Kur talibanët arritën në provincën e Parveen Tokhi-t në Zabul në mes të muajit gusht dhe kërkuan ta përdorin shkollën e saj si kazermë të përkohshme, ajo ishte e frikësuar, por e dinte se çka duhej të bënte.
Ajo i kaloi vitet e zymta të qeverisë së parë talibane në vitet 1990 e ngujuar në shtëpi si pothuajse të gjitha gratë afgane, të privuara nga arsimimi dhe puna. Ishte e vendosur se po e njëjta zymtësi nuk do ta përfshinte edhe një gjeneratë tjetër.
“Thashë: Në rregull, mund të qëndroni brenda natës, por këto ndërtesa janë shkolla të vajzave dhe unë e kam sakrifikuar gjithë jetën time për edukimin e tyre. Burrat duhej ta lironin në kohë objektin në mëngjes për të filluar si zakonisht me mësimet në shkollën Bibi Khala të nesërmen”, insistoi ajo, e patrembur nga armët e tyre.
Pastaj ajo ra në kontakt me zyrtarët e lartë talibanë dhe ua tha drejtpërdrejt se nuk ka asnjë justifikim islamik për t’i ndaluar vajzat nga klasat dhe korridoret ku ajo kishte kaluar pjesën më të madhe të jetës së saj, fillimisht si studente, pastaj për katër dekada si mësuese.
“U thashë: “Nuk do ta mbyllë shkollën, edhe nëse dikush më vret për këtë, sepse vajzat vijnë me hixhab dhe mësueset janë femra”’, deklaroi ajo.
Provinca jugore e Zabulit, ku ajo jep mësim, është aq konservatore saqë edhe nën qeverinë e mëparshme funksiononin vetëm tri shkolla të mesme për vajza, të gjitha në kryeqytetin e provincës, Qalat. Vajzat në zonat rurale e përfundonin shkollimin në klasën e gjashtë.
Nuk kishte vend për eksperimente në politikën edukativo-arsimore të talibanëve, por çuditërisht në Zabul dhe më gjerë, zyrtarët e rinj talibanë ua mundësuan vajzave të reja të vazhdonin shkollimin pas disa kompromiseve.
Vajzat duhet të veshin “hixhab” – me të cilën talibanët nënkuptojnë burkën – kur udhëtojnë nga dhe për në shkollë, ndërsa një pjesë e vogël e mësuesve meshkuj në vend janë pushuar nga puna dhe mësimet që djemtë i mbanin në shkolla fillore s’po mbahen më.
“Gratë erdhën këtu (në zyret e departamentit të edukimit) dhe më kërkuan që t’ua lejojmë edukimin, dhe ne vendosëm pro kësaj”, deklaroi Muhammad Usman Huriyat, drejtori i Arsimit i Zabulit.
Talibanët e dinë rëndësinë e arsimimit të vajzave dhe duan të trajnojnë më shumë mjeke gra, tha ai.
“Ne të gjithë jemi përgjegjës për këtë. Ne i dimë të drejtat e njeriut, nevojën e njerëzve”, deklaroi ai.
Shkollat e Zabulit qëndruan të hapura edhe pasi qeveria qendrore e talibanëve solli një ndalim de facto të arsimit të mesëm për vajzat në muajin shtator të vitit të kaluar, duke mos respektuar premtimet ndërkombëtare për të njohur të drejtën e grave në Islam për të studiuar dhe punuar.
Vendi ka 34 provinca, por më pak se një e treta kanë lejuar rihapjen e ndonjë prej shkollave të vajzave dhe akoma më pak në klasat e mesme. Miliona vajzave po u privohet e drejta për arsimim.
“Tani po qëndroj tërë ditën në shtëpi. Gatuaj ose i pastroj rrobat, apo e pastroj shtëpinë. Jam sikurse në burg”, deklaroi Arifa, një 15-vjeçare nga Kabuli, e cila shpresonte se suksesi i saj në shkollë do të ishte rrugëdalje nga varfëria për familjen e saj.
“Ndihem sikurse nuk jam më pjesëtare e shoqërisë së Afganistanit”, shtoi tutje ajo.
Pranverën e kaluar, sulmuesit vranë dhjetëra shokë e shoqe të saj të klasës, por ajo prapë u kthye në shkollë. Është e vendosur ta kthejë motivin që e kishte më herët.
