Aktualitet
Njerëzit po ndikojnë edhe më keq sesa mendohej në ndryshimet e Tokës, sipas studimit
Published
4 years agoon
By
Betim GashiToka po shkon drejt një shkëmbi dhe shumë studiues që po studiojnë planetin thonë se kjo është për shkak se ne nuk po mund të ndalojmë së ngatërruari gjërat.
Ne mbushim oqeanet me plastikë, djegim fosile për të mbajtur shtëpitë tona të ngrohta dhe makinat tona duke lëvizur dhe për të ndryshuar peizazhin e kontinenteve të tëra, të gjitha ndërsa pretendojmë se veprimet tona do të jenë pa pasoja.
Ndërsa shumë studime kanë zbuluar se sa në mënyrë dramatike e kemi ngatërruar planetin me gjëra të tilla si karburantet fosile dhe ndotja, hulumtimet e reja sugjerojnë se zakonet tona më të fundit janë vetëm një pjesë e problemit. Njerëzit, me sa duket, e kanë “stresuar” rëndë Tokën për deri në 4600 vjet, dhe ndoshta edhe më gjatë.
Punimi, i cili u botua së fundi në revistën Science, lidh ndryshimet dramatike në bimësinë e Tokës me të njëjtën periudhë kohore kur shpërtheu bujqësia njerëzore.
Studiuesit përdorën qindra të dhëna fosile të polenit për të hartuar një kalendar kohor të llojeve, që shtrihet mbi 18.000 vjet. Pas kompletimit të të gjitha të dhënave u bë e qartë se kishte një ndryshim serioz në ritmin me të cilin vegjetacioni tokësor ndryshoi.
Rritja e ndryshimeve të bimësisë duke filluar në Holocenin e Vonë ishte edhe më dramatike sesa ndryshimet në bimësinë globale të sjella nga fundi i epokës më të fundit të akullit.
Holoceni i Vonë gjithashtu ndodh që të jetë periudha kur njerëzit filluan të mbështeteshin shumë te bujqësia për të mbajtur të ushqyer mirë dhe gjallë popullatat në rritje.
“Duke përdorur një përmbledhje të 1181 sekuencave të polenit fosil dhe metodave të reja statistikore të zhvilluara, ne zbulojmë një përshpejtim në të gjithë botën në ritmet e ndryshimit përbërës të bimësisë duke filluar midis 4.6 dhe 2.9 mijë vjet më parë që është globalisht i pashembullt gjatë 18.000 vjetëve të fundit si në madhësi ashtu edhe në përmasa,” shkruajnë studiuesit.
“Normat e Holocenit të Vonë të ndryshimit janë të barabarta ose tejkalojnë shkallët deglaciale për të gjitha kontinentet, gjë që sugjeron që shkalla e efekteve njerëzore në ekosistemet tokësore tejkalon edhe transformimet e drejtuara nga klima e fundit.”
Gjetjet janë interesante dhe shqetësuese. Narrativat që rrethojnë njerëzit dhe ndryshimet klimatike janë përqendruar prej kohësh në përdorimin e karburanteve fosile dhe ndotjen.
Nëse thjeshtë provojmë t’i marrim ato gjëra nën kontroll, sipas studiuesve ka mundësi të parandalojmë që Toka të rrëzohet mbi “pikën e kthesës” që çon në shkatërrimin e planetit tonë.
Studimi shton se, ne ende duhet të zvogëlojmë mbështetjen tonë në lëndët djegëse fosile, të përqafojmë energjinë e gjelbër dhe të ndalojmë hedhjen e plehrave tona kudo, por gjithashtu ka të ngjarë që gjërat që ne nuk mund t’i mendojmë si të afta të ndryshojnë në mënyrë dramatike planetin, si bujqësia, janë më me ndikim se sa kemi supozuar./UBTNews
You may like
Bota
Davos – Scholz: SHBA-ja do të mbetet një nga aleatet më të afërta dhe më të domosdoshme të Gjermanisë
Published
12 hours agoon
January 21, 2025By
UBT NEWSNë fjalimin e tij të mbajtur gjatë Forumit Ekonomik Botëror në Davos më 21 janar 2025, kancelari gjerman Olaf Scholz ka theksuar rëndësinë e vazhdimit të bashkëpunimit dhe partneritetit të ngushtë mes SHBA-së dhe Gjermanisë, pavarësisht zhvillimeve të mundshme politike në Shtetet e Bashkuara, duke përfshirë rikthimin e Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë.
Scholz e ka cilësuar SHBA-në si një nga aleatët më të afërt dhe më të domosdoshëm për Gjermaninë, duke theksuar se kjo është një lidhje strategjike që është thelbësore për sigurinë dhe zhvillimin ekonomik të të dyja vendeve dhe të rajonit më të gjerë. Ai është shprehur se bashkëpunimi i vazhdueshëm mes SHBA-së dhe Gjermanisë është në interesin e përbashkët, duke nënvizuar se përpjekjet për të ndërtuar një partneritet të qëndrueshëm janë gjithashtu të rëndësishme për stabilitetin dhe paqen globale.
Një aspekt i rëndësishëm që ka përmendur Scholz në fjalimin e tij është se, edhe pse çdo ndryshim politik, siç ishte kthimi i Trump në Shtëpinë e Bardhë për një mandat të dytë, mund të shkaktojë pasiguri ose tensione, kjo nuk duhet të çojë në reagime të tepruara ose në “biseda të ëmbla” që synojnë të krijojnë njëfarë “mirënjohjeje” të rreme për liderët e huaj. Ai është shprehur se nuk duhet që çdo konferencë shtypi apo deklaratë nga Uashingtoni të shkaktojë debate të nxehta dhe ekzistenciale që mund të krijojnë ndasi të panevojshme.
Scholz ka nënvizuar se është e rëndësishme që Evropa dhe SHBA të mbeten të bashkuar dhe të përqendrohen në temat e përbashkëta të interesit si siguria, stabiliteti global dhe zhvillimi ekonomik, dhe se përpjekjet për të krijuar paqe dhe siguri në botë janë të domosdoshme. Ai theksoi gjithashtu se, pavarësisht qëndrimeve dhe retorikës së ndryshme që mund të pasojnë pas kalimit të pushtetit në SHBA, aleanca mes SHBA-së dhe Gjermanisë është një shtyllë kyçe për të siguruar një të ardhme të qëndrueshme për të dyja vendet dhe për botën në tërësi.
Në lidhje me pasigurinë e mundshme që mund të lindë nga rikthimi i Trump, Scholz ka theksuar se Gjermania dhe aleatët e saj evropianë janë të gatshëm të përballen me sfidat që mund të lindin, duke siguruar që aleanca transatlantike të mbetet e fortë dhe funksionale. Ai e përfundoi fjalimin e tij duke theksuar se bashkëpunimi dhe partneriteti i ngushtë me SHBA-në është thelbësor për paqen dhe sigurinë globale, si dhe për arritjen e një zhvillimi ekonomik të suksesshëm./UBTNews/
Bota
Shefi i ushtrisë izraelite jep dorëheqje për shkak të sulmit të 7 tetorit
Published
13 hours agoon
January 21, 2025By
UBTnewsShefi i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë së Izraelit, Herzi Halevi, njoftoi të martën se ka dorëzuar dorëheqjen nga detyra, duke e marrë përgjegjësinë për sulmin vdekjeprurës të Hamasit më 7 tetor 2023 në Izrael.
Ndërkohë, ushtria izraelite e kreu një operacion të madh ushtarak në Bregun e okupuar Perëndimor të martën, duke i vrarë gjashtë njerëz dhe duke i plagosur 35 të tjerë, sipas Ministrisë palestineze së Shëndetësisë.
Halevi, i cili e mori detyrën në janar 2023, tha se dorëheqja e tij do të hyjë n fuqi më 6 mars.
Gjenerallejtënant Halevi është zyrtari më i lartë izraelit që jep dorëheqje për shkak të dështimit të sigurisë më 7 tetor 2023, kur mijëra militantë të udhëhequr nga Hamasi – grupi palestinez i shpallur terrorist nga SHBA dhe BE – u futën në jug të Izraelit dhe sulmuan komunitetet pranë kufirit dhe bazat ushtarake.
Në atë sulm u vranë 1.200 njerëz – kryesisht civilë – dhe u rrëmbyen 250 të tjerë. Më shumë se 90 pengje janë duke u mbajtur ende në Gazë, dhe besohet se rreth një e treta e tyre kanë vdekur tashmë.
Në letrën e tij të dorëheqjes, Halevi tha se ushtria, nën udhëheqjen e tij, “dështoi në detyrën e saj për ta mbrojtur shtetin e Izraelit”./REL/
Bota
Trump nënshkruan urdhrin ekzekutiv që i jep fund shtetësisë së të drejtës së lindjes
Published
14 hours agoon
January 21, 2025By
UBT NEWSPresidenti Donald Trump ka nënshkruar një urdhër ekzekutiv që do të ndalojë automatikisht shtetësinë amerikane për fëmijët e emigrantëve pa dokumente të lindur në Shtetet e Bashkuara, duke kërkuar t’i japë fund një të drejte që Kushtetuta e SHBA ka garantuar për më shumë se 150 vjet.
Ky urdhër, i cili do të zbatohet për foshnjat që lindin pas 19 shkurtit, ka ngjallur reagime të shumta dhe pritet të sfidohet në gjykatë, duke përbërë një ndryshim të rëndësishëm në interpretimin historik të Amendamentit të 14-të të Kushtetutës, i cili aktualisht garanton shtetësinë për të gjithë fëmijët që lindin në territorin e SHBA, pa marrë parasysh statusin e prindërve të tyre.
Urdhri ekzekutiv synon të largojë automatikisht shtetësinë amerikane nga fëmijët e lindur në SHBA, përderisa të paktën një prej prindërve nuk është një rezident i përhershëm ligjor ose shtetas amerikan. Përveç kësaj, ai ndalon agjencitë federale të lëshojnë dokumenta që vërtetojnë shtetësinë amerikane për këta fëmijë.
Ky veprim ka për qëllim të preki fëmijët e lindur nga emigrantë të paautorizuar dhe ata që janë në SHBA me viza të përkohshme./UBTNews/
Bota
Gjermania dënon planin e Trump për t’u larguar nga OBSH
Published
15 hours agoon
January 21, 2025By
UBT NEWSMinistri gjerman i Shëndetësisë, Karl Lauterbach, ka kritikuar planet e presidentit të SHBA, Donald Trump, për t’u tërhequr nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH), duke e cilësuar këtë hap një goditje për luftën globale kundër krizave shëndetësore. Lauterbach theksoi se pa kontributet e SHBA-së, do të ishte shumë më e vështirë për të ndihmuar vendet që përballen me sëmundje infektive dhe fatkeqësitë mjedisore.
Ai theksoi se shumë nga programet e OBSH-së që synojnë të ndihmojnë vendet e prekura nga uria, katastrofat natyrore dhe luftërat janë financuar nga dollarët amerikanë, duke e bërë kontributin e SHBA-ve jetik për suksesin e këtyre iniciativave. Lauterbach gjithashtu paralajmëroi se një tërheqje e SHBA-së nga OBSH mund të rrezikonte sigurinë globale shëndetësore dhe do të vendoste në rrezik jetën e qindra mijëra njerëzve, përfshirë fëmijët.
Gjermania, si një partner i kahershëm i OBSH-së, ka rritur kontributin e saj në vitet e fundit dhe është e vetëdijshme për përgjegjësinë që ka në mbështetje të kësaj organizate globale. Lauterbach gjithashtu bëri të ditur se siguria globale shëndetësore është një interes që i përket të gjitha vendeve, përfshirë Shtetet e Bashkuara.
Ky njoftim i Trump vjen pas përpjekjes së tij të mëparshme për të tërhequr Shtetet e Bashkuara nga OBSH në vitin 2020, një iniciativë që u anullua nga presidenti i mëpasshëm Joe Biden në vitin 2021. Në një urdhër ekzekutiv të nënshkruar të hënën, Trump argumentoi se OBSH ishte përgjigjur dobët ndaj pandemisë së koronavirusit dhe po kërkonte pa të drejtë kontribute nga SHBA./UBTNews/
Rektori Hajrizi mori pjesë në ceremoninë përkujtimore të 19-vjetorit të vdekjes së Presidentit Dr. Ibrahim Rugova
Rektori i UBT-së përcjell punimet e Forumit Ekonomik Botëror Davos 2025
Liverpool-Lille: Formacionet e mundshme, Zhegrova mungon në ‘Anfield’
Kurti merr pjesë në Forumin Ekonomik në Davos, pritet nënshkrimi i Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë me EFTA-n
Akulli, rrezik për banorët e një ndërtese në Bregu Diellit
Davos – Scholz: SHBA-ja do të mbetet një nga aleatet më të afërta dhe më të domosdoshme të Gjermanisë
Subjektet politike me më së shumti vëzhgues për zgjedhjet e 9 shkurtit
KQZ akrediton edhe 15,889 vëzhgues të subjekteve politike
Shefi i ushtrisë izraelite jep dorëheqje për shkak të sulmit të 7 tetorit
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota2 months ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet2 months ago
Rektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!