Lajmet

Në luftën e Putinit kundër Ukrainës, Perëndimi po i fiton betejat ekonomike

Perëndimi vazhdon që të domonojë në fushëbetejën ekonomike.

Published

on

Nga Sebastian Mallaby

“The Washington Post”

Ndërsa po vazhdon lufta në Ukrainë, Perëndimi vazhdon që të domonojë në fushëbetejën ekonomike. Sanksionet e tij po ndëshkojnë rëndë ekonominë ruse. Përpjekjet e ushtrisë për një kundërsulm duket se kanë gjasa të dështojnë. Dhe rezultati është një goditje psikologjike për Kinën, sistemi shtetëror-kapitalist i së cilës dukej tashmë i brishtë.

Së pari marrim sanksionet. Duke ngrirë pjesën më të madhe të rezervave valutore të Rusisë, Perëndimi e çaktivizoi mjetin kryesor të Moskës për mbrojtjen e monedhës së saj. Në 2 javët e para të luftës, rubla e humbi gati gjysmën e vlerës së saj kundrejt dollarit.

Rritja e çmimeve të importit, blerjet në panik e sipër nga qytetarët rusët, dhe mungesat e shkaktuara nga sanksionet e tjera, e rritën inflacionin deri në 2 për qind në javë. Nëse do të ruhet kjo normë, inflacioni vjetor i Rusisë do të arrinte në nivelin katastrofik prej 175 për qind.

Udhëheqësit e Rusisë janë përpjekur që ta mbështesin rublën, por kjo gjë ka sjellë vështirësi të reja. Banka Qendrore e ka dyfishuar normën bazë të interesit, duke ndëshkuar bizneset dhe familjet, duke i nxitur kështu ekspertët të parashikojnë një recesion ekonomik të thellë.

Autoritetet kanë goditur fort kontrollin e kapitalit, duke i penguar rusët e zakonshëm që të shkëmbejnë rublat me dollarë, dhe duke u kufizuar aftësinë për të nxjerrë dollarë nga llogaritë e tyre bankare. Rusët me më shumë mundësi po largohen nga vendi.

Rreth 70.000 punonjës të teknologjisë thuhet se janë larguar tashmë. Sanksionet kanë goditur edhe investitorët e huaj. Rusia i ka ndaluar jo-rezidentët që të shesin aksionet që kanë në Moskë. Sanksionet kanë penguar ndërkohë edhe pagesat e interesit për zotëruesit e huaj të obligacioneve.

Të tmerruar nga shkatërrimi i qyteteve në Ukrainë, rreth 500 biznese perëndimore që operonin në Rusi janë tërhequr tashmë, madje shumë prej tyre pa një plan të qartë se si mund t’i shesin asetet që kanë në këtë vend dhe se si do mund të rikuperojnë kapitalin.

Gjiganti britanik i naftës “British Petroleum” pritet të pësojë një dëm prej 11 miliardë dollarësh nga largimi i saj nga Rusia. Besimi i biznesit të huaj nuk ka gjasa të rikuperohet për sa kohë që në Kremlin të jetë Vladimir Putin. Lëvizja e fundit e Rusisë ishte kushti që eksportet e saj të gazit natyror të paguhen në rubla.

Ideja e Moskës është të detyrojë Gjermaninë dhe importuesit e tjerë të energjisë që të blejnë gaz dhe naftë në monedhën ruse, duke e rritur kësisoj vlerën e saj. Por qeveria gjermane duket e gatshme që të mos e pranojë bllofin e Putinit.

Në vend se të pranojë të paguajë në rubla, ajo ka ndërmarrë hapin e parë zyrtar drejt racionimit të gazit. Në vend se ta privojë veten nga të ardhurat që i duhen dëshpërimisht, Rusia mund të tërhiqet nga kjo lëvizje. Sido që të shkojnë gjërat, kërcënimi i Rusisë e ka përforcuar më tej vendosmërinë e Gjermanisë për t’u larguar nga eksportet ruse.

Dhe çfarë do të thotë e gjitha kjo për Kinën, aleaten më të rëndësishme të Putinit? Ekonomia kineze është shumë më e madhe dhe më e sofistikuar se ajo e Rusisë. Por duket sërish e cënueshme. Së pari, stoku i aseteve në valutë të huaj i Pekinit prej 3 trilion dollarësh, duket më pak i fuqishëm se dikur.

Nëse ka qenë e mundur ngrirja e rezervave valutore të Rusisë, e njëjta gjë mund të ndodhë edhe me ato të Kinës. Po kështu, nëse Rusia nuk mund t`i përdorë dot si mjet presioni eksportet e saj energjetike, ngjan e pamundur që Kina të jetë në gjendje t’i kundërvihet sanksioneve, duke kërcënuar se do të reduktojë eksportet e produkteve elektronikë.

Është e vërtetë që Kina furnizon rreth 80 për qind të tregut amerikan për inputet industriale të njohura si “minerale të rralla”. Por Shtetet e Bashkuara po mbrojnë veten duke i grumbulluar dhe ricikluar ato. Për më tepër, ekonomia e Kinës duket shumë e ndjeshme për arsye të tjera.

Ashtu si Putin pushtoi Ukrainën i shtyrë nga një ndjenjë e gabuar e krenarisë kombëtare, edhe udhëheqësit e Kinës kanë refuzuar të blejnë vaksinat e huaja shumë më efektive kundër Covid-19. Edhe pse vaksinat vendase nuk funksionojnë, ata e kanë izoluar vendin e tyre nga pjesa tjetër e botës, duke vendosur karantina drakoniane për vizitorët.

Por me shfaqjen e variantit veçanërisht infektiv BA.2 omicron, nuk mjafton as kjo. Kina është detyruar të mbyllë qendrat ekonomike si Shenzhen dhe Shangai, duke penguar perspektivën e saj të rritjes ekonomike. Ndërkohë, me luhatje paraqitet edhe sektori financiar i Kinës. Zhvilluesit e pronave të paluajtshme po falimentojnë, dhe po braktisen nga investitorët e tjerë. Gati 2/5 e kredive bankare janë të lidhura me pronat e paluajtshme, ndaj kjo krizë pritet të infektojë gjithë sistemin bankar.

Ekonomia e Kinës është e varur nga borxhet, ndaj nëse bankat do të kërkojnë kreditë e tyre, kriza do të jetë shumë e fortë. Qeveria e Kinës i ka ndërlikuar problemet e saj duke e goditur ekonominë e saj dixhitale mbresëlënëse. Ajo i ka gjobitur kompanitë kryesor të teknologjisë, ka bllokuar angazhimin e tyre në bursa, dhe i ka shtyrë të mërgojnë jashtë vendit themeluesit e tyre.

Verën e vitit që shkoi, me një të rënë të lapsit, ajo zhduku pjesën më të madhe të industrisë fitimprurëse të mësimdhënies prej 100 miliardë dollarësh. Duke pasur parasysh se popullsia e Kinës po plaket dhe fuqia e saj punëtore po zvogëlohet, qeveria ka nevojë për plotësimin e produktivitetit nga kompanitë e teknologjisë.

Është kjo arsyeja pse zyrtari më i lartë ekonomik i Pekinit, është sjellë mirë kohët e fundit me këtë sektor. Por jo të gjithë presin që gjërat të përmirësohen. Qeveritë autoritare e kanë të vështirë të tolerojnë inovacionet përçarëse. Perëndimi ka përjetuar disa vite rraskapitëse.

Populistët e kanë rritur shumë ndikimin e tyre, janë shkatërruar aleancat tradicionale, dhe çdo gjë nga inflacioni deri tek tërheqja kaotike e SHBA-së nga Afganistanit, dukej se sinjalizonte paaftësinë dhe brishtësinë. Por kriza e Ukrainës e ka ndryshuar situatën. Sigurisht, konflikti është larg përfundimit. Por tani për tani, Perëndimi ka një vetëbesim të madh të panjohur më parë./bota.al

Shënim: Sebastian Mallaby, bashkëpunëtor në Institutin Paul A.Volcker për ekonominë ndërkombëtare.

Lajmet

Kurti merr pjesë në Forumin Ekonomik në Davos, pritet nënshkrimi i Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë me EFTA-n

Published

on

By

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti ka udhëtuar sot (e martë) për në Zvicër, ku do të marrë pjesë në Forumin Ekonomik Botëror në Davos.

Sipas njoftimit të Zyrës së Kryeministrit, në Davos do të nënshkruhet Marrëveshja e Tregtisë së Lirë me vendet anëtare të EFTA-s (Shoqatës Evropiane të Tregtisë së Lirë).

“Kosova është i vetmi vend në rajon që përveç negocimit për tregti të mallrave, ka negociuar edhe për tregti të shërbimeve me EFTA-n. Kjo marrëveshje do të krijojë mundësi të reja për prodhuesit dhe kompanitë tona vendore dhe do të forcojë partneritetin ekonomik dhe tregtar ndërmjet vendit tonë dhe Norvegjisë, Zvicrës, Lihtenshtajnit dhe Islandës si shtete anëtare të EFTA-s”, thuhet në njoftim.

Sipas komunikatës, gjatë qëndrimit atje, kryeministri Kurti gjithashtu do të ketë takime me përfaqësues shtetërorë të vendeve mike e partnere dhe me investitorë potencialë, si dhe do të marrë pjesë në panelin e diskutimit me titull “Demokracitë e qëndrueshme në një epokë të ndryshimit” dhe panelin “Inteligjenca Artificiale për Njerëzimin: inovacioni etik në epokën e Inteligjencës”. Të dy këto panele do të mbahen në Shtëpinë e Kosovës (House of Kosova) në Davos e cila është hapur për herë të parë.

Në Forumin Ekonomik në Davos marrin pjesë edhe ministrja e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, Rozeta Hajdari dhe ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli.

Në samitin e sivjetshëm pritet pjesëmarrja e 3 mijë personave si biznesmenë, politikanë, akademikë dhe përfaqësues të organizatave të shoqërisë civile nga më shumë se 130 vende, përfshirë dhe nga Ballkani, ndërsa 60 krerë të shteteve dhe qeverive do të mbajnë fjalime.

Në këtë periudhë kur ekonomia globale po përjeton një ndryshim paradigme, në samit do të diskutohet se si të rivendoset rritja, si të përfitohet nga teknologjitë e reja dhe mënyrat për të forcuar qëndrueshmërinë sociale dhe ekonomike në 220 sesione të ndryshme.

Në sesione, folësit do të ndajnë vlerësimet e tyre mbi politikat e reja të SHBA-së, fragmentimin që është shfaqur si rezultat i dobësimit gradual të bashkëpunimit global, politikat tregtare, inteligjenca artificiale dhe digjitalizimi, transformimi i energjisë së pastër, lufta kundër ndryshimeve klimatike, politikat monetare të bankave qendrore, normat e interesit dhe inflacioni.

Takimi vjetor i Forumit Ekonomik Botëror në Davos ka nis dje dhe zgjatë deri më 24 janar. Sipas një njoftimi në faqen zyrtare të Forumit Ekonomik Botëror thuhet se takimi vjetor 2025 mbledh liderët globalë për të adresuar sfidat kryesore globale dhe rajonale./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

​Akulli, rrezik për banorët e një ndërtese në Bregu Diellit

Published

on

By

Të martën, Policia e Kosovës ka bllokuar rrugën “Preng Doçi”, në lagjen Bregu i Diellit për shkaqe të rrezikshmërisë së akullit të krijuar në një ndërtesë.

Vendi u rrethua derisa punëtorët e “Dardaniaa SHPK”, kompani për mirëmbajtjen e rrugëve dhe trotuareve, larguan akullin.

Temperaturat e ulëta kanë krijuar akull të mëdhenj, gjë që sipas banorëve mund të rrezikojnë jetën e tyre.

Këtë çështje e ka komentuar edhe drejtori për Siguri dhe Emergjenca, Lulzim Fushtica. Ai ka thënë se kjo dukuri ka ardhur nga pakujdesia e banorëve të asaj ndërtese.

“Ne dje kemi dërguar inspektorët e drejtorisë për emergjenca dhe siguri, po ashtu edhe shërbimin e zjarrfikësve bashkë me kompaninë për intervenime emergjente. Sot kemi filluar me largimin e akullit që është në ndërtesë, e cila ka ardhur si pasojë e pakujdesisë nga banorët e ndërtesës dhe kjo paraqet jashtëzakonisht shumë rrezik për banorët dhe kalimtarët e rasti, pasi që mund të lëndohen me këputjen e ndonjë cope akulli deri në fatalitet”, ka deklaruar Fushtica.

Drejtori për Siguri dhe Emergjenca thotë, se çdo ditë kanë inspektime në kryeqytet dhe presin thirrje nga qytetarët për raste të tilla që të intervenohet sa më shpejtë.

Continue Reading

Bota

Davos – Scholz: SHBA-ja do të mbetet një nga aleatet më të afërta dhe më të domosdoshme të Gjermanisë

Published

on

Në fjalimin e tij të mbajtur gjatë Forumit Ekonomik Botëror në Davos më 21 janar 2025, kancelari gjerman Olaf Scholz ka theksuar rëndësinë e vazhdimit të bashkëpunimit dhe partneritetit të ngushtë mes SHBA-së dhe Gjermanisë, pavarësisht zhvillimeve të mundshme politike në Shtetet e Bashkuara, duke përfshirë rikthimin e Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë.

Scholz e ka cilësuar SHBA-në si një nga aleatët më të afërt dhe më të domosdoshëm për Gjermaninë, duke theksuar se kjo është një lidhje strategjike që është thelbësore për sigurinë dhe zhvillimin ekonomik të të dyja vendeve dhe të rajonit më të gjerë. Ai është shprehur se bashkëpunimi i vazhdueshëm mes SHBA-së dhe Gjermanisë është në interesin e përbashkët, duke nënvizuar se përpjekjet për të ndërtuar një partneritet të qëndrueshëm janë gjithashtu të rëndësishme për stabilitetin dhe paqen globale.

Një aspekt i rëndësishëm që ka përmendur Scholz në fjalimin e tij është se, edhe pse çdo ndryshim politik, siç ishte kthimi i Trump në Shtëpinë e Bardhë për një mandat të dytë, mund të shkaktojë pasiguri ose tensione, kjo nuk duhet të çojë në reagime të tepruara ose në “biseda të ëmbla” që synojnë të krijojnë njëfarë “mirënjohjeje” të rreme për liderët e huaj. Ai është shprehur se nuk duhet që çdo konferencë shtypi apo deklaratë nga Uashingtoni të shkaktojë debate të nxehta dhe ekzistenciale që mund të krijojnë ndasi të panevojshme.

Scholz ka nënvizuar se është e rëndësishme që Evropa dhe SHBA të mbeten të bashkuar dhe të përqendrohen në temat e përbashkëta të interesit si siguria, stabiliteti global dhe zhvillimi ekonomik, dhe se përpjekjet për të krijuar paqe dhe siguri në botë janë të domosdoshme. Ai theksoi gjithashtu se, pavarësisht qëndrimeve dhe retorikës së ndryshme që mund të pasojnë pas kalimit të pushtetit në SHBA, aleanca mes SHBA-së dhe Gjermanisë është një shtyllë kyçe për të siguruar një të ardhme të qëndrueshme për të dyja vendet dhe për botën në tërësi.

Në lidhje me pasigurinë e mundshme që mund të lindë nga rikthimi i Trump, Scholz ka theksuar se Gjermania dhe aleatët e saj evropianë janë të gatshëm të përballen me sfidat që mund të lindin, duke siguruar që aleanca transatlantike të mbetet e fortë dhe funksionale. Ai e përfundoi fjalimin e tij duke theksuar se bashkëpunimi dhe partneriteti i ngushtë me SHBA-në është thelbësor për paqen dhe sigurinë globale, si dhe për arritjen e një zhvillimi ekonomik të suksesshëm./UBTNews/

 

Continue Reading

Lajmet

Subjektet politike me më së shumti vëzhgues për zgjedhjet e 9 shkurtit

Published

on

By

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) ka akredituar 18 mijë e 163 vëzhgues të 21 subjekteve të ndryshme politike të cilat janë të certifikuara për pjesëmarrje në Zgjedhjet për Kuvendin e Kosovës, të cilat do të mbahen më 9 shkurt 2025.

Në mbledhjen e radhës të KQZ-së u bë e ditur se dy subjektet politike, Lëvizja Vetëvendosje (LVV) dhe Partia Demokratike e Kosovës (PDK) kanë aplikuar me numrin më të madh të vëzhguesve, me mbi 4 mijë.

Drejtori i Zyrës për Regjistrim, Certifikim dhe Kontrollin Financiar të Subjekteve Politike, Besnik Buzhala tregoi numrin e aplikuesve për vëzhgues nga 21 subjekte politike.

“Janë gjithsej 21 subjekte politike. Numri i vëzhguesve të subjekteve politike në total është 18 mijë e 163. Po filloj me Lidhjen Demokratike të Kosovës me gjithsej 3 mijë e 693 vëzhgues. Kosova Demokratik Turk Partisi me 257 vëzhgues…Serbska Lista me 290 vëzhgues. Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) dhe Nisma Socialdemokrate me 3 mijë e 571 vëzhgues. Koalicioni për Familje me 253 vëzhgues… Lëvizja Vetëvendosje ka aplikuar me gjithsej 4 mijë e 356 vëzhgues, të cilët nuk janë kandidatë përpos zgjedhor në Kosovë dhe të gjithë vëzhguesit janë në listën përfundimtare të votuesve…Partia Demokratike e Kosovës ka aplikuar me gjithsej 3 mijë e 939 vëzhgues, janë të grupit të dytë. Nëse përfshihen edhe vëzhguesit e grupit të parë, që kanë qenë 95. Në total janë 4 mijë e 34 vëzhgues”, tha Buzhala.

Përveç kësaj, ndër pikat e rendit të ditës ishte edhe miratimi i rekomandimit të sekretariatit për shfrytëzimin e hapësirave të institucionit të Avokatit të Popullit për vlerësimin dhe pranimin e dërgesave postare të votimit jashtë Kosovës.

Anëtari i KQZ-së, Arianit Elshani tha se janë paraparë të gjitha masat e sigurisë në raport me policinë e Kosovës dhe institucionet e tjera për shfrytëzimin e kësaj hapësire.

“Këshilli për Operacione Zgjedhore ka shqyrtuar rekomandimin e sekretariatit për shfrytëzimin e hapësirave të institucionit të avokatit të popullit. Për vlerësimin dhe pranimin e dërgesave postare të votimit jashtë Kosovës. Bëhet fjalë për zarfe dhe fletëvotimet. Ky proces do të fillojë me pranimin e pakove postare, në këtë rast që arrijnë në Kosovë. Përmes postës të trajtohen, të vlerësohen dhe të pranohen në ambientet e mësipërme. Nevojitet që të lëshohet një vendim. Janë paraparë të gjitha masat e sigurisë në raport me policinë e Kosovë dhe të tjerat”, tha Elshani.

Po ashtu, anëtarët e KQZ-së miratuan pikën sipas të cilës transporti i materialit zgjedhor nga qendrat komunave drejt këshillave të vendvotimit të bëhet përmes kombibusëve dhe kamionëve, e jo me mjete private të kryesuesve.

“Ne në rregullat zgjedhore kemi paraparë që transportimi i materialeve zgjedhore, i kutive të bëhet nga kryesuesit bashkë me Policinë e Kosovës. Por të bëhet me automjetet e tyre private. Duke parë vështirësitë që kanë në raport me gjetjet e këtyre, ka raste kryesuesi ose anëtarët e Këshillit të vendvotimit nuk kanë vetura ose nuk dëshirojnë të shfrytëzojnë veturën e tyre për këtë. Kemi vendosur t’i rikthemi asaj praktikës së mëhershme, që të mundësohet gjetja e kombibusëve dhe kamionëve të cilët do të mundësojë shërbimin e transportit të materialit zgjedhor nga qendra komunale e drejt këshillave të vendvotimit dhe anasjelltas”, potencoi Elshani.

Ndër të tjera, u aprovuan kërkesat që të bëhet zëvendësimi i anëtarit të komisionit komunal të zgjedhjeve në komunën e Deçanit, Isuf Mehemetaj me Lirije Turkaj Bufaj.

Gjithashtu, KQZ miratoi ndërrimin e lokacionit të qendrës komunale të numërimit për komunën e Gjilanit dhe të Skenderajt.

Në Gjilan u vendos që të zhvendoset në palestrën sportive “Bashkim Selishta”. Ndërkaq në Skenderaj u miratua që të zhvendoset në sallën e Edukatës Fizike në Shkollën e Mesme Teknike “Anton Çeta”. Zgjedhjet parlamentar në Kosovë mbahen më 9 shkurt.

Continue Reading

Të kërkuara