Kulturë

Musine Kokalari, veprimtare politike dhe shkrimtare e persekutuar nga regjimi komunist

Published

on

108 vjet më parë, në Adanë të Turqisë, lindi shkrimtarja dhe veprimtarja e njohur politike, Musine Kokalari. Ky personalitet i veçantë, që la një shenjë të thellë në historinë e letërsisë dhe politikës shqiptare, e filloi udhën e saj të lavdishme në një kontekst të vështirë, të mbushur me persekutime dhe sakrifica të mëdha.

Familja e saj, e cila ishte origjinë nga Shqipëria, u kthye pas disa vitesh në Adanë dhe u vendos në qytetin e Gjirokastrës. Atje, Musineja e nisi rrugën e edukimit dhe u dallua për talentin dhe dashurinë për shkollën. Pas disa vitesh, familja Kokalari u shpërngul në Tiranë, ku Musineja vazhdoi shkollën e mesme, dhe në vitin 1937, e mbaroi me sukses në shkollën “Nëna Mbretëreshë”. Pas kësaj, ajo e ndoqi studimin e lartë në Universitetin e Romës, ku mori diplomën me rezultate të shkëlqyera në vitin 1941.

Në vitin 1939, ajo publikoi librin e saj të parë, “Seç më thotë nëna plakë”, një vepër që tregonte thellësinë e karaktereve dhe të ndjeshmërinë e asaj kohe. Në vitin 1943, me përpjekjet dhe angazhimin e saj, Musineja mori pjesë aktivisht në formimin e Partisë Socialdemokrate, duke kontribuar gjithashtu në ngritjen e gazetës “Zëri i Lirisë”, që filloi të publikohej një vit më vonë. Ky veprim ishte një hap i guximshëm për të promovuar idetë e lirisë dhe të drejtave të njeriut, në një periudhë kur regjimi komunist po merrte pushtetin në Shqipëri.

Në vitin 1944, ajo botoi librin “Rreth vatrës”, një vepër që vazhdonte të pasqyronte tragjeditë dhe jetën e popullit shqiptar gjatë Luftës së Dytë Botërore. Por, pas ngjarjeve të këtij viti, jetës së Musine Kokalarit i erdhi një kthesë tragjike. Më 12 nëntor të atij viti, vëllezërit e saj, Muntaz dhe Vesim Kokalari, u pushkatuan nga regjimi komunist, një akt që shënoi fundin e një periudhe të dhimbshme dhe shpërthimin e një pasigurie të madhe për të. Katër ditë më vonë, Musineja u arrestua dhe u mbajt në burg për 17 ditë.

Në vitin 1945, ajo botoi librin e tretë, “Sa u tund jeta”, një tjetër reflektim i forcës së shpirtit njerëzor për të qëndruar kundër padrejtësive. Në janar të vitit 1946, Musine Kokalari u arrestua për herë të dytë nga forcat e Mbrojtjes së Popullit dhe u dënua me 20 vjet heqje lirie, një dënim që pasqyronte sistemin e egër të diktaturës.

Pas 16 vitesh burgim, në vitin 1961, ajo u lirua dhe u dërgua në internim në Rrëshen, ku jetoi në kushte të vështira dhe mori pension me gjysmë page. Njëzet vjet më pas, pas një periudhe të gjatë vuajtjesh dhe sëmundjes, Musine Kokalari vdiq nga kanceri në vitin 1983.

Pas vdekjes, kontributi i saj i paharrueshëm për lirinë dhe demokracinë shqiptare nuk mbeti pa u nderuar. Në vitin 1993, dhjetë vjet pas largimit të saj nga kjo jetë, Musineja u nderua me medaljen “Martir i Demokracisë” për qëndresën e saj të jashtëzakonshme ndaj diktaturës dhe për veprat që la pas, që vazhdojnë të frymëzojnë breza të tërë.

Historia e Musine Kokalarit është një testament i guximit dhe i sakrificës për lirinë, që mbetet një shembull i paharrueshëm për të gjithë ata që luftuan dhe vazhdojnë të luftojnë për drejtësi dhe dinjitet./UBTNews/

Lifestyle

Metoda e thjeshtë për tharje më të shpejtë të rrobave brenda shtëpisë

Published

on

Me rritjen e çmimeve të energjisë dhe presionin gjithnjë në rritje të kostove të jetesës, temperaturat e ulëta mund të krijojnë vështirësi për shumë familje.

Edhe nëse ngrohja nuk është ende ndezur, veshjet shpesh duhet të thahen brenda për shkak të motit të ftohtë.

Përdorimi i tharëses së rrobave mund të jetë një opsion, por ato zakonisht konsumojnë shumë energji dhe mund të rrisin faturën e energjisë.

Megjithatë, ekspertët tregojnë se ekzistojnë alternativa të thjeshta dhe efektive për tharjen e rrobave brenda shtëpisë.

Tharja natyrale brenda shtëpisë ka shumë përfitime: ul konsumimin e energjisë, kursen para dhe ruan freskinë e rrobave. Ekspertët theksojnë: “Tharja e rrobave brenda mund të jetë një mënyrë e shkëlqyer për të kursyer energji dhe për të ruajtur cilësinë e veshjeve.”

Por, si mund të thahen rrobat pa tharëse?

Cikël centrifugimi ekstra – Pas larjes, përdorni cikël centrifugimi në makinën larëse për të hequr sa më shumë ujë të tepërt nga rrobat.

Përdorni ajrin e lëvizshëm – Një ventilator mund të ndihmojë në qarkullimin e ajrit dhe të përshpejtojë tharjen.

Tharja me peshqir – Vendosni rrobat mbi një peshqir për të thithur lagështinë e tepërt para se t’i varni.

Raft tharjeje i organizuar – Varni rrobat duke lënë hapësira të mjaftueshme mes tyre. Nëse rafti mbushet shumë, rrobat thahen më ngadalë dhe mund të mbajnë erë lagësht.

Duke ndjekur këto hapa, mund të thahni rrobat shpejt, pa përdorur pajisje elektrike që konsumojnë shumë energji. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Kino Armata prezanton kryeveprën e Saimir Kumbaros: “Koncert në vitin 1936”

Published

on

Kino Armata vazhdon programin e saj retrospektiv “Netët e Filmit Shqiptar”, duke sjellë për publikun një nga kryeveprat e kinemasë shqiptare – “Koncert në vitin 1936” të regjisorit Saimir Kumbaro.

Filmi do të shfaqet më 8 tetor, në orën 20:00, në versionin e restauruar dhe me titra në gjuhën angleze.

Historia rrëfen udhëtimin e dy artisteve të reja – një këngëtare dhe një pianiste nga Tirana drejt qyteteve të provincës për të dhënë koncerte.

Gjatë rrugëtimit përballen me mikpritjen e njerëzve të thjeshtë, por edhe me pengesa nga autoritetet lokale, të cilët përpiqen të kontrollojnë artin sipas logjikës burokratike dhe konservatore.

Konflikti arrin kulmin në qytetin e Lushnjës, ku autoritetet tentojnë të ndalojnë koncertin, duke imponuar pushtetin e tyre mbi artistët.

Regjisori Saimir Kumbaro, një nga emrat më të rëndësishëm të kinemasë shqiptare, afirmoi veten pikërisht me këtë film të vitit 1978, që mbetet një vepër ikonike e artit shqiptar.

Me një karrierë që përfshin mbi 90 dokumentarë, Kumbaro ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e kinemasë në vend.

Cikli i filmave organizohet në bashkëpunim me Ambasadën e Republikës së Shqipërisë në Kosovë dhe Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit, duke sjellë për publikun kosovar prodhime të rëndësishme të viteve ’70–’90. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Festivali ndërkombëtar i muzikës kamertale nis më 4 tetor në Prishtinë

Published

on

Më 4 tetor, në Amfiteatrin e Bibliotekës Qendrore të UP-së, do të mbahet ceremonia solemne e hapjes së edicionit të XXIV të festivalit “Kosova Kamerfest 2025”, ku do të performojë violinistja shqiptare Klodiana Skenderi.

Artistja do të ngjitet në skenë së bashku me violonçelistin francez Jerome Lefranc dhe pianisten me prejardhje bullgare Vessela Pelovska, me programin “Romantisme d’Est en Ouest”, që përfshin vepra nga Rachmaninov, Valton Beqiri, Smetana dhe Chausson.

“Klodiana Skenderi, violinistja shqiptare që jeton dhe vepron në Paris, rikthehet në Prishtinë pas plot 44 vitesh. Për herë të fundit ajo ishte ngjitur në skenën kosovare në fillim të viteve ’80, kur si vetëm 9-vjeçare mahniti publikun me virtuozitetin e saj. Atëherë interpretoi me mjeshtëri koncertin e Mendelssohn-it për violinë dhe orkestër, si dhe një recital violinë-piano në sallën e Radio Prishtinës – një paraqitje që mbeti gjatë në kujtesën e artdashësve. Kësaj radhe, ajo kthehet me dy kolegët e saj ndërkombëtarë për të sjellë disa nga kryeveprat e literaturës për piano trio (Rachmaninov, Smetana, Chausson), si dhe premierën botërore të veprës së kompozitorit kosovar Valton Beqiri – “Folk Suite” për piano trio (Jugu – Arbëreshë – Veriu – Kosova)”, thuhet në njoftimin e festivalit.

Përndryshe, koncerti i hapjes do të nisë në ora 20:00, duke shënuar fillimin e një edicioni të ri të festivalit ndërkombëtar të muzikës kamertale në Prishtinë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Magazinë

Spotify heq masivisht përmbajtjen e krijuar nga AI

Published

on

Spotify ka njoftuar një operacion të gjerë kundër keqpërdorimit të inteligjencës artificiale, duke bërë të ditur se gjatë vitit të kaluar ka hequr më shumë se 75 milionë këngë “spam”.

Sipas kompanisë, ky hap synon të mbrojë artistët nga paraqitjet e rreme, mashtrimet dhe përmbajtja e dobët e gjeneruar nga AI. Spotify ka prezantuar gjithashtu rregulla dhe mjete të reja që synojnë të mbrojnë identitetin e artistëve dhe të rrisin transparencën për dëgjuesit.

Këto masa vijnë në një kohë kur teknologjia gjenerative e AI po ndryshon rrënjësisht industrinë e muzikës, duke sjellë shqetësime për përmbajtje të padëshiruar, vokale “deepfake” dhe publikime mashtruese.

Spotify ka miratuar politikë të re që ndalon klonimin e zërit të artistëve dhe incizimet “deepfake”, përveç rasteve kur ato janë të licencuara zyrtarisht. Kompania po merr masa për të ndaluar publikimet e rreme që paraqiten si krijime të artistëve të tjerë.

Për të parandaluar manipulimet, këtë vjeshtë Spotify prezanton një sistem të ri që identifikon përmbajtjen e padëshiruar.

Ky filtër do të zbulojë llogaritë që përdorin taktika të tilla si duplikimet, këngët shumë të shkurtra dhe strategjitë mashtruese, duke i ndaluar këto materiale nga rekomandimet e platformës. Gjithashtu, Spotify mbështet standardin e ri për etiketimin e përmbajtjes së krijuar me AI, që u lejon artistëve dhe shtëpive botuese të tregojnë se si është përdorur gjatë krijimit të një kënge, qoftë tek vokalet apo instrumentalet.

Etiketat do të shfaqen direkt në aplikacion, sipas informacionit të dhënë nga distributorët dhe partnerët.

Që nga qershori, përdoruesit e Spotify vunë re një grup të ri të quajtur The Velvet Sundown, dhe shumë dyshuan se ishte i krijuar nga AI.

Megjithëse grupi e mohoi këtë në rrjetet sociale, më vonë u zbulua se këngët ishin vërtet të gjeneruara nga inteligjenca artificiale, duke treguar se publiku nuk është gjithmonë i lehtë për t’u mashtruar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara