Çmimet globale të naftës janë rritur ndjeshëm pas lajmit se Izraeli ka goditur Iranin, në një përshkallëzim të ri të tensioneve në Lindjen e Mesme. Çmimi i naftës së papërpunuar Brent u rrit menjëherë me mbi 10%, duke arritur nivelin më të lartë që nga janari.

Sipas BBC, tregtarët janë të shqetësuar se konflikti mund të rrezikojë furnizimin me energji nga një ndër rajonet më të rëndësishme për tregun global të naftës.

Ndërsa tregjet evropiane nisën ditën e premte, çmimet u stabilizuan pjesërisht, por mbetën rreth 5% më të larta se mbyllja e një dite më parë. Brent u tregtua me 72.80 dollarë për fuçi në Londër, ndërsa në bursën Nymex të SHBA-së arriti 73.20 dollarë.

Sulmi ka ndikuar edhe në tregjet financiare – indekset kryesore në Azi dhe Evropë kanë shënuar rënie. Indeksi FTSE 100 në Mbretërinë e Bashkuar pësoi një ulje prej 0.6%.

Asetet e njohura si “strehë të sigurta” në kohë pasigurie, përfshirë arin dhe frangën zvicerane, shënuan rritje.

Pas sulmit, Forcat Mbrojtëse të Izraelit njoftuan se Irani kishte lëshuar rreth 100 dronë drejt territorit izraelit.

Analistët paralajmërojnë se situata është e pasigurt dhe se e ardhmja e çmimeve të naftës do të varet nga zhvillimet e ditëve në vijim. “Kjo mund të zgjidhet shpejt, si në prill dhe tetor të vitit të kaluar, por gjithashtu mund të përshkallëzohet në një konflikt më të madh që rrezikon furnizimin me naftë nga Lindja e Mesme,” tha Vandana Hari nga Vanda Insights për BBC-në.

Në rast të një përshkallëzimi ekstrem, ekziston frika se Irani mund të ndërhyjë në Ngushticën e Hormuzit – një nga rrugët më të rëndësishme detare për eksportin global të naftës, ku kalon rreth një e pesta e furnizimit botëror.

Ngushtica ndodhet midis Iranit në veri dhe Omanit e Emirateve të Bashkuara Arabe në jug, duke lidhur Gjirin me Detin Arabik. Çdo ndërprerje në këtë rrugë do të kishte ndikim të drejtpërdrejtë në tregjet globale të energjisë.

“Çmimet aktualisht reflektojnë rrezikun fillestar, por ditët në vijim do të jenë vendimtare për të kuptuar drejtimin që mund të marrë ky konflikt,” tha Saul Kavonic nga MST Financial.

Presienti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, ka reaguar lidhur me sulmin ajror të Izraelit ndaj Iranit, i ndodhur në orët e para të së premtes.

Trump deklaroi se ishte në dijeni paraprakisht për planet izraelite, por theksoi se ushtria amerikane nuk ka pasur asnjë rol në operacionin ushtarak.

“Irani nuk mund të ketë një bombë bërthamore dhe shpresojmë të kthehemi në tryezën e negociatave. Do ta shohim. Ka disa njerëz në udhëheqje që nuk do të kthehen,” tha Trump për Fox News, duke përmendur se shumë udhëheqës iranianë janë konfirmuar të vrarë në sulm.

Ai shtoi se administrata e tij kishte kontaktuar një aleat kyç të Lindjes së Mesme për ta informuar para ndërhyrjes, por nuk bëri të ditur se për cilin vend konkret bëhej fjalë.

Izraeli ka nisur një sulm ajror ndaj Iranit në orët e para të mëngjesit të së premtes, më 13 qershor 2025. Ministri izraelit i Mbrojtjes, Israel Katz, njoftoi se sulmi u ndërmor si një masë “parandaluese”, ndërsa paralelisht është shpallur gjendje e jashtëzakonshme në Izrael.

Sipas agjencisë shtetërore iraniane të lajmeve, Tasnim, në këto sulme janë vrarë gjashtë shkencëtarë bërthamorë iranianë. Midis tyre, Fereydoun Abbasi, ish-kreu i Organizatës së Energjisë Atomike të Iranit, si dhe Mohammad Mehdi Tehranchi, fizikant dhe president i Universitetit Islamik Azad.

Udhëheqësi suprem i Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, ka konfirmuar më herët gjatë ditës se disa komandantë ushtarakë dhe shkencëtarë iranianë kanë humbur jetën si pasojë e sulmeve ajrore.

Stafi jo-thelbësor i ambasadës amerikane dhe personat në varësi të tyre në Bagdad do të evakuohen nga Iraku për shkak të rreziqeve të larta të sigurisë, thanë burime qeveritare amerikane.

Zyrtarët nuk thanë saktësisht se çfarë e shtyu largimin, megjithatë, të mërkurën, zyrtarëve amerikanë iu tha se Izraeli ishte gati të niste një operacion në Iran, raportoi partneri amerikan i BBC-së, CBS, duke cituar zyrtarë të njohur me çështjen.

Zyrtarët thanë se kjo ishte pjesërisht arsyeja pse SHBA-të këshilluan disa amerikanë të largoheshin nga rajoni dhe se SHBA-të parashikonin që Irani mund të hakmerrej ndaj disa bazave amerikane në Irak.

Kjo vjen ndërsa bisedimet e SHBA-së mbi programin bërthamor të Iranit duket se kanë ngecur ditët e fundit.

I dërguari i SHBA-së për Lindjen e Mesme, Steve Witkoff, ende po planifikon të takohet me zyrtarët e Iranit për raundin e gjashtë të bisedimeve të dielën, thanë zyrtarët për CBS. Witkoff do të takohet me Ministrin e Jashtëm iranian, Abbas Araghchi, në Muscat, raportoi Axios.

Një zyrtar i departamentit të shtetit amerikan i tha BBC-së: “Ne po vlerësojmë vazhdimisht sjelljen e duhur të personelit në të gjitha ambasadat tona.”

“Bazuar në analizën tonë të fundit, vendosëm të zvogëlojmë ndikimin e misionit tonë në Irak.”

Trump foli për Iranin në një paraqitje në Qendrën Kennedy të mërkurën, duke u thënë gazetarëve se amerikanëve iu këshillua të largoheshin nga rajoni “sepse mund të jetë një vend i rrezikshëm dhe do të shohim se çfarë do të ndodhë”.

Trump përsëriti gjithashtu se SHBA-të nuk donin që Irani të zhvillonte një armë bërthamore: “Ne nuk do ta lejojmë këtë”.

Presidenti shpreson të arrijë një marrëveshje për të ndaluar Teheranin të zhvillojë një armë bërthamore.

Trump tha të mërkurën se po humbiste gjithnjë e më shumë besim se Irani do të ndalonte pasurimin e uraniumit.