

Kuriozitete
Pse përpjekjet individuale për të përmirësuar përqendrimin nuk funksionojnë plotësisht?
Çfarë po ndodhë me ne?
Published
3 years agoon
By
Betim Gashi“Më quani mbretëreshë të dramave, por ndjej se përqendrimi im i dobësuar po më bën të humb kontrollin mbi jetën time”, tha Mina për Deutsche Welle, një studente 21-vjeçare e financave në Barcelonë.
Ajo do që të shkëlqejë në programim sepse kjo do t’i ndihmonte ta gjente një punë që paguhet mirë, por çdo ditë po e ka më të vështirë që të fokusohet thellë në materialet e shkollës.
Sa herë që ajo përpiqet të ushtrojë në kodim, e kaplon një ndjenjë mërzie dhe shqetësimi dhe e dekoncentron atë. Pastaj ajo merr telefonin, kontrollon rrjetet sociale, i shkruan dikujt apo luan me lojëra.
“Nuk ka të bëjë vetëm me produktivitet. E kam të vështirë gjithashtu të përfundoj leximin e romaneve dhe librave që më pëlqejnë ose rreth hobive që kërkojnë njëfarë niveli energjie mendore”, tha Mina, e cila refuzoi ta tregojë mbiemrin e saj nga frika se mos punëdhënësit e saj të ardhshëm do të kërkojnë për të në rrjete sociale.
Me probleme tilla po përballen edhe përdoruesit e tjerë të rrjeteve sociale. Pyetjet sikurse “Si të fokusohem?” dhe “Pse s’po mund të koncentrohem?” janë më të kërkuarat në Google.
Përmes librave, artikujve, podkasteve të panumërta, etj, janë përpjekur t’u përgjigjen këtyre pyetjeve, kryesisht duke prezantuar metoda dhe këshilla që supozohet se do t’i ndihmojnë individët të forcojnë fokusin e tyre dhe të lundrojnë në jetën e tyre përmes asaj që titujt e quajnë sot ‘botë e shpërqendruar’. Por sa është serioze çështja e koncentrimit? A ia dalim që përmes metodave të tilla ta zgjidhim këtë problem të përhapur gjerësisht?
Çfarë po ndodhë me ne?
Me gjasë nuk ka asnjë studim që mund të ketë matur ndryshimet në aftësitë e përqendrimit te njerëzit gjatë dy brezave. Disa dokumente kërkimore sugjerojnë se vëmendja e punonjësve të zyrës dhe studentëve ka rënë. Por disa studimet tjera argumentojnë se kjo varet nga një sërë faktorësh si; detyrat, rrjedha e punës, dhe faktorët mjedisorë sikurse ndriçimi i klasës apo zyrës.
Studimet tjera theksojnë efektet e dëshme të rritjes së përdorimit të rrjeteve sociale dhe kohës së gjatë para ekranit në aftësitë tona njohëse, si te koncentrimi.
Të krijuara për të stimuluar vazhdimisht trurin, algoritmet e mediave sociale synojnë t’i lidhin njerëzit me përmbajtje të shkurtra për orë të tëra, duke e bërë të vështirë ruajtjen e koncentrimit të thellë në detyra më pak argëtuese.
Megjithatë, jo të gjithë pajtohen se mospërqendrimi dhe koha e gjatë para ekranit janë domosdoshmërisht shenja të këqija.
“Është e vërtetë se në krahasim me të kaluarën, njerëzit tani po u kushtojnë vëmendje gjërave që janë shumë më të vogla dhe nuk zgjasin shumë; gjëra të tilla si tweet-et kundrejt librave”, tha për DW Thomas Hills, profesor i psikologjisë në Universitetin e Warwick.
“Por kjo mund të nënkuptojë se ne kemi dalë me mënyra më të shkurtra dhe më të shpejta për të dërguar informacionin”, shtoi ai tutje.
“Ne jemi të mbuluar vazhdimisht nga copëza informacioni këto ditë, të cilat konkurrojnë ashpër për të tërhequr vëmendjen tonë”, tha Hills.
“Por ne duhet të përshtatemi me to dhe të formojmë jetën tonë sipas tyre”, shtoi ai.
“Ajo çfarë ne duhet të bëjmë është t’ua mësojmë njerëzve aftësitë e nevojshme të menaxhojnë kohën dhe të mbrojnë shëndetin e tyre mendor”, deklaroi më tej Hills.
“Nuk është faji juaj”
Por sipas Johann Har, autor i librit më të shitur “Stolen Focus”, problemi është më kompleks. Problemet me përqëndrim janë më të thella sesa kurrë, i tha ai DW-së, duke shtuar se kultura dhe shoqëria po i kontribuojnë kësaj.
