Kulturë
Pesë libra të rekomanduar nga Bill Gates
Më 4 janar 1960, në një aksident tragjik automobilistik pranë fshatit Villeblevin në Francë, ndërroi jetë Albert Camus (Alber Kamy), një nga intelektualët dhe shkrimtarët më të njohur të shekullit të XX-të. Në moshën 46-vjeçare, ai u nda nga jeta, duke i dhënë fund një jete të shndritur, të mbushur me ngjarje dhe arritje të jashtëzakonshme, që nuk do t’i shuheshin kurrë.
I shoqëruar nga redaktori i tij, Michel Gallimard, i cili gjithashtu humbi jetën në këtë aksident, Kamy udhëtonte nga qyteti, duke vendosur të pranonte udhëtimin me makinë, ndryshe nga plani fillestar për të udhëtuar me tren drejt Parisit. Në makinën e tij u gjet një dorëshkrim i papërfunduar i romanit “The First Man”, që do të publikohej vetëm pas vdekjes së tij.
Përveç veprave të tij të shquara, Kamy ishte i njohur për angazhimin e tij të thellë filozofik dhe shoqëror, ku ai luftonte kundër çdo forme të totalitarizmit dhe merrte mbi shpinë barrën e mbrojtjes së jetës njerëzore, duke qenë një zë i fuqishëm kundër çdo padrejtësie. Vepra e tij më e njohur është “I huaji” (“The Stranger”), një roman që ka pasur ndikim të madh dhe është konsideruar një klasik i letërsisë botërore.
Në vitin 1957, Kamy fitoi Çmimin Nobel për Letërsi, duke u bërë një nga shkrimtarët më të rinj që ka marrë këtë çmim, vetëm 44 vjeç. Ai e arriti këtë sukses ndërkohë që kishte ende shumë për të dhënë, ndërsa shkrimet e tij shquheshin për një pasqyrë të thellë të ekzistencës njerëzore dhe absurditetin e saj.
65 vite pas vdekjes së tij, trashëgimia e Kamy vazhdon të mbijetojë dhe të frymëzojë brez pas brezi, duke u ngulitur jo vetëm në fushën e letërsisë, por edhe në filozofi, teatër dhe art. Puna e tij ka kaluar përtej kufijve të kohës dhe ndihmon për të përballuar sfidat që shoqëria bashkëkohore përballet sot.
Një nga citatet më të njohura të tij mbetet: “Por njerëzit vdesin, pavarësisht vullnetit të tyre, pavarësisht maskimit të tyre”. Kjo thënie mbart një pesimizëm të thellë, por njëkohësisht një realizëm të pamëshirshëm mbi natyrën e jetës dhe të vdekjes. Kamy, gjithashtu, thekson se, përballë kësaj bote, ai nuk dëshironte të gënjehej, as të gënjente, dhe se synonte të përballonte fundin e tij me të gjithë frikën dhe xhelozinë që ndiente për jetën, pa i fshehur asnjëherë ndjenjat e tij.
Pavarësisht se ka kaluar një gjysmë shekulli nga ndarja e tij nga jeta, Camus mbetet një figurë e pashuar dhe një mendimtar që flet akoma me forcë për natyrën e realitetit shoqëror dhe ekzistencial, që kërkon të gjejë përgjigje për pyetje të thella dhe universale./UBTNews/
Shtëpia e Kulturës “Abdulla Krashnica” dhe Teatri i Qytetit Preshevë ftojnë gjithë qytetarët dhe dashamirësit e kulturës të bashkohen në një ngjarje historike dhe të veçantë që do të mbahet me rastin e shënimit të 80-vjetorit të themelimit të Shkollës së Parë në gjuhën shqipe në komunën e Preshevës. Ky është një përvjetor jubilar i një rëndësie të jashtëzakonshme, që simbolizon një etapë të madhe dhe të paharruar në zhvillimin e arsimit shqip në këtë rajon.
Pjesëmarrësit do të kenë mundësinë të shijojnë një program të zgjedhur kulturor e artistik, i cili është përgatitur me shumë kujdes dhe dedikim, për të nderuar këtë ngjarje të shënuar për komunën e Preshevës. Manifestimi do të zhvillohet më 7 shkurt 2025, në orën 13:00, në Sallën e Madhe të Shtëpisë së Kulturës “Abdulla Krashnica”, dhe premton të ofrojë një atmosferë festive, plot emocion dhe krenari.
Ky është një moment i shënuar për të kujtuar të arriturat e shkollës së parë shqipe dhe kontributin e jashtëzakonshëm të atyre që e bënë të mundur që arsimi të lulëzonte dhe të mbijetonte në këtë trevë. Ftesa është për të gjithë ata që dëshirojnë të nderojnë këtë ngjarje të shenjtë për kulturën dhe identitetin shqiptar.
“Ju ftojmë të merrni pjesë dhe të bëheni pjesë e kësaj ngjarjeje të paharruar që do të shënojë një kapitull të rëndësishëm në historinë e arsimit dhe kulturës sonë”, shkruhet në njoftimin e organizatorëve.
Instituti Italian i Kulturës në Tiranë, në një mjedis të mbushur me atmosferën e kulturës dhe letërsisë, prezantoi librin “Arkitektja” (italisht: L’architettrice) të shkrimtares italiane Melania Mazzucco. Ky roman historik u shfaq në Bibliotekën Kombëtare – Qendra “Sotir Kolea”, ku mori pjesë edhe vetë autorja, duke i dhënë ngjyrë dhe emocion këtij evenimenti të rëndësishëm për botën e kulturës dhe letërsisë.
Përkthyer në shqip nga Ornela Islami, ky libër ka fituar vlerësime të shumta në Itali, duke përfshirë çmime prestigjioze si çmimi Stresa 2020, çmimi Giuseppe Dessì 2020, dhe duke qenë finalist i çmimeve të tjera letrare të rëndësishme, si çmimi letrar “Rapallo” 2020 dhe çmimi letrar Corrado Alvaro. Këto çmime janë një dëshmi e njohjes dhe vlerësimit të veprës nga kritika letrare ndërkombëtare, duke e vendosur librin në majat e letërsisë bashkëkohore.
“Arkitektja” rrëfen një histori të veçantë, atë të Plautila Briços, një gruaje të shquar dhe arkitektja e parë në historinë moderne. Historia nis në vitin 1964, kur Xhovani Briço, një artist i njohur i kohës, i mëson së bijës pikturën dhe e fut atë në botën e artit. Por, në një qytet të sunduar nga figura të njohura si Bernini dhe Pietro da Cortona, Plautila ka të vështirë të gjejë hapësirën e saj për të shpërthyer si artist.
Ndërsa ajo përpiqet të depërtojë në botën artistike romake, jeta e saj merr një kthesë të madhe pas takimit me Elpidio Benedetin, një njeri që ëndërron të bëhet shkrimtar dhe që është i përzgjedhur nga Kardinali Barberini për të shërbyer si sekretar i Mazarinit. Ky takim dhe mbështetje i ndryshojnë jetën Plautilës, duke i dhënë mundësinë që të realizojë një nga projektet më të mëdha të jetës së saj.
Nëpërmjet këtij bashkudhëtari të pazakontë, Plautila realizon një sipërmarrje që do të përshkruante gjithnjë jetën e saj: ndërtimin e një vile të veçantë dhe origjinale në një kodër që dominon Romën. Vila, e skicuar, projektuar dhe realizuar nga vetë ajo, shënon një arritje të jashtëzakonshme, duke e vendosur Plautilën si një nga figurat më të rëndësishme të arkitekturës në histori, dhe e bën atë arkitektin e parë grua të njohur në historinë moderne.
Me ndihmën e shkrimtares Melania Mazzucco, ky roman sjell një portret të fuqishëm të Plautilës, duke e paraqitur atë si një grua të jashtëzakonshme të shekullit XVII, e cila jetoi dhe veproi në një qytet të mbushur me lavdi, intriga, dhunë dhe mjerime. Mazzucco na ofron një pamje të pasur të një Romë që ishte njëherazi fanatike dhe libertine, dhe nëpërmjet kësaj historie, ajo na çon në rrugëtimin e një gruaje që sfidoi kufizimet e kohës së saj dhe e realizoi një vepër të madhe që ka mbetur e pasur përjetësisht në historinë e arkitekturës./UBTNews/
Më 4 shkurt të vitit 1902, Ismail Qemali, një nga figurat më të shquara të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare, mori pjesë në Kongresin e Parë Xhonturk, që u mbajt në Paris. Ai, me një thirrje të fuqishme dhe të qartë për shoqërinë turke dhe për të ardhmen e kombit shqiptar, paraqiti devizën e tij të njohur: “As me turqit e vjetër dhe as me turqit e ri, por të punojmë për vatanin”. Ky angazhim i Qemalit tregonte qartë përkushtimin e tij për lirinë dhe të drejtat e popullit shqiptar, duke qenë i vetëdijshëm për rolin e tij të pazëvendësueshëm në luftën për Pavarësinë e Shqipërisë.
Në këtë kongres, të organizuar nga princët Sabahedin dhe Lutfullah, përveç Ismail Qemalit si përfaqësues i shqiptarëve, morën pjesë edhe figura të tjera të njohura të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare, si Dervish Hima, Ibrahim Temo dhe Jashar Erebara. Të gjithë ata, në mënyrë të veçantë, u angazhuan për përhapjen e idealeve të lirisë dhe të barazisë për kombësitë jo turke brenda Perandorisë Osmane.
Kongresi i Xhonturqve, i cili synonte rivendosjen e Kushtetutës së vitit 1876, shërbeu si një moment kyç në formimin e një lëvizjeje politike që, përveç forcimit të pushtetit të shtetit turk, kishte si objektiv njohjen e të drejtave të popujve të tjerë të Perandorisë Osmane, përfshirë shqiptarët, arabo-pashallarët dhe të tjerë. Në këtë periudhë të pasluftës, Lëvizja Xhonturke kishte si qëllim jo vetëm forcimin e centralizimit të pushtetit, por edhe mbështetje për zhvillimin e arsimit dhe gjuhës amtare për kombësitë e ndryshme të Perandorisë.
Ndërkohë, brenda radhëve të Xhonturqve, filluan të shfaqen dy mendime diametralisht të kundërta. Njëra rrjedhje mendimi mbështeste nacionalizmin turk dhe centralizimin e pushtetit në duar të një shteti të fortë, ndërsa tjetra mbante qëndrimin otomanist, një ideologji që favorizonte bashkimin dhe tolerancën ndërmjet grupeve etnike dhe fetare brenda Perandorisë Osmane.
Ismail Qemali, si një mendje e kthjellët dhe një politikan i mençur, u dallua për qëndrimin e tij të prerë kundër politikës nacionaliste të Xhonturqve. Ai, pa pasur asnjë ngurrim, e kundërshtoi çdo formë të nacionalizmit turk që mund të kërcënonte ekzistencën e popullit shqiptar dhe të shumë grupeve të tjera etnike brenda Perandorisë. Për Qemalin, rreziku ishte i dyfishtë: jo vetëm se po e kërcënonte kombet që jetonin nën Perandorinë Osmane, por po dëmtonte edhe vetë unitetin e kombit turk, që sapo ishte rimëkëmbur falë revolucionit të Mustafa Qemal Ataturkut.
Angazhimi i Qemalit në këtë kongres është një dëshmi e qëndrueshmërisë së tij në mbrojtjen e interesave kombëtare shqiptare. Ai nuk mund të pajtohej me politikën që nënvleftësonte pluralizmin dhe që cenonte të drejtat e shqiptarëve për t’u organizuar dhe për të arritur lirinë e tyre. Edhe pse Ismail Qemali ishte pjesëmarrës në një ngjarje të madhe historike, ai gjithmonë mbajti qëndrimin se politika që mund të shpëtonte popujt e ndryshëm të Perandorisë nuk ishte ajo që predikonin Xhonturqit, por ajo që do të mundësonte një të ardhme të ndritur për kombet që jetonin atje, përfshirë shqiptarët.
Në këtë mënyrë, pjesëmarrja e Ismail Qemalit në Kongresin e Xhonturqve e pasuron historinë e Lëvizjes Kombëtare Shqiptare dhe e bën të qartë angazhimin e tij për një Shqipëri të pavarur, të lirë dhe të drejtë për të gjithë qytetarët e saj./UBTNews/
Ja pse duhet të pini lëng të shegës çdo ditë
Irak: Gjykata pezullon ligjin që mund të legalizonte martesat e fëmijëve dhe amnistinë e të burgosurve
Qindra pensionistë mblidhen në Beograd në mbështetje të studentëve protestues
Franca, Britania e Gjermania kundër Trumpit për zhvendosjen e palestinezëve nga Gaza
Simona Halep njofton tërheqjen nga tenisi në moshën 33-vjeçare
Vidhen mbi 100.000 vezë në SHBA, pas krizës së gripit të shpendëve
Komisionarja Kos kërkon hetime për dhunën ndaj protestuesve në Serbi
Protestohet kundër premtimeve për ndarje të parave për lindje
Debat televiziv parazgjedhor mes katër krerëve të partive kryesore në Gjermani
-
Bota3 months ago“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet3 months agoRektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!
-
Magazinë2 months agoKy mendohet se është djali 20 vjeçar i Parashqevi Simaku, Luke Nohfe
-
Bota1 week agoMarrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë