Burgosjet politike të anëtarëve të familjes së tij, zhdukja e disa të tjerëve si dhe vrasja e motrës së tij, janë bërë arsye për të, që t’i hyjë punës së mbledhjes së këtyre video-kasetave.
Esat Shala, 34-vjeçari nga fshati Krajkovë i Komunës së Drenasit në Kosovë, ka koleksionuar në mënyrë vullnetare mbi 2.000 video-kaseta të minutazhit të gjatë të qindra masakrave dhe ngjarjeve që lidhen me luftën që nga fillimvitet e 90-ta deri në përfundimin e Luftës së Kosovës në vitin 1999.
Esati ishte vetëm 12-vjeçar kur në Kosovë shpërtheu lufta masive e vitit 1999. Forcat serbe sikurse gjithë fshatit edhe atij ia kishin djegur shtëpinë, ndërsa nga familja e ngushtë i ishte vrarë motra tij e madhe.
22 vjet më vonë, ai thotë se burgosjet politike të anëtarëve të familjes së tij, zhdukja e disa të tjerëve si dhe vrasja e motrës së tij, janë bërë arsye për të, që t’i hyjë punës së mbledhjes së këtyre video-kasetave. Gjithë kjo, si dëshmi e cila herët ose vonë do t’i hyjë në punë drejtësisë qoftë vendore apo asaj ndërkombëtare apo të shërbejë si kujtesë për gjeneratat e ardhshme.
Në një nga dhomat e shtëpisë së rindërtuar pas luftës, Esati, si i papunë, e kalon pjesën më të madhe të ditës, duke shikuar, analizuar, kopjuar e mirëmbajtur një pjesë të video-kasetave të tij, të cilat i ka mbledhur që nga paslufta nga njerëz e vende të ndryshme nëpër Kosovë. Një pjesë tjetër e tyre, ai bën të ditur se gjendet tek bashkëpunëtori i tij i vetëm, profesori Nysret Pllana në Prishtinë. Ata posedojnë video-incizime të të gjitha masakrave të Kosovës, përpos Masakrës së Poklekut.
“Duke marrë parasysh që pas përfundimit të luftës që shteti nuk ka bërë asgjë për këto krime, për këtë gjenocid që ka ndodhur në Kosovë, unë pata filluar pas përfundimit të luftës duke shikuar incizime të ndryshme të luftës në Youtube dhe kam kërkuar gjithmonë që të gjejë diçka më shumë përveç incizimeve të pakta që i kam parë. Kam filluar të grumbulloj incizime të ndryshme, një kasetë aty – një diku tjetër dhe filloi të më hyjë në gjak kjo punë”, tha Shala në një prononcim për Anadolu Agency (AA).
Ai thotë se ende nuk e konsideron të përfunduar punën grumbulluese të tij deri sa “të gjejë edhe incizimin e fundit” të luftës.
Esati thotë se gjatë procesi të grumbullimit të kasetave ka hasur në njerëz që kanë dyshuar mbi qëllimet e tij, ku një pjesë deri edhe e kanë ofenduar, për shkak se dera e tyre nga ky i ri është trokitur disa herë me kërkesën e njëjtë.
“Ata vetë është dashur t’i publikojnë këto incizime dhe të mos vijë puna deri që njerëzit më të mirë dhe më të fortë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) të akuzohen për krime lufte. Sepse pas përfundimit të luftës, serbët kanë menduar se ne nuk kemi bërë incizime dhe nuk posedojmë asgjë, apo kemi bërë incizime por na janë djegur ato. Por, ne kemi pasur incizime të rëndësishme me të cilat është dashur të merrej shteti pas lufte, televizionet e Kosovës, të publikoheshin dhe t’i tregohej Serbisë që ne posedojmë incizime të rëndësishme, sekrete të ndryshme të gjenocidit që ata e kanë bërë në Kosovë, e jo sot të krahasohet viktima me kriminelin. Ata janë bërë viktimë ne kriminelë të luftës”, thekson ai.
Për të riun që së fundi ka gjetur edhe rreth 500 kaseta të reja, thotë se fillimisht kjo punë ka qenë e vështirë, për shkak pamjeve të rënda të masakrave në këto incizime por më pas është adaptuar.
“Vetëm dje kam grumbulluar diku mbi 500 kaseta, për një ditë. Posedojmë 2 mijë deri 3 mijë kaseta të formatit të ndryshëm të ngjarjeve të paraluftës dhe gjatë luftës, të pasluftës nuk kemi sepse s’ka qenë interes i yni”, thekson Shala, duke shtuar se pret që në Kosovë të hapet Instituti për Krime të Luftës “nëpërmjet të cilit do të mundësohej t’i tregohej botës ajo çfarë ndodhi në Kosovë”.