Ne jemi të rrethuar nga forca të mëdha që degradojnë aftësinë tonë për t’u përqendruar, shpjegon Hari në librin e tij. Krahasuar me rreth njëqind vjet më parë, ne flemë më pak se dikur, bëjmë gjumë jocilësor për shkak të ekspozimit tonë të vazhdueshëm ndaj dritave të shndritshme të ekranit. Ka rritje të ankthit kronik, veçanërisht te personat në situata të pasigurta financiare, i cili ka rezultuar se dëmton përqendrimin.
Dietat e këqija, zakonet e pashëndetshme të të ngrënit, për të mos përmendur ndotjen, kanë gjithashtu efekte të qëndrueshme, dëmtuese në funksionimin e trurit.
Ndër fajtorët më të rëndësishëm janë kompanitë e mëdha të teknologjisë, modeli i biznesit i të cilave mbështetet në maksimizimin e kohës që njerëzit shpenzojnë në platformat e mediave sociale.
“Nëse e shihni këtë si një problem individual, ju jeni të bllokuar”, tha Hari. “Ne duhet të ndalemi së fajësuari veten dhe me forcat tona duhet t’i ndalojmë ata që vazhdojnë ta bëjnë këtë”.
Pa veprim kolektiv, zgjidhjet personale do të kenë ndikime të kufizuara dhe në shumë raste të përkohshme, sipas Harit.
Një nga këshillat e vazhdueshme është të largoheni nga ekrani, por fatkeqësisht ata që punojnë me pajisje kompjuterike e kanë të vështirë këtë.
Përqendrimi i dobët është shfaqur në qendër të lëvizjeve dhe nismave të shumta deri më tani. Qendra për Teknologjinë Humane (CHT), një organizatë jofitimprurëse, synon të ndalojë algoritmet e teknologjisë që të na shpërqendrojnë vazhdimisht dhe t’i detyrojë ato të respektojnë vëmendjen e përdoruesve.
Që nga viti 2013, CHT ka bërë fushatë për ndryshime të vogla të tilla si heqja e veçorive si njoftimet, si dhe lobimi për rregulla më strikte mbi përdorimin e teknologjisë, për të reduktuar kohën që njerëzit e kalojnë me pajisjet e tyre./UBTNews/
Përktheu dhe përshtati UBTNews
Kuriozitete
Pse nuk bën të parkosh automjetin në bar të thatë?
Published
7 days agoon
July 11, 2025By
UBT News
Vera është koha e të nxehtit të madh dhe thatësirave, dhe e gjitha kjo është një terren i përshtatshëm për zjarre.
Burimet e zjarreve mund të jenë të ndryshme, nga ato natyrore deri te zjarrvënësit që kënaqen me flakët.
Në Spanjë, Agjentët e mbrojtjes së mjedisit lëshuan paralajmërimin interesant, parkimi i veturave mbi thatësi, veçanërisht pas një udhëtimi të gjatë, është i rrezikshëm. Shkaku qëndron te sistemi i shkarkimit të gazrave, pra te katalizatori, komponent i projektuar për të reduktuar ndotjen që lëshojnë automjetet.
Gjatë funksionimit normal, ky element mund të arrijë temperatura të larta, nga 400 deri në 800 gradë Celsius, duke shkaktuar ngrohje të konsiderueshme në zonën poshtë makinës. Pas një udhëtimi prej disa kilometrash, nxehtësia në pjesën e poshtme të automjetit mund të arrijë në 300 gradë Celsius.
Nëse vetura parkohet mbi bar të thatë, nxehtësia mjafton që bimësia të nisë të digjet për disa sekonda.
Masa më e thjeshtë për të shmangur këtë lloj zjarri është të mos parkoni automjetet jashtë zonave të përcaktuara për këtë qëllim, veçanërisht në vende ku ka bimësi të thatë.
Kuriozitete
Barbie bën versionin e kukullës me diabet të tipit 1
Published
1 week agoon
July 9, 2025By
UBT News
Kukulla e re “Barbie” nga kompania e njohur e lodrave “Mattel” ka pompë insuline e monitor të glukozës, e cila është pjesë e serisë së re të kukullave të lansuara nga brendi, ka raportuar The Guardian.
Kjo kukull është projektuar në mënyrë që fëmijët me diabet ta ndiejnë veten të përfshirë në shoqëri..
Në filmin “Barbie”, të regjisores Greta Gerwig, Barbieland është vend i gjithëpërfshirjes e diversitetit. Që nga 2019 “Mattel” ka filluar të prodhojë kukulla me aftësi të kufizuara, ani pse kjo kukull e njohur ekziston që nga viti 1959.
