Kulturë

Letërsi – Theis Orntoft, në qiellin e letërsisë evropiane!

Fituesi i Çmimit të madh të Bashkimit Europian për Letërsi 2024 u shpall, dhe për këtë vit, titulli shkoi në dorën e autorit Theis Orntoft nga Danimarka, për romanin e tij mbresëlënës “Jordisk” (Botë).

Published

on

Në një atmosferë të mahnitshme në Bruksel, Belgjikë, drita e lavdishme e letërsisë evropiane u shfaq sot në gjithë hijeshinë e saj. Fituesi i Çmimit të madh të Bashkimit Europian për Letërsi 2024 u shpall, dhe për këtë vit, titulli shkoi në dorën e autorit Theis Orntoft nga Danimarka, për romanin e tij mbresëlënës “Jordisk” (Botë).

Ndërsa thelbi i fjalëve të tij fillonte të marrë zë në zemrat e lexuesve, juria gjithashtu nderoi shkrimtarët e tjerë të talentuar. Emrat e tyre u shpërfaqën në dritën e ditës: Todor Torov nga Bullgaria, Denis Utlu nga Gjermania, Maria Elisabet Bragadottir nga Islanda, Sholeh Rezazadeh nga Holanda dhe Tina Vrscaj nga Sllovenia.

Me pjesëmarrësit e 13-të nga Shqipëria deri në Tunizi, Çmimi i Bashkimit Evropian për Letërsinë ka eksploruar shumë këndvështrime, duke udhëtuar nëpër qytete dhe fshatra, duke zbarkuar në bregdetet e deteve të Europës dhe duke kuptuar thellësinë e trashëgimisë kulturore. Elena Loewenthal, një nga anëtaret e jurisë së çmimit, nuk mund të mos komentojë përvojën e tyre të pazakonshme, e cila u kthye në një udhëtim mahnitës nëpër botën e fjalës dhe fantazisë. Ajo shpreh kënaqësinë e saj për aventurën e pasur dhe për diskutimet e ngulitura mbi letërsinë bashkëkohore evropiane që u zhvilluan nëpër faqet e finalistëve.

Megjithëse shumë e prisnin që Rita Petro, autorja shqiptare, të fitonte një përmendje nderi me librin e saj “Lindur së prapthi”, fati nuk ishte në favor të saj në këtë event të mahnitshëm të letërsisë. Megjithatë, ajo mori pjesë në ceremoni dhe ndau një pjesë të ndërlikuar të rrëfimit të saj nëpërmjet letërsisë së saj të mrekullueshme. Në këtë festë të letërsisë, ku fjalët bënin magjinë e tyre, autorët e nominuar lexuan pasazhe nga veprat e tyre, duke e bërë këtë event të kthehej në një festë të vërtetë për librin. Autori fitues, Theis Orntoft, një poet i shquar nga Danimarka, e rikujtoi rrugën e tij të suksesit në botën e letërsisë. Lindur në 1984 në Skanderborg, ai diplomohet nga Shkolla Mbretërore Daneze e Shkrimit në 2009 dhe menjëherë bëri debutimin e tij me një ndezje letrare me “Yeah suiten”.

Me një portofol të pasur me suksese, ai shndërroi fjalët në poezi, duke fituar çmime kombëtare dhe duke bërë bujë nëpër shkëlqimin e tij të mrekullueshëm. Të tilla ngjarje shtrojnë themelet e një letërsie të re, duke ndriçuar rrugën për autorët e rinj të talentuar për të ndjekur ëndrrat e tyre letrare.

Analiza e Thomas Damholt për ‘Jordisk’

Analiza e Thomas Damholt në Litteratursiden për librin “Jordisk” të Theis Ørntoft na ofron një vështrim të thellë dhe të detajuar në një roman të shquar bashkëkohor. Në këtë shkrim tërheqës dhe analitik, Damholt shpreh admirimin për ambiciet dhe përmbajtjen e pasur të librit, duke e cilësuar atë si një vazhdim të suksesshëm të veprës së mëparshme të autorit.

Ai fillon analizën duke përshkruar vëllimet e personazheve të ndryshme që popullojnë romanin, duke theksuar përqendrimin e tyre të thellë në gjetjen e identitetit në një botë të ndryshuar dhe të pakënaqur. Nëpërmjet citimeve dhe përkufizimeve të shënuara në rrëfimin e Damholt, ai na jep një ndjesi për ngjarjet dhe përvojat e personazheve, si dhe për sfidat dhe problemet me të cilat ballafaqohen ata në udhëtimin e tyre.

