Kuriozitete

Pse introvertët nuk ishin të lumtur gjatë izolimit në pandemi

Published

on

Shumë supozuan se introvertët do të “lulëzojnë” gjatë jetës së vetmuar të mbylljes në kohën e pandemisë.

Bllokimet pandemike përfaqësonin një re të errët. Por ishte një grup që besohej se do të përfitonte nga izolimi i detyruar: introvertët.

Shkrimtari Jon Ronson ishte ndër të parët që ngriti këtë mundësi. “Për introvertët, vetë-izolimi nuk është ndonjë punë e madhe, kështu që unë mendoj se do të jemi mirë”, tha ai për BBC Newsnight. “Njerëzit për të cilët jam i shqetësuar janë ekstrovertët dhe njerëzit që nuk janë janë mësuar me këtë lloj situate”.

Pikëpamjet e Ronson u ndanë nga shumë të tjerë në të gjithë botën.

Megjithatë, realiteti rezulton të jetë shumë ndryshe. Psikologët tani kanë testuar ndikimin e personalitetit në shëndetin mendor të njerëzve gjatë pandemisë – dhe rezultatet e tyre sugjerojnë që introvertët e kishin shumë më të vështirë për të përballuar izolimin sesa shumë kishin pritur.

Përveç nxjerrjes në pah të disa keqkuptimeve të zakonshme rreth llojeve të ndryshme të personalitetit dhe nevojës së tyre për t’u shoqëruar, njohuritë nga këto studime mund të na ndihmojnë të gjithëve si të drejtohemi në jetën pas bllokimit.

Së pari, një kujtesë e përkufizimeve shkencore të këtyre tipareve.

Personaliteti introvert dhe ekstrovert janë pika ekstreme të të njëjtit spektër, të cilat psikologët mund t’i masin duke u kërkuar njerëzve që të jepin të dhëna për veten e tyre në një shkallë prej 1 (nuk pajtohem) me 5 (pajtohem fuqishëm). Ato përfshijnë:

1.
A jeni të prirur të qëndroni në prapavijë në eventet shoqërore?
A jeni të prirur të kufizoni njohjen tuaj në disa [persona] të zgjedhur?
2.
A ju pëlqen të keni shumë angazhime shoqërore?
A jeni një individ i lumtur?
A ju pëlqen të bëni shaka me të tjerët?

Nëse jeni dakord më shumë me grupin e parë të pohimeve dhe nuk jeni dakord me grupin e dytë, atëherë do të gjeni vetën në anën e introvertit; nëse përgjigjet tuaja ndjekin modelin e kundërt, ju jeni më ekstrovert.

Introvertët thjesht i shohin aktivitetet e vetmuara të jenë më interesante dhe energjike, dhe ngjarjet e ngarkuara shoqërore të zbrazëta.

Bazuar thjesht në këto përkufizime, sigurisht që do të kishte kuptim që introvertët të shijonin qetësinë e bllokimit – megjithatë hulumtimet e mëparshme, kanë sugjeruar tashmë arsye që kjo nuk është kështu.

Lidhjet shoqërore janë një nevojë themelore njerëzore… Të jesh introvert nuk do të thotë që nuk dëshiron të shoqërohesh aspak.

– Danièle Gubler dhe Katja Schlegel

Ishte e njohur prej kohësh, për shembull, që introvertët kanë tendencë të përjetojnë emocione më të forta dhe e kanë më të vështirë të rregullojnë ndjenjat dhe të përshtaten me situatat e reja. Kjo do të thotë se ata kanë tendencë të kenë një mirëqenie më të dobët emocionale. Prirje të tilla mund t’i kenë bërë ata më të prekshëm nga stresi i pandemisë.

Pastaj është natyra e izolimit gjatë bllokimit. Distancimi i detyruar shoqëror do të ishte ndjerë krejt ndryshe nga stili jetësor tipik i introvertëve, në të cilin ata ishin të lirë të zgjidhnin se kur dhe si do të takonin njerëzit dhe të moderonin kohën e kaluar në shoqëri në përputhje me gjendjen e tyre shpirtërore.

Në fund të marsit dhe në fillim të prillit 2020, Gubler dhe Schlegel rekrutuan 466 pjesëmarrës zviceranë për një sondazh në internet që kishte matur tiparet e personalitetit dhe masa të ndryshme të mirëqenies psikologjike.

Analizat e tyre, të botuara në fund të vitit të kaluar, treguan se ekstrovertët dhe introvertët në mostrën e tyre mezi treguan ndonjë ndryshim në vetmi, ankth dhe depresion. Të gjithë dukej se vuanin njësoj.

