Kulturë
Musine Kokalari, veprimtare politike dhe shkrimtare e persekutuar nga regjimi komunist
Published
9 months agoon
By
EAd Sul108 vjet më parë, në Adanë të Turqisë, lindi shkrimtarja dhe veprimtarja e njohur politike, Musine Kokalari. Ky personalitet i veçantë, që la një shenjë të thellë në historinë e letërsisë dhe politikës shqiptare, e filloi udhën e saj të lavdishme në një kontekst të vështirë, të mbushur me persekutime dhe sakrifica të mëdha.
Familja e saj, e cila ishte origjinë nga Shqipëria, u kthye pas disa vitesh në Adanë dhe u vendos në qytetin e Gjirokastrës. Atje, Musineja e nisi rrugën e edukimit dhe u dallua për talentin dhe dashurinë për shkollën. Pas disa vitesh, familja Kokalari u shpërngul në Tiranë, ku Musineja vazhdoi shkollën e mesme, dhe në vitin 1937, e mbaroi me sukses në shkollën “Nëna Mbretëreshë”. Pas kësaj, ajo e ndoqi studimin e lartë në Universitetin e Romës, ku mori diplomën me rezultate të shkëlqyera në vitin 1941.
Në vitin 1939, ajo publikoi librin e saj të parë, “Seç më thotë nëna plakë”, një vepër që tregonte thellësinë e karaktereve dhe të ndjeshmërinë e asaj kohe. Në vitin 1943, me përpjekjet dhe angazhimin e saj, Musineja mori pjesë aktivisht në formimin e Partisë Socialdemokrate, duke kontribuar gjithashtu në ngritjen e gazetës “Zëri i Lirisë”, që filloi të publikohej një vit më vonë. Ky veprim ishte një hap i guximshëm për të promovuar idetë e lirisë dhe të drejtave të njeriut, në një periudhë kur regjimi komunist po merrte pushtetin në Shqipëri.

Në vitin 1944, ajo botoi librin “Rreth vatrës”, një vepër që vazhdonte të pasqyronte tragjeditë dhe jetën e popullit shqiptar gjatë Luftës së Dytë Botërore. Por, pas ngjarjeve të këtij viti, jetës së Musine Kokalarit i erdhi një kthesë tragjike. Më 12 nëntor të atij viti, vëllezërit e saj, Muntaz dhe Vesim Kokalari, u pushkatuan nga regjimi komunist, një akt që shënoi fundin e një periudhe të dhimbshme dhe shpërthimin e një pasigurie të madhe për të. Katër ditë më vonë, Musineja u arrestua dhe u mbajt në burg për 17 ditë.
Në vitin 1945, ajo botoi librin e tretë, “Sa u tund jeta”, një tjetër reflektim i forcës së shpirtit njerëzor për të qëndruar kundër padrejtësive. Në janar të vitit 1946, Musine Kokalari u arrestua për herë të dytë nga forcat e Mbrojtjes së Popullit dhe u dënua me 20 vjet heqje lirie, një dënim që pasqyronte sistemin e egër të diktaturës.
Pas 16 vitesh burgim, në vitin 1961, ajo u lirua dhe u dërgua në internim në Rrëshen, ku jetoi në kushte të vështira dhe mori pension me gjysmë page. Njëzet vjet më pas, pas një periudhe të gjatë vuajtjesh dhe sëmundjes, Musine Kokalari vdiq nga kanceri në vitin 1983.
Pas vdekjes, kontributi i saj i paharrueshëm për lirinë dhe demokracinë shqiptare nuk mbeti pa u nderuar. Në vitin 1993, dhjetë vjet pas largimit të saj nga kjo jetë, Musineja u nderua me medaljen “Martir i Demokracisë” për qëndresën e saj të jashtëzakonshme ndaj diktaturës dhe për veprat që la pas, që vazhdojnë të frymëzojnë breza të tërë.
Historia e Musine Kokalarit është një testament i guximit dhe i sakrificës për lirinë, që mbetet një shembull i paharrueshëm për të gjithë ata që luftuan dhe vazhdojnë të luftojnë për drejtësi dhe dinjitet./UBTNews/
Kulturë
David Szalay fiton Çmimin Booker 2025 për romanin “Flesh”
Published
10 minutes agoon
November 12, 2025By
UBT News
Autori hungarezo-britanik David Szalay është shpallur fitues i Çmimit Booker 2025 për romanin e tij të gjashtë, “Flesh”.
