Alsu Kurmasheva, gazetarja e njohur e Radios Evropa e Lirë, është shpallur një nga fitueset e Çmimit Ndërkombëtar të Lirisë së Shtypit për vitin 2024, një nderim që vjen pas lirimit të saj nga burgu në gusht, gjatë një këmbimi të të burgosurve mes Rusisë dhe Perëndimit.

Kjo ngjarje simbolizon një moment të rëndësishëm jo vetëm për të, por edhe për gjithë komunitetin e gazetarëve, që vazhdojnë të luftojnë për të drejtat e tyre dhe për vërtetësinë e informacionit.

Jodie Ginsberg, drejtoresha e Komitetit për Mbrojtjen e Gazetarëve (CPJ), e përshkroi këtë çmim si një simbol të punës jetike që kryejnë gazetarët kudo në botë, për të raportuar mbi faktet në një kohë kur përpjekjet për të shtypur të vërtetën janë të ashpra. “Në atë që ka qenë vit shkatërrues për gazetarët dhe lirinë e shtypit, është nderë të qëndrojmë me ta,” tha Ginsberg, duke theksuar rëndësinë e mbështetjes për ata që përballen me vështirësi të mëdha në përpjekjen e tyre për të informuar publikun.

Kurmasheva, 47-vjeçare, do ta pranojë këtë çmim në një ceremoni që do të zhvillohet në nëntor, së bashku me tri gazetare të tjera: Shrouq al-Aila nga Palestina, Quimy de Leon nga Guatemala dhe Samira Sabou nga Nigeria. Këto nderime vinë si një njohje e punës së tyre të palodhur dhe përkushtimit ndaj lirisë së shtypit në vende ku censura dhe rreziqet janë të përditshme.

Historia e Kurmashevës është e mbushur me sfida. Ajo u arrestua në qershorin e vitit 2023 në Kazan, teksa priste të kthehej në Pragë. Pas ndalimit, autoritetet i konfiskuan pasaportat dhe telefonin, duke e mbajtur atë nën arrest për një periudhë të gjatë. Pas pesë muajsh pritjeje, ajo u gjobit për dështimin e regjistrimit të pasaportës amerikane dhe më vonë u akuzua si “agjente e huaj”.

Në tetor, përballë akuzave për shpërndarje të lajmeve të rreme, ajo u dënuar me gjashtë vjet e gjysmë burgim. Megjithatë, fatkeqësitë e saj morën një kthesë pozitive më 1 gusht, kur ajo u lirua gjatë një këmbimi të të burgosurve, duke u bashkuar kështu me dy shtetas amerikanë, Evan Gershkovich dhe Paul Whelan.

Ky çmim vjen si një njohje e merituar për kurajon dhe përkushtimin e Kurmashevës, një simbol i rezistencës për lirinë e shtypit në një botë që shpesh e sheh atë si kërcënim./UBTNews/

Në një seancë dëgjimore të zhvilluar në Komisionin për Edukimin dhe Mjetet e Informimit Publik, ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, përshkroi me detaje progresin dhe arritjet në ruajtjen e trashëgimisë kulturore në Shqipëri. Takimi kishte si fokus diskutimin mbi situatën e siteve kulturore, një çështje e cila ka marrë një rëndësi të veçantë në vitet e fundit.

Në fillim të seancës, ministri iu përgjigj kriticizimeve të deputetit të opozitës, Agron Gjekmarkaj, lidhur me mënyrën e organizimit të ceremonisë mortore për shkrimtarin e njohur Ismail Kadare. Ai sqaroi se protokolli shtetëror ishte zbatuar në përputhje me dëshirat e familjes dhe se të vetmit që mund të kritikojnë ishin ata që ishin më afër tij.

Ministri Gonxhja theksoi se Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit ka luajtur një rol të rëndësishëm në mbrojtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore. Sipas tij, gjatë periudhës janar-gusht 2024, sitet kulturore në Shqipëri kanë mikpritur 875,315 vizitorë, një rritje prej mbi 36% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Gonxhja përmendi arritjet e dukshme, duke nënvizuar se nga buxheti i shtetit dhe me ndihmën e donatorëve janë restauruar gjithsej 499 objekte kulturore nga viti 2019 deri më 2024. Këto investime përfshijnë projekte të rëndësishme si restaurimi i “Shtëpisë së Arbëreshëve”, muzealizimi i “Banesës së Toptanëve” dhe restaurimi i ish Burgut të Spaçit.

Ministri përmendi gjithashtu mbështetje të rëndësishme nga Bashkimi Evropian, përmes projekteve të rehabilitimit të Amfiteatrit të Durrësit dhe Kishës së Kozarës, duke e cilësuar këtë si një përmasë të jashtëzakonshme të investimeve në kulturë. Ai theksoi se Ministria ka investuar rreth 3.7 milionë lekë në këtë vit dhe ka bashkëpunuar me programin “EU4Culture”, si dhe me fonde të tjera për zhvillimin e projekteve kulturore.

Një pjesë e rëndësishme e bisedës u fokusua në planin për të forcuar qendrën historike të Durrësit dhe për të bërë atë një atraksion turistik të njohur, në mënyrë që të rivalizojë qytetet historike si Gjirokastra dhe Berati. Ministri shprehu angazhimin e tij për të transformuar Kalanë e Gjirokastrës në një destinacion tërheqës gjatë gjithë vitit.