Në Zabul, aktivistet për të drejtat e grave thanë se qëndrimi i hapur i Tokhit ndihmoi për të bindur talibanët të merrnin një vendim të papritur, megjithëse ajo u demotivua që atëherë.
“Që në fillim isha shumë e drejtpërdrejtë”, thotë ajo e sigurt për ndryshimin. “Kjo është ndoshta arsyeja pse humba punën. Gjithçka për shkak të angazhimit tim ndaj studentëve të Zabulit”, shtoi ajo./UBTNews
Pas dy ditësh të mbushura me ligjërata, punëtori dhe sesione frymëzuese, Akademia Verore e Karrierës, e organizuar nga Qendra e Karrierës në UBT, ka përmbyllur edicionin e saj të radhës me sukses të plotë.
Ky program, i cili bashkoi studentë, profesionistë dhe përfaqësues të kompanive lidere në Kosovë, u kthye në një platformë reale për zhvillim personal dhe profesional, duke ofruar mundësi konkrete për orientim në karrierë dhe ndërtim të rrjetit profesional.
Gjatë ditëve të Akademisë:
Studentët morën pjesë në ligjërata mbi zhvillimin e karrierës dhe shkathtësitë e buta, si dhe në sesione interaktive me ekspertë të fushës së HR dhe sipërmarrjes.
Kompani si Automita, e përfaqësuar nga Qendresa Shala dhe Tenton, e përfaqësuar nga Alban Sahiti – alumnus i UBT-së, ndanë rrugëtimet e tyre frymëzuese dhe mundësitë për të rinjtë.
Ndërkohë, përfaqësues nga Gjirafa, IPKO, KosovaJobs dhe kompani të tjera ndanë përvoja të drejtpërdrejta dhe këshilla për hyrjen e suksesshme në tregun e punës.
Në përmbyllje të këtij edicioni, u theksua roli kyç që Qendra e Karrierës në UBT luan në ndërlidhjen e studentëve me tregun e punës, duke ofruar mbështetje të vazhdueshme për ndërtimin e një karriere të qëndrueshme dhe inovative.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Omsani, ka thënë të enjten se Serbia ka pasur qëllim dhe ka ende qëllim destabilizimin e situatës së sigurisë në Kosovë, dhe se këtë vlerësim e ka bërë mbi bazën e informatave të vazhdueshme që i ka marrë nga institucionet e sigurisë të Republikës së Kosovës.
“Më konkretisht në fund të muajit maj kemi marrë informacione specifike lidhur me veprimet e Serbisë në kufi me Kosovën. Menjëherë pas marrjes së këtyre informacioneve kam pasur takime me institucionet e sigurisë të cilat më raportojnë si presidente. Jemi siguruar që çdo institucion në Kosovë ka mobilizim të duhur për mbrojtje të vendit”, ka thënë ajo në një konferencë për media.
Osmani ka thënë se një pjesë e informacioneve janë të klasifikuara, por që ato janë ndarë me aleatët për të ndalur përshkallëzimin e sigurisë.
Serbia i ka hedhur poshtë deklaratat e Osmanit ditë më parë, mirëpo presidentja e Kosovës i ka quajtur ato “pjesë të propagandës së tyre të vazhdueshme”.
“I siguroj qytetarët e Kosovës se nuk ka arsye, as për shqetësim dhe as për panik, sepse institucionet tona janë në krye të detyrës për mbrojtjen e kufijve dhe të sigurisë të të gjithë qytetarëve tanë. Kërcënimet nga Serbia janë të vazhdueshme, megjithatë institucionet tona kanë gjithçka në kontroll”.
Osmani i ka bërë këto deklarata në një konferencë për media në Prishtinë, pas kthimit nga disa vizita në Shtetet e Bashkuara dhe Letoni.
Përgjatë vizitës në Uashington javën e kaluar, presidentja i ka konfirmuar deklaratat e presidentit amerikan, Donald Trump se ai e ka parandaluar një përshkallëzim të mundshëm nga Serbia në Kosovë “në javët e fundit”.
Vetë Trump i ka përmendur Kosovën dhe Serbinë në disa raste në javët e fundit, duke thënë se ka parandaluar një konflikt mes tyre, por pa ofruar hollësi për periudhën kohore.
Radio Evropa e Lirë e ka kontaktuar Shtëpinë e Bardhë për sqarim lidhur me këto deklarata, por nuk ka marrë përgjigje.
Përgjigje nuk ka nisur as Qeveria në detyrë e Kosovës, kur është pyetur se për çfarë lloj përshkallëzimi të situatës bëhet fjalë.
Misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se Ballkani Perëndimor vazhdon të ketë rëndësi strategjike për aleancën dhe ajo është e përkushtuar për stabilitet rajonal.
Megjithatë, KFOR-i nuk ka dashur t’i komentojë deklaratat e fundit të Osmanit dhe Trumpit, duke thënë se për to duhet referuar te institucionet e Kosovës dhe ato të SHBA-së.
Edhe Ambasada e Gjermanisë në Kosovë i ka thënë një ditë më parë Radios Evropa e Lirë se nuk ka informacione për ndonjë përshkallëzim ushtarak të situatës mes Kosovës dhe Serbisë./REL
Presidentja e vendit, Vjosa Osmani ka pritur në takim të ngarkuarën me punë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë, Anu Prattipati, me të cilën ka diskutuar për zhvillimet në fushën e sigurisë si dhe situatën me ngërçin politik.
“Në takim u diskutua gjithashtu për zhvillimet e fundit në vend, me fokus në hapat e mëtejmë drejt konstituimit të Kuvendit në dritën e vendimit të fundit të Gjykatës Kushtetuese, si dhe për zhvillimet në fushën e sigurisë”, njoftoi Presidenca e Kosovës.
Sipas njoftimit, Osmani ka diskutuar me diplomaten amerikane edhe rreth vizitës së saj në Shtetet e Bashkuara si dhe takimet që presidentja i ka zhvilluar me zyrtarë të lartë të administratës Trump.
“Me këtë rast, Presidentja Osmani rikonfirmoi përkushtimin e Kosovës për avancimin e mëtejmë të marrëdhënieve bilaterale, përfshirë hapjen e kapitujve të rinj të bashkëpunimit me SHBA-në, me theks të veçantë në fushat e ekonomisë dhe të mbrojtjes”, bëri të ditur institucioni i Presidencës.
Një gjykatë në Prishtinë e ka dënuar në mungesë me 15 vjet burgim për krime lufte kundër popullsisë civile një ish-pjesëtar të Sigurimit Shtetëror të Serbisë.
Në një njoftim për media, Gjykata Themelore në Prishtinë tha se e gjeti fajtor të pandehurin, të cilin e identifikoi vetëm me inicialet S.F., për kryerjen e veprës penale krime lufte kundër popullsisë civile.
Prokuroria e akuzoi atë se, bashkë me dy zyrtarë të tjerë të paidentifikuar, e kishin marrë me forcë në veturën e tyre një mjek me inicialet H.Sh në vitin 1998 në rrugën Drenas-Prishtinë, dhe e “kishin dërguar në ndërtesën e Sigurimit Shtetëror në Prishtinë, ku e kishin rrahur e torturuar”.
“Nga ajo ditë për fatin e tij nuk dihet asgjë”, sipas aktakuzës.
S.F., ka të drejtë të ankohet ndaj aktgjykimit të Themelores në Gjykatën e Apelit të Kosovës.
Gjykimi në mungesë mundësohet në Kosovë pas ndryshimeve në Kodin e Procedurës Penale, të bëra më 2022. Megjithatë, gjykime të tilla mund të bëhen vetëm me kushtin që prokuroria dhe gjykata t’i kenë shteruar të gjitha mjetet për të siguruar praninë e të akuzuarit.
Megjithatë, ky Kod përcakton se personat që gjykohen në mungesë kanë të drejtë për një rigjykim pa kushte, kur të arrestohen.
Sipas Fondit për të Drejtën Humanitare në Kosovë, që nga hyrja në fuqi e ligjit për gjykimet në mungesë deri në shkurt të vitit 2025, janë ngritur 50 aktakuza në mungesë, kundër 73 anëtarëve të forcave serbe, të cilët dyshohen se kanë kryer krime lufte në Kosovë.
Ndërkaq, aktgjykimi i parë në mungesë është shqiptuar dhjetorin e vitit 2024 në rastin e Çedomir Aksiqit, i cili u dënua me 15 vjet burgim për krime lufte kundër popullatës civile.
Gjatë luftës në Kosovë më 1998-’99 u vranë mbi 13.000 civilë, kryesisht shqiptarë, ndërsa mijëra të tjerë u zhdukën.
Rreth 1.600 persona, kryesisht shqiptarë, janë ende të zhdukur.
Ndër vite, autoritetet e drejtësisë në Kosovë kanë akuzuar ose dënuar disa persona për krime lufte./REL