Kompania ka lansuar “Barbien” e parë me sëmundjen e diabetit të tipit 1, edicioni i fundit i rangut, për të cilin ka deklaruar se është projektuar “të ua mundësojë fëmijëve ta gjejnë veten te kjo kukull e ta inkurajojnë sa më shume lojën me kukulla përtej eksperiencave jetësore”.
Diabeti i tipit 1 është sëmundje autoimune ku vet trupi i sulmon dhe i shkatërron qelizat e pankreasit që e krijojnë insulinën. Sëmundja diagnostikohet në fëmijëri dhe pacientët monitorojnë nivelin e sheqerit në gjak e të marrin insulinë.
“Barbie” e re është dizajnuar në bashkëpunim me organizatën jo-fitimprurëse Breakthrough T1D.
Kukulla ka një pajisje për monitorimin e glukozës, që e ka të vendosur në krah, një telefon mobil me aplikacionin CGM, i cili iu ndihmon që ta përcjellë nivelin e sheqerit në gjak. Ajo ka pompë insuline një çantë që ia zë të gjitha pajisjet mjekësore që i duhen si dhe ushqimet.
Krista Berger, zëvendës shefe e kukullave “Barbie” në “Mattel”, ndërkohë që po promovonte kukullën e re ka thënë se ky është një hap i rëndësishëm drejt përkushtimit që ka kompania për gjithëpërfshirje dhe përfaqësim.
“‘Barbie’ ndihmon fëmijët të fitojnë përceptimet e para për botën, duke reflektuar edhe sëmundjen e diabetit tipi 1, sigurohemi që më shumë fëmijë të mund ta shohin veten në historitë që i imagjinojnë përmes lojës me kukullat që i duan”, ka thënë Berger.
“Barbie” e parë afroamerikane u lansua gjatë viteve ’60, kurse ato hispanike u lansuan gjatë viteve ’80, ndërkohë që shumë kukulla në profesione të ndryshme që ushtrojnë gratë u prezantuan në vitet ’90 e 2000.
Në ditët e sotme ka më shumë se 175 lloje të ndryshme të kukullave në fjalë, me shumë ngjyra lëkure, syve, flokëve, tipe të ndryshme trupash si dhe aftësive të kufizuara trupore. Kompania ka përshirë edhe “Barbien” e verbër, “Barbien” afromarikane më sindromë Down, kukulla me aparat dëgjimi, me proteza të ndryshme për gjymtyrë, kukulla me karrocë si dhe “Barbien” më sëmundjen e lëkurës, që quhet vitiligo.
“Barbie” nuk është e vetmja kukull që fokusohet te diversiteti. Kompanie e lodrave “Lottie” ka kukulla me sindromën Down si dhe me autizëm, ndërkohë që kompania “Lego” shet shumë lloje të figurave që kanë aftësi të kufizuara fizike.
“Përfaqësimi ka rëndësi, sidomos në fëmijëri. Të shohësh ‘Barbie’ me diabet të tipit 1 ndihmon në normalizimin e kësaj sëmundje e në uljen e stigmatizimit dhe u tregon fëmijëve që nuk qëndrojnë vetëm në këtë botë. Ky është hap pozitiv drejt ndërtimit të vetëbesimit, përfshirjes dhe kuptimit se si është të jetosh me diabet”, ka thënë Arjun Penasar, shef ekzekutiv i “diabetes.co.uk”.
Kuriozitete
Çfarë janë kukullat Labubu dhe pse njerëzit po lënë kokat pas tyre?
Published
2 weeks agoon
July 7, 2025By
UBT News
Labubu, një krijesë e vogël me veshë lepurushi, dhëmbë të theksuar dhe veshje të çuditshme, është kthyer në aksesorin më të paparashikuar të verës 2025.
I varur në çanta Hermès, Louis Vuitton apo Bottega, kjo lodër e çuditshme ka rrëmbyer jo vetëm influencueset dhe VIP-at si Rihanna, Dua Lipa dhe Lisa nga Blackpink, por edhe gjithë gjeneratën Z.
Si u krijua Labubu?
Kukulla Labubu u krijua më 2015 nga Kasing Lung. E frymëzuar nga mitologjia nordike, Labubu është pjesë e universit “The Monsters” dhe përfaqëson një personazh të mirë që shpesh gabon pa dashje. Kukullat vijnë në forma të ndryshme dhe të mbështjella me kostume në varësi të një tematike dhe shiten si “blind boxes”, pra ti nuk e di kurrë cilën do të marrësh derisa ta hapësh.
Pse janë bërë kaq të famshme?
Nostalgjia – Shumë nga blerësit e sotëm janë rritur me anime, lodra dhe personazhe të viteve ’90 dhe 2000. Tani, me më shumë të ardhura, ata rikthehen tek ato ndjesi të thjeshta dhe të lumtura përmes kukullave si Labubu.