Një institut i ngjashëm në Kosovë, ishte themeluar në vitin 2011. Por, me vendim të Qeverisë ai është mbyllur në vitin 2018, ndërsa gjatë kësaj periudhe ka arritur të publikojë tetë libra për vrasjet, për personat e pagjetur, për gjenocidin serb si dhe për shkatërrimin e monumenteve dhe pronave të shqiptarëve.
Qeveria aktuale e Kosovës po synon të formojë një institut të ri, për krijimin e dosjes që do t’i shërbejë kujtesës kolektive.
Ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, e cila ditë më parë priti në zyrën e saj Esat Shalën, theksoi se kanë folur bashkë pikërisht për “bashkëpunimin në iniciativën për themelimin e Institutit për krimet e kryera gjatë luftës në Kosovë”.
“Në emër të Ministrisë, falënderova Esatin për punën e bërë deri më tani në dokumentimin e krimeve të luftës në Kosovë si dhe u dakorduam për bashkëpunim në arritjen e synimeve për adresimin e këtyre krimeve”, shkroi ministrja Haxhiu.
Sipas të dhënave të publikuara nga Fondi për të Drejtën Humanitare, gjatë luftës në Kosovë (1998 – 1999), janë vrarë mbi 13.500, rreth 76 për qind e të cilëve besohet se kanë qenë civilë.
Ndërsa mbetet ende i paqartë fati i mbi 1.600 personave të pagjetur që nga periudha e luftës. (AA)
Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani dhe përfaqësuesit e partive politike po mbajnë sot takim mbi caktimin e datës së zgjedhjeve lokale.
Të parët që erdhën në takim ishin nga Lëvizja Vetëvendosje, Guxo, Alternativa dhe liderët e disa prej partive të komuniteteve jo shumicë.
Lëvizja Vetëvendosje në këtë takim përfaqësohet nga nënkryetarja, Albulena Haxhiu dhe jo nga kryetari Albin Kurti.
Në takim ka ardhur edhe kryetari i PDK-së, Memli Krasniqi, kryetari i LDK-së, Lumir Abdixhiku dhe kryetari i AAK-së, Ramush Haradinaj. Ndërkaq, në këtë takim nuk u panë zyrtarë të Listës Serbe.
Të burgosurit e parë nga Danimarka pritet të transferohen në burgun në Gjilan në pjesën e parë të vitit 2027, konfirmuan nga Shërbimi danez i Burgjeve për Radion Evropa e Lirë.
Ky shërbim tha se institucioneve të Kosovës u janë dorëzuar kërkesa specifike për renovimin dhe përshtatjen e burgut të Gjilanit.
“…duke përfshirë një ndërtesë të re për punësim dhe ambiente të reja për vizitorë. Ne presim që puna të nisë këtë verë, kurse gjatë gjysmës se parë të vitit 2027, pritet që burgu të vihet në përdorim”, tha Shërbimi danez i Burgjeve.
Danimarka tha se kjo është një detyrë komplekse, pasi bëhet fjalë për një burg të Kosovës që duhet të funksionojë sipas rregullave daneze.
Shërbimi i Burgjeve tha se kjo është një detyrë sfiduese, duke nisur me renovimin e ndërtesave dhe përshtatjen e tyre sipas nevojave të Danimarkës. Po ashtu, përfaqësuesit danezë kanë zhvilluar vizita të rregullta në objektin e burgut në Gjilan, me qëllim që të planifikohen punët që do të realizohen.
Një gjë e tillë, më 23 maj është konfirmuar për REL-in edhe nga drejtori i përgjithshëm i Shërbimit Korrektues të Kosovës, Ismail Dibrani, i cili ka deklaruar se “të burgosurit nga shteti danez pritet të vendosen në burgun e qytetit të Gjilanit në prillin e 2027-s”.
Megjithatë, ai ka thënë se procesi i renovimeve ende nuk ka nisur.
Transferimi i të burgosurve është pjesë e një marrëveshjeje dhjetëvjeçare mes Kosovës dhe Danimarkës, e cila parasheh shfrytëzimin e Institucionit Korrektues në Gjilan për dërgimin e 300 të burgosurve nga shteti danez.
Kuvendi i Kosovës e ratifikoi marrëveshjen më 23 maj 2024, dy vjet pasi ajo ishte nënshkruar.
Sipas marrëveshjes, personat që do të transferohen nuk do të jenë shtetas të Danimarkës.
Më herët, Ministria e Drejtësisë e Danimarkës kishte deklaruar për REL-in se të burgosurit të cilët do t’i dërgojë në burgun e Gjilanit janë persona të dënuar me dëbim nga Danimarka.
