Lajmet

Pse është kaq sfiduese të zhvillohen vaksina për sëmundjet parazitare?

Published

1 year ago

on

Procesi i prodhimit të vaksinave për parazitët është ekstremisht sfidues, por shkencëtarët mund të jenë në majë të përparimeve të mëdha.

Kur Kameruni në muajin janar nisi procesin e vaksinimit kundër malaries, kjo u përshkua me festë. Në muajin shkurt, edhe Burkina Faso e përcolli këtë trend.

“Kontrolli i malaries nuk ka shkuar në drejtimin e duhur, për arsye të ndryshme”, shpjegon Kate O’Brien, i cili drejton departamentin e imunizimit dhe vaksinimit në Organizatën Botërore të Shëndetësisë (OBSH).

Rastet me malaria po rriten, dhe afërsisht 600 mijë njerëz vdesin nga malaria çdo vit. Faktorët janë të llojllojshëm, sikurse ndryshimi i klimës, konflikti, efektet e vazhdueshme të COVID-19 në sistemet shëndetësore dhe përshtatshmëria këmbëngulëse e mushkonjave që bartin malarinë.

Sipas O’Brien, vaksinimi masiv është një mjet më shumë, dhe një që ka një qasje krejtësisht ndryshe.

“Të hysh me një qasje të bazuar në imunitet është një shtesë shumë historike dhe e rëndësishme”, thotë ajo.

Në vitin 2019, vaksina RTS,S kundër malaries filloi pilotimin në Gana, Kenia dhe Malavi, dhe në vitin 2021 OBSH e rekomandoi atë për përdorim tek fëmijët. Vaksina RTS,S u pasua nga vaksina R21.

Nuk kishte domosdoshmërisht një përpjekje të përbashkët për ta bërë vaksinën e malaries vaksinën e parë antiparazitare. Por ndoshta nuk është befasuese që në fund të fundit ishte, pasi numri i lartë i vdekjeve i kërkuar nga malaria ka sjellë në vëmendje zhvillimin e vaksinave për malarinë sesa për sëmundjet e tjera parazitare (megjithëse ende jo aq shumë sa për vaksinat që prekin popullatat e pasura, si Covid-19).

Burime masive të energjisë dhe financiare u shpenzuan për krijimin e vaksinave të shumta kundër COVID-19. Por kjo nuk është arsyeja e vetme që ato vaksina u shfaqën relativisht shpejt.

“Nuk ka dyshim se parazitët janë objektiva shumë më të ndërlikuar se viruset”, thotë Hotez.

Pothuajse të gjitha vaksinat ekzistuese funksionojnë kundër baktereve dhe viruseve, aktualisht nuk ka vaksina kundër kërpudhave askund në botë dhe ekziston vetëm një lloj vaksine – ajo kundër malaries – kundër parazitëve. Parazitët shpesh kanë mënyra të sofistikuara për të shmangur sistemin imunitar të pritësit. Ata përshtaten me nikoqirët e tyre gjatë cikleve komplekse të jetës, duke përfshirë disa faza zhvillimi.

“Secila prej atyre fazave, qoftë në një kafshë apo një mikpritës njerëzor, ka proteina të ndryshme që shprehen në faza të ndryshme të jetës. Dhe kjo e bën më të komplikuar identifikimin se cilat mund të jenë objektivat e parazitit për zhvillimin e një vaksine”, thotë O’Brien.

Ky kompleksitet i ciklit jetësor është një nga arsyet që parazitët nuk janë gjithmonë të lehtë për t’u kultivuar në laborator. Me fjalë të tjera, mund të jetë e vështirë thjesht të prodhohen më shumë prej tyre në kushte të kontrolluara, në fazën e duhur të zhvillimit, për qëllime kërkimore. Mundësitë që përfshijnë kultivimin e parazitëve në kafshët kërkimore ose në laborator, në vend të strehuesve të tyre të zakonshëm.

Një sfidë teknike e punës me parazitët është diversiteti i tyre i madh gjenetik, i cili mund ta bëjë të vështirë shënjestrimin e një specie ose lloji specifik. Tendler dhe kolegët e saj gjetën një zgjidhje duke identifikuar një komponent kyç të përbashkët në shumë specie helminte. Ata zbuluan se proteina Sm14 është e pranishme në lloje të shumta helminthësh që shkaktojnë sëmundje te njerëzit dhe bagëtitë, jo vetëm skistosomiasis./UBTNews/

Related Topics:
Continue Reading

Lajmet

Zyrtare: Felix transferohet nga Chelsea në Al-Nassr

Published

50 minutes ago

on

July 29, 2025

By

Joao Felix është larguar nga Chelsea dhe ka nënshkruar një kontratë të përhershme me Al-Nassr.

Portugezi bëri 20 paraqitje në të gjitha garat për Blues sezonin e kaluar, duke shënuar shtatë gola pas transferimit të tij të verës në Stamford Bridge nga Atletico Madrid.

Ai e kaloi gjysmën e dytë të sezonit 2024/25 si huazim te AC Milan dhe tani është larguar nga “Blutë” në mënyrë të përhershme, duke u bashkuar me skuadrën e Ligës Profesionale Saudite, Al-Nassr.

Continue Reading

Lajmet

Rastet e para të sëmundjes “Gjuha e Kaltër” konfirmohen në Kosovë, AUV merr masa parandaluese

Published

1 hour ago

on

July 29, 2025

By

Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë (AUV) ka konfirmuar sot, më 29 korrik 2025, rastet e para të sëmundjes virale “Gjuha e Kaltër” në dy ferma: në fshatin Marec (Prishtinë) dhe në fshatin Brus (Lipjan).

Sëmundja, e cila transmetohet nga mushkonjat e llojit Culicoides, prek ruminantët si delet, dhitë dhe gjedhët, por nuk transmetohet te njerëzit.

Për të parandaluar përhapjen e saj, AUV ka ndaluar lëvizjen e kafshëve në të gjithë territorin e Kosovës dhe ka vendosur masa të rrepta biosigurie.

Fermat e prekura janë vendosur në karantinë të plotë, ndërsa fermerët janë urdhëruar të përdorin masa të dezinfektimit dhe të shmangin kontaktin ndërmjet tufave. Po ashtu, është pezulluar puna në të gjitha tregjet e kafshëve, dhe Policia e Kosovës, bashkë me autoritetet komunale, do të mbikëqyrin zbatimin e vendimit.

Continue Reading

Lajmet

FSK konfirmon gjetjen e trupit të pajetë të 33-vjeçarit të zhdukur në liqenin e Ujmanit

Published

2 hours ago

on

July 29, 2025

By

Forca e Sigurisë së Kosovës (FSK) ka konfirmuar gjetjen e trupit të pajetë të 33-vjeçarit që ishte zhdukur ditë më parë në liqenin e Ujmanit.

Në një njoftim zyrtar, FSK bëri të ditur se pas kërkimeve intensive, është lokalizuar trupi i viktimës, i cili më pas i është dorëzuar Policisë së Kosovës dhe ekipit të forenzikës për procedurat e mëtejme ligjore.

Njoftimi:

FSK-ja gjen trupin e pajetë të personit të zhdukur

Pas ftesës së Qendrës së Situatave të Qeverisë së Republikës së Kosovës, dhe koordinimeve me partnerët për angazhimin e Ekipeve të FSK-së, Komandanti i FSK-së Gjenerallejtënant Bashkim Jashari ka urdhëruar ekipet e Kërkim Shpëtimit në Ujëra, për realizimin e operacionit humanitar në kërkim të personit të raportuar si i zhdukur. Me pranimin e urdhërit, ekipet e FSK kanë marrë të gjitha masat dhe në koordinim me partnerët ndërkombëtarë dhe qëndror janë angazhuar në operacion e kërkimit të personit të zhdukur.

Falë intesitetit të lartë të kërkimit dhe profesionalizmit të ekipeve tona në terren, pas disa orësh kërkimi në bashkëpunim me Policinë e Kosovës, AME dhe KFOR, kanë arritur të gjejnë trupin e pajetë në zonën e liqenit të Ujmanit.

Pas evakuimit, trupi i pajetë i viktimës i është dorëzuar Policisë së Kosovës dhe ekipit të forenzikës për procedurat e mëtejme.

Continue Reading

Lajmet

​Presidenti i Milanit thyen heshtjen për Ardon Jasharit

Published

2 hours ago

on

July 29, 2025

By

Presidenti i Milanit, Paolo Scaroni, këmbëngul se Ardon Jashari dëshiron t’i bashkohet Rossonerëve ‘me çdo kusht’, por gjigantët e Serie A nuk duan të ofrojnë shumë. Milani mbetet në kërkim të talentit zviceran Jashari, por oferta e tyre e fundit me vlerë 33.5 milionë euro plus bonuset u refuzua nga Club Brugge.

“Nuk duam të ofrojmë shumë, por ai dëshiron të vijë me çdo kusht”, tha presidenti i Milanit, Scaroni, të martën, nëpërmjet “Calciomercato”

Scaroni iu përgjigj shpejt një pyetjeje nga një gazetar në Lega Serie A në Milano, përpara një takimi me presidentët e tjerë të Serie A.

Gjatë të njëjtit takim, drejtuesit e Interit dhe Atalantës pritet të vazhdojnë negociatat për Ademola Lookman .

Drejtori i Milanit, Igli Tare, tha të dielën se Milani nuk do të bënte një ofertë tjetër për Jasharin, pavarësisht se e dinte se çmimi i kërkuar nga Club Brugge për 22-vjeçarin është vendosur në 40 milionë euro.

Jashari nuk ishte pjesë e skuadrës së Club Brugge për dy ndeshjet e para garuese këtë sezon.

Milani ka bërë ndryshime të mëdha në mesfushë këtë verë, duke shitur Tijjani Reijnders te Manchester City dhe duke nënshkruar me Samuele Ricci dhe Luka Modric.

Continue Reading

Të kërkuara