Kultura e “kidult” – Brezat e rinj nuk kanë më frikë të përqafojnë fëmijërinë edhe si të rritur. Tregu i lodrave për të rritur është në bum.
Elementi i misterit – Kukullat vijnë të fshehura në kuti “surprizë”, duke krijuar ndjesinë e lojës me fat. Ndjenja e emocionit nga unboxing-u është si një dozë dopaminë.
A do të rritet vlera e tyre?
Shumë mund të shihen si investim, njësoj si kartat Pokémon apo Beanie Babies dikur. Një Labubu i rrallë është shitur për 1,000 paund. Marka po zgjeron “universin” me produkte të reja si kapëse flokësh, mbështjellës për AirPods apo aksesorë telefoni. Herën tjetër kur të shohësh një kukull të vogël me dhëmbë të çuditshëm që rri varur në një çantë luksoze, ndoshta duhet të pyesësh veten “çfarë është më me vlerë – çanta, apo Labubu?”.
Kuriozitete
Autizmi tashmë mund të zbulohet nga testi në një fije floku
Published
2 weeks agoon
July 5, 2025By
UBT News
Shkencëtarët kanë shpikur një test universal për autizmin tek foshnjat që përdor një fije floku.
Ai analizon mostrën për nivelet e metaleve si plumbi dhe alumini, të cilat janë më të larta te fëmijët autikë. Testi përfshin dërgimin e një mostre flokësh në laborator për analizë dhe u tregua se parashikonte autizmin me saktësi 81 për qind të kohës në një studim të rishikuar nga kolegët.
Shkencëtarët tjerë e shpallën testin si zhvillim ‘novator’ për gjendjen famëkeqe të vështirë për t’u diagnostikuar që prek 5.4 milionë amerikanë dhe 700,000 britanikë. Për shkak se nuk ka asnjë test standard për gjendjen, mjekët duhet të mbështeten në historinë e zhvillimit dhe sjelljen e fëmijës.
Për testin, shkencëtarët përdorin një lazer për të hequr shtresën sipërfaqësore të flokëve. Një lazer i dytë, më i fuqishëm, lëshohet më pas përgjatë flokëve, i cili merr matje në 650 pikë për çdo centimetër. Kjo gjithashtu e kthen fillesën në plazmë.
Kontrollon për substanca të lidhura me autizmin duke përfshirë metale; plumbi, kadmiumi, arseniku, zinku e bakri ndër të tjera. Hulumtimet e mëparshme kanë gjetur nivele të larta të të tre metaleve elementare në flokët e fëmijëve autikë. Rezultatet futen në program i cili kërkon modele që tregojnë autizëm.
Ata testuan metodën në fijet e flokëve të mbledhura nga 220 fëmijë japonezë kur ata ishin rreth një muajsh. Rezultatet u krahasuan me diagnozën klinike të autizmit, e përfunduar kur të rinjtë ishin rreth katër vjeç. Shkencëtarët zbuluan se testi i tyre identifikoi saktë autizmin në 394 raste (81 për qind e totalit).
Ai identifikoi autizmin në 96.4 për qind të fëmijëve dhe ia dha plotësisht të qartë 75.4 për qind që nuk kishin autizëm. Autizmi është diçka me të cilën njerëzit lindin, gjë që çon në funksionimin e trurit të tyre ndryshe nga ai i njerëzve të tjerë. Ata me këtë gjendje mund të luftojnë për të komunikuar, e kanë të vështirë të kuptojnë se si mendojnë ose ndihen të tjerët, ose shqetësohen dhe mërziten në situata të panjohura dhe ngjarje shoqërore.
Shkencëtarët nuk janë të qartë se çfarë e shkakton këtë gjendje, megjithëse mendohet se janë të përfshirë faktorë mjedisorë dhe gjenetikë.

Përse të studiohet Media dhe Komunikim në UBT

Mbi 90 për qind e të diplomuarve në Media dhe Komunikim në UBT janë të punësuar

Karriera e suksesshme nis me UBT-në – Përmbyllet Akademia Verore e Qendrës së Karrierës

Osmani: Në maj morëm informacione për veprimet e Serbisë në kufi me Kosovën

Yulia Svyrydenko emërohet kryeministre e Ukrainës

Luis Mota nga FC Porto te FC Prishtina

Osmani priti në takim Anu Prattipatin

Gjykata e Prishtinës e dënon në mungesë me 15 vjet burgim për krime lufte një ish-pjesëtar të sigurimit serb

Aksioni i Prokurorisë për spiunazh, arrestohet një polic
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore