Joe Biden fitoi zgjedhjet presidenciale në SHBA me një rezultat rekord dhe shumë premtime. Shumicën e tyre ai nuk mundi t’i mbante, aktualisht mbështetja për të në SHBA ka rënë.
81 milionë votues e dhanë votën për Biden, asnjë president nuk ka marrë ndonjëherë kaq vota. Përveç kësaj Biden mundi të sigurojë një shumicë të ngushtë në të dyja Dhomat e Kongresit. Por tani një vit pas marrjes së detyrës duket se ka mbetur pak nga shkëlqimi i fillimit. Inflacioni është rritur, pandemia është jashtë kontrollit, vlerat në sondazhe të Bidenit kanë rënë nga 50% në verë, në 41% pak para krishtlindjeve.
“Mendoj që fjala më miqësore që mund them për një vit në detyrë të presidentit është ‘zhgënjim'”, shprehet Bret Stephens, opinionist, konservator, por kritik i Trumpit në “New York Times”. Biden mori vendime të gabuara politike, si tërheqja nga Afganistani. Kjo ndikoi në imazhin e tij, në mungesën e suksesit në kongres dhe në fund në besueshmërinë e tij si drejtues i një fuqie botërore.
Mësymja e Kapitolit nga përkrahësit e Donald Trump tronditi botën
Trashëgimia e Donald Trumpit – rrënoja
Virginia Sapiro, profesore në pension e shkencave politike e Universitetit të Bostonit thotë se rënia e mbështetjes për Biden në shoqëri nuk lidhet vetëm me vendimet e gabuara. Biden e mori detyrën në kohë shumë të vështira. “Ai e ka pasur shumë më të vështirë, se çdo president para tij që nga Roosevelti, që e mori postin në kohën e një depresioni të thellë.”
Gjendja e vështirë ekonomike e vendit, pandemia, një parti republikane, ku disa anëtarë me influencë ende pretendojnë, se Biden ia vodhi zgjedhjet Trumpit, të gjitha këto shumohen, sipas Sapiron “në një grumbull rrënojash, që duhet hequr mënjanë njëherë, për të arritur diçka.” Një arsye tjetër është, se republikanët e moderuar e mbështetën Bidenin, se nuk donin Trumpin, por në thelb ata donin një politikë konservatore.
Politika e jashtme e pasuksesshme, shoqëri e përçarë
Por jo çdo gjë ka qenë kaq keq në vitin e parë të Joe Bidenit. Që në mars ai ia doli të miratojë një paketë ndihme prej 1,9 miliardë dollarësh për të mbështetur ekonominë, dhe familjet e prekura rëndë nga pandemia. Një sukses tjetër është mbështetja që Biden mori nga republikanët në fundin e vitit për paketën infrastrukturore prej 1,2 bilionë dollarësh. Mes këtyre të dyjave ndodhet gabimi më i madh i Bidenit, sipas shumë amerikanëve. Tërheqja amerikane nga Afganistani në gusht 2021. Si pasojë talibanët morën pushtetin me një shpejtësi të papritur dhe vendosën shkurtimin masiv të të drejtave të grave.
Edhe premtimin e madh për bashkimin e kombit, Biden nuk arriti ta mbajë. Sipas sondazheve rreth 40% e amerikanëve ende besojnë, se ai nuk është president legjitim. Kjo tregon sa e thellë është përçarja në shoqëri. As me axhendën legjislative, Biden nuk pati sukses, sepse shumë shpesh senatorë dhe deputetë republikanë i kanë refuzuar projektet e tij. Tek dështimet më të mëdha llogaritet ligji “Build Back Better” – një program i zgjaruar investimesh për kujdesin ndaj fëmijëve, arsimin dhe mbrojtjen e klimës, që do kishte përmbushur disa nga premtimet e tij. Edhe përpjekjet e tij për reformën në polici në shtatorin e shkuar dështuan, sepse partitë nuk ranë dakord se si të veprohet me imunitetin juridik të oficerëve të policisë.
