Bota

Katër arsye pse zgjedhjet e Iranit kanë rëndësi për Evropën

Published

on

Rezultati mund të ndikojë në një sërë çështjesh, nga e ardhmja e marrëveshjes bërthamore e vitit 2015 deri te fati i të burgosurve me kombësi të dyfishtë të mbajtur në Iran.

Rezultati i zgjedhjeve presidenciale të Iranit të premten mund të riformojë ekuilibrin politik të vendit – dhe marrëdhëniet e Teheranit me aleatët dhe rivalët e tij.

Kandidati konservator Ebrahim Raisi shihet gjerësisht si paraardhësi që do të pasojë Hassan Rouhanin, presidentin reformist, mandati i dytë i të cilit po përfundon.

Një fitore për kandidatët konservatorë, do të sinjalizojë shkëputje nga axhenda e reformave e kryesuar nga Rouhani dhe Ministri i Jashtëm iranian, Mohammad Javad Zarif.

Kjo mund të ketë pasoja të konsiderueshme për fuqitë evropiane të etura për të angazhuar Teheranin në një varg çështjesh, duke përfshirë marrëveshjen e rëndësishme bërthamore 2015, një seri konfliktesh rajonale dhe ndalimin e shtetasve të dyfishtë.

Këtu janë katër gjëra për t’u marrë parasysh:

Marrëveshja bërthamore

Palët evropiane në marrëveshjen bërthamore të vitit 2015, janë përpjekur të rikthejnë paktin pasi u la në ‘i copëtuar’ nga vendimi i atëhershëm i Donald Trump për tërheqjen e njëanshme të Shteteve të Bashkuara në maj të vitit 2018.

Franca, Gjermania, Mbretëria e Bashkuar dhe BE u përpoqën të zbusin efektin e ndëshkimit të sanksioneve ekonomike në Teheran pas daljes nga Uashingtoni, por patën sukses të kufizuar. Ndërkohë Irani rriti mospërputhjen e tij me marrëveshjen.

Por oferta e Presidentitit Joe Biden për të ringjallur marrëveshjen dhe të zgjasë kushtet e saj ka rritur shpresat e nënshkruesve evropianë për një ringjallje të marrëveshjes.

Teherani dëshiron që Uashingtoni të bëjë lëvizjen e parë duke hequr sanksionet dhe Irani është kundër zgjerimit të marrëveshjes fillestare, e cila vendos kufizime në programin bërthamor të Iranit në këmbim të lehtësimit të sanksioneve.

Një raund i gjashtë i negociatave indirekte SHBA-Iran i cili synon ringjalljen e marrëveshjes u zhvillua në Vjenë në fundjavë dhe të shtatë kandidatët që garojnë për presidencën kanë mbështetur vazhdimin e bisedimeve.

“Lehtësimi i sanksioneve është diçka që sistemi [iranian] në tërësi po e kërkon”, tha për Al Jazeera Sanam Vakil, një zëvendës drejtor për programin e Lindjes së Mesme në Mbretërinë e Bashkuar.

Të burgosurit me kombësi të dyfishtë

Irani nuk njeh kombësi të dyfishtë dhe nuk ka shifra të sakta për numrin e personave me shtetësi të shteteve evropiane të burgosur në vend.

Disa nga ata që dihet të mbahen argumentojnë se ata po mbahen në arrest me akuza false dhe po përdoren nga Teherani si mjete negociuese në marrëdhëniet e tij me fuqitë perëndimore.

Midis tyre janë Nazanin Zaghari-Ratcliffe, Fariba Adelkhah dhe Kamren Ghaderi, të cilët janë përkatësisht dy shtetas britaniko-iranian, francez-iranian dhe austriak-iranian.

Nëse Raisi ose ndonjë kandidat konservator fiton zyrën, fuqitë evropiane duhet të marrin një pozitë të “skepticizmit ekstrem” mbi synimet e Teheranit në lidhje me këta individë – dhe çështjet e të drejtave të njeriut më gjerë – sipas Mamedov.

Vakil tha se ishte e mundur që Teherani të mund të dyfishojë arrestimet e tilla nën një presidencë konservatore.

“Konservatorët, në përgjithësi, kanë një konsensus se këto taktika të vijës së ashpër dhe ndërtimi i levave janë strategji të dobishme,” tha ajo. “Dhe me Perëndimin, marrjet e tyre janë se këto lloj taktikash janë të rëndësishme dhe se këto lloj kartash janë të rëndësishme për të pasur mëngët e tyre.”

Sidoqoftë, të dy analistët gjithashtu sugjeruan se ishte e mundur që një fitore konservatore presidenciale mund të përmirësonte fatin e dy shtetasve aktualisht të burgosur dhe të shohë më pak të burgosur.

Konfliktet

Rezultati i zgjedhjeve të së premtes mund të ndikojë në masën ku Irani dhe fuqitë Evropiane mund të përplasen ose bashkëpunojnë në përpjekjet për t’i dhënë fund konflikteve në të cilat ata janë të përfshirë.

Nëse, siç pritej, një konservator fiton presidencën, Teherani mund të kërkojë të ulë presionin ndaj rivalëve të tij rajonalë – Izraelin, Arabinë Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe – dhe aleatët e tyre evropianë me shfaqje force nga luftëtarët e tij të autorizuar në Siri, Jemen dhe Afganistani.

Në Irak, gjithashtu, një fitore për Raisin ose ndonjë tjetër konservator mund të sjell në milicitë e mbështetura nga Irani që përshkallëzojnë shënjestrën e tyre ndaj forcave amerikane, duke dobësuar perspektivat e bashkëpunimit midis Teheranit dhe aleatëve evropianë të Uashingtonit.

“Raisi mbështet strategjinë e Iranit për mbrojtjen dhe rezistencën përpara”, tha Vakil. “Pra, ekziston shqetësimi se Irani do të jetë më pak i gatshëm të bëjë kompromis mbi çështjet rajonale”.

Raportet me Rusinë

Aleanca e Iranit me Rusinë nuk ka gjasa të ndikohet nga rezultatet e zgjedhjeve presidenciale, veçanërisht duke pasur parasysh kontrollin e Khamenein mbi politikën e jashtme, sipas Vakil.

“Ata tashmë kanë lidhje të ngushta me Rusinë,” tha ajo. “Unë nuk mendoj se gjërat do të ndryshojnë, në të mirë ose në të keq”.

Sidoqoftë, Mamedov sugjeroi që një hap i madh drejt konservatorizmit mund ta shihte Iranin të konsolidonte më tej lidhjet me Moskën.

“Sigurisht që konservatorët janë më të hapur dhe më të favorshëm për lidhje më të ngushta me Rusinë,” tha ai.

“Ata e shohin Rusinë si një fuqi anti-perëndimore, ashtu si Kina, dhe ekzistojnë këto shpresa që Irani të mund të bashkohet me Rusinë dhe Kinën në një lloj boshti anti-perëndimor”.

Një veprim i tillë mund të çojë në një ftohje të mëtejshme në marrëdhëniet e Teheranit me fuqitë kryesore evropiane si Mbretëria e Bashkuar, Franca dhe Gjermania, duke pasur parasysh tensionet e tyre të zymta me Moskën për një sërë çështjesh.

(Përktheu dhe përshtati UBTNews)

Aktualitet

​Bashkimi Europian pezullon tarifat ndaj SHBA

Published

on

Bashkimi Evropian ka marrë vendimin për të pezulluar kundërtarifat ndaj mallrave amerikane, një veprim që synon t’i japë fund luftës tregtare midis dy anëve të Atlantikut.

Ky vendim konsiderohet si hap për të qetësuar marrëdhëniet me SHBA-në, sipas La Repubblica.

Burime nga brenda Komisionit Evropian thonë se udhëzimet e presidentes Ursula von der Leyen kanë qenë të qarta. Sipas saj, duhet besuar te Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe të shmanget çdo provokim që mund të ndikojë në prishjen e marrëdhënieve.

Kjo lëvizje strategjike shihet si një përpjekje për të mbajtur hapur negociatat dhe për të shmangur një përshkallëzim të mëtejshëm të tensioneve.

Continue Reading

Bota

Trump kërkon nga Izraeli të lejojë ndihmat ushqimore në Gaza

Published

on

By

Presidenti i SHBA-ve, Donald Trump ka kërkuar nga Izraeli që të sigurojë që palestinezët në Gaza të marrin ushqimin që u nevojitet.

Ne duam që Izraeli t’i ushqejë. Po japim disa kontribute mjaft të mëdha, në thelb për të blerë ushqim në mënyrë që njerëzit të mund të ushqehen“, u tha Trump gazetarëve para se të kthehej në Uashington nga resorti i tij i golfit në New Jersey.

Ne nuk duam që njerëzit të vuajnë nga uria dhe nuk duam që njerëzit të vdesin nga uria“, shtoi ai, shkruan Anadolu.

I pyetur në lidhje me një vizitë në Gaza të premten nga i dërguari i SHBA-së për Lindjen e Mesme, Steve Witkoff, për të inspektuar operacionet e Fondacionit Humanitar të Gazës (GHF) të mbështetur nga SHBA-të, Trump tha se ai po bënte një “punë të shkëlqyer”.

Kur u pyet nëse Witkoff kishte vërejtur prova të një “gjenocidi” në Gaza të kryer nga Izraeli, megjithatë, Trump nuk e përshkroi atë si të tillë.
Trump ka pohuar vazhdimisht se SHBA-të kanë siguruar 60 milionë dollarë ndihmë ushqimore për Gazën. Megjithatë, raportet e fundit tregojnë se deri më tani janë shpërndarë vetëm 3 milionë dollarë.

Witkoff vizitoi të premten një qendër ndihme në Gazën jugore, të operuar nga GHF. Ai tha se qëllimi ishte t’i jepej Trumpit “një kuptim i qartë i situatës humanitare dhe të ndihmohej në hartimin e një plani për të ofruar ndihmë ushqimore dhe mjekësore për popullin e Gazës”.

Ushtria izraelite, duke hedhur poshtë thirrjet ndërkombëtare për armëpushim, ka ndjekur një ofensivë brutale në Gaza që nga 7 tetori 2023, duke vrarë më shumë se 60,800 palestinezë, shumica prej tyre gra dhe fëmijë.

Bombardimet kanë shkatërruar enklavën dhe kanë çuar në mungesa të rënda ushqimore dhe vdekje nga uria.

Continue Reading

Bota

​Ukraina mirëpret lëvizjen e Trumpit me nëndetëset bërthamore

Published

on

By

Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, duket se po e shijon heshtjen nga Rusia, sipas The Guardian, pas vendimit të Donald Trump për të lëvizur dy nëndetëse bërthamore në përgjigje të komenteve provokuese nga ish-presidenti i vendit, Dmitry Medvedev.

Në momentin që u shfaqën nëndetëset bërthamore amerikane, … [ai] papritmas heshti. Rusia e kupton vetëm një gjë: forcën”, tha ai.

Pritet që Kievi të vazhdojë me përfaqësime të ngjashme këtë javë, përpara se i dërguari i posaçëm amerikan, Steve Witkoff, të vizitojë Rusinë “të mërkurën ose të enjten” për bisedime të mëtejshme, përpara afatit të përcaktuar nga Trump më 8 gusht për një armëpushim në Ukrainë.

Të premten, nuk kishte shenja se Vladimir Putin ishte i gatshëm të ndryshonte mendje, pasi përsëriti se “kushtet ruse mbeten sigurisht të njëjtat”, edhe pse nominalisht u shpreh se mbështet “një paqe të qëndrueshme dhe afatgjatë”.

Continue Reading

Bota

Zelensky: Po punojmë për një takim të ri me Rusinë në Stamboll

Published

on

Kievi po punon për një takim të ri negociues me palën ruse në Stamboll bëri të ditur presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky përmes një postimi në Telegram.

“Ne diskutuam procesin e negociatave me Sekretarin e Këshillit të Sigurisë dhe Mbrojtjes Kombëtare të Ukrainës, Rustem Umerov, dhe Shefin e Zyrës, Andriy Yermak, në veçanti zbatimin e marrëveshjeve të arritura në takimet me palën ruse në Stamboll dhe përgatitjen e një takimi të ri”, shkroi Zelensky.

Ai theksoi se ndër çështjet kryesore është vazhdimi i shkëmbimit të të burgosurve të luftës.

Continue Reading

Të kërkuara