Muzeu Historik Kombëtar kujtoi sot, më 15 janar, heroi e pavdekshëm të popullit shqiptar, Isa Boletinin, në ditën e 161-vjetorit të lindjes së tij, një ngjarje e rëndësishme për historinë dhe identitetin kombëtar shqiptar.

Isa Boletini, i lindur në fshatin Boletin të Mitrovicës më 15 janar të vitit 1864, ishte një nga personalitetet më të shquara të historisë së Kosovës dhe Shqipërisë. Ai u dallua si luftëtar dhe udhëheqës ushtarak, si dhe si organizator dhe drejtues i lëvizjes për çlirimin kombëtar. Me veprën dhe sakrificat e tij, Isa Boletini shënoi një kapitull të lavdishëm në luftën për liri dhe pavarësi, duke u bërë një simbol i krenarisë dhe qëndresës kombëtare.

Në vitet 1908-1912, Isa Boletini ishte një nga udhëheqësit kryesorë të kryengritjeve të mëdha popullore kundër sundimit osman në Drenicë-Mitrovicë, Shtime-Carralevë, Podujevë-Prishtinë dhe rajone të tjera. Ai udhëhoqi me guxim dhe vendosmëri popullin shqiptar në përpjekjet e tij për të çliruar trojet shqiptare nga okupatorët e huaj, duke ngritur flamurin e lirisë dhe pavarsisë në një periudhë të vështirë dhe plot pasiguri.

Gjatë ditëve të shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë më 1912, Isa Boletini luajti një rol të rëndësishëm, duke u vendosur në krye të përfaqësuesve të Kosovës dhe duke u ndodhur krah Ismail Qemalit në Vlorë, ku u miratua akti i rëndësishëm i shpalljes së Pavarësisë. Pas kësaj ngjarje historike, ai udhëhoqi me vendosmëri kundërshtimin e ndarjes së Shqipërisë, duke marrë pjesë aktivisht në delegacionin shqiptar që shkoi në Londër në vitin 1913. Atje, ai kundërshtoi me forcë vendimet e Fuqive të Mëdha, të cilat synonin copëtimin e Shqipërisë, duke mbrojtur me çdo kusht integritetin territorial të atdheut.

Pasi kaloi në Kosovë, Isa Boletini vazhdoi të luftonte për lirinë dhe të drejtat e popullit shqiptar. Ai organizoi dhe udhëhoqi qëndresën popullore kundër pushtuesve të rinj serbo-malazezë, duke u bërë një simbol i pavdekshëm i luftës për atdhenë. Me mençurinë dhe guximin e tij, ai fitoi një autoritet të pashoq si udhëheqës popullor, duke lënë pas një trashëgimi të paharrueshme.

Më 23 janar 1916, Isa Boletini ra viktimë e një atentati të pabesë nga shovinistët malazezë në Podgoricë. Vrasja e tij, e kryer në mënyrë të pabesë, ishte një goditje e rëndë për lëvizjen kombëtare, por përkundër kësaj, emri dhe vepra e Isa Boletinit mbeten një burim frymëzimi dhe një simbol i luftës për lirinë dhe pavarësinë e popullit shqiptar./UBTNews/

Biblioteka Kombëtare hapi sot ekspozitën “In Memoriam 1901-1975”, një përkujtim i veçantë për intelektualin dhe shkrimtarin e njohur shqiptar, Ernest Koliqi, me rastin e 50-vjetorit të ndarjes nga jeta të tij. Kjo ngjarje ka për qëllim të nderojë kontributin e madh që Koliqi la në letërsinë, kulturën dhe politikën shqiptare, duke e vendosur atë si një figurë të pazëvendësueshme në panoramën intelektuale të shekullit të kaluar.

Në një postim të Bibliotekës Kombëtare në rrjetet sociale, theksohet se ekspozita synon të risjellë në vëmendje krijimtarinë e pasur të Koliqit, duke përfshirë punimet e tij artistike, publicistike dhe përkthimet më të njohura, të cilat janë pjesë e trashëgimisë së tij të çmuar. Koliqi, i cili ishte një nga shkrimtarët më të shquar të periudhës së viteve 1920-1930, jo vetëm që ndihmoi në zhvillimin e letërsisë shqipe, por arriti të shndërrohej në një ndër përfaqësuesit më të shquar të një epoke, e cila do të ndikonte për shumë vite në fushën e artit dhe kulturës.

Ekspozita, e vendosur në katin e parë të Bibliotekës Kombëtare, ka në fokus botimet e para të shkrimtarit, përkthimet e tij, ese, publicistikë dhe përzgjedhje poetike, si dhe shkrime të botuara në revistën e njohur periodike “Shêjzat”. Materialet pasqyrojnë jo vetëm talentin e Koliqit si shkrimtar, por edhe pasionin e tij për zhvillimin e kulturës dhe gjuhës shqipe, duke sjellë një panoramë të pasur të veprës së tij.

Ernest Koliqi, i lindur më 20 maj 1903 në Shkodër, ishte një personalitet që, përveç përkushtimit të tij në letërsi, ishte aktiv edhe në skenën politike. Pas pushtimit të Shqipërisë nga Italia, ai u emërua ministër i Arsimit dhe më vonë kryetar i Këshillit Koorporativ Fashist, një periudhë që do të shoqërohej me kritika për angazhimin e tij politik. Megjithatë, veprat e tij më të njohura si “Hija e maleve”, “Tregtarë flamujsh” dhe “Pasqyrat e narcizit” e vendosën atë në piedestal të letërsisë shqipe, duke e bërë të pavdekshëm në historinë e kulturës shqiptare.

Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, Koliqi vazhdoi jetën në Romë, ku drejtoi revistën “Shêjzat” dhe katedrën e Gjuhës Shqipe, një bazë e fortë për ngritjen e Institutit të Studimeve Shqiptare. Në vitet 1960, ai nisi përkthimin e veprës “Lahuta e Malcis” në italisht dhe vazhdoi të punonte për të bërë të njohur letërsinë shqiptare në botën e huaj. Më 15 janar të vitit 1975, Koliqi ndërroi jetë në Romë, por puna e tij e palodhur ka lënë një trashëgimi të thellë dhe të pashlyeshme.

Ekspozita e hapur sot në Bibliotekën Kombëtare është një mundësi e shkëlqyer për të kujtuar dhe nderuar jetën dhe veprën e një prej shkrimtarëve më të rëndësishëm të letërsisë shqipe, dhe për të rifreskuar kujtesën kolektive për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në pasurimin e kulturës dhe historisë shqiptare. Ajo do të qëndrojë e hapur për publikun dhe ofron mundësinë për të shijuar dhe vlerësuar një pjesë të rëndësishme të trashëgimisë sonë kulturore./UBTNews/