Në politikën e brendshme ky vit është vendimtar për Biden, sepse zhvillohen zgjedhjet mid-term në mesin e mandatit në nëntor, ku Biden edhe mund të humbasë shumicën e ngushtë në senat. Kjo do t’ia bënte atij më të vështirë të realizojë paketat e masave që janë në rend të ditës: me gjasë arritjen e një ujdie për një version të holluar të ligjit “Build Back Better” dhe një reformë zgjedhore.
Ende është e hapur pyetja: Do të kandidojë Biden sërish si president? Me shumë gjasa jo, kjo është në Uashington D.C. si një sekret që e dinë të gjithë, thotë opinionisti Bret Stephens. Këtu luan rol edhe mosha Bidenit. Në vitin 2020 ai ishte me 78 vjeç, presidenti më i moshuar i zgjedhur ndonjëherë në SHBA, në zgjedhjet e vitit 2024 ai do të ishte ndërkohë 82 vjeç. Bret Stephens mendon, se pikërisht për këtë, Biden do duhet të përqëndrohet tek detyrat e sfidat e mëdha të SHBA. Partia Demokratike duhet ndërkohë të gjejë kandidatë të mirë për vitin 2024. Sepse republikanët, për këtë është i bindur Stephens, do të jenë sfidues të fuqishëm në zgjedhjet e ardhshme presidenciale.DW
Në kuadër të Konferencës së 14-të Ndërkombëtare Shkencore të UBT-së, u zhvillua Konferenca Ndërkombëtare për Dizajn të Integruar (IC-ID 2025), e cila mblodhi studiues, ekspertë dhe profesionistë nga vendi dhe nga vende të ndryshme të botës për të ndarë përvoja, ide dhe kërkime shkencore mbi zhvillimet më të fundit në dizajn, teknologji dhe inovacion.
Një nga momentet kulmore të konferencës ishte ligjërata kryesore e Prof. Dr. Gjoko Miratovskit, i cili foli për temën “How AI is Changing the Field of Design”, duke trajtuar mënyrën se si inteligjenca artificiale po revolucionarizon proceset krijuese dhe mënyrën se si perceptojmë estetikën, funksionalitetin dhe qëndrueshmërinë në dizajn.
Gjatë gjithë ditës, u zhvilluan katër sesione shkencore me prezantime që përfshinë temat nga dizajni grafik, arkitektura e brendshme, moda, estetika, kultura vizuale, e deri te teknologjia dhe qëndrueshmëria mjedisore.
Sesioni 1
Chair: Aferdita Statovci
Co-Chair: Arbresha Hoxha
Keynote Speaker: Prof. Dr. Gjoko Miratovski – How AI is Changing the Field of Design
Prof. Dr. Gjoko Miratovski – How AI is Changing the Field of Design
Milot Gusia – Artistic Illustrations in “Jeta e Re” (1970–1973)
Arbresha Hoxha – The Influence of Visual Aesthetics on the Perception of Functionality in Graphic Designs
Mevludin Shabani, Sasko Milev – Statistical Modeling of Polyester’s Environmental Profile for Eco-Efficient Design
Naim Ostergllava et al. – Innovative Design of High-Pressure Vertical Pumps: Tribological Analysis
Ylber Limani, Erolina Osmani – Visualizing Transformation: The Intersection of Graphic Design, Sustainability, and Technology
Ylber Limani, Olisa Boshnjaku – Visual Identity as Strategy: Branding and Marketing Challenges
Ariana Gjoni – Circular Aesthetics: Designing for Longevity and Emotional Durability
Sesioni 2
Chair: Aferdita Statovci
Co-Chair: Arbresh Hoxha
Muharrem Sejdiu, Jeta Bejtullahu – Design and Production of Furniture in Gjakova
Besfort Salihu – Typography in Furniture Design: Minimalism & Postmodernism
Kaltrina Veselaj Shllaku et al. – From Advertising to Reality: Fast-Food Products and Consumer Perceptions
Hana Zeqa, Rita Hasani – Living Thread – Materia Nova: Material Experiments
Aferdita Statovci – Fashion as Language of Resistance and Change
Ardita Rizvanolli, Trim Basha – Redesigning Municipal Logos in Kosovo
Ardita Rizvanolli – Symbolic Reflection in Fashion Design (1990–2025)
Ardita Rizvanolli, Elita Gruda – Impact of Design and Aesthetics on Interior Space
Sesioni 3
Chair: Aferdita Statovci
Co-Chair: Arbresha Hoxha
Zymer Veliu – 8K Immersive Environments: New Dimensions in Art and Design
Vlera Mejzinolli et al. – The Role of Natural Lighting in Minimalist Interior Design
Benara Bytyqi et al. – Interior Design in Kosovo: Student Experience Perspective
Mimoza Hoxha et al. – Excessive Modernism in Interior Design: Case of “Mon Oncle”
Enisa Gashi et al. – How Colours Affect Psychology in University Environments
Bora Thaqi et al. – The Echo of Tradition: Albanian Domestic Life and Its Impact on Interior Design
Albulena Bilalli – Integration of Colour and Light Standards in Education and Industry
Nexhat Cocaj – National Symbols in Traditional Textiles
Sesioni 4
Chair: Aferdita Statovci
Co-Chair: Arbresha Hoxha
Cennet Lika, Laura Ymeri – Fashion and Cultural Identity in a Globalized Digital World
Arbresha Hoxha – Typography as Visual Art – Between Design
Arbresha Hoxha, Kaltrina Veselaj Shllaku – Promoting Cultural Identity Through Interactive Design
Në përmbyllje të konferencës, pjesëmarrësit u pajtuan se dizajni i integruar është më shumë sesa art – është një filozofi zhvillimi, që bashkon kreativitetin me inovacionin për të ndërtuar një të ardhme më të qëndrueshme dhe humane.
Në kuadër të Konferencës Ndërkombëtare Shkencore të UBT-së, u zhvillua sesioni i dedikuar për Shkencat Politike dhe Marrëdhëniet Ndërkombëtare, ku studiues e ekspertë nga vendi dhe jashtë tij trajtuan zhvillimet më aktuale që lidhen me politikën ndërkombëtare, sigurinë, diplomacinë dhe ndikimin e teknologjisë në sistemet politike bashkëkohore. Diskutimet u përqendruan në sfidat e reja të sigurisë, rolin e institucioneve ndërkombëtare dhe ndikimin e politikave mjedisore në stabilitetin rajonal e global.
Në këtë sesion, pjesëmarrësit prezantuan hulumtime të thelluara që ndriçojnë marrëdhëniet ndërmjet shteteve, rolin e aktorëve ndërkombëtarë dhe tendencat që po formësojnë rendin politik global. Përmes analizave të bazuara në raste konkrete – nga Ukraina e deri te Kosova – konferenca ofroi një platformë të rëndësishme për shkëmbimin e ideve, duke promovuar bashkëpunimin akademik dhe diplomacinë shkencore në rajon.
Sesioni I
Co-Chair: Karol Nagy Co–Chair: Arian Kadriu Co–Chair: Giuseppe Morabito
Ius Commune Balkan and Regional Security: Historical Continuities and Legal Transformations – Karol Nagy, Edmond Hajrizi, Hajdi Xhixha, Luna Sheimeh, Ferenc Gemesi et al.
Two-Speed Peripheries: Kosovo, Georgia, and the Toxic Legacy of Bucharest 2008 – Giordano Gomato
Deterrence without Detonation: The Strategic Use of Nuclear Rhetoric in the Ukraine War – Alfred Marleku, Dea Selimi, Hajdi Xhixha.
Security versus Resilience in the Age of Artificial Intelligence: Rethinking the Conceptual Order – Karol Nagy, Edmond Hajrizi, Hajdi Xhixha, Luna Shemeih, Ferenc Gemesi et al.
From Doctrine to Duty: The Responsibility to Protect (R2P) and the Accountability of the International Community – Gjon Culaj
The Role of Environmental Policies in Protecting Air Quality in Kosovo – Nexhat Balaj, Filloreta Balaj, Vezir Januzi, Hyzer Rizani
The Role of Strategic Planning of Artificial Intelligence in National Security and Policies – Bahri Gashi, Ngadhnjim Brovina, Arian Kadriu
Confidence, Coalition, and Sustainable Governance in the 21st Century – Besnik Tahiri
The Humanitarian Age: A Transformative Framework for Governing Emerging Technologies – Karol Nagy, Edmond Hajrizi, Hajdi Xhixha, Luna Shemeih, Ferenc Gemesi
Depoliticisation of Public Administration: Myth or Reality – Avni Alidemaj, Alban Maliqi
Consuming More of the Package Instead of the Product Content – Ruzhdi Matoshi, Isa Mulaj
Constitutional Legacies and Strategic Dependence: The U.S. Role in Shaping Japan’s and Kosovo’s Security Policy – Arbenita Sopaj
Combating Disinformation by Democratic States through Digital Diplomacy – Viona Rashica
The European Union’s Foreign Policy and External Actions in Kosovo – Llokamn Mirtezani, Muazam Halili
Secret Diplomacy as an Instrument for the Resolution of Contemporary Conflicts – Veton Zejnullahu, Erion Zejnullahu
Studiues, ekspertë dhe profesionistë nga e gjithë bota marrin pjesë në Konferencën Ndërkombëtare të Menaxhmentit, Biznes dhe Ekonomisë në UBT, që fokusohet mbi zhvillimet më të fundit në ekonominë, menaxhimin, teknologjinë dhe inovacionin. Pjesëmarrësit ndanë studime dhe analiza mbi ndikimin e inteligjencës artificiale, digjitalizimit, praktikave të qëndrueshme mjedisore, reformave rregullatore dhe zhvillimeve në marketing, turizëm dhe financa.
Konferenca ofroi një mundësi unike për shkëmbimin e ideve, përmirësimin e praktikave profesionale dhe nxitjen e bashkëpunimeve ndërkombëtare, duke reflektuar rëndësinë e inovacionit dhe teknologjisë në zhvillimin ekonomik dhe arsimor të rajonit.
Sesioni I A
Chair: Muhamet Gërvalla Co-Chair: Sema Kazazi
Do Environmental Practices Enhance Productivity? A Micro Level Analysis of Emerging Economies – Arta Mulliqi
The Impact of Regulatory Reform on Microfinance Performance and Protection in Kosovo – Shpresim Vranovci
Motivational Policies of Private and Public Enterprises and Their Impact on Workers’ Migration – Engelbert Zefaj
The Economic Impact of University–Industry Collaboration: The Case of Albania – Klaudja Guga, Ilira Pulaj
The Impact of Circular Economy on the Development of Firms in Kosovo – Riona Bajrami
Advancing Green Finance for Sustainable Development in Kosovo: Lessons and Regional Perspectives – Florida Beqiri, Shpresa Alija, Liridona Seferi, Driton Asani
Review of Implementing Energy Efficiency in Buildings at Global and European Level – Mimoza Fejzullahu, Jehona Hoxha, Fuat Pallaska, Visar Hoxha
Sesioni II – Menaxhim dhe Administratë Publike
Chair: Ermal Lubishtani Co-Chair: Ardian Uka
Innovation and Technological Change Management in AI Era – Ermira Shehu, Osman Sejfijaj
Impact of the COVID-19 Pandemic on Public Procurement and Market Prices – Rezelina Uka
Employee Perceptions of the Work Environment in Kosovo’s Public Administration – Nazmi Zeqiri, Fisnik Bytyqi
Employment and the Impact of Nepotism in Human Resources – Arsim Gjinovci, Dren Gjinovci
The Role of External Audit in Improving the Quality of Financial Statements and Financial Sustainability of LLCs in Kosovo – Dafina Abdullahu
The Role of Organizational Culture and Management Strategies in Sales Employee Performance – Dorjana Feimi
The Impact of Stress Factors on Employee Performance – Blerina Gerbeshi, Kujtim Zylfijaj
Sesioni II B
Chair: Gonxhe Beqiri Co-Chair: Fisnik Bytyqi
Estimating Informal Economic Activity through Import-Income Gaps: A Structural Approach Applied to Kosovo and Albania – Filloreta Brahimi
Impact and Prospects of ICT as a Source of Economic Growth in the Information Age – Blerim Morina
Integrating Fuzzy Graphs for Enhanced Real Estate Investment Decision-Making – Visar Hoxha
Public Debt Management in North Macedonia: Challenges and Opportunities in the Context of EU Accession – Sani Saidi
Comparative Analysis of Inflation Rate in The Western Balkans – Marigonë Plakaj Vërbovci, Atdhetar Gara
The Application Challenges and Impact of Lean Management Principles in Public and Private Sectors in Developing Countries – Mirinda Jashanica Gashi, Edmond Hajrizi, Ylber Limani
System Models in Family Businesses and Measuring Trust Through Sustainable Family Business Model: An Application on Family Businesses in Tirana – Oltjan Hamza
Relationship Between Inflation, Economic Growth and Unemployment: Empirical Analysis for Balkan Countries – Getoar Lubeniqi
Sesioni III A – Marketing dhe Digitalizim
Chair: Arta Mulliqi Co-Chair: Kujtim Zylfijaj
Online Second-Hand Shopping Motivations According to Consumer Age Groups: An Empirical Evaluation – Meryem Koca, Gülay Keskin, Afërina Skeja
The Impact of Digital Advertising on Consumer Awareness of New Products – Gonxhe Beqiri, Riona Rushiti
Digitalization and International Marketing: How E-Commerce is Reshaping Global Trade – Mohammad Esa Isar
The Impact of AI-Generated Personalized Advertising on Consumer Trust, Privacy Violation Perceptions, and Purchase Intensity – Rajan Arapi, Ajsel Xheladini
The Impact of Innovation on Regional Economic Development in Kosovo – Mirjeta Domniku, Arta Jahiu
The Role of Strategic Marketing in Increasing the Competitiveness of Kosovar Businesses in the Regional Market – Hamëz Rama
Modeling Consumer Behavioral Dimensions in Multicultural Societies: Out-group and In-group Dynamics – Irfan Ishaq, Rana Muhammad Ayyub
The Impact of Marketing and Accompanying Campaigns of the “Golden Eagle” Energy Drink on Consumer Choice of This Product and the Application of Machine Learning for Market Segmentation and Consumer Behavior Prediction – Albrim Badallaj
Interaction of Monetary Incentives, Feedback, and Recognition to Improve Performance of State Universities Lecturers: An Experimental Study – Fajar Gustiawaty Dewi, Rindu Rika Gamayuni, Liza Alvia, Eha Nugraha, Effriyanti
Investigating the Digital Technology Impact on Cyber-Security in Financial Sector – Ylber Limani, Rrezarta Zukaj
Defending Your Brand from AI Misuse: A Practical Playbook Against Image/Video Deepfakes in the Age of Sora2 & WAN2 – Labinot Gashi
International Financial Management Albania Exchange Rate Regimes – Ardian Uka
Engaging Communities in ESG Integration: Narratives and Practices for Sustainable Accounting in Financial Reporting – Ejona Duçi, Eda Tabaku
Review of Evolution of the Role of the Real Estate Broker at the Global Market, Professionalism, Post-Pandemic Changes During the Period (2020-2025) – Dea Gerdovci, Veli Lecaj, Jehona Hoxha, Visar Hoxha
Quantum-Enhanced Multi-Criteria Group Decision-Making for Real Estate Investment Prioritization in Prishtina – Visar Hoxha
Management Optimal Combination of Production Two Products – Shaqir Elezaj, Rame Elezaj
Sesioni IV B – FinTech, Inovacion dhe Transformim Digjital
Chair: Ermira Shehu Co-Chair: Kestrim Avdimetaj
Adoption of Financial Technology (FinTech) in Businesses in Kosovo: Owners’ Readiness to Use Digital Payments – Rozafa Sahiti, Ermira Shehu
Leadership and Organizational Culture as Catalysts of Innovation and Business Sustainability – Fisnik Ferizi, Kujtim Zylfijaj
The Use of Artificial Intelligence in Business Managers’ Decision-Making Processes – Venet Shala, Demir Lima, Qamil Xhaferi
Project Cycle Management in NGOs: Challenges and Best Practices – Laurita Morina, Kujtim Zylfijaj
Navigating Global Rankings and Local Realities: Rethinking Quality Assurance in Pakistani Higher Education – Zohaib Hassan Sain
Forest Loss or Stability? A Binary Analysis of Land Cover in Ferizaj (1985–2025) – Pajtim Zariqi, Lena Halounova
Research on Improvement Mechanism of Financial Management to Service Capability of Kosova Technological Small and Medium Enterprises – Driton Fetahu
Abusive Supervisors Make Me Quit: A Meta-Analytical Review Contribution Title – Ahmet Hakan Özkan
Review of Neural Network Model in Prediction of Real Estate Prices at Global Level – Jehona Hoxha, Samina Spahi, Visar Hoxha, Fuat Pallaska
Digital Transformation: From Analog to AI – Arta Këpuska, Agon Kokaj
Leadership in the Era of Remote Work: Challenges and Strategies for Effective Management – Afërina Skeja
Konferenca Ndërkombëtare mbi Sistemet e Informacionit dhe Sigurinë mblodhi ekspertë, akademikë dhe profesionistë për të diskutuar sfidat dhe zgjidhjet inovative në fushën e teknologjisë së informacionit. Punimet e prezantuara u përqendruan në integrimin e inteligjencës artificiale, optimizimin e sistemeve digjitale, menaxhimin e të dhënave dhe sigurinë financiare, si edhe në etikën dhe qeverisjen e përdorimit të teknologjive moderne.
Drejtues të punimeve diskutuan përdorimin e inteligjencës artificiale në analizën e të dhënave, përmirësimin e cilësisë së informacionit dhe sigurinë e të dhënave financiare, duke reflektuar mbi etikën dhe qeverisjen e sistemeve inteligjente. Sesioni i dytë u fokusua në transformimin digjital të biznesit, privatësinë e të dhënave, menaxhimin e sistemeve në kompanitë prodhuese dhe rrjetet e ardhshme të lidhjes inteligjente. Posterët dhe prezantimet praktike ofruan shembuj konkretë të aplikimeve të sistemeve të informacionit në realitetin e biznesit dhe teknologjisë.
Sesioni I:
Chair: Agim Zuzaku
Co – Chair: Besnik Skenderi
Integrating Artificial Intelligence into Data Science: A Paradigm Shift in Analytical Methodologies and Decision-Making – Blerton Abazi
Multi-Agent and Retrieval-Augmented Techniques for Data Quality: A Systematic Literature Review – Benjamin Besimi, Visar Shehu & Adrian Besimi
Bridging Academia and Industry through Information Technology Training and Coaching – Besnik Skenderi & Diamanta Skenderi
Financial Data Security in Integrated Accounting Systems – Fidane Spahija Gjikolli & Visar Marku
Ethics and Governance in the Use of Artificial Intelligence within Information Systems – Endrit Zogaj & Agim Zuzaku
Sesioni II:
Chair: Blerton Abazi
Co – Chair: Ylber Limani
Information Systems Obsolescence and Its Impact on Business Digital Transformation – Ylber Limani & Jona Zeneli
Optimizing Aviation Industry Operations through Integrated Digital Information Systems – Ylber Limani & Vlerë Ibrahimi
Data Privacy and Security Challenges in Business Model Transformation – Qendresa Podujeva & Ermira Shehu
Challenges in Information Systems Management in Manufacturing Companies in Kosovo: The Role of Human Resources in ERP Implementation – Agim Zuzaku
Optimizing Fiscal Databases For Digital Taxation – Tringa Beqiri
Envisioning Future Access Networks: Intelligent, Adaptive Connectivity for a Hyperconnected World – Jakup Ratkoceri
Poster: Operational Research and Their Approach in Practical Actuality – Gelina Maliqi