Aktualitet

Kinë, direktivat për mediat zbulojnë nivelin e kontrollit nga shteti

Published

on

Komiteti për mirëseardhjen e drejtueses së kompanisë Huawei Meng Wanzhou nuk ja la asgjë rastësisë: që nga ngjyra e gërmave në banderola dhe deri tek udhëzimet se si do të mbulohej nga mediat marrëveshja që siguroi kthimin e saj. Mediave shtetërore iu dhanë udhëzime strikte.

Një direktivë e autoriteteve i udhëzonte kompanitë të shfaqnin mbi godina slloganin “Mirësevjen në shtëpi, Meng Wanzhou!”, për të përshëndetur drejtoren e financave të kompanisë gjigande të telekomunikacionit, e cila ishte mbajtur nën arrest shtëpie në Kanada për tre vjet.

Udhëresa të tjera i udhëzonin mediat të raportonin objektivisht dhe saktë, por t’i trajtonin përgjithësisht “me ton të ulët dhe zbutur” rrethanat e kthimit të zonjës Meng.

Ajo iu rikthye në Kinë në fund të shtatorit pasi arriti marrëveshje me Departamentin amerikan të Drejtësisë për të mos u ngritur akuzat për mashtrim financiar. Marrëveshja zgjidhi një rast të tejzgjatur ligjor dhe politik në të cilin ishin përfshirë Shtetet e Bashkuara, Kanadaja dhe Kina.

Në një video të televizionit shtetëror kinez më 25 shtator 2021 shfaqet Meng Wanzhou ndërsa pritet me lule dhe banderola
Në një video të televizionit shtetëror kinez më 25 shtator 2021 shfaqet Meng Wanzhou ndërsa pritet me lule dhe banderola

Direktiva e hollësishme për mediat shtetërore për mbulimin e rastit të saj, u zbulua nga China Digital Times. Që nga viti 2010, kjo faqe e pavarur lajmesh në internet, me seli në SHBA, ka publikuar qindra direktiva të lëshuara nga autoritetet kineze për mediat shtetërore.

Sipas analistëve, direktivat nxjerrin në pah natyrën strikte dhe ndonjëherë të çuditshme të çensurës shtetërore – që nga mbulimi mediatik për përmbytjet e korrikut në Henan (direktiva ishte “të zhvendoset vëmendja e raportimeve drejt përpjekjes për rimëkëmbje pas fatkeqësisë natyrore”), apo për çështjen e shitësve të rrugës (“lutemi mos ta theksoni më tej”), si dhe deri tek masat për pandeminë në Kinë dhe jashtë saj.

“Direktivat janë vërtet të dobishme sepse një nivel i tillë çensure nuk ishte i ditur më parë”, i tha Zërit të Amerikës, Angeli Datt, një analiste për Kinën në organizatën Freedom House. “Partia Komuniste Kineze ende dëshiron të përpiqet ta bëjë atë të duket sa më organike dhe natyrale. Nuk dëshiron të tregojë dorën e rëndë të shtetit, edhe pse aty është, dhe njerëzit e dinë që është e pranishme”.

Përqëndrimi i Pekinit në detajet më të vogla ka rëndësi, thanë analistët. Kjo demonstron kontrollin e qeverisë mbi të gjitha aspektet e medias, edhe kur bëhet fjalë për tema në dukje të padëmshme.

Ambasada e Kinës në Uashington i tha Zërit të Amerikës se liria e fjalës mbrohet në vend.

“Media kineze, e angazhuar për mbulim objektiv, të paanshëm, të vërtetë dhe të saktë, ka luajtur një rol aktiv në rritjen e mirëkuptimit reciprok midis Kinës dhe vendeve të tjera”, tha një zëdhënës i ambasadës për Zërin e Amerikës përmes postës elektronike. “Liria e fjalës së qytetarëve kinezë, një e drejtë kushtetuese, është mbrojtur plotësisht”.

Vijat e kuqe

Analistja për Kinën në organizatën Human Rights Watch, Yaqiu Wang i përshkroi direktivat e publikuara nga China Digital Times si “një vështrim i brendshëm se si funksionon sistemi”.

Ky sistem ka dy fusha kryesore: autocensurën dhe censurën e zbatuar nga qeveria, sipas zonjës Wang.

Megjithatë, represioni tenton të funksionojë sipas rastit, tha ajo për Zërin e Amerikës, duke shtuar se, “Nuk ka rregulla të qarta”.

Kjo qasje e paqartë ka të ngjarë të jetë e qëllimshme, tha zonja Datt, e organizatës Freedom House.

“Linjat e kuqe politike mbahen gjithmonë qëllimisht të paqarta, sepse nëse nuk e dini kur e keni kaluar atë, me siguri do të jeni më në mëdyshje për të bërë ndonjë gjë që potencialisht mund ta kalojë atë”, tha zonja Datt.

Gazetarët që punuan në mediat shtetërore të Kinës kanë një pikëpamje të ngjashme, dhe thonë se shpesh personeli largohet nga çështjet që ata besojnë se mund të jenë të ndjeshme, për të shmangur probleme.

Dhe ndërsa kishin njëfarë lirie për të mbuluar lajme më pak të ndjeshme politikisht, në përgjithësi gazetarët thanë se kontrolli duket se është rritur vitet e fundit.

Tony Cheng, një gazetar kinezo-britanik, punoi për kanalin kinez CGTN nga viti 2011 deri në 2020. Kur iu bashkua për herë të parë këtij rrjeti, ish-korrespondenti i Al Jazeera-s në gjuhën angleze dhe i BBC-së, tha se kishte shumë liri.

Në selinë qendrore në Pekin të kanalit shtetëror CGTN / CCTV
Në selinë qendrore në Pekin të kanalit shtetëror CGTN / CCTV

“Unë udhëtova gjerësisht në Lindjen e Mesme, shkruajta artikuj të mrekullueshëm për të cilët isha shumë krenar”, tha zoti Cheng për shërbimin në gjuhën kineze mandarin të Zërit të Amerikës në fillim të këtij viti. “Por në katër vitet e fundit, ndjeva se kontrolli editorial po shtohej”.

Kur Kina filloi projektin e saj të madh infrastrukturor të njohur si politika Një Brez Një Rrugë, “befas artikujt për Azinë Juglindore u bënë shumë më të prirura për t’u konsideruar si çështje të ndjeshme”.

Zoti Cheng, i cili kohët e fundit punoi si gazetar i pavarur në kryeqytetin tajlandez, Bangkok, tha se kanali me qëllim ka lënë jashtë disa histori nga Azia Juglindore.

Çështjet e të drejtave të njeriut, përfshirë gjenocidin Rohingya në Mianmar, trazirat në Tajlandë, zhvillimin e faqes kineze të tregtisë elektronike Alibaba në Tajlandë dhe protestat në Hong Kong, ishin të gjitha jashtë kufijve të lejueshëm.

Zëri i Amerikës u dërgoi email-e dy personave që shërbejnë si kontakte për shtypin në kanalin mediatik kinez CGTN, duke u kërkuar të komentojnë, por nuk mori përgjigje.

Gazetari Michael Ottey thotë se ai kaloi dy vjet duke punuar si redaktor me banim në Kinë tek China Daily nga viti 2014, për të kuptuar më mirë se si funksionon media shtetërore.

Gjatë asaj kohe, ai punoi së bashku me një redaktor kinez, të cilin gazetari e përshkroi si një “ndërmjetës” ose dikë të cilit duhej t’ia lije në dorë nëse tema të caktuara ishin shumë të ndjeshme.

“Ju mund të kritikoni armikun gjatë gjithë ditës, por nuk mund të kritikoni miqtë tuaj”, i tha Zërit të Amerikës zoti Ottey, i cili tani është ndihmës redaktor në gazetën Los Angeles Times.

Sidoqoftë, listat e miqve dhe armiqve të Pekinit ndryshuan shpesh, kështu që China Daily tentoi ta çensuronte veten në varësi të rrethanave.

Kjo media shpesh e mbante vështrimin tek nivelet e larta të Partisë Komuniste për sinjale se çfarë, ose kë mundeshin dhe kë nuk mundeshin të kritikonin, në varësi të qëndrimit të qeverisë në atë kohë, tha zoti Ottey.

“Ishte pothuajse si të punosh për një firmë të marrëdhënieve me publikun”, tha zoti Ottey. “Nuk ishte vërtet gazetari e ndershme. Ishte më shumë e llojit ‘Le ta bëjmë qeverinë kineze të duket e mirë’.”

China Daily nuk iu përgjigj kërkesës së Zërit të Amerikës për koment.

Steven Lee Myers, shefi i zyrës së gazetës New York Times në Pekin, tha se autoritetet kineze “përcaktuan një version – dhe ky është varianti i realitetit për të cilin ata flasin”.

Gazetari vuri në dukje se si Pekini i referohet një “lufte kundër terrorit” në Xinjiang. Shtetet e Bashkuara dhe vendet e tjera kanë akuzuar Kinën për abuzime masive të të drejtave të njeriut në rajon, ku ka arrestuar më shumë se një milion ujgurë.

Një nga objektet që mendohet se përdoren si objekte riedukimi për uigurët në rajonin kinez Xinjiang
Një nga objektet që mendohet se përdoren si objekte riedukimi për uigurët në rajonin kinez Xinjiang

“Është një ortodoksi e ngurtë, të cilën ja kërkojnë njerëzve ta pranojnë”, tha zoti Myers për Zërin e Amerikës.

Ai është ndër rreth 12 gazetarët amerikanë që u dëbuan nga Kina në vitin 2020 si pjesë e një përplasjeje me SHBA-në për vizat për punonjësit e mediave.

Kina ka lëshuar direktiva në lidhje me pretendimet për trajtimin e saj të ujgurëve, përfshirë në marsin e vitit 2020, kur mediave iu tha që të shmangnin raportimin mbi “organizimin e pozicioneve të punës në Xinjiang për ujgurët dhe anëtarët e tjerë të pakicave etnike”.

Urdhëri erdhi pasi një qendër studimore australiane pretendoi se rreth 80 mijë ujgurë po përdoreshin për punë të detyruar në fabrikat që furnizojnë kompanitë e huaja.

Përveç veprimit për të treguar fuqinë, direktivat dhe censura e rreptë e Kinës demonstrojnë shqetësimet e Pekinit, thotë zonja Datt nga organizata Freedom House.

“Këto direktiva të dala në publik janë vërtet të dobishme për të ilustruar se si shteti po kontrollon mediat dhe po kufizon çfarë raportohet”, tha zonja Datt. Por, ajo shtoi, “Kjo ilustron pasigurinë e Partisë Komuniste”.VOA

Continue Reading

Rajoni

Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut

Published

on

Profesor i UBT-së, Hazir Çadraku, ishte mysafirë i radhës në podcastin tonë, ku foli për gjendjen aktuale të ujërave në Kosovë, duke theksuar rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm dhe parandalimit të krizave të mundshme ujore në të ardhmen.

Sipas Profesor Çadrakut, sfidat që përballet Kosova janë të dyfishta: ndikimet klimatike dhe aktiviteti i pakontrolluar i njeriut.

Institucionet arsimore dhe kërkimi shkencor, sipas Profesor Çadrakut, luajnë një rol kyç në parandalimin e krizave ujore. Ai nënvizoi rëndësinë e punës intensive kërkimore në terren dhe publikimeve ndërkombëtare për të siguruar vendimmarrje të bazuar në të dhëna dhe fakte shkencore.

Për më shumë ndiqni podcastin: PODCAST

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Vendi

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave

Published

on

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi bëhet anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave, në bazë të kontributit të tij të jashtëzakonshën në shkencë dhe teknologji, si dhe duke u bërë i vetmi dhe i pari shkencëtar nga Kosova që i bashkohet këtij institucioni prestigjioz. Diploma e anëtarësimit iu dorëzua gjatë një ceremonie solemne nga Kryetari dhe Nënkryetari i Akademisë, në Qendrën Evropiane për Shkencë (CERN) në Gjenevë, Zvicër.

Ky anëtarësim përfaqëson një njohje ndërkombëtare për kontributin e Rektorit Hajrizi në avancimin e arsimit të lartë, kërkimit shkencor dhe inovacionit në Kosovë, si dhe forcon lidhjet e vendit me komunitetin akademik evropian dhe botëror.

“Ky është një moment jashtëzakonisht i rëndësishëm, jo vetëm për mua personalisht, por edhe për Kosovën dhe komunitetin tonë shkencor. Anëtarësimi im në Akademinë Evropiane të Shkencës hap dyert e kësaj akademie prestigjioze për vendin tonë dhe për gjeneratat e reja të shkencëtarëve kosovarë,” ka thënë Rektori Hajrizi.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë dhe domethënien e këtij anëtarësimi, duke shprehur falënderimet e tij dhe duke ndarë vizionin për të ardhmen.

“Ky anëtarësim përfaqëson vlerësimin e punës sime mbi 30-vjeçare në fushën e shkencës dhe teknologjisë, dhe më jep një motiv shtesë për të vazhduar angazhimin në forcimin e arsimit cilësor, avancimin e kërkimit shkencor dhe lidhjen e institucioneve akademike të Kosovës me rrjetet evropiane të dijes dhe inovacionit. Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë për të gjithë ata që kontribuan në nominimin dhe vlerësimin tim. Një falënderim i veçantë shkon për familjen time dhe për kolegët e mi, për mbështetjen e vazhdueshme dhe bashkëpunimin profesional gjatë gjithë këtyre viteve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave është e njohur për promovimin e ekselencës shkencore, kërkimit ndërdisiplinar dhe inovacionit, duke përfshirë në radhët e saj studiues me reputacion të lartë ndërkombëtar, përfshirë edhe laureatë të Çmimit Nobel.

Nën udhëheqjen e Prof. Dr. Edmond Hajrizi, UBT është pozicionuar si një institucion lider në arsimin e lartë, kërkimin shkencor, inovacionin dhe sipërmarrjen në rajonin e Evropës Juglindore, duke krijuar mundësi të reja për studentët, akademikët dhe institucionet partnere.

Continue Reading

Të kërkuara