Megjithatë, shteti danez është zotuar se nuk do të sjellë të burgosur me rrezikshmëri të lartë.
Ata nuk do të jenë të dënuar për krime lufte, terrorizëm, apo persona me çrregullime të rënda mendore.
Në këmbim të këtij transferimi, Kosova do të përfitojë mbi 200 milionë euro.
Një pjesë do të investohet në Shërbimin Korrektues, ndërsa pjesa tjetër në energji të ripërtërishme.
Sipas marrëveshjes, Danimarka ka premtuar një tarifë fillestare prej pesë milionë eurosh për të mbuluar periudhën e tranzicionit, që nga hyrja në fuqi e marrëveshjes deri në funksionalizimin e plotë të burgut.
Shërbimi i danez i Burgjeve konfirmoi për REL-in se tashmë kanë paguar shumën fillestare.
Pas kësaj, pagesat do të bëhen çdo tre muaj, në varësi të numrit të të burgosurve të pranishëm në institucion./rel
Kryetari i Nismës Socialdemokrate, Fatmir Limaj tha se zgjidhja përfundimtare nuk varet vetëm nga partia e tij, por edhe nga të tjerët. Ai u shpreh i bindur se shpejt do të formohen institucionet, por shtoi se duhet të ketë marrëveshje politike.
Kreu i Nismës tha se secili subjekt politik e ka përgjegjësinë dhe se “secili subjekt politik e ka në agjendë të shterojë alternativa të ndryshme”.
“Tani më, tash e sa kohë janë zhvillimet e njëjta. S’ka dilemë që qytetarët e Kosovës presin sa më shpejt formimin e institucioneve. Unë besoj që dalëngadalë po afrohet koha dhe besoj shumë shpejt Kosova do t’i ketë institucionet e veta. Shpresoj secili subjekt politik e ka një agjendë të vetën për t’i shteruar alternativat e ndryshme. Ajo që është e qartë është se duhet të ketë një marrëveshjeve politike, e cila do t’i jap Kosovës institucionet, edhe në parlament edhe në qeveri.” është shprehur Limaj.
Ndërsa përmendi edhe takimin e ftuar nga presidentja Vjosa Osmani për zgjedhjet lokale.
“Takimet kanë ndodhur dhe do të ndodhin. Sot e kemi edhe me presidenten dhe besoj që takimet e tilla janë lajme të mira kudo që ndodhin, pavarësisht se nga kush thirren. Për faktin që shihet që është një përpjekje për të gjetur zgjidhjen, besoj që do të ketë pjekuri të mjaftueshme që në një moment të caktuar të vijmë edhe te zgjidhja. Nisma është e gatshme për të dhënë kontributin e vet dhe të jetë e përgjegjshme, të ofrojë zgjidhje mbi bazën e fuqisë politike dhe mundësisë tonë politike, secili subjekt merr përgjegjësinë e vet, ne si parti politike jemi pozicionuar kemi dëshirë që të ofrojmë zgjidhje duke parë nevojën që të kalohet kjo krizë. Edhe a do të jetë kjo zgjidhje përfundimtare, nuk varet më nga vetëm ne, varet edhe nga të tjerët”, shtoi Limaj.
Deputeti i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Daut Haradinaj tha se kryeministri në detyrë, Albin Kurti “po qëndron kundërligjshëm në këtë pozitë”.
“Kemi bërë diçka shumë më shumë se sa vetë edhe zotëri Kurti në të kaluarën që ka ofruar për kryetaren e Kuvendit. Pra, është më e rëndësishme për zotëri Kurtin, Albulena në këtë rast, se sa konstituimi i Kuvendit. Mendoj që kemi qeveri kundërligjshëm, një njeri që i mban dy pozita edhe vjen deputet edhe ushtron rolin e kryeministrit është e kundërligjshme, gabim është çfarë po ndodhë po çfarë të bëjmë”, deklaroi Haradinaj.
Haradinaj tha se e vlerëson deputeten Albulena Haxhiu, por qëndrimi i tyre është i njëjtë.
”Ne kemi ofruar propozimin para se të nominohet zonja Haxhiu. Kush e mban mend seancën e parë, të datës 15, ne kemi thënë që jemi të gatshëm të votojmë dy kandidatet. Me kalimin e kohës kjo është bllokuar në pozicionin e zonjës Haxhiu, por personalisht unë e vlerësoj edhe si njeri edhe si familje, por ne e kemi bërë një ofertë dhe i qëndrojmë asaj oferte. Ne jemi të gatshëm sot të votojmë nëse e ndërrojnë emrin e kandidatit”, shtoi ai.