Vepra ndjek jetën e një burri të quajtur István, nga fëmijëria deri në mesomoshë, duke trajtuar tema të ndjeshme si maskiliteti, klasa shoqërore, migrimi, trauma, seksualiteti dhe pushteti.
Juria e çmimit, e kryesuar nga shkrimtari Roddy Doyle, e cilësoi romanin si “të errët në shumë aspekte, por një kënaqësi për t’u lexuar”.
Doyle theksoi se Szalay ka zgjedhur të vendosë në qendër të rrëfimit një burrë të klasës punëtore, një figurë që rrallë herë portretizohet në mënyrë kaq të ndërlikuar në letërsinë bashkëkohore.
“Flesh” nis me një ngjarje në fëmijërinë e Istvánit e ndjek jetën gjatë shërbimit ushtarak e më vonë në Londër, ku punon për familje të pasura. Me një stil të përmbajtur dhe të kthjellët, romani depërton në shtresat më të thella fizike e emocionale të personazhit kryesor.
Ceremonia e ndarjes së çmimit u mbajt në Old Billingsgate në Londër, ku Szalay mori shpërblimin prej 50,000 paundësh. Ai kishte qenë më parë në listën e ngushtë të Booker-it në vitin 2016 me romanin All That Man Is.
Paneli gjykues i këtij viti përfshinte edhe aktorën Sarah Jessica Parker dhe shkrimtarët Chris Power, Ayọ̀bámi Adébáyọ̀ dhe Kiley Reid.
“Flesh” triumfoi përballë finalistëve tjerë, përfshirë Andrew Miller me The Land in Winter dhe Kiran Desai me The Loneliness of Sonia and Sunny, ndërsa në listën e shkurtër ishin Flashlight e Susan Choi, Audition e Katie Kitamura, dhe The Rest of Our Lives e Ben Markovits. /A.Z/UBT News/

Lifestyle
Vjeshtë për tulipanët, pranverë për bukurinë!
Published
17 hours agoon
November 11, 2025By
UBT News
Tulipanët mbillen në vjeshtë, sepse zhardhokët e tyre kanë nevojë për një periudhë të ftohtë për t’u zhvilluar dhe për të lulëzuar më vonë.
Nëse gjithçka bëhet si duhet, në pranverë kopshti juaj do të shpërthejë me ngjyra dhe jetë.
Këtë nëntor është momenti ideal për disa punë të vogla në kopsht, dhe pse jo, edhe për të mbjellë lule shtesë. Pastrimi i gjetheve jo vetëm që e bën kopshtin më të rregullt, por është edhe një ushtrim i mirë fizik.
Nëse keni vazo, kujdesuni t’i ngrini pak mbi tokë për të shmangur grumbullimin e ujit. Nëse ju pëlqejnë tulipanët, është koha të shkoni në qendrën e bimëve dhe të blini zhardhokët. Tulipanët duhet të mbillen në vjeshtë – nëse nuk i keni mbjellë në tetor, ende nuk është vonë.
Zhardhokët duhet të kalojnë një periudhë të ftohtë, të lagësht dhe të errët gjatë vjeshtës dhe dimrit, që të rrënjosen dhe të formojnë sythat.
Temperatura ideale për këtë është rreth 15°C, prandaj koha është tani.
Një kopsht i mbushur me tulipanë është një përjetim estetik për të gjitha shqisat – ngjyra, hijeshi dhe një prekje “holandeze” hapësirës suaj.
Si të mbillni tulipanët:
Zgjidhni një vend me diell, ku toka nuk grumbullohet dhe është e mirëpërdredhur.
Hapni vrima rreth 15 cm të thella.
Shtoni pak rërë ose zhavorr të imët në vrima.
Vendosni zhardhokët në vrima, mbulojini me tokë dhe ujiteni mirë.
Këshillë shtesë: Mbillni zhardhokët në grupe prej pesë ose shtatë për një pamje më natyrale. Mos hiqni gjethet menjëherë pas lulëzimit, sepse ato ushqejnë zhardhokët për sezonin e ardhshëm.
Në pranverë, do t’ju presë një spektakël i vërtetë ngjyrash dhe bukurie. /A.Z/UBT News/
Kulturë
54 vite nga momenti historik i hapjes së Murit të Madh Kinez për vizitorët
Published
19 hours agoon
November 11, 2025By
UBT News
Më 10 nëntor 1970, Muri i Madh Kinez u hap për herë të parë për turistët, duke shënuar një moment historik në promovimin e trashëgimisë kulturore të Kinës.
