Lajmet

Jolie: Ëndrra për një Afganistan të lirë mund të duket një shpresë e largët, por është e mundur

Sipas saj, premtimet nga komuniteti ndërkombëtar u thyen.

Published

on

Nga Angelina Jolie, redaktore kontribuese e TIME, aktore fituese e çmimit Oscar dhe humaniste.

Kohët e fundit takova një refugjate të re afgane në Romë, e cila kishte muaj të tërë nga kualifikimi si mjeke kur talibanët përmbysën qeverinë afgane në gusht të vitit 2021. Motra e saj më e madhe po studionte për stomatologji në universitet. Dy motrat e saj më të vogla po bënin shkëlqyeshëm në shkollë.

Brenda natës, ato dhe 14 milionë gra dhe vajza të tjera afgane humbën të drejtën e tyre për të shkuar në shkollë të mesme ose universitet, të drejtën e tyre për të punuar dhe lirinë e lëvizjes. Ndërsa folëm, ajo përqafoi babanë e saj, i cili kishte punuar për dekada si ekspert në zhvillimin rural në Afganistan. Ai la gjithçka pas kur u arratis me familjen e tij. Me lot në sy, ajo më tha se nuk ishte e trishtuar për veten e saj, por për të gjitha gratë e vendit të saj.

Shumë kohë përpara 11 shtatorit, vrasja me gurë dhe fshikullimi i grave afgane dhe përjashtimi i tyre nga arsimi ishte një shkak i zemërimit global. Udhëheqësit amerikanë dhe të tjerë perëndimorë folën për rivendosjen e të drejtave themelore për gratë afgane në të njëjtën frymë me heqjen e talibanëve si justifikim për pushtimin e NATO-s në Afganistan.

Pamja e grave afgane që e ngritën veten përmes përpjekjeve të tyre gjatë njëzet viteve të fundit – me mbështetjen e shumë burrave afganë – ishte një dritë e ndritshme gjatë viteve të dhunës dhe vuajtjes së vazhdueshme për popullin e Afganistanit. Një vit më parë, gratë afgane punuan si mjeke, mësuese, artiste, oficere policie, gazetare, gjyqtare, avokate dhe politikane të zgjedhura.

Fëmijët afganë u përballën me sulme të përsëritura vetëvrasëse në shkollat ​​e tyre. Pamja për gratë e zonave rurale ishte shumë e ndryshme, veçanërisht në zonat ende të kontrolluara nga talibanët, por ndjenja e përgjithshme e përparimit ishte e pagabueshme. E gjithë kjo është përmbysur me shpejtësi të paimagjinueshme.

Vajzat e Afganistanit janë të jashtëzakonshme për forcën, qëndrueshmërinë dhe shkathtësinë e tyre. Kam takuar gra afgane, të cilat, si fëmijë të vegjël gjatë epokës së mëparshme talibane, duhej të visheshin si djem në mënyrë që të mund të shkonin fshehurazi në shkollë. Më pas ato u bënë gazetare dhe avokate dhe kontribuan në ndërtimin e një të ardhmeje më të mirë për vendin e tyre, duke besuar në premtimet e bëra nga udhëheqësit e tyre dhe komuniteti ndërkombëtar se do t’u garantohej një zë në shoqërinë afgane.

Ato premtime u thyen dhe është e vështirë të mendosh për një tradhti më të madhe. Gratë përsëri rrahen në rrugë ose merren nga shtëpitë e tyre natën dhe torturohen, dhe burgjet e vendit po mbushen me të burgosura politike femra.

Ka raportime për vajzat që janë rrëmbyer për martesë të detyruar me krerët talibanë. Si grua dhe nënë, më mundon të imagjinoj se si duhet të jetë për familjet afgane – veçanërisht ato që jetuan në epokën talebine të viteve 1990 – të ndihen kaq të pafuqishme… Megjithatë, pavarësisht nga rreziqet, rezistenca më e madhe ndaj përmbysjes së të drejtave të grave në Afganistan nuk erdhi nga fuqitë e huaja, por nga vetë gratë afgane, të cilat kanë dalë në rrugë.

