrimet e politikës ndërkombëtare, duke sjellë në dritë konflikte, kërcënime për paqen dhe sigurinë, si dhe çështje të tjera ekonomike dhe sociale të rëndësishme për shoqëritë globale.

Megjithëse sot mund të duket se televizioni është duke humbur terren për shkak të shpërthimit të teknologjisë dhe mundësive të reja të transmetimit të përmbajtjes përmes platformave dixhitale dhe internetit, Dita Botërore e Televizionit nuk është një kremtim i thjeshtë i këtij mjeti komunikimi. Ajo është një reflektim mbi filozofinë që televizioni ka përfaqësuar dhe përfaqëson ende në botën moderne: një simbol të fuqishëm të komunikimit dhe globalizimit.

Televizioni ka qenë një nga shtyllat kryesore që ka mundësuar lidhjen e njerëzve në një shkallë globale, duke i mundësuar atyre të jenë të informuar për ngjarjet që ndodhin në çdo cep të botës. Ai ka pasur, dhe vazhdon të ketë, një ndikim të thellë në politikën botërore dhe në formësimin e opinionit publik, duke pasur një ndikim të drejtpërdrejtë në vendimmarrjet e qeverive dhe në lëvizjet shoqërore dhe kulturore.

Megjithatë, televizioni, si një mjet masiv i komunikimit, nuk është më i vetmi. Teknologjia e internetit dhe përhapja e platformave të transmetimit, siç janë shërbimet e transmetimit të përmbajtjes (streaming), kanë ndryshuar paradigmat e konsumit të informacionit. Platforma si Netflix, YouTube, dhe social media ofrojnë mundësi të reja për shikueshmëri dhe ndërveprim me përmbajtjen, duke i mundësuar individëve të konsumojnë informacionin sipas dëshirës dhe kohës së tyre. Megjithatë, edhe pse këto kanale alternative kanë fituar terren, televizioni tradicional, i cili transmetohet përmes valëve të radios dhe antenave, vazhdon të jetë një element i rëndësishëm në shumë pjesë të botës.

Ndërsa shumica e kanaleve tradicionale televizive janë duke përjetuar një rënie të ngadaltë të audiencës në favor të shërbimeve të internetit dhe përmbajtjes digjitale, mbetet për t’u parë se si do të zhvillohet e ardhmja e televizionit si një medium masiv. A do të shohim një rënie të mëtejshme të kanaleve tradicionale televizive, duke i lënë vendin platformave moderne, apo mund të ndodhë që të dy formatet, tradicional dhe dixhital, të bashkëjetojnë dhe të konkurrojnë paralelisht për vëmendjen e shikuesve?

Kjo është një pyetje e hapur dhe një sfidë që kërkon vëmendje, sepse televizioni – si një nga mjetet më të fuqishme të komunikimit – mbetet ende një faktor i rëndësishëm për ndihmën në formimin e shoqërive dhe politikave të përbashkëta globale. Në këtë ditë, kur përkujtojmë rëndësinë e tij, është e nevojshme të reflektojmë mbi rolin që ai ka luajtur dhe vazhdon të luajë në ndihmën e integrimit të shoqërive dhe zhvillimit të dialogut ndërkulturor. /UBTNews/