Në analizën e tij, Damholt përqendrohet gjithashtu në aftësinë e autorit për të shkruar me ndjesi dhe tërheqje emocionale, duke kapur ndjenjat e dhimbjes, vetmisë dhe gëzimit në mënyrë të shkëlqyer. Ai vlerëson gjithashtu pamjet e bukura dhe optimizmin jetësor që karakterizojnë librin, duke e cilësuar atë si një përsosmëri “tokësore” në llojin e tij. Gjithashtu, Damholt e thekson rëndësinë e dimensioneve shtesë që autorit ia shton librit përmes personazheve që janë në thelb të tyre versione të autorit, duke reflektuar mendimet dhe shqetësimet e tij mbi jetën dhe të kaluarën. Kjo i jep librit një ndjeshmëri të veçantë dhe një lloj thellësie që e bën leximin e tij të pasur dhe të frymëzuar.

Përmes analizës së Damholt, kuptojmë se libri “Jordisk” është më shumë se një thjesht një roman; ai është një udhëtim emocionues dhe një përvojë e pasur në botën e mendimeve dhe emocioneve njerëzore. Damholt na udhëzon nëpër këtë udhëtim me një qasje të kujdesshme dhe thellësi, duke na lejuar të përjetojmë plotësisht magjinë e vepërës së Theis Ørntoft.

Çmimi i Bashkimit Evropian për të shkëlqyerit në Letërsi

Duke cituar faqen zyrtare European Union Prize Literature, shkruajmë se Çmimi i Bashkimit Evropian për Letërsinë (EUPL) konsiderohet si një shkëlqyes në qiellin e letërsisë evropiane. Financuar nga programi Creative Europe i Bashkimit Evropian, kjo iniciativë vjetore shpërthen si një rrezatim i dritës për të njohur dhe nderuar shkrimtarët më të talentuar të romanit në zhvillim në kontinentin tonë. Qëllimi i këtij çmimi është të vendosë krijimtarinë letrare evropiane në qendër të vëmendjes, duke promovuar shkëlqimin dhe shkëlqimin e letërsisë bashkëkohore. Nëpërmjet kësaj nisme, synohet të inkurajohet qarkullimi i letërsisë brenda Evropës dhe të nxiset një interes më i madh për veprat letrare në nivel ndërkombëtar.

Çmimi i Bashkimit Evropian për Letërsinë është një rrugë e hapur për shkrimtarët që dëshirojnë të shquhen në skenën ndërkombëtare. Konkursi është i hapur për 41 vende pjesëmarrëse aktualisht në programin Creative Europe. Çdo vit, organizatat kombëtare në një të tretën e vendeve pjesëmarrëse propozojnë romane potenciale fituese, duke siguruar që të gjitha zonat gjuhësore dhe vendet të përfaqësohen në këtë garë të rëndësishme. Në një përpjekje për të koordinuar këtë nismë me sukses, Komisioni Evropian ka zgjedhur një konsorcium të përzgjedhur, i cili përbëhet nga Federata e Botuesve Evropianë (FEP) dhe Federata Evropiane dhe Ndërkombëtare e Librashitësve (EIBF). Këto organizata bashkërisht janë përgjegjëse për zbatimin praktik të Çmimit në të gjithë Evropën. Për të njohur dhe nderuar talentin letrar, Çmimi i Bashkimit Evropian për Letërsinë ka filluar që nga viti 2009, duke organizuar cikël trevjeçarë të nismës. Ristrukturimi i fundit i Çmimit ka sjellë ndryshime interesante. Në vend që të ketë një fitues për secilin vend pjesëmarrës, një juri evropiane shtatë anëtarësh tani do të zgjedhë një fitues të përgjithshëm për çdo edicion të EUPL, duke lënë gjithashtu vend për pesë përmendje të veçanta për romanet më të shquara, shkruhet në European Union Prize Literature.

Nominimet e autorëve dhe romanet e tyre bëhen nga subjekte kombëtare me njohuri për skenën letrare në vendet e tyre. Këto nominime synojnë të promovojnë letërsinë jashtë kufijve të tyre kombëtarë dhe të vlerësojnë cilësinë letrare, përkthyeshmërinë dhe potencialin eksportues të një libri.

Vlerësimi i veprave të nominuara në Çmimin Evropian të Letërsisë

Në një shkëlqim të veçantë, Publishing Perspectives shkroi edhe për faktin se si figurat më të rëndësishme të këtij organizimi folën për këtë event dhe ngjarje. Iliana Ivanova, komisionere evropiane ka bërë një deklaratë tërheqëse për të gjithë autorët e nominuar në garën e çmimeve të këtij viti. Përkundër faktit se vetëm një fitues mund të shpallet, të gjithë të nominuarit do të përfitojnë nga një mbështetje promovuese të veçantë.

Ivanova, duke përshëndetur veprat e shquara të këtij viti, ka theksuar pasurinë dhe diversitetin e letërsisë evropiane. Ajo ka vlerësuar përpjekjet për të lidhur shkrimtarët e talentuar me lexuesit në mbarë botën, përmes përkthimeve dhe promovimit. Në një botë ku ndarja e kulturave dhe gjuhëve ende bën vështirësinë për komunikim, kjo mbështetje është një hap i rëndësishëm drejt një shoqërie më të përmbajtur dhe të lidhur. Ndërkaq, Ricardo Franco Levi, president i Federatës së Botuesve Evropianë, me një zë inkurajues, i uron fituesit dhe të nominuarit për arritjet e tyre të mrekullueshme. Ai e vlerëson rëndësinë e qënies së në listën e gjatë të Çmimit të Bashkimit Evropian për Letërsinë, duke e shikuar këtë si një mundësi të pazakontë për të rritur ndjeshmërinë e veprës së tyre për një audiencë më të gjerë.

Nga ana tjetër, Jean-Luc Treutenaere, bashkëkryetar i Federatës Evropiane dhe Ndërkombëtare të Librarive, duke u shprehur me një zë që shfaq përkushtim dhe respekt ndaj krijimtarisë letrare, i uroi fituesit dhe të nominuarit për kontributin e tyre në pasurimin e letërsisë europiane. Ai ka shprehur shpresën se veprat e tyre do të njohin një pranim të gjerë në të gjithë Evropën dhe përtej saj, duke ndihmuar në krijimin e lidhjeve mes kulturave dhe rajoneve të ndryshme.

Këto fjalë inkurajuese dhe vlerësimet e larta për rolin e letërsisë evropiane reflektojnë angazhimin e palëve të ndryshme në ruajtjen dhe promovimin e një trashëgimie të rëndësishme kulturore./UBTNews/

© Dionesa Ebibi

Magazinë

Zyrtare: Eurovision 2026 mbahet në Vjenë

Published

on

Kryeqyteti austriak, Vjena, është shpallur zyrtarisht si qyteti mikpritës i Eurovision Song Contest 2026.

Kjo do të jetë hera e tretë që Vjena pret Festivalin Evropian të Këngës, pas organizimeve të vitit 1967 dhe 2015.

Finalja e madhe e edicionit të 70-të do të mbahet më 16 maj 2026 në Wiener Stadthalle, arena më e madhe e mbyllur në Austri, ndërsa gjysmëfinalet do të zhvillohen më 12 dhe 14 maj.

Pas fitores së JJ në Basel më 17 maj 2025 me këngën “Wasted Love”, televizioni publik austriak ORF mori detyrën për të organizuar konkursin e ardhshëm, duke sjellë në vendin e tyre trofeun e tretë në historinë e Eurovisionit.

Vjena barazohet me Kopenhagën, Malmon dhe Stokholmin si një nga qytetet që e kanë pritur garën, ndërsa vetëm Dublini, Londra dhe Luksemburgu mbeten në krye të listës me më shumë organizime. Përveç finales, qyteti do të ofrojë një javë të tërë aktivitetesh për fansat.

EuroClub do të vendoset në ndërtesën madhështore të Bashkisë së Vjenës, ku do mbahet edhe Ceremonia e Hapjes më 10 maj. Ndërkohë, sheshi i Bashkisë shndërrohet në Eurovision Village, me koncerte, aktivitete dhe transmetime live të eventit, ashtu si në vitin 2015.

Organizatorët kanë theksuar se Vjena, si një nga vendet e vendosur në zemër të Evropës, është ideal për të festuar 70-vjetorin e Eurovisionit.

Ata kanë premtuar një spektakël madhështor që do të bashkojë mijëra artistë, delegacione, fansa dhe gazetarë nga e gjithë bota në një përvojë unike kulture dhe muzike.

Continue Reading

Lifestyle

Shampo pa sulfate: Pse dhe kur duhet t’i zgjidhni ato?

Published

on

Procesi i zgjedhjes së një shampoje dhe zbutësi/balsami të ri është blerje e lehtë që e bëjmë një herë në muaj. Megjithatë, kur flokët yndyrosen shpejt ose janë më të thatë se zakonisht, mendojmë me kujdes për zgjedhjet e produkteve tona.

Me kaq shumë premtime për gjithçka, nga nxitja e rritjes së flokëve tek ruajtja e ngjyrës, gjetja e shampos së duhur duket sfidë më vete, pasi nuk është e lehtë të kuptosh cilët përbërës të duhen dhe cilët duhet t’i shmangësh.

Një përbërës që duhet shmangur pavarësisht nga lloji i flokëve janë sulfatet. Ato janë përbërës pastrues që mund të shkaktojnë probleme. Sulfatet e zakonshme, si lauril, sulfati i natriumit, janë pastrues që heqin hidratimin nga flokët, duke i lënë të thatë dhe “pajetë”.

Edhe pse sulfatet ofrojnë pastrim të thellë, mund të bëjnë më shumë dëm sesa mirë. P.sh përdorimi i tyre shkakton njollë në flokët e lyer e lë skalpin e kokës të dehidratuar. Sulfatet pengojnë rritjen e shëndetshme, pasi thatësia e tepërt mund të ndikojë negativisht në lëkurën tonë.

Gjetja e shampos që nuk do t’i zhvesh flokët nga vajrat natyralë është e rëndësishme. Finn pranon se gjetja e ekuilibrit për këtë çështje është e vështirë për konsumatorin. Gjëja më e rëndësishme, është kujdesi për skalpin e kokës, i cili është baza për rritjen e shëndetshme të tyre.

Është thelbësore që skalpi të mbahet i pastër dhe i hidratuar që flokët të mbeten të shëndetshëm. Kur skalpi është në gjendje të mirë, ndihmon në parandalimin e rënies së flokëve. Në blerjen e radhës bëni kërkimin e duhur mbi problematikën që keni dhe merrni kohën tuaj për të lexuar përbërësit e produktit, ku mos harroni të evitoni produktet me sulfat.

Continue Reading

Magazinë

Nicolas Cage në bisedime për të luajtur në sezonin e pestë të “True Detective”

Published

on

Nicolas Cage, fitues i çmimit “Oscar”, është në bisedime për të marrë rolin kryesor në sezonin e pestë të dramës kriminale “True Detective”.

Sipas The Hollywood Reporter, ani pse roli nuk është zbuluar ende, pritet që Cage të portretizojë një oficer policie në qendër të një tjetër misteri. Ky sezon do të pasojë suksesin e madh të sezonit të katërt, “True Detective: Night Country”, ku protagoniste ishte fituesja e “Oscarit”, Jodie Foster.

Ky kapitull u prit me lavdërime dhe, siç theksojnë kritikët, “ringjalli serialin” pas dy sezoneve të mëparshme më pak të pëlqyera.

Issa López, i cili udhëhoqi me sukses sezonin e katërt, pritet të rikthehet edhe për sezonin e ri. HBO ka njoftuar se ngjarjet e sezonit të pestë do të zhvillohen në Jamaica Bay, New York, ndërsa premiera është planifikuar për vitin 2027.

Bisedimet me Cage kanë nisur që në fillim të verës, kur HBO u pyet për herë të parë rreth përfshirjes së aktorit i cili ka përjetuar ringjallje vitet e fundit, duke marrë vlerësime të mëdha me “Pig”, “The Unbearable Weight of Massive Talent” dhe “Dream Scenario”.

Continue Reading

Magazinë

Lil Nas X arrestohet dhe dërgohet në spital

Published

on

Reperi amerikan, fitues i çmimeve “Grammy”, Lil Nas X, është arrestuar në Los Angeles pas një përplasjeje me policinë, kanë konfirmuar autoritetet, raporton BBC.

Policia u thirr rreth orës 05:30 të mëngjesit me kohë lokale  në Ventura Boulevard, pas raportimeve se një burrë po ecte në rrugë vetëm me të brendshme.

“Kur autoritetet arritën në vendngjarje, këngëtari i ‘Old Town Road’ u hodh mbi ta dhe u arrestua nën dyshimet për sulm”, ka thënë një zëdhënës i Departamentit te Policisë në Los Angeles (LAPD).

U dërgua në spital për trajtim, pasi dyshohet për mbidozë. Zëdhënësi i policisë, Charles Miller, ka theksuar se “hetimet po vazhdojnë”.

Një video e publikuar paraqet reperin duke vallëzuar në rrugë vetëm me të brendshme dhe çizme, ndërsa ftonte kalimtarët: “Ejani në festë!”.

Lil Nas X pritet të publikojë albumin e dytë të përfolur, “Dreamboy”, gjatë këtij viti, pasi ka paralajmëruar adhuruesit përmes fragmenteve të publikuara në Instagram. I lindur si Montero Lamar Hill, hyri në histori më 2019 duke u bërë burri i parë që kishte treguar haptazi se është homoseksual, e që fitoi një çmim të Shoqatës së Muzikës Country, falë suksesit të këngës “Old Town Road”.

Ky hit theu rekordin e qëndrimit më të gjatë në krye të toplistës Billboard Hot 100, me plot 17 javë. Karriera e tij është shoqëruar me polemika. Konservatorët amerikanë e quajtën videoklipin e këngës “Montero” (Call Me By Your Name) “të shthurur” dhe “djallëzor”.

Reperi ka reaguar me një video ironike në YouTube ku shfaqej në skenën famëkeqe të vallëzimit në prehrin e djallit dhe pati shkruar në Twitter se donte që lotët e kundërshtarëve të tij “ta mbushin kupën time të Grammyt”.

Continue Reading

Të kërkuara