Procesi i prodhimit të vaksinave për parazitët është ekstremisht sfidues, por shkencëtarët mund të jenë në majë të përparimeve të mëdha.

Kur Kameruni në muajin janar nisi procesin e vaksinimit kundër malaries, kjo u përshkua me festë. Në muajin shkurt, edhe Burkina Faso e përcolli këtë trend.

“Kontrolli i malaries nuk ka shkuar në drejtimin e duhur, për arsye të ndryshme”, shpjegon Kate O’Brien, i cili drejton departamentin e imunizimit dhe vaksinimit në Organizatën Botërore të Shëndetësisë (OBSH).

Rastet me malaria po rriten, dhe afërsisht 600 mijë njerëz vdesin nga malaria çdo vit. Faktorët janë të llojllojshëm, sikurse ndryshimi i klimës, konflikti, efektet e vazhdueshme të COVID-19 në sistemet shëndetësore dhe përshtatshmëria këmbëngulëse e mushkonjave që bartin malarinë.

Sipas O’Brien, vaksinimi masiv është një mjet më shumë, dhe një që ka një qasje krejtësisht ndryshe.

“Të hysh me një qasje të bazuar në imunitet është një shtesë shumë historike dhe e rëndësishme”, thotë ajo.

Në vitin 2019, vaksina RTS,S kundër malaries filloi pilotimin në Gana, Kenia dhe Malavi, dhe në vitin 2021 OBSH e rekomandoi atë për përdorim tek fëmijët. Vaksina RTS,S u pasua nga vaksina R21.

Nuk kishte domosdoshmërisht një përpjekje të përbashkët për ta bërë vaksinën e malaries vaksinën e parë antiparazitare. Por ndoshta nuk është befasuese që në fund të fundit ishte, pasi numri i lartë i vdekjeve i kërkuar nga malaria ka sjellë në vëmendje zhvillimin e vaksinave për malarinë sesa për sëmundjet e tjera parazitare (megjithëse ende jo aq shumë sa për vaksinat që prekin popullatat e pasura, si Covid-19).

Burime masive të energjisë dhe financiare u shpenzuan për krijimin e vaksinave të shumta kundër COVID-19. Por kjo nuk është arsyeja e vetme që ato vaksina u shfaqën relativisht shpejt.

“Nuk ka dyshim se parazitët janë objektiva shumë më të ndërlikuar se viruset”, thotë Hotez.

Pothuajse të gjitha vaksinat ekzistuese funksionojnë kundër baktereve dhe viruseve, aktualisht nuk ka vaksina kundër kërpudhave askund në botë dhe ekziston vetëm një lloj vaksine – ajo kundër malaries – kundër parazitëve. Parazitët shpesh kanë mënyra të sofistikuara për të shmangur sistemin imunitar të pritësit. Ata përshtaten me nikoqirët e tyre gjatë cikleve komplekse të jetës, duke përfshirë disa faza zhvillimi.

“Secila prej atyre fazave, qoftë në një kafshë apo një mikpritës njerëzor, ka proteina të ndryshme që shprehen në faza të ndryshme të jetës. Dhe kjo e bën më të komplikuar identifikimin se cilat mund të jenë objektivat e parazitit për zhvillimin e një vaksine”, thotë O’Brien.

Ky kompleksitet i ciklit jetësor është një nga arsyet që parazitët nuk janë gjithmonë të lehtë për t’u kultivuar në laborator. Me fjalë të tjera, mund të jetë e vështirë thjesht të prodhohen më shumë prej tyre në kushte të kontrolluara, në fazën e duhur të zhvillimit, për qëllime kërkimore. Mundësitë që përfshijnë kultivimin e parazitëve në kafshët kërkimore ose në laborator, në vend të strehuesve të tyre të zakonshëm.

Një sfidë teknike e punës me parazitët është diversiteti i tyre i madh gjenetik, i cili mund ta bëjë të vështirë shënjestrimin e një specie ose lloji specifik. Tendler dhe kolegët e saj gjetën një zgjidhje duke identifikuar një komponent kyç të përbashkët në shumë specie helminte. Ata zbuluan se proteina Sm14 është e pranishme në lloje të shumta helminthësh që shkaktojnë sëmundje te njerëzit dhe bagëtitë, jo vetëm skistosomiasis./UBTNews/