Bota

Katër arsye pse zgjedhjet e Iranit kanë rëndësi për Evropën

Published

on

Rezultati mund të ndikojë në një sërë çështjesh, nga e ardhmja e marrëveshjes bërthamore e vitit 2015 deri te fati i të burgosurve me kombësi të dyfishtë të mbajtur në Iran.

Rezultati i zgjedhjeve presidenciale të Iranit të premten mund të riformojë ekuilibrin politik të vendit – dhe marrëdhëniet e Teheranit me aleatët dhe rivalët e tij.

Kandidati konservator Ebrahim Raisi shihet gjerësisht si paraardhësi që do të pasojë Hassan Rouhanin, presidentin reformist, mandati i dytë i të cilit po përfundon.

Një fitore për kandidatët konservatorë, do të sinjalizojë shkëputje nga axhenda e reformave e kryesuar nga Rouhani dhe Ministri i Jashtëm iranian, Mohammad Javad Zarif.

Kjo mund të ketë pasoja të konsiderueshme për fuqitë evropiane të etura për të angazhuar Teheranin në një varg çështjesh, duke përfshirë marrëveshjen e rëndësishme bërthamore 2015, një seri konfliktesh rajonale dhe ndalimin e shtetasve të dyfishtë.

Këtu janë katër gjëra për t’u marrë parasysh:

Marrëveshja bërthamore

Palët evropiane në marrëveshjen bërthamore të vitit 2015, janë përpjekur të rikthejnë paktin pasi u la në ‘i copëtuar’ nga vendimi i atëhershëm i Donald Trump për tërheqjen e njëanshme të Shteteve të Bashkuara në maj të vitit 2018.

Franca, Gjermania, Mbretëria e Bashkuar dhe BE u përpoqën të zbusin efektin e ndëshkimit të sanksioneve ekonomike në Teheran pas daljes nga Uashingtoni, por patën sukses të kufizuar. Ndërkohë Irani rriti mospërputhjen e tij me marrëveshjen.

Por oferta e Presidentitit Joe Biden për të ringjallur marrëveshjen dhe të zgjasë kushtet e saj ka rritur shpresat e nënshkruesve evropianë për një ringjallje të marrëveshjes.

Teherani dëshiron që Uashingtoni të bëjë lëvizjen e parë duke hequr sanksionet dhe Irani është kundër zgjerimit të marrëveshjes fillestare, e cila vendos kufizime në programin bërthamor të Iranit në këmbim të lehtësimit të sanksioneve.

Një raund i gjashtë i negociatave indirekte SHBA-Iran i cili synon ringjalljen e marrëveshjes u zhvillua në Vjenë në fundjavë dhe të shtatë kandidatët që garojnë për presidencën kanë mbështetur vazhdimin e bisedimeve.

“Lehtësimi i sanksioneve është diçka që sistemi [iranian] në tërësi po e kërkon”, tha për Al Jazeera Sanam Vakil, një zëvendës drejtor për programin e Lindjes së Mesme në Mbretërinë e Bashkuar.

Të burgosurit me kombësi të dyfishtë

Irani nuk njeh kombësi të dyfishtë dhe nuk ka shifra të sakta për numrin e personave me shtetësi të shteteve evropiane të burgosur në vend.

Disa nga ata që dihet të mbahen argumentojnë se ata po mbahen në arrest me akuza false dhe po përdoren nga Teherani si mjete negociuese në marrëdhëniet e tij me fuqitë perëndimore.

Midis tyre janë Nazanin Zaghari-Ratcliffe, Fariba Adelkhah dhe Kamren Ghaderi, të cilët janë përkatësisht dy shtetas britaniko-iranian, francez-iranian dhe austriak-iranian.

Nëse Raisi ose ndonjë kandidat konservator fiton zyrën, fuqitë evropiane duhet të marrin një pozitë të “skepticizmit ekstrem” mbi synimet e Teheranit në lidhje me këta individë – dhe çështjet e të drejtave të njeriut më gjerë – sipas Mamedov.

Vakil tha se ishte e mundur që Teherani të mund të dyfishojë arrestimet e tilla nën një presidencë konservatore.

“Konservatorët, në përgjithësi, kanë një konsensus se këto taktika të vijës së ashpër dhe ndërtimi i levave janë strategji të dobishme,” tha ajo. “Dhe me Perëndimin, marrjet e tyre janë se këto lloj taktikash janë të rëndësishme dhe se këto lloj kartash janë të rëndësishme për të pasur mëngët e tyre.”

Sidoqoftë, të dy analistët gjithashtu sugjeruan se ishte e mundur që një fitore konservatore presidenciale mund të përmirësonte fatin e dy shtetasve aktualisht të burgosur dhe të shohë më pak të burgosur.

Konfliktet

Rezultati i zgjedhjeve të së premtes mund të ndikojë në masën ku Irani dhe fuqitë Evropiane mund të përplasen ose bashkëpunojnë në përpjekjet për t’i dhënë fund konflikteve në të cilat ata janë të përfshirë.