Sot, ai mbetet një nga monumentet më të njohura dhe më të respektuara në botë, simbol i fuqisë dhe qëndrueshmërisë së kombit kinez.
Historia e Murit të Madh është po aq e gjatë sa qytetërimi kinez. Fortifikimet e para datojnë që nga periudha e pranverës (771–476 p.e.s.) dhe periudha e shteteve ndërluftuese (475 p.e.s.), kur mbretëritë ndërtuan mure mbrojtëse për të parandaluar sulmet nga veriu.
Në shekullin III p.e.s., perandori i parë i Kinës, Qin Shi Huang, bashkoi këto segmente në një vijë mbrojtëse, e cila synonte të mbronte dinastinë Qin (221–206 p.e.s.) nga inkursionet e nomadëve euroaziatikë.
Ndërtimi u realizua me punë të detyruar dhe muri shtrihej nga Gansu deri në bregdetin jugor të Mançurisë. Në shekujt pasues, dinastitë Han, Qi, Sui dhe Ming vazhduan ndërtimin dhe forcimin e murit, shpesh duke e zgjeruar drejt perëndimit.
Vetëm gjatë Dinastisë Sui (589–618), mbi një milion punëtorë u mobilizuan për këtë projekt gjigant.
Pavarësisht madhështisë së tij, muri nuk i ka ndalur pushtimet. Më 1644, ushtria mançure kapi portën e Shanhait e rrëzoi Dinastinë Ming, duke themeluar Dinastinë Qing, e cila sundoi Kinën deri në fillim të shekullit XX.
Pjesa më e madhe e murit që shihet sot i përket periudhës Ming (1369–1644). Ky segment është ndërtuar me gurë dhe tulla, shpesh mbi terrene të thepisura malore, dhe përbën sot atraksionin turistik më të vizituar të Kinës.
Megjithatë, jo të gjitha pjesët e murit kanë mbijetuar. Disa janë dëmtuar nga erozioni natyror, të tjera janë shkatërruar për materiale ndërtimi ose gjatë periudhave ideologjike.
Sidoqoftë, Muri i Madh Kinez mbetet një nga shtatë mrekullitë e botës moderne dhe një dëshmi monumentale e historisë njerëzore. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Mbrëmja finale e ciklit “Netët e Filmit Shqiptar” në Kino Armata
Published
20 hours agoon
November 11, 2025By
UBT News
Cikli kulturor “Netët e Filmit Shqiptar”, i organizuar nga Ambasada e Republikës së Shqipërisë në Kosovë, përmbyllet me një mbrëmje të veçantë filmike të mërkurën, më 12 nëntor 2025, në Kino Armata, Prishtinë, duke nisur nga ora 19:00.
Në këtë mbrëmje do të shfaqet një nga veprat më të njohura të kinematografisë shqiptare, filmi “Kapedani” (1972), me regji të Muharrem Fejzos dhe bashkëskenarist Fehmi Hoshafin.
Cikli, i zhvilluar nga shtatori deri në nëntor 2025, në bashkëpunim me Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit dhe Kino Armata, ka sjellë pranë publikut të Prishtinës disa prej veprave më të spikatura të kinematografisë shqiptare.

Hyrja është falas, por vendet janë të kufizuara. Pjesëmarrësit mund të konfirmojnë praninë deri më 11 nëntor 2025, ora 16:00, në adresën:
📧 [email protected]
Ambasada e Shqipërisë në Prishtinë ju fton me shumë kënaqësi të merrni pjesë në këtë mbrëmje të veçantë, kushtuar trashëgimisë së pasur kinematografike shqiptare. /A.Z/UBT News/
“Dardanët” të përkushtuar për kualifikimin në Botërorin 2026
David Szalay fiton Çmimin Booker 2025 për romanin “Flesh”
Drita vazhdon ngritjen në Evropë, e tejkalon Ballkanin në renditjen e UEFA-s për klube
E konfirmuar: Meta do të heqë butonat “Like” dhe “Share”
Përshtatja në MLS, Messi: Ende kemi ambicie, por presioni është ndryshe
Netflix publikon trailerin e parë të “Man vs Baby” me Rowan Atkinson në rolin kryesor
Kryetari i AKB-së: Presidentja duhet të angazhohet në krijimin e numrit për propozimin e buxhetit
Barcelona fiton në goleadën në Vigo
Yamal mungon te Spanja pas ndërhyrjes mjekësore
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet3 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