Kjo seancë dëgjimore shënon një hap të rëndësishëm në përpjekjet për të ruajtur dhe promovuar trashëgiminë kulturore shqiptare, duke e bërë atë një element thelbësor të identitetit kombëtar./UBTNews/

Puna për realizimin e “Enciklopedisë Shqiptare” ka hyrë në një fazë të re, ku redaksitë e ngritura sipas fushave përkatëse u mblodhën në Prishtinë për të diskutuar dhe vendosur mbi fjalësin e përzgjedhur. Këto takime, që do të vazhdojnë deri më 26 Shtator, synojnë të unifikojnë dhe harmonizojnë terminologjinë që do të përdoret në enciklopedinë e re.

Akademia e Shkencave ka njoftuar se deri në përfundimin e kësaj periudhe, të gjitha redaksitë — 27 në Shqipëri dhe 29 në Kosovë — duhet të kenë finalizuar njësimin e fjalësit. Diskutimet e deritanishme janë përqendruar në identifikimin dhe zgjidhjen e problemeve të njësive të diskutueshme, me qëllim shmangien e çdo lloj moskoherencash, shkruan Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Sipas burimeve nga Akademia, në takime janë marrë vendime të rëndësishme për fjalësin e përbashkët, i cili do të kalojë nga një fjalës i bashkuar në një fjalës të stabilizuar dhe të unifikuar. Redaksitë për letërsinë kanë bërë saktësime e plotësime në përgatitjen e fjalësit të përbashkët, duke theksuar rëndësinë e këtij procesi për kulturën dhe identitetin kombëtar.

Në fushën e arkeologjisë dhe lashtësisë, redaksitë përkatëse, të drejtuara nga prof. Neritan Ceka, akad. asoc. Gëzim Hoxha dhe dr. Arianit Buçinca, kanë arritur një fjalës të përbashkët, por stabilizimi i tij do të vazhdojë edhe më tej. Një takim mes redaksive të historisë ka lehtësuar shkëmbimin e informacionit dhe përgatitjen e fjalësve për temat e ndryshme historike, përfshirë Mesjetën, Bizantin dhe periudhën osmane.

Akademia njoftoi gjithashtu se redaksia e Tiranës, e cila ka filluar punën me vonesë relative, ka përgatitur një listë emrash dhe emërtimesh që kapin mbi një mijë njësish, të mbledhura nga Edmond Malaj. Ndërkohë, redaksia e Prishtinës ka përfunduar fjalësin e saj, i cili është gati për shkëmbim me kolegët e Tiranës, në procesin e kalimit drejt një fjalësi të përbashkët.

Akad. J. Bajraktari, përfaqësues i redaksisë së Prishtinës, propozoi që ky fjalës të përbashkët të realizohej deri më 8 Tetor. Ndërsa, drejtuesi i redaksisë së Tiranës, akad. Pëllumb Xhufi, kërkoi një periudhë të shtuar kohore për të siguruar përfundimin e punës. Megjithatë, deri në fund të vitit, të gjitha redaksitë pritet të jenë sinkronizuar me njëra-tjetrën, duke hedhur kështu një bazë të fortë për “Enciklopedinë Shqiptare”, një projekt që synon të ruajë dhe promovojë kulturën dhe trashëgiminë shqiptare në tërësi./UBTNews/

Dita e djeshme shënoi një moment të rëndësishëm për kinematografinë shqiptare, kur Komisioni Përzgjedhës i Qendrës Kombëtare të Kinematografisë (QKK) shpalli filmin që do të përfaqësojë vendin tonë në “Academy of Motion Pictures, Arts and Sciences” për vitin 2025. Pas një thirrjeje të hapur, shtëpia kinematografike Era Film aplikoi me filmin artistik “Pikë uji”, me regji të Robert Budinës.

Me një vendim unanim, komisioni e zgjodhi “Pikë uji” si përfaqësuesin e Shqipërisë në kategorinë “International Feature Film” për edicionin e 97-të të Çmimeve Oscar. Ky lajm erdhi me urimet më të mira për regjisorin Robert Budina dhe producenten Sabina Kodra, të cilët kanë kontribuar me pasion në realizimin e kësaj vepre.

Filmi “Pikë uji” pati premierën vetëm një javë më parë në kinematë e kryeqytetit, duke tërhequr vëmendjen e publikut me një histori të fortë dhe emocionale. Në qendër të narrativës qëndron Aida, një grua që ka arritur majat e pushtetit në qytetin e saj. Por, kur djali i saj, Marku, përfshihet në një akuzë të rëndë, bota e saj fillon të lëkundet. Filmi ngre pyetje të rëndësishme mbi çmimin e vërtetë të pushtetit dhe sakrificat që një nënë është e gatshme të bëjë për të mbrojtur fëmijën e saj.

“Pikë uji” është një thriller emocionues që eksploron thellësitë e dashurisë prindërore dhe sfidat e moralit në situata ekstreme. Projekti është financuar nga Qendra Kombëtare e Kinematografisë, MIBAC, QKK Kosovë, Agjencia e Filmit e Maqedonisë së Veriut, dhe Creative Europe Media, duke e bërë atë një bashkëpunim ndërkombëtar të rëndësishëm.

Kjo përzgjedhje për të përfaqësuar Shqipërinë në Oscar është një arritje e madhe për kinematografinë shqiptare dhe një dëshmi e talentit të jashtëzakonshëm të profesionistëve të saj. Shqipëria do të presë me padurim rezultatin në ceremoninë e çmimeve, duke shpresuar për njohje ndërkombëtare për punën e bërë./UBTNews/