Nëse, siç pritej, një konservator fiton presidencën, Teherani mund të kërkojë të ulë presionin ndaj rivalëve të tij rajonalë – Izraelin, Arabinë Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe – dhe aleatët e tyre evropianë me shfaqje force nga luftëtarët e tij të autorizuar në Siri, Jemen dhe Afganistani.

Në Irak, gjithashtu, një fitore për Raisin ose ndonjë tjetër konservator mund të sjell në milicitë e mbështetura nga Irani që përshkallëzojnë shënjestrën e tyre ndaj forcave amerikane, duke dobësuar perspektivat e bashkëpunimit midis Teheranit dhe aleatëve evropianë të Uashingtonit.

“Raisi mbështet strategjinë e Iranit për mbrojtjen dhe rezistencën përpara”, tha Vakil. “Pra, ekziston shqetësimi se Irani do të jetë më pak i gatshëm të bëjë kompromis mbi çështjet rajonale”.

Raportet me Rusinë

Aleanca e Iranit me Rusinë nuk ka gjasa të ndikohet nga rezultatet e zgjedhjeve presidenciale, veçanërisht duke pasur parasysh kontrollin e Khamenein mbi politikën e jashtme, sipas Vakil.

“Ata tashmë kanë lidhje të ngushta me Rusinë,” tha ajo. “Unë nuk mendoj se gjërat do të ndryshojnë, në të mirë ose në të keq”.

Sidoqoftë, Mamedov sugjeroi që një hap i madh drejt konservatorizmit mund ta shihte Iranin të konsolidonte më tej lidhjet me Moskën.

“Sigurisht që konservatorët janë më të hapur dhe më të favorshëm për lidhje më të ngushta me Rusinë,” tha ai.

“Ata e shohin Rusinë si një fuqi anti-perëndimore, ashtu si Kina, dhe ekzistojnë këto shpresa që Irani të mund të bashkohet me Rusinë dhe Kinën në një lloj boshti anti-perëndimor”.

Një veprim i tillë mund të çojë në një ftohje të mëtejshme në marrëdhëniet e Teheranit me fuqitë kryesore evropiane si Mbretëria e Bashkuar, Franca dhe Gjermania, duke pasur parasysh tensionet e tyre të zymta me Moskën për një sërë çështjesh.

(Përktheu dhe përshtati UBTNews)

Bota

Witkoff dhe Putin diskutojnë një propozim për paqe

Published

on

By

I dërguari kryesor i Shtëpisë së Bardhë për Rusinë u takua me presidentin rus, Vladimir Putin, me një propozim për paqe që do të përbënte një kthesë të madhe në politikën amerikane: njohjen e pretendimit të Moskës për Krimenë, territor i Ukrainës.

Propozimi, i cili fillimisht ka qarkulluar nga zyrtarë amerikanë pas bisedimeve në Paris javën e kaluar, është një nga disa temat që Steve Witkoff pritet të ngrejë në takimin me Putinin më 25 prill.

Teksa lufta e Rusisë kundër Ukrainës tashmë ka hyrë në vitin e katërt, ky plan përfaqëson një përpjekje të madhe të Uashingtonit për të zhbllokuar ngërçin diplomatik dhe për të ndalur luftën më të madhe tokësore në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Ky është, gjithashtu, një ndryshim i thellë në politikën amerikane, sidomos sa i përket statusit të Krimesë, të cilën Moska e pushtoi dhe më pas e aneksoi në vitin 2014.

Përveç një numri shumë të vogël shtetesh, aneksimi nuk është njohur ndërkombëtarisht. Që nga ajo kohë — përfshirë edhe gjatë administratës së parë të Trump — politika amerikane ka refuzuar pretendimin rus.

Një diplomat evropian, me njohuri për detajet e planit, e përshkroi atë për Radion Evropa e Lirë. Një ish-diplomat amerikan, gjithashtu, konfirmoi përmbajtjen e propozimit.

Në lidhje me Krimenë, plani amerikan kërkon njohjen “de jure” — pra ligjore — të pretendimit rus mbi gadishullin.

Përveç se përbën një kthesë të madhe për Shtetet e Bashkuara, kjo do të ishte një fitore e jashtëzakonshme për Putinin, popullariteti i të cilit u rrit ndjeshëm brenda Rusisë pas urdhrit të tij për pushtimin e fshehtë të Krimesë në vitin 2014 dhe më pas aneksimin e saj.

Njohja nga SHBA-ja do të ishte një goditje e rëndë për presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky, dhe për shumicën e ukrainasve, për të cilët pretendimi rus është pjesë e një fushate më të gjerë për të minuar sovranitetin dhe pavarësinë e Ukrainës.

Continue Reading

Bota

Ndikimi i luftës tregtare të SHBA-së, Xi shpall planin për ekonominë kineze

Published

on

By

Xi Jinping ka njoftuar një plan për të kundërshtuar problemet e vazhdueshme ekonomike të Kinës dhe ndikimin e luftës tregtare të SHBA-së, pasi raportet rrotullohen se ajo mund të heqë tarifat për disa produkte amerikane, përfshirë gjysmëpërçuesit.

Mbledhja e së premtes së Byrosë Politike u thirr për të diskutuar mbi ekonominë e Kinës, e cila që nga pandemia është përballur me vështirësi të nxitura nga kriza e sektorit të strehimit, papunësia e të rinjve dhe tarifat e Donald Trump për të gjitha importet kineze në SHBA.

Një lexim i takimit i publikuar nga media zyrtare shtetërore Xinhua tha se ekonomia e Kinës kishte treguar një “tendencë pozitive” me rritjen e besimit social në vitin 2025, por “ndikimi i goditjeve të jashtme është rritur”.

Ne duhet të forcojmë të menduarit përfundimtar, të përgatisim plotësisht plane emergjente dhe të bëjmë një punë solide në punën ekonomike,” tha ai.

Në një referencë ndaj tarifave globale të Trump, leximi thoshte se Pekini do të “punojë me komunitetin ndërkombëtar për të mbështetur në mënyrë aktive multilateralizmin dhe për të kundërshtuar praktikat e njëanshme të ngacmimit”.

Presidenti amerikan ka këmbëngulur përsëri se Xi e ka thirrur atë për të diskutuar mbi taksat kufitare, pavarësisht se Pekini mohoi çdo kontakt midis dy vendeve për mosmarrëveshjen e tyre të hidhur tregtare.

Në një intervistë të zhvilluar të martën me revistën Time dhe të botuar të premten, Trump përsëriti pretendimin, por nuk tha se kur u bë telefonata dhe nuk specifikoi se çfarë u diskutua. “Ai është thirrur,” tha Trump për Xi. “Dhe unë nuk mendoj se kjo është një shenjë dobësie në emër të tij.”

Continue Reading

Bota

Von der Leyen mund të bisedojë me Trump në Romë

Published

on

By

Presidentja e Komisionit Evropian (KE) Ursula von der Leyen dëshiron të bisedojë me Presidentin e Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, nesër në Romë, ku do të varroset Papa Françesku.

Ndërkohë që asnjë takim me Trump nuk është planifikuar aktualisht, një zëdhënës i KE i tha Politico se çdo mundësi për të biseduar me liderët kryesorë botërorë “do të shfrytëzohet”.

Von der Leyen nuk është takuar ende me Trump që kur u kthye në Shtëpinë e Bardhë në janar.

Varrimi i Papa Françeskut, i cili vdiq të hënën, do të bëhet në sheshin e Shën Pjetrit në Vatikan.

Në varrim do të marrin pjesë krerë të shumtë shtetesh dhe zyrtarë të lartë nga e gjithë bota, gjë që është një mundësi e rrallë për takime joformale.

Trump tha të mërkurën se do të ketë takime të shumta gjatë qëndrimit në Romë.

Continue Reading

Bota

Ulen ndjeshëm pritshmëritë për eksportet mes luftës tregtare të Trump

Published

on

By

Pritshmëritë e biznesit mes eksportuesve gjermanë kanë rënë në një nga nivelet më të ulëta – që nga kriza financiare globale e vitit 2008 – pas tarifave të reja të shpallura nga presidenti i SHBA-së Donald Trump, tha sot instituti kryesor ekonomik gjerman, “ifo”.

Indeksi i institutit “ifo” me seli në Mynih u përkeqësua me 7,6 pikë në -9,8 në prill, vlera më e u ulët – që nga kriza financiare, duke përjashtuar rënien ekstreme të shkaktuar nga pandemia e koronavirusit.

Konflikti tarifor me SHBA-në ka ulur shpresat për një rimëkëmbje në biznesin e eksportit”, tha Klaus Wohlrabe, kreu i anketave në “ifo”.

Niveli i lartë i pasigurisë në lidhje me mënyrën se si do të zhvillohen tarifat në të vërtetë ndoshta do ta përkeqësojë më tej situatën”, shtoi ai.

Pritshmëritë e eksportit ranë ndjeshëm në pothuajse të gjithë sektorët.

Shpresat e prodhuesve të makinave për një rimëkëmbje janë shuar, me treguesin që ra me 11,8 pikë në -13,7.

Trump ka vendosur tarifa prej 25% për automjetet e importuara në SHBA, dhe në fillim të majit, pritet të pasojnë tarifat për pjesët e importuara.

Në inxhinierinë mekanike, indeksi ra me rreth 16 pikë në -10.

Pritshmëritë në industrinë kimike, një sektor tjetër i rëndësishëm për ekonominë gjermane, treguan gjithashtu një rënie të ndjeshme./ATSH/

Continue Reading

Të kërkuara