Lajmet

Ngacmimi i “ariut” të plagosur: Ç’do të ndodhë kur Suedia dhe Finlanda të anëtarësohen në NATO?

Suedia dhe Finlanda, që të dyja shumë të alarmuara nga sulmi rus në Ukrainë, janë gati të kërkojnë anëtarësimin në NATO.

Published

on

Nga Ivor Roberts

“The New European”

Në fillim të Luftës së Ftohtë, diplomati i shquar amerikan George Kennan analizoi shumë saktë motivet dhe perspektivën politike që kishin sovjetikët. Kennan tha se ato ishin një kombinim i ideologjisë komuniste, pasigurisë tradicionale ruse, dhe i ekspansionizmit carist.

Vladimir Putin e ka trashëguar plotësisht atë mendësi dhe qasje. Besimi i tij ideologjik se shpërbërja e Bashkimit Sovjetik ishte katastrofa më e madhe gjeopolitike e shekullit të kaluar, paranoja e tij ndaj kërcënimit që përbën Perëndimi për Russkit Mir (koncepti i “Botës Ruse”, që është shndërruar në bazën e një kryqëzate kundër kulturës liberale të Perëndimit),dhe dëshira për ta shtrirë Rusinë afër shumicës së kufijve të dikurshëm të Evropës Perëndimore me Bashkimin Sovjetik, ilustrojnë se si Putin është një pasardhës i vërtetë i ideologëve sovjetikë si Stalini dhe Brezhnev.

Paranoja rritet nga besimi i tij se Perëndimi e shkeli premtimin e bërë dikur, për të mos e zgjeruar NATO-n në lindje. Sipas Rusisë, në vitin 1990 Sekretari amerikan i Shtetit, JamesBaker i dha garanci Mikhail Gorbachev se nuk do të kishte zgjerim të NATO-s përtej kufirit lindor të Gjermanisë, me kushtin që Rusia të pranonte ribashkimin e Gjermanisë.

Por sipas versionit amerikan të asaj bisede, Baker e pyeti Gorbachev se mos ndoshta donte tëlejonte një Gjermani të bashkuar, me kushtin që NATO-s të mos zgjerohej as edhe një centimetër. Po sipas versionit amerikan, lideri sovjetik u përgjigj se ai do të preferonte një Gjermani të pavarur të bashkuar jashtë NATO-s.

Nëse Baker do ta kishte dhënë një garanci të tillë, ai do të ishte përballur me parimin themeltar të NATO-s, që është mbajtja e derës hapur për anëtarët e rinj. Kur ajo që ata mendonin se dëgjuan rezultoi të ishte e gabuar, Putin dhe njerëzit e tij pretenduan se ishin gënjyer 2 herë nga SHBA-ja, pikërisht në kohën  kur ata prisnin të ishin partnerë të barabartë në një rend të ri të sigurisë evropiane.

Sipas narratives ruse, zgjerimi i NATO-s, i udhëhequr nga George Bush (I Vjetri) dhe BillClinton, e dobësoi demokracinë e brishtë e të sapolindur të Rusisë, pikërisht në momentin kur ajo kishte më shumë nevojë për mbështetje. Kjo e nxiti Kennan të paralajmëronte se zgjerimi i NATO-s, do të ishte gabimi më fatal i politikës amerikane gjatë gjithë periudhës së pasLuftës së Ftohtë.

Mjerisht, në vend se Yeltsin të pasohej në detyrë nga një “Volodymyr Zelensky” rus, nga hiri i Bashkimit Sovjetik doli aparatçiku më i lig që kishte trajnuar ndonjëherë KGB-ja. Pra udhëheqësi më i keq i mundshëm që mund të ngjitej në krye në Rusi në ato rrethana.

Putini e ka parë me zemërim zgjerimin e NATO-s nga 16 vende në vitin 1991, në 30 vende sot. Rusia ka sot me NATO-n ka një kufi të drejtpërdrejtë prej 1215 km. Por, nga këndvështrimi i një Putin paranojak, situata do të përkeqësohet më tej.

Suedia dhe Finlanda, që të dyja shumë të alarmuara nga sulmi rus në Ukrainë, janë gati të kërkojnë anëtarësimin në NATO, teksa që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore preferuan një qasje neutrale. Nëse do të ndodhë kjo, NATO do të kishte në gjirin e saj 32 vende, dhe kufiri i Rusisë me NATO-n do të dyfishohej në 2.555 km.

Si Finlanda ashtu edhe Suedia, kanë ndjekur prej kohësh dhe për arsye të forta historike,politikën e mos-angazhimit në ndonjë aleancë ushtarake. Finlanda luftoi kundër një pushtimisovjetik në Luftën e Dimrit të viteve 1939-1940, dhe humbi rreth 10 për qind të territorit të saj.

Suedia e ruajti neutralitetin e vetme midis vendeve nordike gjatë Luftës së Dytë Botërore, nëdallim nga Danimarka dhe Norvegjia, pasi Hitleri e konsideronte territorin suedez si jo tënevojshëm për synimet e tij ushtarake. Pas luftës, Suedia iu bashkua qasjes së Finlandës,duke refuzuar t’i bashkohej NATO-s sikurse bënë Norvegjia dhe Danimarka.

Por me shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik, Suedia dhe Finlanda e ndjenë se duhej të braktisnin neutraliteti politik, ndaj aplikuan dhe u anëtarësuan në BE në vitin 1995. Ndonëse që nga fundi i Luftës së Ftohtë, Suedia dhe Finlanda kishin zhvilluar një bashkëpunim ushtarak tëngushtë me NATO-n, nuk e panë të nevojshme të ndryshonin statusin e tyre ushtarak, në atë të anëtarit të NATO-s.

Por sulmi i Rusisë ndaj Ukrainës, e ka ndryshuar me vendosmëri opinionit publik në Suedi dhe Finlandë. Muajin e kaluar, mbështetja ndaj anëtarësimit arriti në 57 për qind në Suedi dhe 70 për qind në Finlandë. Partitë në të gjithë spektrin politik e mbrojnë tani anëtarësimin në NATO, dhe partitë qeverisëse socialdemokrate në të dyja vendet, janë gati ta parashtrojnë kërkesën në një referendum popullor.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, ka deklaruar se do të ketë një përgjigje pozitive dhe të shpejtë ndaj çdo kërkese të tillë, e cila mund të paraqitet në kohë për t’u shqyrtuar që në samitin e NATO-s, i cili do bahet në qershor në Madrid. Gjithsesi vendimi duhet të ratifikohet nga parlamentet e 30 anëtarëve aktualë të NATO-s.

Ndaj duket e pamundur që të dyja vendet të pranohen zyrtarisht dhe të gëzojnë mbrojtjen ngaNeni V (sulmi ndaj njërit është sulm ndaj të gjithëve) përpara vitit 2023. Ndërkohë, anëtarët e NATO-s do të duhet të përgatiten për të ofruar një parandalim të përkohshëm të besueshëm kundër një agresioni të mundshëm rus.

Rusia ka kërcënuar tashmë se do të vendosë armë bërthamore në enklavën e saj të Kaliningradit midis Lituanisë dhe Polonisë (edhe pse sipas Lituanisë, rusët kanë tashmë atje armë bërthamore). Por për të shmangur çdo justifikim për provokimet ose ndërhyrjet ruse, të dyja vendet ndoshta do të refuzojnë të vendosin sisteme raketore apo armë bërthamore në territorin e tyre.

Ndërsa rruga e Suedisë dhe Finlandës drejt anëtarësimit në NATO, duket të jetë relativisht e lehtë, edhe pse jo aq e shpejtë sa do të dëshironin disa, dy ish-republikat sovjetike, Moldavia dhe Gjeorgjia, që i prishur marrëdhëniet me Moskën, kanë pak shanse për të hyrë në aleancë.

Moldavia, ashtu si Ukraina, ka një rajon të shkëputur, Transnistrian, i banuar në shumicë ngarusisht-folësit, dhe që ndodhet që nga viti 1992 nën kontrollin e separatistëve të mbështetur nga rreth 1500 trupa ruse. Nga ana tjetër, neutraliteti i Moldavisë është i përfshirë në kushtetutën e saj.

Për më tepër niveli i lartë i korrupsionit dhe i çorganizimit të saj shtetëror, do të ngrinte pengesa të mëdha. Në vend të kësaj, ekziston rreziku që ajo të tërhiqet në luftën e Ukrainës. Për shpërthimet e fundit në rajon, Moska ka akuzuar Kievin, duke krijuar potencialisht një pretekst për ndërhyrje nga Rusia për të mbrojtur rusisht–folësit në Transnistria.

E njëjta skemë e Putinit që e kemi parë në Donbas. Në vitin 2008, NATO tha se Gjeorgjia mund të bëhej anëtare në të ardhmen, me kushtin që të vazhdonte përpjekjet për reforma.Edhe anëtarësimi i mundshëm i Ukrainës në NATO, do të mbetet pezull në pritje të rezultatit të luftës aktuale.

Presidenti Volodymyr Zelensky, ka pasur një qasje me pragmatike. Ai është tërhequr nga hyrja në NATO, por ka paraqitur një kërkesë zyrtare për anëtarësimin e vendit në BE. Shumë vende të BE-së e kanë kërkuar që Ukrainës t’i jepet statusi i vendit kandidatit, por të tjerët kanë përdorur një ton më të kujdesshëm.

Presidenti francez, Emmanuel Macron, është shprehur se nisja e procedurave të anëtarësimit me një vend në luftë janë të pamundura. Edhe kryeministri holandez, Mark Rutte, ka thënë se nuk mund të ketë një “procedurë të përshpejtuar”. Shtetet e tjera anëtare janë të shqetësuara për korrupsionin dhe gjendjen e ekonomisë ukrainase.

Pra, duke pasur parasysh nevojën për unanimitet, përgjigja edhe një “po”, por jo tani. Sigurisht, ndërsa anëtarësimi i Ukrainës në klubet perëndimore mbetet pezull, Zelensky ka probleme më urgjente me të cilat duhet të merret.

Marrë me shkurtime

Shënim: Ivor Roberts, diplomat britanik në pension.

Aktualitet

UBT fton studiues dhe profesionistë për dorëzimin e abstrakteve në Konferencat e Shkencave Politike dhe Sigurisë

Published

on

UBT ka kënaqësinë të ftojë studiues, akademikë, profesionistë dhe studentë të interesuar të marrin pjesë në nënkonferencat Studime të Sigurisë dhe Shkenca Politike dhe Marrëdhënie Ndërkombëtare, pjesë e edicionit të 14-të Konferencës Ndërkombëtare të UBT-së për Biznes, Teknologji dhe Inovacion 2025.

Ky edicion i fokusuar në Qëndrueshmërinë dhe Reziliencën synon të sjellë së bashku ekspertë dhe studiues për të shkëmbyer ide, përvoja dhe rezultatet më të fundit kërkimore në fushat e sigurisë, shkencave politike dhe arsimit.

Konferenca për Studime të Sigurisë

Afatet e rëndësishme:

  • Dorëzimi i abstrakteve: 10 tetor 2025
  • Njoftimi për pranimin: 17 tetor 2025
  • Dorëzimi i punimeve të plota: 14 nëntor 2025
  • Regjistrimi i hershëm: 17 tetor 2025
  • Regjistrimi i vonshëm: 20 tetor 2025

Kjo konferencë synon të krijojë një platformë ku studiues dhe praktikues mund të japin një pasqyrë të fushës, të prezantojnë rezultatet më të fundit kërkimore dhe të shkëmbejnë ide dhe përvoja në shkencat politike dhe siguri.

Temat dhe objektivat kryesore përfshijnë:

  • Siguria njerëzore
  • Paqja dhe demokracia
  • Siguria kombëtare, rajonale dhe ndërkombëtare
  • Konfliktet pas Luftës së Ftohtë
  • Çështjet e sigurisë në Ballkanin Perëndimor
  • Konfliktet ndërshtetërore dhe etnike: shkaqet dhe zgjidhjet

Dorëzimi i punimeve:

Punimet duhet të jenë origjinale, të papublikuara më parë dhe të mos jenë në shqyrtim diku tjetër. Maksimumi i faqeve është 6. Punimet që nuk i plotësojnë kriteret e formatit nuk do të shqyrtohen.

Konferenca për Shkenca Politike dhe Marrëdhënie Ndërkombëtare

Afatet e rëndësishme:

  • Dorëzimi i abstrakteve: 10 tetor 2025
  • Njoftimi për pranimin: 17 tetor 2025
  • Dorëzimi i punimeve të plota: 14 nëntor 2025
  • Regjistrimi i hershëm: 17 tetor 2025
  • Regjistrimi i vonshëm: 20 tetor 2025

Kjo konferencë ndërkombëtare e shqyrtuar nga kolegët (peer-reviewed) ofron një mundësi për shkëmbimin e njohurive midis studiuesve inovativë, studentëve pasuniversitarë, kandidatëve doktoraturë dhe profesionistëve në arsim dhe zhvillim, si dhe në politikë dhe marrëdhënie ndërkombëtare. Edicioni i këtij viti fokusohet në ndërtimin e sistemeve arsimore të qëndrueshme për një të ardhme të qëndrueshme.

Temat kryesore përfshijnë:

  • Politikat publike dhe arsimi
  • Ekonomia politike dhe administrata publike
  • Demokracia, migracioni dhe politikat e integrimit
  • Digjitalizimi i proceseve zgjedhore dhe anti-korrupsioni në Ballkan
  • Siguria globale dhe kërcënimet ndërkombëtare
  • Terrorizmi, krimi i organizuar transnacional, lufta kibernetike
  • Arsimi në zonat e konfliktit dhe roli i tij në parandalimin e ekstremizmit të dhunshëm
  • Rikonstruksioni arsimor pas konflikteve dhe arsimi për refugjatët

Dorëzimi i punimeve:

Ashtu si për konferencën e sigurisë, punimet duhet të jenë origjinale, të papublikuara më parë dhe të mos jenë në shqyrtim diku tjetër. Maksimumi i faqeve është 6 dhe punimet që nuk i plotësojnë kriteret nuk do të konsiderohen.

Continue Reading

Aktualitet

UBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025

Published

on

UBT ka bërë hapjen e thirrjes për pjesëmarrje në Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025 (IC-LAC), e cila këtë vit organizohet në kuadër të Konferencës së 14-të Ndërkombëtare të UBT-së për Biznes, Teknologji dhe Inovacion.

Ky aktivitet shkencor do të bashkojë studiues, akademikë, studentë të cikleve të avancuara, doktorantë, ekspertë të fushës dhe profesionistë të arsimit nga vende të ndryshme të botës, me synim shkëmbimin e njohurive, përvojave dhe praktikave më të mira mbi gjuhën, kulturën dhe ndërthurjen e tyre në sistemet bashkëkohore arsimore.

Tema kryesore e këtij edicioni është: “Ndërtimi i sistemeve arsimore reziliente për një të ardhme të qëndrueshme.”

Datat kryesore:

  • Dorëzimi i abstrakteve: 10 tetor 2025
  • Njoftimi i pranimit & rishikimi shkencor: 17 tetor 2025
  • Regjistrimi i hershëm: deri më 17 tetor 2025
  • Regjistrimi i vonuar: deri më 20 tetor 2025
  • Dorëzimi i punimit të plotë: 14 nëntor 2025

Qëllimet dhe objektivat

Konferenca IC-LAC synon të hapë një hapësirë të gjërë diskutimi mbi rolin e gjuhës dhe kulturës në shoqëritë moderne, duke nxitur qasje multidisiplinare për edukimin dhe komunikimin ndërkulturor.

Fushat e diskutimit përfshijnë:

  • Gjuha dhe kultura në arsim
  • Përdorimi i teknologjisë në mësimdhënie dhe të nxënë
  • Komunikimi ndërkulturor dhe shumëgjuhësia
  • Praktikat e qëndrueshme në edukimin gjuhësor
  • Inteligjenca artificiale dhe ndikimi i saj në të nxënit e gjuhëve
  • Përkthimi, interpretimi dhe komunikimi global
  • Rezilienca arsimore dhe dizajnimi i kurrikulave

Dorëzimi i punimeve

Punimet e paraqitura duhet të jenë origjinale, të papublikuara më parë dhe të mos jenë në proces shqyrtimi në konferenca të tjera. Gjatësia maksimale e një punimi është 6 faqe. Punimet që nuk respektojnë kriteret e formatimit nuk do të merren në konsideratë.

Organizatorët ftojnë të gjithë të interesuarit që të kontribuojnë me hulumtimet e tyre shkencore dhe praktikat profesionale, duke u bërë pjesë e një platforme ndërkombëtare shkëmbimi idesh që synon të forcojë lidhjen mes gjuhës, kulturës dhe arsimit për një të ardhme më të qëndrueshme.

Continue Reading

Lajmet

​Gjykata spanjolle liron Dani Alves-in

Published

on

Gjykata e Lartë e Katalonjës ka rrëzuar të premten dënimin për përdhunim ndaj ish-futbollistit brazilian Dani Alves, duke arsyetuar se çështja kishte mospërputhje dhe kontradikta në dëshmitë e paraqitura.

Alves, 41 vjeç, ishte dënuar vitin e kaluar me katër vjet e gjysmë burg për përdhunimin e një gruaje në një klub nate në Barcelonë në vitin 2022. Megjithatë, gjykata e apelit vendosi se dëshmia e akuzueses nuk kishte besueshmëri të mjaftueshme, duke theksuar se mungonin prova të qarta për të mbështetur akuzën.

“Dani Alves është shumë i lumtur. Ai është i pafajshëm, kjo është demonstruar. Drejtësia ka folur,” deklaroi avokatja e tij, Ines Guardiola.

Ndërkohë, avokatja e akuzueses, Ester Garcia, paralajmëroi se do ta çojë çështjen në Gjykatën Supreme të Spanjës, proces që mund të zgjasë deri në një vit./S.K/KP/Morung Express/

 

Continue Reading

Lajmet

Caktohet data, Pogba rikthehet në fushë

Published

on

Paul Pogba është shumë pranë rikthimit në futboll pas një periudhe të gjatë mungese tha trajneri i Monacos, Adi Hütter. Ai zyrtarisht ka konfirmuar se mesfushori francez po përparon ndjeshëm.

“Fizikisht dhe mendërisht po shkon mirë. Është stërvitur për tre muaj dhe është afër kthimit në skuadër,” deklaroi Hütter.

Sipas mediave franceze, Pogba pritet të jetë i disponueshëm më 5 tetor, në ndeshjen e Ligue 1 kundër Nice në Stade Louis II.

Ndërkohë, rikthimi në sfidën e së shtunës kundër Lorient shihet më pak i mundshëm.

Ish-mesfushori i Juventusit nuk ka luajtur një ndeshje zyrtare që prej 3 shtatorit 2023, kur u aktivizua ndaj Empolit.

Pak javë më vonë, ai u pezullua për doping dhe u dënua fillimisht me katër vite jashtë fushave. Megjithatë, në tetor 2024, Gjykata e Arbitrazhit Sportiv uli ndalimin në 18 muaj, që skadoi më 11 mars 2025.

Pas ndarjes me Juventusin, Pogba refuzoi një transferim në MLS dhe verën e kaluar nënshkroi një kontratë dyvjeçare me Monacon, e vlefshme deri më 30 qershor 2027.

Klubi monegask e ka regjistruar 31-vjeçarin edhe për Ligën e Kampionëve, ku pritet të rikthehet në tetor.

Ky rikthim do të shënojë një moment të rëndësishëm për kampionin e botës 2018, i cili synon të rifitojë formën dhe të lërë pas periudhën më të vështirë të karrierës së tij./S.K/KP/CNN/

Continue Reading

Të kërkuara