Është e pamundur të mos mendosh se përpjekjet për të detyruar gratë afgane të kthehen në shtëpi do të dështojnë për një kohë të gjatë. Është kaq e qartë se gratë afgane janë një burim i jashtëzakonshëm për vendin dhe vendin e tij në botë, dhe se ekonomia – dhe shoqëria në tërësi – nuk do të funksionojnë pa pjesëmarrjen e tyre të plotë.

Paqja e ndërtuar mbi shtypjen e grave nuk është aspak paqe, por një shoqëri vazhdimisht në luftë me vetveten. Është kulmi i kotësisë, për autoritetet në çdo vend që të burgosin dhe torturojnë gra, krimi i vetëm i të cilave është të kenë kontribuar në suksesin, shëndetin, stabilitetin dhe edukimin e popullit të tyre. Dhe është absurde, në shekullin e 21-të, që të ketë ndonjë debat rreth asaj se sa arsimim është ‘i përshtatshëm’ që një grua të ketë, kjo nuk zbulon diçka tjetër përveç frikës nga fuqia e një gruaje të lirë dhe të pavarur… Shpresoj se udhëheqësit talibanë mund të kuptojnë se çfarë humbet duke u mohuar grave afgane hapësirën për të ekzistuar lirisht duke arritur potencialin e tyre. Por unë jam e mbushur me frikë nga realiteti i asaj që gratë afgane ka të ngjarë të durojnë dhe për sa kohë këto sisteme represive mund të mbajnë pushtetin.

Për Amerikën dhe vendet e tjera me të cilat kemi qenë aleatë, hapi më i keq i mundshëm do të ishte të tërhiqemi nga Afganistani, sepse jemi të lodhur nga dy dekadat e fundit dhe të turpëruar për dështimin tonë. Por ne duhet të kujtojmë se pse ishim të përfshirë në Afganistan në radhë të parë: Asnjë nga këta faktorë nuk është zhdukur!

Ne kishim të drejtë që ishim të indinjuar nga keqtrajtimi i grave në Afganistan në vitet 1990, dhe duhet të jemi të indinjuar edhe sot. Në vitet e fundit, Amerika u tërhoq vazhdimisht nga premtimet e saj për gratë afgane, duke përfshirë vendimin për të negociuar me talibanët pa asnjë parakusht për të drejtat e grave ose pjesëmarrjen e grave afgane dhe shoqërisë civile.

Ne nuk duhet të bëjmë lëshime të mëtejshme diplomatike në kurriz të grave dhe në vend të kësaj duhet të kërkojmë mënyra për t’i mbështetur ato. Ka vajza të mbyllura jashtë shkollës, të cilat janë të uritura për të mësuar dhe që kanë nevojë për mbështetje për të vazhduar shkollimin e tyre. Ka mbrojtës të fshehur të të drejtave të njeriut, të cilët duhet të dinë se nuk janë harruar dhe se autoritetet do të mbajnë përgjegjësi për mënyrën se si trajtohen.

Në burg ka gra që duhet të lirohen. Ka afganë në vend dhe në mërgim që kanë nevojë për ndihmë për të vazhduar të mbajnë gjallë idenë e të drejtave të grave në vend, të tilla si organizata si Rukhshana Media, e cila vazhdon të raportojë për fatin e grave në Afganistan.

Dhe ka mbi gjashtë milionë refugjatë afganë dhe njerëz të zhvendosur brenda vendit që luftojnë për të mbijetuar, situata e të cilëve po përkeqësohet si rezultat i luftës në Ukrainë dhe mungesës së ndihmës ndërkombëtare, të cilët nuk duhet të harrohen. Kjo është çështje interesi vetjak po aq edhe parimor. Nëse do të duhej ndonjëherë prova se ekziston një lidhje e drejtpërdrejtë midis sistemeve që shtypin gratë dhe kërcënimeve për sigurinë ndërkombëtare, është që udhëheqësit e Al Kaedës edhe një herë ndjehen të lirë të kthehen në Afganistan.