Maryann Wei në Universitetin e Wollongong, Australi, ndërkohë, ekzaminoi 114 pjesëmarrës nga ShBA, Kanada e Mbretëria e Bashkuar, Australia dhe Gjermania midis fundit të prillit dhe fillimit të majit në vitin 2020. Ajo zbuloi se introvertët po ndiheshin dukshëm më keq se ekstrovertët, me vetminë të shtuar, ankth dhe depresion.

Të njëjtat modele u shfaqën në një studim nga Anahita Shokrkon, një student PhD në Universitetin e Alberta-s. Duke studiuar më shumë se 1.000 njerëz në të gjithë Kanadanë në qershor dhe korrik të vitit 2020, ajo zbuloi se ekstrovertët kishin shëndet mendor vazhdimisht më të mirë sesa introvertët, pavarësisht nga shumë kufizime që kufizonin shoqërimin e tyre.

Ajo thekson se ekstrovertët mund të kenë pasur grupe më të mëdha miqësie përpara pandemisë, dhe edhe nëse nuk do t’i shihnin ballë për ballë – ata komunikonin përmes Zoom ose WhatsApp.

“Këto miqësi të forta që kishin para pandemisë, ishin ndoshta gjëja më e rëndësishme që i ndihmoi ata të kalonin situatën e vështirë,” thotë ajo. “Ekstrovertët gjetën një mënyrë për t’u lidhur me njerëzit”. Introvertët, në të kundërt, mund të kenë pasur më pak kapital shoqëror për të filluar dhe më pas kanë luftuar për të gjetur mënyra të reja për të ruajtur ato marrëdhënie.

“Njerëzit vazhdimisht formojnë mjedisin e tyre për t’iu përshtatur nevojave ose personalitetit të tyre, dhe për këtë arsye ne mund të presim që të dy – introvertët dhe ekstrovertët të jenë në gjendje të kthehen në jetën pas bllokimit me shkallën e ndërveprimit shoqëror që është komode për ta”.

Sipas tyre shumë individë do jenë të lumtur të zëvendësojnë takimet ‘rraskapitëse’ të Zoom me ndërveprimet aktuale sociale.

Shumë organizata po inkurajojnë punonjësit e tyre që të vazhdojnë të punojnë në distancë, të paktën një pjesë të kohës. Kjo mund ta bëjë tranzicionin më të lehtë, – në vend që të kthehen menjëherë në të gjitha takimet ballë për ballë dhe bisedat e zyrës që ata mezi kishin duruar më parë.

“Introvertët duhet ta përdorin këtë periudhë për t’u rregulluar dhe për t’u kthyer ngadalë në jetën e tyre sociale”, përfundoi Shokrkon./UBTNews

Kuriozitete

Disa fakte që nuk i keni ditur për jetën dhe veprimtarinë e Giorgio Armani

Published

on

Stilisti italian i modës Giorgio Armani ka vdekur, ka njoftuar kompania të enjten.

Armani, i cili ishte 91 vjeç, ishte sinonim i stilit dhe elegancës moderne italiane. Ai kombinoi talentin e stilistit me zgjuarsinë e një biznesmeni, duke drejtuar një kompani që xhiroi rreth 2.3 miliardë euro (2.7 miliardë dollarë) në vit.

Ai kishte qenë i sëmurë për njëfarë kohe dhe u detyrua të hiqte dorë nga shfaqjet e grupit të tij në Javën e Modës për Burra në Milano në qershor, hera e parë në karrierën e tij që kishte humbur një nga ngjarjet e tij në pasarelë.

Sot ne do të ju sjellim disa fakte interesante nga i ndjeri.

Burri pas një xhakete

Perandoria e ngritur mbi xhaketën dhe kostumet e burrave, si evoluoi duke u kthyer në markë botërore me qindra dyqane dhe 12 etiketa, duke e renditur si stilistin më të pasur.

Mjeku që u bë stilist

Moda nuk ishte zgjedhja e parë; para dizajnimit të veshjeve, studioi mjekësinë. Giorgio Armani braktisi shkollën e modës, për të shkuar ushtar. Pasi punoi si shitës, ai startoi biznesin e tij në vitin 1975, me lekët që shiti makinën e tij V.W Kafer.

Dedikuar burrave

Koleksioni i parë ndryshoi stilin e meshkujve me gamën e ngjyrave neutrale. Ka realizuar mbi 250 kostume për filma, më i njohuri i Richard Gere në ‘American Gigolo’.

Xhaketa Bomber

Armani cilësohet babai i xhaketës Bomber, të cilën e krijoi duke i frymëzuar nga veshjet e policisë që kishte dizenjuar asokohe. Xhaketa u bë aq popullore sa kushdo ka një të tillë në gardërobën e tij.

Shtëpia Armani

Zotëron 12 etiketa: Giorgio Armani, Armani Collezioni, Emporio Armani, Armani Jeans, Armani Exchange, Armani Junior, Armani Casa, Armani Dolci, Armani Caffe, Armani Fiori, Armani Ristorante dhe Hotel Armani në Burj Khalifa në Dubai.

Shitës ëmbëlsirash

Armani ka një linjë të veçantë të quajtur Dolci ku shet çokollata të shijshme, me forma elegante, të cilat prodhohen në Firence. Ëmbëlsirat Armani Dolci, përfshijnë çokollata unike që shiten si edicion i kufizuar për raste të tilla si Shën Valentini dhe Ramazani.

Stilisti më i pasur

Thuajse çdo vit biznesi i tij regjistron shitje të hatshme. Edhe për vitin 2017 ai është renditur i pari në listën e stilistëve më të pasur me 6.6 miliard dollarë.

Kundër anoreksisë

Më 2006, Armani refuzoi modelet anoreksike nga sfilatat, duke u kthyer në mbështetës sidomos ndaj emrave të njohur që shfaqin këtë problem.

Përgatiti: A.Z. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Testi treminutësh që mund ta zbulojë se cilët janë të rrezikuar nga Alzheimeri

Published

on

Testi i ri i trurit, që zgjat vetëm tre minuta, mund t’i identifikojë problemet e kujtesës të lidhura me sëmundjen e Alzheimerit para se të përcaktohet diagnoza, duke rritur shpresat se mund t’i ndihmojë mjekët të dallojnë pacientët që mund të përfitojnë më herët nga trajtimet e reja, ka raportuar The Guardian.

Provat e para kanë treguar se testi, i njohur si “Fastball”, dallon te pacientët me çrregullim të lehtë të aftësive njohëse,  gjendje që prek kujtesën, të folurin ose të menduarit, por pa e penguar jetën e përditshme – se kush ka më shumë rrezik për të zhvilluar Alzheimer.

Studime me grupe më të mëdha janë duke u zhvilluar.

“Ky test na tregon se metoda e re pasive për matjen e kujtesës, e ndërtuar për diagnozën e Alzheimerit, mund të jetë e ndjeshme për individët me rrezik të lartë, por ende nuk janë diagnostikuar”, tha doktori George Stothart, neuroshkencëtar në Universitetin Bath.

Testi funksionon si elektroencefalogram. Përmes sensorëve të vendosur në kokë, regjistrohet aktiviteti elektrik i trurit ndërsa pjesëmarrësit shikojnë një sërë imazhesh që shfaqen me shpejtësi në ekran. Para testit, vullnetarëve u tregohen tetë figura, të cilat u kërkohet t’i emërtojnë, pa u thënë t’i kujtojnë. Më pas, çdo i pesti imazh është një nga ato që ata kanë parë më herët.

Rezultatet treguan se personat me MCI amnestik, që prek kujtesën për objekte, reaguan më dobët krahasuar me të rritur të shëndetshëm dhe ata me forma të tjera të MCI. Ky grup është disa herë më i rrezikuar të zhvillojë Alzheimer sesa pacientët me MCI jo-amnestik.

Testi nuk mund të tregojë me siguri se kush do të zhvillojë Alzheimer.

nëse gjetjet konfirmohen në studime më të mëdha, mund të bëhet mjet i vlefshëm për mjekët, ndihmon në përcaktimin se cilët pacientë janë në rrezik të lartë dhe mund të përfitojnë nga ilaçet e reja.

Të gjitha testimet janë kryer në shtëpitë e pjesëmarrësve,  gjë që, sipas Stothart, “është e rëndësishme për t’i bërë ato të qasshme dhe për të ulur ankthin e njerëzve”.

Profesori Vladimir Litvak, nga UCL’s Queen Square Institute of Neurology, e quajti “hap të hershëm drejt zhvillimit të testit me vlerë klinike”. Ai shtoi se hapi duhet të jetë vlerësimi i aftësisë së testit për të parashikuar si ndryshon gjendja e  pacientit me kalimin e kohës dhe si mund të ndihmojë në vendimet për trajtim.

Edhe doktoresha Julia Dudley nga organizata Alzheimer’s Research UK e mirëpriti zhvillimin.

“Është inkurajuese të shohim studime që eksplorojnë mënyra të reja për të zbuluar problemet e kujtesës. Trajtimet për Alzheimer po tregojnë se janë më efektive kur jepen në fazat e hershme të sëmundjes, diagnoza është thelbësore që njerëzit të përfitojnë”, ka thënë ajo.

Doudley ka shtuar se nevojiten studime më afatgjata dhe me grupe më të mëdha e më të ndryshme.

“Problemet e kujtesës mund të lidhen edhe me gjendje të tjera shëndetësore, jo vetëm me demencën. Kërkimet e ardhshme duhet të shqyrtojnë se si faktorë të tjerë mund të ndikojnë në rezultatet e testit të valëve të trurit dhe si mund të përdoren këto teste krahas mjeteve të tjera të diagnozës, si vlerësimet e aftësive njohëse dhe analizat e gjakut”, përfundoi doktoresha.

Përgatiti: A.Z. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Papagalli ‘Xiaogui’ thyen rekordin botëror për njohjen më të shpejtë të ngjyrave

Published

on

Një papagall ka thyer rekordin botëror për njohjen e ngjyrave në kohë të shpejtë. Ai ka arritur që për kohë rekord t’i njoh 10 ngjyra.

Xiaogui, që i përket Qing Feng, ka kapur topat me ngjyra dhe i ka futur ato në shporta të vogla me ngjyrat përkatëse për 33.5 sekonda, duke fituar rekordin  botëror për njohjen më të shpejtë të ngjyrave nga një papagall.

Ai bëri një gabim gjatë vendosjes së topave, por e korrigjoi shumë shpejt.

Feng e ka adoptuar papagallin kur ishte bebe në vitin 2020, duke thënë se ka kohë që ai kishte shprehur dashurinë për të luajtur me ngjyra, për çka e ka shtyrë atë që ta trajnojë në mënyrë.

Continue Reading

Kuriozitete

A mund të udhëtojë ndërgjegjja jonë në kohë? Shkencëtarët thonë se “ndjesitë e barkut” janë kujtime nga e ardhmja

Published

on

Në tetorin e vitit 1989, një vajzë katërvjeçare u zgjua natën nga një telefonatë dhe një britmë. Ajo doli zbathur në korridorin e ftohtë dhe dëgjoi nënën e saj të thoshte me zë të thyer: “Ai vdiq në një aksident me makinë!”.

Vajza nuk mund të thoshte asgjë, vetëm kujtonte përqafimin e fundit me babanë para se ai të nisej me avion. Në atë çast, e kishte ndjerë se nuk do ta shihte më kurrë gjallë.

Kjo është një nga historitë që njerëzit tregojnë për paranjohjen (gut feeling), aftësinë për të ndier apo “parë” diçka para se të ndodhë.

Shkencëtarja Julia Mossbridge ka mbledhur me dhjetëra rrëfime të tilla, por edhe ajo që në fëmijëri ka pasur ëndrra që janë bërë realitet, nisi të mbante një ditar ëndrrash dhe zbuloi se disa prej tyre ishin parashikime të sakta.

Mossbridge beson se këto përvoja tregojnë se koha nuk është aq lineare sa na duket.

“Nuk është e vështirë të kuptosh paranjohjen,” tha ajo. “Është vetëm e vështirë të besosh nëse nuk e ke përjetuar vetë. Shkencëtarët ende nuk e kuptojnë si funksionon koha. Ne kemi frikë nga e panjohura, nga ideja që realiteti mund të mos jetë ashtu siç e shohim.”

Psikologë e neuroshkencëtarë përpiqen ta shpjegojnë fenomenin, që në gjuhën shkencore quhet perceptim jashtëshqisor. Është ndjenjë e brendshme, e fortë, që diçka do të ndodhë. Në kultura të lashta, shamanët e mistikët e përdornin si mjet për të kuptuar motin apo për të zbuluar rreziqet që vinin. Psikologu Dean Radin shpjegon se ndërgjegjja kapë informacion edhe jashtë rrjedhës së zakonshme të kohës.

Ai ka dekada që studion këtë fushë e thotë: “Në mekanikën kuantike, koha sillet ndryshe nga sa e përjetojmë ne çdo ditë. Mund të ketë diçka në ndërgjegjen tonë që është në gjendje të marrë informacione nga e shkuara ose nga e ardhmja.”

Radin bëri eksperiment interesant. Vullnetarët lidhen me aparate që masnin aktivitetin e trurit, në ekran shfaqeshin imazhe të rastësishme, pozitive (si lindje dielli), negative (si aksidente). Rezultatet treguan se truri i njerëzve “e ndiente” imazhin negativ, para se ta shihte.

Ky eksperiment është përsëritur e ka dhënë të njëjtat rezultate. Më 1995, CIA publikoi dokumente që e mbështesnin këtë fenomen.

Shkencëtarët mendojnë se kjo lidhet me ndërlidhjen kuantike, proces misterioz ku grimcat lidhen mes tyre dhe ndajnë informacion, edhe nëse ndodhen larg në hapësirë apo në kohë.

“Ndoshta truri lidhet me versionin e vet në të ardhmen,” thotë Radin. “Prandaj ndiejmë kujtime për gjëra që nuk kanë ndodhur ende.”

Një shpjegim i tillë do të sqaronte edhe fenomenin e déjà vu, atë ndjenjën e çuditshme se një moment e kemi përjetuar më parë.

Sipas Mossbridge dhe Radin, edhe pse mekanizmi i saktë nuk dihet ende, statistikat tregojnë qartë se paranjohja është reale.

Continue Reading

Të kërkuara