Kulturë

Nën ujërat e historisë: Kërkimi për të ruajtur identitetin e humbur të trashëgimisë kulturore të Evropës

Published

on

Dita e 17 prillit u bë dita kur Europa Nostra shpalli zyrtarisht listën e vendeve dhe monumenteve të trashëgimisë që gjenden nën kërcënimin më të madh për vitin 2024. Ky njoftim ngriu valë të madhe interesimi, pasi në fokus ishin destinacione të rëndësishme që përfaqësojnë një pasuri të çmuar kulturore dhe historike. Por fatkeqësisht, këto vlera janë të përfshira në një rrugëtim që duket të shkojë drejt humbjes së tyre të pakthyeshme. 

Programi “7 më të rrezikuarit”, i cili nisi rrugën e tij në vitin 2013, është bërë një fushatë e shoqërisë civile për të shpëtuar trashëgiminë e rrezikuar të Evropës. Europa Nostra ka udhëhequr këtë marsh, duke punuar ngushtë me Institutin e Bankës Evropiane të Investimeve dhe duke gëzuar mbështetjen e Creative Europe, përmes projektit të rrjetit European Cultural Heritage Agora. Kjo është një thirrje për të gjithë qytetarët, për të mbrojtur dhe ruajtur trashëgiminë e çmuar, pasuri që bashkon në një pasqyrë të përbashkët identitetin kulturor.

Strehimi i klasës punëtore (kure) në Roubaix-Tourcoing, Francë

Në shekullin e 19-të, qytetet Roubaix dhe Tourcoing formuan, së bashku me qytetin e afërt të Lille, zemrën e gjallë të industrisë së tekstilit të Francës, një qendër kryesore në Evropën kontinentale. Duke tërhequr dhjetëra mijëra punëtorë jo vetëm nga Franca, por edhe nga Belgjika fqinje, këto qytete strehonin punëtorë në një formë unike të banesave për mbijetesë të njohur si courées. Këto rrugë të ngushta paraqisnin shtëpi të vogla të shtrydhura pas shtëpive ekzistuese me tarraca, duke krijuar një morfologji të veçantë që reflektonte jetën e klasës punëtore. Pavarësisht kushteve të mjerueshme të jetesës, kjo formë arkitekturore vazhdoi edhe në shekullin e 20-të.

Këto ansamble të përulura tani janë të rrezikuara në mënyrë kritike. Shqetësimet higjienike dhe më vonë recesioni i mesit të shekullit të 20-të në industrinë e tekstilit çuan në prishjen e shumicës së kurseve përmes politikave të ndryshme të rinovimit urban dhe nismave private të zhvilluesve. Kanë mbetur vetëm një pjesë e vogël, ende e banuar dhe, deri diku, në gjendje të mirë. Megjithatë, qëndrimi aktual i komunës, duke favorizuar prishjen brenda një plani të ri rinovimi urban, përbën një kërcënim të madh. Ndryshimet e fundit në politikat lokale kanë hequr mbrojtjen e mëparshme dhe kanë futur shpronësimin e detyrueshëm të këtyre shtëpive të vogla. Kurse mishërojnë historinë e ish-punëtorëve të tekstilit dhe trashëgiminë e kushteve të tyre të jetesës, pjesë përbërëse e ekosistemit më të madh industrial të rajonit. Misioni kryesor i lëvizjes Roubaix-Tourcoing courées është të ndalojë projektin e prishjes së bashkisë. Një aplikim për regjistrim në listë është dorëzuar zyrtarisht në Ministrinë e Kulturës.

Nominimi në programin 7 më të rrezikuar 2024 u bë nga organizata jofitimprurëse franceze Association Métropole Label.le. Emëruesi po i vizionon lagjet si një bërthamë tërheqëse për turizmin, por edhe si një model i një stili jetese të bazuar në komunitet me emetime të ulëta të karbonit. Ka pasur një mbështetje të shtuar për ruajtjen dhe ripërdorimin adaptiv të kurseve në Roubaix-Tourcoing nga qytetarët e zonës dhe rajonit më të gjerë.

 

Ishujt Cikladik: Sifnos, Serifos dhe Folegandros, Greqi

Në një përpjekje për të mbrojtur thellësinë dhe pasurinë e trashëgimisë kulturore të ishujve Cikladikë, një nga destinacionet më të bukura dhe më të rrezikuara të Evropës, një lëvizje e fortë është në lëvizje. Nominimi i tyre në Programin e 7 më të Rrezikuarve 2024 thekson nevojën për masa të menjëhershme për të adresuar sfidat e tyre të vështira.

Nëpër rrugët e ngushta të trashëguara prej shekujsh, lajmi i kërcënimit të veçantë për ishujt Sifnos, Serifos dhe Folegandros ka shtuar një alarm të rëndë për të mbrojtur këtë thesar të pashembullt të kulturës dhe natyrës. Tendosja në infrastrukturë dhe turizmin e rritur kanë sjellë një rritje të paprecedentë të lejeve të ndërtimit, duke i dhënë sfidës një përmasë të re. Nominimi nga Shoqëria për Mjedisin dhe Trashëgiminë Kulturore të Greqisë (Elliniki Etairia) në këtë program thekson thelbin e kësaj sfide dhe propozon masa të menjëhershme për të ndaluar humbjen. Prioritetet përfshijnë hartimin e planeve të veçanta për të menaxhuar turizmin dhe për të rregulluar aktivitetet, si dhe krijimin e politikave të reja për të integruar kapacitetin mbajtës në planifikimin hapësinor.

Në fokusin e propozimeve janë aspektet kritike si mbindërtimi, mbrojtja e zonave natyrore dhe promovimi i praktikave të qëndrueshme. Një fushatë ndërgjegjësimi që filloi në vitin 2013 synon të ruajë trashëgiminë natyrore dhe kulturore të ishujve, ndërsa Programi i Egjeut të Qëndrueshëm ka shërbyer si një platformë për të ndihmuar në këtë drejtim. Paneli Këshillimor ka vlerësuar përpjekjet e njëkohshme për të përballuar sfidat e këtij thesari të rëndësishëm kulturore dhe natyrore. Nominimi në Programin e 7 më të Rrezikuarve synon të ndërmarrë masa globale për të mbrojtur integritetin dhe shkallën e kësaj pasurie të pazëvendësueshme evropiane.

 

Kisha e San Pietro në Gessate, Milano, Itali

Kisha e San Pietro në Gessate, një trashëgimi e shekujve në zemër të Milanos, ballafaqohet me sfida të rënda për ruajtjen e integritetit të saj. Nominimi i saj në ‘Programin e 7 më të Rrezikuarve’ për vitin 2024 thekson nevojën urgjente për masa për të mbrojtur dhe riparuar këtë monument të rëndësishëm kulturor. Kisha, me origjinë të mundshme në mesin e shekullit të 13-të, është një perlë arkitektonike me një histori të pasur. Ndërsa ka përjetuar ndryshime dhe rindërtime nëpër shekuj, veçantia e saj e bën atë një qendër të rëndësishme të trashëgimisë së Milanos. Afresket e shekullit të 15-të, puna e piktorëve lombardë, shtojnë vlerë historike dhe artistike të jashtëzakonshme. Megjithatë, kisha po përballet me sfida të mëdha për ruajtjen e saj. Dëmtimet e krijuara gjatë Luftës së Dytë Botërore, rreziku nga kushtet e mjedisit dhe mungesa e burimeve për riparimet e nevojshme janë disa nga sfidat që po përkeqësojnë gjendjen e saj. Përfshirja në Programin e 7 më të Rrezikuarve synon të sjellë vëmendje dhe mbështetje për të ndaluar humbjen e kësaj trashëgimie të çmuar.

Anëtarët e shoqërisë civile, bashkësia e kishës dhe institucionet vendase janë të përfshirë në përpjekjet për të ruajtur dhe riparuar kishën dhe hapësirat e saj përreth. Projekte si L’Arte inVita promovojnë kulturën dhe trashëgiminë nëpërmjet strategjive të komunikimit dhe ndërgjegjësimit të publikut.

Paneli Këshillimor i ‘7 më të rrezikuarve’ ka vlerësuar bashkëpunimin dhe angazhimin e të gjithë aktorëve të përfshirë për të mbrojtur këtë thesar të pazëvendësueshëm kulturor. Ndërkohë, masa urgjente për riparimin dhe ruajtjen e kishës dhe hapësirave të saj përballë janë të domosdoshme për të siguruar të ardhmen e tyre.

Sinagoga e Sienës, Itali

Sinagoga e Sienës, një thesar i rrallë arkitekturor dhe historik, përballet me sfida të rënda për restaurimin dhe ruajtjen e saj. Nominimi në ‘Programin e 7 më të rrezikuarve’ për vitin 2024 shënon nevojën urgjente për masa për të mbrojtur këtë monument të rëndësishëm të kulturës hebraike. E ndërtuar në vitin 1786, sinagoga shquhet për veçoritë e saj arkitekturore, duke shfaqur një përzierje të elementeve rokoko dhe neoklasike. Përtej bukurisë së saj, ajo ka qenë qendër e jetës fetare dhe sociale për komunitetin hebre në Siena, duke shërbyer si pika qendrore e lidhjeve dhe mbështetjes për vite të tëra.

Megjithatë, dëmtimet e shkaktuara nga tërmeti në shkurt 2023 kanë lënë qemerin dhe çatinë në një gjendje të paqëndrueshme, duke krijuar një rrezik të madh për sigurinë e vizitorëve dhe të komunitetit. Propozimet për restaurim, të përqendruara në konsolidimin dhe zëvendësimin e elementëve strukturorë, janë në fazën e parë të realizimit, me synimin për të kthyer sinagogën në një qendër të përshtatshme të adhurimit.

Përfshirja në ‘Programin e 7 më të rrezikuarve’ sjellë shikueshmëri dhe mundësi për të gjetur financimin dhe burimet e nevojshme për të kryer restaurimin e sinagogës. Për këtë qëllim, komuniteti hebre i Firences dhe Fondacioni Botëror i Monumenteve janë të përfshirë në përpjekjet për të mbrojtur dhe rivendosur këtë trashëgimi të çmuar kulturore. Përpjekjet për restaurim dhe ruajtje po mbështeten nga grantet dhe mbështetja e organizatave të ndryshme, duke shpresuar për një restaurim të suksesshëm që do të rikthejë Sinagogën e Sienës në një vend të qendrueshëm të adhurimit dhe kulturës hebraike.

Kisha Ortodokse Greke e Shën Georgios, Altınözü / Provinca Hatay, Türkiye

Kisha Ortodokse Greke e Shën Georgios në Altınözü, Turqi, është një thesar i rëndësishëm i trashëgimisë kulturore, me origjinë që daton në shekullin e 14-të. Megjithatë, ndërtesa është prekur nga tërmeti i vitit 2023, duke shkaktuar dëmtime serioze në strukturë. Restaurimi i saj kërkon masa urgjente për të ruajtur vlerën historike dhe kulturore të kishës. Përfshirja e saj në ‘Programin 7 më të rrezikuarit’ synon të rrisë ndërgjegjësimin dhe mbështetjen ndërkombëtare për të siguruar restaurimin dhe ruajtjen e trashëgimisë së saj të çmuar.

Porta e Hekurt e Antiokisë, Provinca Antakya / Hatay, Türkiye

Porta e Hekurt e Antiokisë në Turqi është një monument i rëndësishëm i trashëgimisë kulturore, i vendosur në një pozicion strategjik në qytetin e Antiokisë. Struktura, e datuar në periudhën e perandorit Justinianus, është prekur nga tërmeti i vitit 2023, duke shkaktuar dëmtime të konsiderueshme. Për të mbrojtur dhe restauruar këtë trashëgimi të çmuar, Ministria e Kulturës dhe Turizmit të Turqisë, në bashkëpunim me organizatat jo-qeveritare, duhet të ndërmarrin masa urgjente. Përfshirja e Portës së Hekurt në ‘Programin 7 më të rrezikuarit’ synon të rrisë ndërgjegjësimin dhe mbështetjen ndërkombëtare për të siguruar ruajtjen dhe restaurimin e saj.

Në përkthimin dhe përshtatjen e raportit të Komisionit Evropian, Europa Nostra dhe Instituti EIB, Dionesa Ebibi

Magazinë

Publikohet sezoni i tretë i Squid Game

Published

on

Pas suksesit të jashtëzakonshëm global që nga debutimi i tij në 2021, seriali korean “Squid Game” rikthehet me sezonin e tretë dhe të fundit, i cili u publikua sot, më 27 qershor, në platformën Netflix.

Të gjitha gjashtë episodet janë tashmë të disponueshme për shikuesit anembanë botës, duke i dhënë fund një prej sagave më të ndjekura dhe të diskutueshme në historinë e televizionit modern.

Ky sezon përmbyll udhëtimin dramatik të protagonistit Seong Gi-hun dhe përballjen e tij përfundimtare me organizatorët e lojës vdekjeprurëse.

Sipas raportimeve të shumta mediatike dhe vetë krijuesit të serialit, ky kapitull përmbyll historinë kryesore të “Squid Game”. Kjo do të thotë se nuk do të ketë një sezon të katërt.

“Squid Game” u bë një fenomen global që nga lansimi i tij fillestar në vitin 2021, duke kapur vëmendjen e miliona shikuesve dhe duke ndezur debat të gjerë në rrjetet sociale për temat që trajton: pabarazinë sociale, etiken, dhe luftën për mbijetesë.

Suksesi i menjëhershëm i sezonit të parë e shndërroi serinë në një nga prodhimet më të ndjekura në historinë e Netflix.

Continue Reading

Kulturë

Gjipe dhe Grama në listën e 50 plazheve më të mira të Europës

Published

on

Dy nga plazhet më të bukura dhe autentike të Rivierës Shqiptare, Gjiri i Gramës dhe ai i Gjipesë janë renditur në listën prestigjioze të 50 plazheve më të mira në Europë për vitin 2025.

Ky vlerësim është rezultat i një procesi përzgjedhjeje që përfshin rreth 1,000 profesionistë udhëtimesh, “ambasadorë” të njohur plazhesh dhe një juri të specializuar ndërkombëtare.

Gjiri i Gramës është renditur në vend të 12, ndërsa Gjipe në vend të 30 duke kaluar madje edhe disa prej destinacioneve më në zë në brigjet e Spanjës, Italisë, Greqisë apo Francës, të cilat prej vitesh kanë kryesuar preferencat e vizitorëve nga e gjithë bota.

Kjo përzgjedhje realizohet çdo vit nga “The worlds 50 best beaches”, një nga platformat më të njohura globale për renditjen e plazheve, së cilës i referohet vazhdimisht edhe vetë Forbes.  Për t’u renditur plazhet duhet të plotësojnë disa kritere që lidhen me natyrën, qetësinë dhe përvojën që ato ofrojnë.

Kriteri është që plazhi të jetë unik, me peizazh që dallohet nga të tjerët, autentik, larg zonave të mbipopulluara, larg zhurmës, i paprekur, ideal për të forcuar lidhjen me natyrën dhe me pamje mbresëlënëse. Profesionistët që votojnë plazhet duhet të bëjnë një përshkrim bindës që më pas vlerësohet nga ambasadorët e plazheve dhe ekspertët ndërkombëtarë, të cilët e bëjnë renditjen bazuar në kriteret e lartpërmendura.

Gjiri i Gramës që është bërë pjesë është një nga perlat e bregdetit të Jonit, këtu deti hyn mes masiveve shkëmbore duke krijuar një plazh fantastik ku bie në sy uji kristal i pastër me kombinim unik ngjyrash. Gjiri i Gjipesë është i vendosur në hyrje të një kanioni spektakolar duke u bërë simbol i ekoturizmit dhe aventurës në Shqipëri. Me akses si nga bregu dhe nga shtregu, ky gji ofron pamje mahnitëse dhe një natyrë gati të virgjër, shumë pak të eksploruar.

Përfshirja e këtyre dy gjireve në këtë renditje dëshmon edhe njëherë se Shqipëria është një vend që ofron vlera të paçmueshme natyrore dhe po hyn gjithnjë e më shumë në listën e destinacioneve elitare të Mesdheut, kjo falë natyrës së bukur, infrastrukturës gjithnjë e në përmirësim si dhe projekteve ambicioze.

Continue Reading

Magazinë

Jeff dhe Lauren po shpenzojnë 50 mijë dollarë për çdo të ftuar në dasmën luksoze në Venecia

Published

on

Të ftuarve në dasmën e Jeff Bezos dhe Lauren Sanchez nuk do t’u mungojë asgjë. Çifti sipas raportimeve, po shpenzon rreth 50,000 dollarë për person për dasmën luksoze në Venecia.

Ky numër marramendës vjen nga një raport i publikuar nga Brides.com… dhe me një listë të ftuarish pak më poshtë se 200 persona, kostoja minimale e dasmës shkon në të paktën 10 milionë dollarë. Kjo është vetëm “para xhepi” për dikë që “noton” në pasuri.

Mos harroni… themeluesi i Amazon-it vlerësohet të ketë një pasuri prej 230 miliardë dollarësh, sipas Bloomberg.

Ka gjasa që Bezos të shpenzojë edhe më shumë për këtë përvojë martesore madhështore… me disa burime që pretendojnë se kostoja mund të arrijë deri në 20 milionë dollarë. Përsëri – asgjë për t’u shqetësuar për një njeri që propozoi me një unazë fejese prej 30 karatësh.

Dasma e Bezos-Sanchez është gati të kthehet në ngjarjen e vitit… duke mirëpritur një mori yjesh, përfshirë Orlando Bloom pa të fejuarën Katy Perry – në qytetin e Vencias për të dëshmuar kurorëzimin e dashurisë. U zbulua se edhe ish-partneri i Lauren, Tony Gonzalez, do të udhëtojë drejt Venecias për dasmën.

Sipas TMZ, çifti i ardhshëm Bezos do të qëndrojë së bashku me të ftuarit e tyre në hotelin super luksoz Aman Venice. Burimet tona thonë se godina historike – ku çmimet për një dhomë variojnë nga 2,000 deri në 10,000 dollarë nata – është e rezervuar plotësisht nga e mërkura deri të dielën.

Ndërsa të pasurit dhe të famshmit përgatiten të zbarkojnë në Venecia… organizatorët e dasmës së Jeff dhe Lauren po përballen me një mori sfidash – kryesisht protestues të zemëruar, të cilët po detyrojnë ndryshime të shpejta në planin e sigurisë për të garantuar një ngjarje pa të papritura.

Continue Reading

Lifestyle

Kundër plakjes: Çfarë ofron joga e fytyrës dhe pse konsiderohet një eliksir i rinisë?

Published

on

Joga e fytyrës është një metodë natyrale, si edhe efektive kundër plakjes për fytyrën e qafën.

Metoda e jogës është masë efektive parandaluese. Sa më herët ta fillojmë, aq më pak ka gjasa të shohim shenja plakjeje dhe tensioni në fytyrën e qafën tonë.

“Kjo ndodh sepse përmes ushtrimeve fillojmë të bëhemi të vetëdijshëm dhe të kontrollojmë shprehjet tona të fytyrës”, shpjegon ekspertja Areti Kafantari.

Ashtu si në trup, edhe në fytyrën tonë, kur bëjmë lëvizje në mënyrën e duhur shmangim dëmtimet, dhe në rastin e fytyrës, dëmtimi do të thotë rrudha.

Nëse shihni shenjat e para të plakjes, keni vija ose edhe rrudha, teknikat dhe ushtrimet e jogës së fytyrës do t’ju japin zgjidhje natyrale, brenda 6-8 javësh.

Si funksionon joga e fytyrës?

Ushtrime: Ndërsa 57 muskujt e fytyrës dhe qafës forcohen, lëkura mbi to bëhet më e fortë, më elastike dhe rrudhat zvogëlohen. Dhe lajmi i mirë është se, për shkak se muskujt janë shumë më të vegjël dhe më të hollë në krahasim me trupin, ato janë më të lehta për t’u ushtruar.

Masazh: Teknikat e masazhit rrisin qarkullimin e gjakut, aktivizojnë limfën, rrisin prodhimin e kolagjenit dhe elastinës dhe largojnë toksinat. Kjo zvogëlon ënjtjen dhe zbehjen, duke lënë një pamje rinore dhe të shëndetshme.

Akupresura: Një metodë e lashtë që bëhet duke aplikuar presion në pika specifike në fytyrë dhe qafë, duke rritur rrjedhën e energjisë në fytyrë, duke zvogëluar tensionin dhe duke dhënë shkëlqim.

Relaksimi: Duke mësuar se si të relaksojmë tensionin e fytyrës, ne shmangim linjat e theksuara të shprehjes dhe rrudhat.

Mirëqenia: Ndjenja e mirëqenies që ndiejmë kur i kushtojmë kohë vetes reflektohet edhe në fytyrën tonë.

Continue Reading

Të kërkuara