Dhe për miqtë e mi afganë, unë kam besim në ju dhe qëndrueshmërinë dhe forcën tuaj. Ëndërroj të vizitoj [Afganistanin] me vajzat e mia, të bëj miq, të udhëtoj nëpër vendin tuaj të bukur dhe t’ju shoh të lirë për të përcaktuar të ardhmen tuaj. Ka pasur kapituj të ndryshëm në historinë e Afganistanit dhe shumë momente të errëta. Ky është padyshim një prej tyre. Por jam i sigurt se ky nuk është kapitulli i fundit. Ëndrra e një Afganistani pluralist dhe të hapur, të ndërtuar mbi përpjekjet e barabarta dhe zërat e lirë të të gjithë njerëzve të tij mund të duket të jetë – dhe në realitet – një shpresë e largët. Por e di që është e mundur. Kjo nuk mbaron këtu./UBTNews/

Aktualitet

​23 vjet nga hyrja e Shqipërisë në Organizatën Botërore të Tregtisë

Published

on

Më 8 shtator të vitit 2000, zyrtarisht Shqipëria i bashkohet Organizatës Botërore të Tregtisë (World Trade Organization) duke aplikuar një regjim liberal tregu. Kosova ende nuk është anëtarësuar në këtë organizatë.

Tregtia e jashtme është liberalizuar që në vitin 1990 dhe ndjek standardet e vendosura nga Bashkimi Evropian dhe Organizata Botërore e Tregtisë.

Prej 23 vjetësh ajo është anëtare e OBT-së dhe aplikon regjimin e OBT-së mbi procedurën e licencimit të importit.

Si rezultat i liberalizimit të tregut dhe procesit të vazhdueshëm të përafrimit të kuadrit rregullator doganor me standardet e sistemit të BE-së, importi dhe eksporti i mallrave, si rregull i përgjithshëm, nuk varen nga ndonjë autorizim i veçantë.

Marrëveshjet bilaterale ose multiraterale në të cilat Shqipëria është palë, mund të vendosin kuota, ose kërkesa kontrollesh. Gjithashtu, nevoja për pajisje me licencë ekziston në rastin e disa mallrave specifikë me qarkullim të kufizuar brenda vendit siç janë mallrat ushtarake dhe strategjike, materialet radioaktive dhe substancat psikotrope, ilaçet etj.

Shqipëria është angazhuar të liberalizojë regjimin e saj tarifor duke zbatuar një proces të uljes së tarifave,- zbatojë të gjitha angazhimet që rrjedhin nga marrëveshjet mbi Barrierat Teknike në Tregti (TBT) dhe Standardet Sanitare dhe Fitosanitare (SPS);-Kodi Doganor Shqiptar thekson se vlerësimi doganor do të bëhet në përputhje me kërkesat e OBT-së;- Shqipëria është një anëtar i OBPI (Organizata Botërore e Pronësisë Intelektuale) që nga viti 1992 dhe ajo ka njohur disa marrëveshjeve ndërkombëtare në këtë fushë.

Shqipëria është angazhuar për zbatimin e Marrëveshjes TRIPS dhe gjithë legjislacionin për të drejtat e autorit. Shqipëria ka nënshkruar edhe memorandumin përkatës në lidhje me Regjimin e Pronësisë Intelektuale.

Eksporti i mallrave nuk i nënshtrohet ndonjë takse të veçantë eksporti, tarife apo barriere tjetër. Gjithashtu, importi i mallrave nuk i nënshtrohet ndonjë detyrimi taksor importi përveç se detyrimit doganor.

Importi i mallrave është subjekt i TVSH dhe disa produkte si duhani, pijet alkoolike dhe lëndët djegëse janë subjekt akcize./S.K/KP/

Continue Reading

Aktualitet

​Maqedonia e Veriut kremton 34-vjetorin e pavarësisë

Published

on

Republika e Maqedonisë së Veriut sot shënon 34-vjetorin e pavarësisë së saj nga ish-Federata jugosllave, përmes një referendumi popullor.

Ky referendum atëkohë u bojkotua nga shqiptarët në Maqedoni, të cilët kërkuan statusin e autonomisë dhe nuk ishin të kënaqur me pozitën e arritur në Kushtetutën e re të këtij vendi.

Sipas vlerësimeve shtetërore të asaj kohe, mbi 95 për qind të qytetarëve që dolën në referendumin e 8 shtatorit të vitit 1991, iu përgjigjën pozitivisht pyetjes së referendumit “A jeni për Maqedoni të pavarur me të drejtë të hyjë në fuqi në aleancën e ardhshme të shteteve sovrane të Jugosllavisë”.

Referendumit i parapriu Deklarata për Pavarësi, të cilën Parlamenti i parë i Maqedonisë shumëpartiake e miratoi më 25 janar të vitit 1991. Formalisht, vullneti i popullit për shtet të pavarur ishte konstatuar me Deklaratën për pranimin e rezultateve të referendumit më 18 shtator të vitit 1991 në Kuvendin e Republikës së Maqedonisë.

Hap i ardhshëm me rëndësi në përforcimin e shtetit ishte miratimi i Kushtetutës së re më 17 nëntor 1991.

Hije në ngjarjet me të cilat u vendosën themelet e Maqedonisë së pavarur, hodhi bojkotimi i referendumit nga ana e një pjese të bashkësisë etnike shqiptare dhe mospërkrahja e Kushtetutës së re nga deputetët shqiptarë.

Dhjetë vite më vonë Kushtetuta u plotësua pas konfliktit të vitit 2001 dhe nënshkrimit të Marrëveshjes së Ohrit.

Shtetësinë e Maqedonisë e para e njohu Republika e Bullgarisë, pas çfarë pasuan njohjet nga Turqia, Sllovenia, Kroacia, Rusia, Bosnjë e Hercegovina.

Shteti u pavarësua monetarisht me vendosjen e denarit më 26 prill 1992, e më pas fitoi edhe Armatën e vet, e cila ditëlindjen e feston më 18 gusht.

Subjektiviteti ndërkombëtar-juridik i shtetit definitivisht u konfirmua më 8 prill të vitit 1993, kur me aklamacion në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, Maqedonia u pranua si anëtare e 181-të në Organizatën botërore. Megjithatë për shkak të kundërshtimeve dhe presioneve të Greqisë, prë shkak të emrit, anëtarësimi në KB u bë nën referencën e përkohshme Ish-Republika Jugosllave e Maqedonisë.

Marrëveshja për zgjidhjen e kontestit me Greqinë ishte arritur më 17 qershor 2018, sipas së cilës vendi emërtohej si Maqedonia Veriore.

Maqedonia Veriore deri tani ka vendosur marrëdhënie diplomatike me 170 shtete në botë, ndërsa me emrin kushtetues është pranuar nga 135 shtete në mesin e të cilave edhe nga tre anëtaret në Këshillin e Sigurisë: Kina, Federata Ruse dhe SHBA-ja.

Gjatë viteve të kaluara të pavarësisë Maqedonia Veriore kaloi në një sërë problemesh dhe vështirësish, derisa u bë anëtarja e tridhjetë e Aleancës Veri-Atlantike. /S.K/KP/

Continue Reading

Aktualitet

​Trump përdor imazhin AI për të kërcënuar Çikagon me luftë

Published

on

Presidenti i SHBA-së Donald Trump përdori një imazh të inteligjencës artificiale për të kërcënuar me luftë qytetin e Çikagos.

Ai postoi një imazh të gjeneruar nga AI-ja të vetes në Truth Social, së bashku me një mesazh kërcënues drejtuar qytetit të Çikagos.

Imazhi e përshkruan atë si personazhin e Robert Duvall në Apocalypse Now, në filmin e drejtuar nga Francis Ford Coppola.

“Ne nuk do të shkojmë në luftë. Ne do t’i pastrojmë qytetet tona”, u tha Trump gazetarëve gjatë një postimi në Truth Social më 7 shtator.

Ndërsa filmi i Coppola i vitit 1979 zhvillohet në Vietnamin e Jugut dhe Kamboxhia në epokën e Luftës së Vietnamit, parodia e IA-së e Trump përshkruan Çikagon, me horizontin e qytetit të mbushur me helikopterë. Në imazh, presidenti është gjithashtu i shoqëruar nga një plazh qyteti i mbuluar me zjarr dhe tym, duke imituar me sa duket një zonë aktive lufte.

“Çikago është gati të zbulojë pse quhet Departamenti i luftës”, thuhet pjesërisht në mbishkrimin e imazhit, një referencë ndaj planit të Trump për të riemërtuar Departamentin e Mbrojtjes.

Mbishkrimi gjithashtu i referohet fushatës agresive dhe të vazhdueshme të zbatimit të ligjit për imigracionin të Trump, duke përdorur një version të ndryshuar të citatit më të famshëm nga Apocalypse Now.

“Më pëlqen aroma e deportimeve në mëngjes…”, thuhej në postim. (Citimi origjinal është, “Më pëlqen aroma e napalmit në mëngjes”, i thënë nga Duvall.)

Kërcënimet e dukshme vijnë ndërsa guvernatori i Illinois, JB Pritzker, paralajmëron banorët e Çikagos për një rritje të agjentëve të ICE në qytet, sipas ABC 7 Chicago.

Guvernatori, një kundërshtar i zëshëm i Trump, tha se mund të ketë deri në 300 agjentë të ICE në Çikago këtë fundjavë, raportoi media, duke cituar zyrtarët lokalë.

Trump njoftoi për herë të parë marrjen e kontrollit të Departamentit të Policisë Metropolitane të Uashington më 11 gusht, duke u thënë gazetarëve se po merrte kontrollin e policisë dhe po vendoste Gardën Kombëtare për të luftuar krimin dhe për të synuar popullsinë e pastrehë të qytetit./S.K/KP/

 

Continue Reading

Aktualitet

​KFOR-i gjerman kryen stërvitje për zbulimin dhe shkatërrimin e dronëve

Published

on

Ushtarët gjermanë nga Komanda Rajonale Lindje KFOR kanë kryer një trajnim të dedikuar që synonte përmirësimin e aftësisë së tyre për të zbuluar, ndjekur dhe neutralizuar dronët, një aftësi gjithnjë e më kritike në skenarin e sotëm të sigurisë.

Stërvitja u përqendrua në sistemin Wingman për të identifikuar dronët dhe për të gjurmuar operatorët e tyre, dhe në HP-47 për të kapur dhe çaktivizuar UAV-të.

Stërvitje të tilla rrisin aftësinë teknike individuale, duke theksuar rëndësinë e koordinimit, punës në grup dhe përshtatshmërisë në përballimin e kërcënimeve ajrore në zhvillim.

Kjo ekspertizë unike zgjeron fushëveprimin e misionit të KFOR-it, duke rritur aftësinë e tij për t’u përballur me sfidat në rritje të sigurisë.

KFOR-i vazhdon të zbatojë mandatin e tij për të kontribuar në një mjedis të sigurt për të gjithë njerëzit dhe komunitetet në Kosovë dhe lirinë e lëvizjes, në koordinim me Policinë e Kosovës dhe EULEX-in./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara