Lajmet

OKB: Miliarda njerëz mbështeten në speciet e egra për ushqim, karburant, dhe shumëçka

Një çështje kryesore që trajton raporti është edhe tregtia e paligjshme e specieve të egra.

Publikuar

2 vjet më parë

më

Shfrytëzimi i shfrenuar i natyrës është një kërcënim për miliarda njerëz anembanë botës që mbështeten te speciet e egra për ushqim, energji dhe të ardhura, sipas një raporti të ri nga ekspertët e Kombeve të Bashkuara për biodiversitetin e publikuar të premten.

Nga peshkimi dhe prerja e druve te përdorimi i bimëve të egra në ilaçe dhe parfume, shoqëritë në mbarë planetin varen thellësisht nga speciet që nuk janë zbutur apo kultivuar, me tregti vjetore globale legale dhe të paligjshme në qindra miliarda dollarë.

Por ndërsa njerëzit po nxisin humbje alarmante të biodiversitetit – dhe ndryshimi i klimës kërcënon të përshpejtojë shkatërrimin – paneli këshillues shkencor i OKB-së për biodiversitetin, i njohur si IPBES, bëri thirrje për “ndryshime transformuese” në marrëdhëniet tona me speciet e egra.

“Miliarda njerëz në të gjitha rajonet e botës mbështeten dhe përfitojnë nga përdorimi i specieve të egra për ushqim, mjekësi, energji, të ardhura dhe shumë qëllime të tjera“, tha paneli.

Raporti, për të cilin u deshën katër vjet për t’u përgatitur dhe është shkruar nga 85 ekspertë nga fusha të ndryshme të specializuara, vjen ndërsa OKB-ja drejton një proces vendimtar ndërkombëtar për të përcaktuar një kornizë për mbrojtjen e natyrës në dekadat e ardhshme.

IPBES, e cila ka paralajmëruar më parë se një milion specie janë në rrezik zhdukjeje, tha se promovimi i qëndrueshmërisë dhe ndalimi i mbishfrytëzimit ishte “kritik për të ndryshuar trendin global në rënien e biodiversitetit”.

Raporti njeh rolin themelor që luajnë këto kafshë dhe bimë në jetën e njerëzve dhe në veçanti rolin vendimtar të komuniteteve indigjene në mbrojtjen e natyrës.

Ushqimi dhe karburanti

Në përgjithësi, 50,000 specie përdoren për ushqim, energji, mjekësi, materiale dhe qëllime të tjera në mbarë botën, thuhet në raport, me më shumë se 10,000 lloje të ndryshme të korrura për konsum njerëzor.

Bimët e egra, algat dhe kërpudhat sigurojnë ushqim dhe të ardhura për një në pesë njerëz në mbarë botën, thuhet në raport, ndërsa rreth 2.4 miliardë njerëz mbështeten te druri për gatim.

Rreth 70 për qind e të varfërve në botë varen drejtpërdrejt nga speciet e egra dhe bizneset e lidhura me to, thuhet në raport.

Por nuk janë vetëm komunitetet rurale në vendet në zhvillim që i përdorin këto specie.

“Banorët e qyteteve në vendet e pasura mund të mos e vënë re, por bimët e egra përdoren në ilaçe ose kozmetikë, ju hani peshk të egër dhe ka shumë mundësi që mobiljet tuaja të vijnë nga pemë të egra”, tha Fromentin.

Pemët e egra përbëjnë dy të tretat e drurit industrial global, ndërsa tregtia me bimë të egra, algat dhe kërpudhat është një industri miliarda dollarëshe.

Një çështje kryesore është tregtia e paligjshme e specieve të egra, që vlerësohet të jetë midis 69 miliardë dhe 199 miliardë dollarë në vit, për të cilën IPBES tha se ishte tregu i tretë i paligjshëm më i madh pas trafikimit të qenieve njerëzore dhe drogës.

Ndërsa kjo synon kryesisht pemët dhe peshqit, raporti tha se edhe tregtia në shkallë më të vogël të kafshëve dhe bimëve më të rralla, si orkidetë, mund të ketë efekte shkatërruese, duke paralajmëruar se shpesh i shtyn speciet përtej kufijve të tyre./UBTNews/

Etiketa
Vazhdo të lexosh

Lajmet

15 vende të BE-së bëjnë thirrje për kontraktimin e politikave të migracionit dhe azilit

Publikuar

1 orë më parë

më

18 Maj, 2024

nga

Një grup prej 15 shtetesh anëtare, të udhëhequra nga Danimarka, kanë nisur një thirrje të përbashkët për të zhvilluar kontraktimin e politikave të migracionit dhe azilit, duke argumentuar se rritja “e paqëndrueshme” e ardhjeve të parregullta vitet e fundit, justifikon të menduarit “jashtë kutisë”.

“BE-ja dhe shtetet e saj anëtare duhet të rrisin kontributin e tyre për partneritete të barabarta, konstruktive dhe të gjera me vendet kyçe, veçanërisht përgjatë rrugëve migratore, duke ndryshuar fokusin tonë nga menaxhimi i migracionit të parregullt në Evropë në mbështetjen e refugjatëve si dhe komuniteteve pritëse në rajonet e origjinës”, thuhet në letër.

“Nëse duam të vazhdojmë përpjekjet tona për të thyer strukturat nxitëse që nxisin lëvizjet e parregullta të emigracionit dhe udhëtimet e rrezikshme drejt Evropës, përpjekjet plotësuese janë të nevojshme”, thuhet tutje.

Letra, e datës 15 maj, por që u publikua të enjten, u drejtohet zyrtarëve të lartë në Komisionin Evropian. Përveç Danimarkës, ai miratohet nga Bullgaria, Republika Çeke, Estonia, Greqia, Italia, Qiproja, Letonia, Lituania, Malta, Holanda, Austria, Polonia, Rumania dhe Finlanda, duke reflektuar një konsensus ndërpartiak./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Film & TV

Filmi “Back to Black” e rikthen Amy Winehouse në ekranin e madh

Publikuar

3 orë më parë

më

18 Maj, 2024

nga

Regjisorja Sam Taylor-Johnson nuk deshi që drama e saj biografike për këngëtaren dhe tekstshkruesen e ndjerë, Amy Winehouse, të jetë e ngjashme sikurse dokumentari fitues i Oscarit që u realizua nga Asif Kapadia.

“Ndjeva se duhet të realizoja diçka ndryshe nga ai dokumentar. Doja ta realizoja nga një këndvështrim tjetër dhe këndvështrimi më i mirë ishte që ta realizoja rrëfimin përmes muzikës së saj”, deklaroi regjisorja për filmin “Back to Black”.

Filmi i shpërndarë nga Focus Features, flet për edukimin e Winehouse në një familje hebreje, karrierën e saj, romancat – dhe varësinë që do të çonte në vdekjen e saj. Fituesi i gjashtëfishtë i Grammyt, është i njohur për përzierjen e elementeve të xhazit, shpirtit, ritmit dhe bluzit.

Derisa kritikat e filmit kanë qenë jashtëzakonisht negative në Mbretërinë e Bashkuar dhe Irlandë deri më tani, shumë besojnë se aktorja kryesore Marisa Abela, e cila portretizon Winehouse, dha një performancë të suksesshme.

“Ka momente kur Abela zhduket dhe Winehouse shpërthen në ekran, si një pamje magjike e syrit që vezullohet kalimthi në fokus”, shkroi kritikja Wendy Ide e The Guardian.

“Por filmi është jashtëzakonisht i pabarabartë dhe i prirur për gjykime të gabuara katastrofike”, shtoi ajo.

Aktorja kryesore kaloi 12 muaj duke tentuar të kapte çdo aspekt të Winehouse.

“Ka kaq shumë versione të ndryshme të Amyt, dhe kjo është pothuajse sikur, sa më shumë të dini, aq më pak dini, sepse ajo është artiste aq e madhe dhe gjithëpërfshirëse”, tha Abela./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​15.1% e popullsisë së Turqisë përbëhej nga të rinjtë në vitin 2023

Publikuar

19 orë më parë

më

17 Maj, 2024

nga

Rinia e Turqisë përbënte 15.1% të popullsisë së saj në fund të vitit 2023, sipas shifrave zyrtare të publikuara të premten.

Në vend kishte gjithsej 12.87 milionë të rinj, të moshës nga 15 deri në 24 vjeç, 51.3% e të cilëve ishin meshkuj dhe 48.7% femra, tha byroja e statistikave e vendit TurkStat.

Raporti i të rinjve në popullsinë e përgjithshme pritet të jetë 14% në vitin 2030, 13.4% në 2040, 11.8% në 2060 dhe 11.1% në 2080.

Krahina me përqindjen më të madhe të të rinjve ishte Hakkari, me 21.5%, në vitin 2023, i ndjekur nga Sirnak dhe Siirt me 21.1% secili dhe Bayburt me 20.2%.

“U pa se përqindja e popullatës së të rinjve të Turqisë me 15,1% ishte më e lartë se ajo e 27 vendeve anëtare të Bashkimit Evropian (BE)”, vuri në dukje byroja e statistikave.

Mesatarja e BE-së e përqindjes së popullsisë rinore ishte 10.6% në vitin 2023./AA/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Ministria e Mbrojtjes shpall konkurs për kadetë të rinj që do të studiojnë në disa qendra universitare

Publikuar

19 orë më parë

më

17 Maj, 2024

nga

Ministria e Mbrojtjes ka shpallë konkurs për pranim të kadetëve të rinj që do të studiojnë në disa qendra universitare.

Konkursi do të jetë i hapur nga data 03.06.2024 deri më 17.06.2024, ndërsa mosha e kërkuar është 18 deri 22 vjeç.

“Ministria e Mbrojtjes u shërben të gjithë qytetarëve të Kosovës dhe mirëpret aplikacione të femrave dhe meshkujve për kadetë të FSK-së, pa dallim nga përkatësia e tyre etnike”, thuhet në njoftimin e shpërndarë nga ministri Ejup Maqedonci.

Njoftimi i plotë:

𝐌𝐢𝐧𝐢𝐬𝐭𝐫𝐢𝐚 𝐞 𝐌𝐛𝐫𝐨𝐣𝐭𝐣𝐞𝐬 𝐬𝐡𝐩𝐚𝐥𝐥 𝐤𝐨𝐧𝐤𝐮𝐫𝐬 𝐩𝐞̈𝐫 𝐯𝐢𝐭𝐢𝐧 𝐚𝐤𝐚𝐝𝐞𝐦𝐢𝐤 𝟐𝟎𝟐𝟒/𝟐𝟎𝟐𝟓 𝐩𝐞̈𝐫 𝐩𝐫𝐚𝐧𝐢𝐦 𝐭𝐞̈ 𝐤𝐚𝐝𝐞𝐭𝐞̈𝐯𝐞 𝐭𝐞̈ 𝐜𝐢𝐥𝐞̈𝐭 𝐝𝐨 𝐭𝐞̈ 𝐬𝐭𝐮𝐝𝐢𝐨𝐣𝐧𝐞̈ 𝐧𝐞̈ 𝐤𝐞̈𝐭𝐨 𝐪𝐞𝐧𝐝𝐫𝐚 𝐮𝐧𝐢𝐯𝐞𝐫𝐬𝐢𝐭𝐚𝐫𝐞:

  1. Qendra për Studime Universitare e FSK-së;

– Universiteti Amerikan në Kosovë

  1. Republika e Shqipërisë/Akademia Ushtarake;

– Teknologji Informative në fushën e mbrojtjes

– Marrëdhënie Ndërkombëtare në fushën e mbrojtjes

– Shkenca Komunikimi në fushën e mbrojtjes

  1. Republika e Turqisë;

-Akademia Ushtarake Tokësore

-Akademia Ushtarake Mjekësore

  1. Republika e Kroacisë- Akademia Ushtarake/Universiteti i Zagrebit;

– Lidershipi dhe Menaxhmenti Ushtarak

𝐊𝐨𝐧𝐤𝐮𝐫𝐬𝐢 𝐝𝐨 𝐭𝐞̈ 𝐣𝐞𝐭𝐞̈ 𝐢 𝐡𝐚𝐩𝐮𝐫 𝐧𝐠𝐚 𝐝𝐚𝐭𝐚 𝟎𝟑.𝟎𝟔.𝟐𝟎𝟐𝟒 𝐝𝐞𝐫𝐢 𝐦𝐞̈ 𝟏𝟕.𝟎𝟔.𝟐𝟎𝟐𝟒.

Aplikimi është online në adresën https://rekrutimi.fsk-rks.org/Apply

Njoftimi për shpalljen e konkursit gjendet në ëeb faqen e MM-së: https://mod.rks-gov.net/Page/15.

Mosha për aplikim 18 deri 22 vjeç (Turqi: Të mos ketë mbushur 21 vjet).

Për informata shtesë, mund të kontaktoni në nr. tel. 038- 555584 2044 dhe 038- 555584 2045 ose në email: [email protected]

Ministria e Mbrojtjes u shërben të gjithë qytetarëve të Kosovës dhe mirëpret aplikacione të femrave dhe meshkujve për kadetë të FSK-së, pa dallim nga përkatësia e tyre etnike.

𝐁𝐞̈𝐡𝐮 𝐨𝐟𝐢𝐜𝐞𝐫 𝐢 𝐮𝐬𝐡𝐭𝐫𝐢𝐬𝐞̈ 𝐬𝐞̈ 𝐊𝐨𝐬𝐨𝐯𝐞̈𝐬!

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara