Kuriozitete

Ngjyrat qenkan thjeshtë një iluzion?!

Për një kohë të gjatë, njerëzit besonin se ngjyrat ishin objektive.

Publikuar

A ekzistojnë ngjyrat apo janë thjesht një iluzion? A mund ta imagjinoni një botë pa ngjyra?

Për një kohë të gjatë, njerëzit besonin se ngjyrat ishin objektive. Edhe sot, mësuesit e shkencës i mësojnë studentët e tyre histori rreth Isaac Newton dhe eksperimentit të tij të prizmit, duke u treguar atyre se si gjatësi vale të ndryshme të dritës prodhojnë ylberin e nuancave rreth nesh.

Por kjo teori nuk është vërtet e vërtetë. Gjatësi vale të ndryshme të dritës ekzistojnë pavarësisht nga ne, por ato bëhen ngjyra vetëm brenda trupit tonë. Ngjyra është në fund të fundit një proces neurologjik ku fotonet zbulohen nga qelizat e ndjeshme ndaj dritës në sytë tanë, transformohen në sinjale elektrike dhe dërgohen në trurin tonë, ku, në një seri llogaritjesh komplekse, korteksi ynë vizual i shndërron ato në “ngjyrë”.

Mund të mendojmë se qielli është blu dhe pemët janë jeshile, por e vërteta është më e çuditshme.

Pra ngjyrat, nuk banojnë fare në botën fizike, por ekzistojnë në sytë ose mendjet e shikuesve të saj.

Kjo është arsyeja pse dy njerëz nuk do të shohin kurrë saktësisht të njëjtat ngjyra.Sistemi vizual i çdo personi është unik dhe kështu janë edhe perceptimet e tyre. Rreth 8% e meshkujve janë daltonistë dhe shohin më pak ngjyra se gjithë të tjerët; një numër i vogël i grave me fat, falë një dyfishimi gjenetik në kromozomin X, mund të jenë në gjendje të dallojnë shumë më tepër se ne të tjerët. 

Kafshët gjithashtu banojnë në botë shumë të ndryshme kromatike. Shumica e gjitarëve janë të verbër kuq-jeshile; demat mund të jenë të famshëm për urrejtjen e pelerinave të kuqe, por vetë ngjyra është e padukshme për ta – ata në fakt janë të tërbuar nga lëvizjet e pëlhurës. Në të kundërt, shumica e zvarranikëve, amfibëve, insekteve dhe zogjve perceptojnë më shumë ngjyra se ne. Bletët shohin dritën ultravjollcë, duke dalluar modele të hollësishme në lule që ne nuk mund t’i perceptojmë, ndërsa gjarpërinjtë shohin rrezatimin infra të kuqe, duke zbuluar trupat e ngrohtë të gjahut nga një distancë.

“Ngjyrat”, tha dikur Umberto Eco, “nuk është një çështje e lehtë”. Është me të vërtetë e pakapshme dhe iluzive. Shkencëtarët kanë treguar se qielli nuk është blu, dielli nuk është i verdhë, bora nuk është e bardhë, e zeza nuk është e errët dhe errësira nuk është e zezë./Revistaclass

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Si ndodhi klonimi i qengjit Dolly?

Shkenca e paraqiti Dollyn si arritjen të vitit.

Publikuar

nga

Shkencëtarët skocezë më 22 shkurt të vitit 1997, njoftuan klonimin e suksesshëm të një qengji, Dolly, me kontributin e tre deleve nëna, një me vezë , tjetra me ADN-në, dhe e treta kishte mbajtur në fetus embrionin e klonuar.

Shkenca e paraqiti Dollyn si arritjen të vitit. Dolly jetoi në Institutin Roslin në Edinburg, Skoci, madje lindi edhe gjashtë qengja.

Dolly u prek nga artriti dhe më 14 shkurt 2003 u vu në gjumë për vdekje për shkak të sëmundjes progresive të mushkërive. Klonimi i gjitarëve (grupim qeniesh ku bën pjesë edhe njeriu) është provuar tejet joefikas. Dolly ishte e vetmja mes 277 përpjekjeve që mbijetoi dhe arriti deri në atë moshë 6 vjeç, edhe pse në vitin 2014 shkencëtarët kinezë raportuan sukses në klonimin e derrave.

Shkencëtarët që klonuan Dollyn, shpallën në vitin 2007 se teknika e përdorur në rastin e Dollyt nuk mund të jetë e efektshme për klonimin e njeriut.

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Pesë fakte interesante rreth Diellit

Dielli ka një moshë mesatare, astronomët besojnë të jetë formuar 4.59 miliardë vjet më parë. Në pesë miliardë vjet do të hyjë në fazën e Gjigantit të Kuq.

Publikuar

nga

Dielli është afro 25 mijë vite dritë larg nga qendra e galaktikës tonë “Udha e Qumështit”.

Dielli ka një moshë mesatare, astronomët besojnë të jetë formuar 4.59 miliardë vjet më parë. Në pesë miliardë vjet do të hyjë në fazën e Gjigantit të Kuq.

Dielli prodhon një sasi enorme të energjisë për të nxehur sistemin tonë diellor. Çdo sekondë rreth 700 milionë ton të Hidrogjenit shndërrohen në Helium, me procesin kimik të Fusionit Nuklear.

Dielli përbëhet nga 72% hidrogjen dhe 26% helium, dhe disa elemente të tjera në gjurmë. Kjo masë e dendur përbën rreth 99% të tërë masës në sistemin tonë diellor.

Nëse dielli do të shuhej, brenda një jave temperatura e tokës do të bëhej -18  ̊C. Për një vjet do të bëhej -73  ̊C, ndërsa brenda disa milionë viteve do të stabilizohej në -240  ̊C./UBTNews/

 

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Një nga fenomenet më të mahnitshme të natyrës

Shkaku i kësaj shfaqje të pabesueshme është një proces kimik që ndodhë në ujë.

Publikuar

nga

“Vala luminoze” në Maldive është një nga fenomenet më të mahnitshme të natyrës. Oqeani shndritë me një hije të pastër kaltër dhe gjelbër. Ky fenomen i mahnitshëm njihet si “vala luminoze”.

Shkaku i kësaj shfaqje të pabesueshme është një proces kimik që ndodhë në ujë. Organizmat mikroskopikë, si planktoni dhe bakteret, shkaktojnë një reaksion kimik kur lëvizin në ujë. Këto organizma shkaktojnë një efekt bioluminescent, duke shkaktuar dritë në ujë kur janë të shqetësuar ose të përzier me ujin.

Për vizitorët që kanë fatin të shohin këtë shfaqje të mrekullueshme, ajo ofron një përvojë të pazakontë dhe të mahnitshme. Në këtë spektakël të natyrës, oqeani bëhet si një qiell me yje, duke e bërë atë një destinacion të veçantë për të eksploruar bukuritë dhe misteret e botës nën ujë./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Sahara – shkretëtira më e madhe dhe e nxehtë në botë

Studimet thonë se është e vjetër mbi 4 milionë e 600 mijë vjet.

Publikuar

nga

Sahara një shkretëtirë unike në botë, si për nga madhësia e saj ashtu edhe për ekosistemin që është krijuar në të. Ajo llogaritet të jetë 9 milionë e 200 mijë kilometra katrorë, që nënkupton përafërsisht sa sipërfaqja e Kinës.

Shtrihet në dhjetë shtete Algjeri, Çadi, Egjipt, Libi, Mali, Mauritani, Marok, Nigeri, Sudan dhe Tunizi. Studimet thonë se është e vjetër mbi 4 milionë e 600 mijë vjet. Temperaturat shkojnë mbi 55  ̊c, madje në raste edhe më shumë.

Sahara është nje nga shkretëtirat më të thata në botë dhe ka një numër të ulët të rreshjeve vjetore. Rreshjet në këtë shkretëtirë gjithashtu janë të parregullta. Në disa pjesë të shkretëtires dhe kryesisht në pjesën e Libisë,Egjiptit dhe Sudanit ka dekada qe nuk jane parë me rreshje të shumta shiu dhe këto vende mbajnë rekord kryesor për sasinë më të ulët shiu në botë rreth 10 mm shi. Disa herë dhe për shkak të nxehtësise së madhe në shkretëtirë shiu avullon dhe para se të bjeri. Mesatarisht bie shi rreth 10 ose 15 ditë në vite por ka edhe vende në të cilat bie vetëm 5 ditë në vit./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara