

Kuriozitete
Pse introvertët nuk ishin të lumtur gjatë izolimit në pandemi
Published
4 years agoon
By
UBT newsShumë supozuan se introvertët do të “lulëzojnë” gjatë jetës së vetmuar të mbylljes në kohën e pandemisë.
Bllokimet pandemike përfaqësonin një re të errët. Por ishte një grup që besohej se do të përfitonte nga izolimi i detyruar: introvertët.
Shkrimtari Jon Ronson ishte ndër të parët që ngriti këtë mundësi. “Për introvertët, vetë-izolimi nuk është ndonjë punë e madhe, kështu që unë mendoj se do të jemi mirë”, tha ai për BBC Newsnight. “Njerëzit për të cilët jam i shqetësuar janë ekstrovertët dhe njerëzit që nuk janë janë mësuar me këtë lloj situate”.
Pikëpamjet e Ronson u ndanë nga shumë të tjerë në të gjithë botën.
Megjithatë, realiteti rezulton të jetë shumë ndryshe. Psikologët tani kanë testuar ndikimin e personalitetit në shëndetin mendor të njerëzve gjatë pandemisë – dhe rezultatet e tyre sugjerojnë që introvertët e kishin shumë më të vështirë për të përballuar izolimin sesa shumë kishin pritur.
Përveç nxjerrjes në pah të disa keqkuptimeve të zakonshme rreth llojeve të ndryshme të personalitetit dhe nevojës së tyre për t’u shoqëruar, njohuritë nga këto studime mund të na ndihmojnë të gjithëve si të drejtohemi në jetën pas bllokimit.
Së pari, një kujtesë e përkufizimeve shkencore të këtyre tipareve.
Personaliteti introvert dhe ekstrovert janë pika ekstreme të të njëjtit spektër, të cilat psikologët mund t’i masin duke u kërkuar njerëzve që të jepin të dhëna për veten e tyre në një shkallë prej 1 (nuk pajtohem) me 5 (pajtohem fuqishëm). Ato përfshijnë:
1.
A jeni të prirur të qëndroni në prapavijë në eventet shoqërore?
A jeni të prirur të kufizoni njohjen tuaj në disa [persona] të zgjedhur?
2.
A ju pëlqen të keni shumë angazhime shoqërore?
A jeni një individ i lumtur?
A ju pëlqen të bëni shaka me të tjerët?
Nëse jeni dakord më shumë me grupin e parë të pohimeve dhe nuk jeni dakord me grupin e dytë, atëherë do të gjeni vetën në anën e introvertit; nëse përgjigjet tuaja ndjekin modelin e kundërt, ju jeni më ekstrovert.
Introvertët thjesht i shohin aktivitetet e vetmuara të jenë më interesante dhe energjike, dhe ngjarjet e ngarkuara shoqërore të zbrazëta.
Bazuar thjesht në këto përkufizime, sigurisht që do të kishte kuptim që introvertët të shijonin qetësinë e bllokimit – megjithatë hulumtimet e mëparshme, kanë sugjeruar tashmë arsye që kjo nuk është kështu.
Lidhjet shoqërore janë një nevojë themelore njerëzore… Të jesh introvert nuk do të thotë që nuk dëshiron të shoqërohesh aspak.
– Danièle Gubler dhe Katja Schlegel
Ishte e njohur prej kohësh, për shembull, që introvertët kanë tendencë të përjetojnë emocione më të forta dhe e kanë më të vështirë të rregullojnë ndjenjat dhe të përshtaten me situatat e reja. Kjo do të thotë se ata kanë tendencë të kenë një mirëqenie më të dobët emocionale. Prirje të tilla mund t’i kenë bërë ata më të prekshëm nga stresi i pandemisë.
Pastaj është natyra e izolimit gjatë bllokimit. Distancimi i detyruar shoqëror do të ishte ndjerë krejt ndryshe nga stili jetësor tipik i introvertëve, në të cilin ata ishin të lirë të zgjidhnin se kur dhe si do të takonin njerëzit dhe të moderonin kohën e kaluar në shoqëri në përputhje me gjendjen e tyre shpirtërore.
Në fund të marsit dhe në fillim të prillit 2020, Gubler dhe Schlegel rekrutuan 466 pjesëmarrës zviceranë për një sondazh në internet që kishte matur tiparet e personalitetit dhe masa të ndryshme të mirëqenies psikologjike.
Analizat e tyre, të botuara në fund të vitit të kaluar, treguan se ekstrovertët dhe introvertët në mostrën e tyre mezi treguan ndonjë ndryshim në vetmi, ankth dhe depresion. Të gjithë dukej se vuanin njësoj.
Maryann Wei në Universitetin e Wollongong, Australi, ndërkohë, ekzaminoi 114 pjesëmarrës nga ShBA, Kanada e Mbretëria e Bashkuar, Australia dhe Gjermania midis fundit të prillit dhe fillimit të majit në vitin 2020. Ajo zbuloi se introvertët po ndiheshin dukshëm më keq se ekstrovertët, me vetminë të shtuar, ankth dhe depresion.
Të njëjtat modele u shfaqën në një studim nga Anahita Shokrkon, një student PhD në Universitetin e Alberta-s. Duke studiuar më shumë se 1.000 njerëz në të gjithë Kanadanë në qershor dhe korrik të vitit 2020, ajo zbuloi se ekstrovertët kishin shëndet mendor vazhdimisht më të mirë sesa introvertët, pavarësisht nga shumë kufizime që kufizonin shoqërimin e tyre.
Ajo thekson se ekstrovertët mund të kenë pasur grupe më të mëdha miqësie përpara pandemisë, dhe edhe nëse nuk do t’i shihnin ballë për ballë – ata komunikonin përmes Zoom ose WhatsApp.
“Këto miqësi të forta që kishin para pandemisë, ishin ndoshta gjëja më e rëndësishme që i ndihmoi ata të kalonin situatën e vështirë,” thotë ajo. “Ekstrovertët gjetën një mënyrë për t’u lidhur me njerëzit”. Introvertët, në të kundërt, mund të kenë pasur më pak kapital shoqëror për të filluar dhe më pas kanë luftuar për të gjetur mënyra të reja për të ruajtur ato marrëdhënie.
“Njerëzit vazhdimisht formojnë mjedisin e tyre për t’iu përshtatur nevojave ose personalitetit të tyre, dhe për këtë arsye ne mund të presim që të dy – introvertët dhe ekstrovertët të jenë në gjendje të kthehen në jetën pas bllokimit me shkallën e ndërveprimit shoqëror që është komode për ta”.
Sipas tyre shumë individë do jenë të lumtur të zëvendësojnë takimet ‘rraskapitëse’ të Zoom me ndërveprimet aktuale sociale.
Shumë organizata po inkurajojnë punonjësit e tyre që të vazhdojnë të punojnë në distancë, të paktën një pjesë të kohës. Kjo mund ta bëjë tranzicionin më të lehtë, – në vend që të kthehen menjëherë në të gjitha takimet ballë për ballë dhe bisedat e zyrës që ata mezi kishin duruar më parë.
“Introvertët duhet ta përdorin këtë periudhë për t’u rregulluar dhe për t’u kthyer ngadalë në jetën e tyre sociale”, përfundoi Shokrkon./UBTNews
Kuriozitete
Tsutomu Yamaguchi – i mbijetuar dy herë nga bombat atomike
Published
1 day agoon
August 8, 2025By
UBT News
Tsutomu Yamaguchi, i lindur më 16 mars 1916 në Nagasaki, mban titullin unik si personi i vetëm që është njohur zyrtarisht nga qeveria japoneze si i mbijetuar nga të dy bombardimet atomike në Hiroshima dhe Nagasaki.
Më 6 gusht 1945, Yamaguchi ndodhej në Hiroshima për një udhëtim pune për kompaninë Mitsubishi Heavy Industries.
Rreth 3 km larg qendrës së shpërthimit, ai u godit nga valët tronditëse, humbi dëgjimin në njërin vesh, u verbua përkohësisht dhe u dogj rëndë në anën e majtë të trupit. Pavarësisht plagëve, gjeti strehim gjatë natës dhe u kthye në Nagasaki ditën tjetër.
Më 9 gusht, pasi u paraqit në punë, ku rrëfeu përvojën në Hiroshima, përjetoi edhe bombardimin e dytë. Edhe këtë herë ndodhej rreth 3 km larg nga qendra e shpërthimit dhe mbijetoi me më pak lëndime fizike, por pati ethe dhe të vjella nga ekspozimi ndaj rrezatimit.
Në vitin 1957, Yamaguchi u njoh zyrtarisht si ‘hibakusha’ (i mbijetuar) nga bombardimi në Nagasaki. Vetëm në mars të vitit 2009 qeveria japoneze pranoi zyrtarisht që ai kishte mbijetuar nga të dyja bombardimet, status që u konfirmua më 24 mars 2009.
Yamaguchi e kaloi pjesën e mbetur të jetës së tij duke avokuar për çarmatimin bërthamor, duke shkruar kujtime dhe poezi, si dhe duke marrë pjesë në një dokumentar të shfaqur në OKB më 2006 që përfshinte 165 të mbijetuar të dyfishtë (‘nijū hibakusha’).
Ai ndërroi jetë më 4 janar 2010 në Nagasaki, në moshën 93-vjeçare, nga kanceri në stomak. Historia e tij, nga mbijetesa e dy bombardimeve atomike të ndara, deri te angazhimi ndërkombëtar kundër armëve bërthamore, është dëshmi e forcës njerëzore e kujtesë e dhimbshme e tmerrit që sjell lufta bërthamore.
Kuriozitete
Ia ndaloi rregullatori i reklamave, Zara largon imazhet e modeleve “shumë të dobëta”
Published
2 days agoon
August 7, 2025By
UBT News
Rregullatori i reklamave në Mbretërinë e Bashkuar, Autoriteti i Standardeve të Reklamimit (ASA), ka ndaluar dy reklama të Zara-s, pasi sipas tyre përshkruajnë modele të konsideruara “jashtëzakonisht të dobëta”.
Reklamat e Zara-s të publikuara në maj, paraqisnin një modele të veshur me një këmishë të bardhë të madhe me “klavikulën e saj të spikatur” të theksuar nga dizajni i këmishës dhe një modele tjetër me një fustan të shkurtër të bardhë, pamja “e dobët” e të cilit theksohej nga dizajni.
ASA vendosi që këto imazhe janë të papërshtatshme dhe urdhëroi Zara-n të mos i përdorte më ato.
Sipas mbikëqyrësit, një efekt hijeje u përdor për ta bërë njërën nga këmbët e modeles të dukej “dukshëm e hollë”.
Ata shtuan se pozicioni i krahëve të sipërm dhe i nyjeve të bërrylave të modeles e bënte trupin e saj të dukej “jashtë proporcionit”.
Zara konfirmoi se kishte ndryshuar listat e produkteve pas marrjes së ankesës dhe kishte hequr imazhet.
Kuriozitete
Nga strategjia te kreativiteti – përfitimet surprizuese të shahut në jetën tuaj
Published
3 days agoon
August 6, 2025By
UBT News
Shahu nuk është vetëm një garë mendore mes dy lojtarësh, por ushtrim i thellë intelektual që ndihmon në formësimin e trurit dhe karakterit. Kjo lojë ka kaluar kohën e kufijtë gjeografikë, duke u bërë pjesë e përditshme e jetës në dhoma pritjeje, biblioteka publike, shkolla e sheshe në të gjithë botën.
Shahu është më shumë se sport intelektual, është mënyrë për të ndërtuar mendje të mprehtë, të qëndrueshme e më të aftë për të përballuar sfidat e jetës.
Pavarësisht moshës apo përvojës, një tabelë shahu është gjithmonë një ftesë për të ushtruar trurin.
Por përse shahu konsiderohet kaq i dobishëm për zhvillimin e trurit?
1. Zhvillon aftësinë për të menduar me empati
Për të qenë një lojtar i suksesshëm, nuk mjafton të mendosh vetëm për lëvizjen tënde – duhet të hysh në mendjen e kundërshtarit. Kjo aftësi për të kuptuar mendimet dhe qëllimet lidhet ngushtë me konceptin psikologjik të “teorisë së mendjes”, që është thelbësor për marrëdhënie sociale të suksesshme.
2. Forcon kujtesën afatshkurtër dhe atë vizuale
Lojtarët e shahut janë të ekspozuar ndaj kombinimeve të mundshme gjatë lojes, i detyron të mbajnë mend pozicione, skema, strategji, sfidë që stërvit kujtesën vizuale dhe atë logjike në të njëjtën kohë. Ata që luajnë hah kanë performancë më të mirë në teste që kërkojnë rikujtim e njohje të shpejtë të modeleve.
3. Nxit mendimin strategjik dhe planifikimin në afatgjatë
Çdo lëvizje në shah është një hap drejt një qëllimi të madh. Loja nxit lojtarin të planifikojë disa hapa para, duke marrë parasysh të gjitha mundësitë dhe kundërveprimet. Kjo formë mendimi është e dobishme jo vetëm në lojë, por edhe në jetë, nga menaxhimi i kohës deri tek marrja e vendimeve të rëndësishme.
4. Rrit fleksibilitetin mendor dhe zgjidhjen e problemeve të reja
Lojtarët përballen me situata të reja që kërkojnë zgjidhje. Kjo përfshin zhvillimin e asaj që quhet inteligjencë fluide, aftësia për të analizuar probleme të panjohura dhe reaguar në mënyrë efikase. Loja përmirëson shpejtësinë e përpunimit të informacionit, duke i bërë lojtarët më të shpejtë në vendimmarrje.
5. Zhvillon kreativitetin dhe mendimin divergent
Në kontrast me idenë se shahu është ogjikë e ftohtë, loja kërkon mendim krijues. Kur situatat në lojë nuk janë të zakonshme, lojtarët gjejnë zgjidhje kreative e dalin jashtë rregullave standarde. Një eksperiment në Indi tregoi se fëmijët që luanin shah kishin rezultate më të mira në teste të kreativitetit krahasuar me ata që nuk luanin.
6. Përmirëson përqendrimin dhe vetëkontrollin
Një ndeshje shahu mund të zgjasë orë të tëra, çdo gabim kushton humbjen e lojës. Kjo kërkon nivel të lartë përqendrimi dhe vetëdisiplinimi. Aftësia për të qëndruar i fokusuar për një kohë të gjatë është e rëndësishme jo vetëm në shah, por edhe në arsim, punë dhe situata të jetës së përditshme.
7. Ndihmon në rregullimin e emocioneve dhe menaxhimin e stresit
Shahu i mëson lojtarët të menaxhojnë presionin emocional e të përballen me humbjen në mënyrë konstruktive. Përmes lojës, individi mëson të ruajë qetësinë, të mendojë para se të veprojë dhe të mësojë nga gabimet pa u zhgënjyer. Këto aftësi janë të rëndësishme për mirëqenien psikologjike.
8. Mbron trurin nga plakja e hershme
Ka shumë dëshmi se aktivitetet mendore komplekse, si shahu, ndihmojnë në ruajtjen e funksioneve njohëse te të moshuarit. Studime kanë sugjeruar se njerëzit që merren rregullisht me lojëra si shahu, kanë rrezik më të ulët për zhvillimin e sëmundjeve neurodegjenerative si Alzheimeri.
Kuriozitete
Regjistrohet rrufeja 829 kilometra e gjatë
Published
1 week agoon
August 1, 2025By
UBT News
Organizata Botërore Meteorologjike ka vendosur rekord të ri botëror për rrufenë më të gjatë një rrufe e jashtëzakonshme prej 829 kilometrash në një zonë të njohur për stuhi në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Komiteti i WMO për Ekstremet e Motit njofton se rrufeja më e gjatë në botë ndodhi në tetor 2017 gjatë një stuhie të madhe në SHBA, duke përshkuar 829 km nga lindja e Teksasit deri afër Kansas City. Do të duheshin rreth 8-9 orë me veturë ose të paktën 90 minuta me avion për ta përshkuar.
“Vetëtimat janë të mrekullueshme, por dhe të rrezikshme, duke marrë shumë jetë çdo vit. Kjo ngjarje tregon sa larg mund të përhapen rrufetë, duke rrezikuar aviacionin dhe shkaktuar zjarre”, tha Celeste Saulo, sekretare e përgjithshme e WMO.
Komiteti i WMO për Ekstremet e Motit e konfirmoi rekordin me ndihmën e teknologjive të reja satelitore. Ky rekord është 61 kilometra më i gjatë se ai i mëparshmi në SHBA më 29 prill 2020 (768 km). Gabimi i matjes është ±8 km.
Rrufja ndodhi në Rrafshinat e Mëdha të Amerikës së Veriut, një zonë e njohur për stuhitë Mesoskalare Konvektive që mundësojnë “mega-rrufe”.
Ajo u zbulua përmes analizës së përsëritur me ndihmën e satelitit GOES-16.
“Ky rekord tregon fuqinë e natyrës e përparimin shkencor në dokumentimin e ekstremeve. Ka të ngjarë që në të ardhmen të zbulohen më të mëdha”, tha Randall Cerveny nga WMO. Arkivi i WMO ruan të dhënat për ekstreme, përfshirë temperaturat, erën, reshjet, breshrin, rrufetë, tornado e ciklonet tropikale.

UBT zhvillon qendrën e saj të sigurisë kibernetike në njërën nga qendrat më të avancuara në rajon

Studimet: Alzheimeri mund të fillojë jashtë trurit!

Rita Ora publikon këngën e re ‘Joy’

Super kompjuteri parashikon golashënuesit e Ligës Premier 2025/26: Gyokeres e mbyll si i treti

OpenAI mposht Grok-in e Elon Musk në turneun e shahut me AI

Pulsimi i veshëve; Pse ndodh dhe si ta largoni?

Pesë vitet e fundit, Sony ka shitur më shumë se 80 milionë konsola PlayStation 5

Truket që e bëjnë grimin të qëndrojë edhe kur jashtë është vapë

Vendimi i gjykatës: Popoviq dëbohet nga Kosova
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit