Thuhet se është e rëndësishme të jesh në vendin e duhur në kohën e duhur, por për gratë që po shfaqim sot nuk vlejti kjo këshillë. Të gjitha këto gra, me pikëpamjet e tyre progresive, ishin shumë para kohës në të cilën lindën.
Agnodice
Në shekullin e IV (para erës sonë), në Greqi nuk kishte mjeke gra. Por çfarë iu desh asaj të ndryshonte për t’u bërë mjeke? Ajo kreu studimet në Egjipt. Dhe kur u kthye në Athinë, u bë mjeke, por duhej të maskohej si burrë. Kur njerëzit e kuptuan të vërtetën, Agnodice doli para gjyqit. Fatmirësisht, pacientët e saj e mbrojtën atë dhe të drejtat e grave të tjera greke për t’u bërë doktoresha.
Urraca e Leonit
Urraca njihej si Mbretëresha e guximshme dhe kishte arsye për këtë. Kur i vdiq bashkëshorti, vëllai dhe i ati, Urraca u martua sërish. Bashkëshorti i ardhshëm ishte kushëriri i saj Alfonso dhe martesa nuk iu shkoi mirë. Ajo përjetoi dhunë dhe u nda nga bashkëshorti i saj. Kështu, Alfonso u kthye në shtëpinë e tij në Aragon për të luftuar kundër bashkëshortes së tij.
Për fat të mirë, lidhja e tyre e gjakut i pengoi ata të shkatërronin jetën e njëri-tjetrit dhe e anuluan zyrtarisht martesën. Mbretëresha nuk u martua më dhe e drejtoi vendin e vetme deri në fund të jetës së saj.
Anne Boleyn
Anne Boleyn është e dyta dhe ndoshta më e famshmja nga gjashtë gratë e Henry VIII. Historia e saj, e thurur nga lojëra politike dhe tragjedi personale, tërhoqi vëmendjen e shumë brezave të kinematografëve.
Stërmbesa e një prodhuesi të kapelave nuk donte të bëhej e preferuar dhe ishte shumë e rezervuar kur mbreti i martuar tregoi interes për të. Ana e refuzoi mbretin dhe ai hoqi dorë nga të gjitha. Ose ndoshta u dashurua ose nuk ishte mësuar me refuzimin, ai bëri gjithçka që mundi për t’u divorcuar dhe për t’u martuar me Anne.
Ata u martuan, por martesa nuk iu zgjati shumë. Anne nuk lindi trashëgimtar, andaj ajo u akuzua për magji dhe tradhti. Ekzekutimi i saj ishte i vetmi dënim i mundshëm për këto gjëra në mesjetë.
Émilie du Châtelet
Duket se Émilie du Châtelet arriti të jetojë disa jetë. Asaj i pëlqente kërcimi, këndoi në një opera dhe aktroi në një teatër amator. Ajo përktheu veprat e Njutonit. Pra falë Émilie francezët mësuan për gravitetin.
Ajo e njihte mirë matematikën, fizikën dhe filozofinë. Përkundër faktit që ishte shumë e zënë, ajo s’kishte probleme me jetën personale. Émilie du Châtelet ishte me Volterin.
Katerina e Madhe
Rrëfimi i Katerinës së Madhe ka shumë këndvështrime ngaqë është e vështirë të përcaktohesh nga t’ia fillosh. Është plot romancë dhe rebelim. Është dramë historike rreth fillimit të feminizmit në Perandorinë Ruse.
Në vitin 1764, Katerina e Madhe themeloi Institutin Smolny për vajzat. Rreth 200 vajza të moshës 6 deri në 18 vjeç morën arsim gjithëpërfshirës në Institutin Smolny. Arsimi zgjati 12 vjet, dhe vajzat rrallë i shihnin prindërit e tyre. Pse? T’u japim vajzave një standard të ri kulturor të epokës dhe t’i përcjellim këto vlera te brezat e ardhshëm të grave.
Marie Antoinette
Marie Antoinette pati një jetë të shkurtër, por interesante. Bashkëkohësit e saj menduan se ajo ishte joserioze dhe me humor, por jo gjithçka është e vërtetë. Për shembull, fraza sipas së cilës ajo u bë shumë e famshme, “Nëse nuk kanë bukë, le të hanë tortë”, as që është thënë nga ajo! Kjo frazë është marrë nga “Rrëfimet”, e Jean-Jacques Rousseau që ai e shkroi në vitin 1769. Në atë kohë, Marie jetonte me prindërit e saj në Austri dhe as që mendonte të martohej me monarkun.
Sipas thashethemeve, Mozarti ia kërkoi dorën. Kur ai ishte vetëm 6-vjeçar, mbante koncerte në rezidencën verore të Habsburgëve. Aty u takuan. Ai rrëshqiti në dysheme dhe Marie i ndihmoi. Për shaka, Mozarti i propozoi, por mbretëresha e ardhshme e Francës e refuzoi.
Clémentine Delait
Klementine Delait iu deshën 36 vjet për ta kthyer “problemin” e saj në avantazh. Që nga fëmijëria e hershme, ajo fshehu me kujdes mjekrrën e saj. Një kliente në një pijetore në pronësi të familjes së Clémentine pa qime në fytyrën e saj dhe i ofroi një shpërblim nëse do ta rriste mjekrrën.
Marka e “gruas me mjekërr” u bë shpejt e njohur dhe fotot e Clémentine me fustane dhe kostume burrash u bënë tejet të famshme. Madame Delait kishte një jetë të jashtëzakonshme: ajo rrinte në një cirk me kafshë të egra, menaxhonte disa bare dhe madje zotëronte një dyqan të brendshmesh. Me kalimin e kohës, mjekrra e saj u bë e argjendtë, por ajo nuk e rruajti kurrë.
Annette Kellerman
Annette Kellermann u bë e famshme meqë njihet si “çliruese e trupave të grave”. Ajo shndërroi pantallonat e papërshtatshme për not në rroba banje, sepse kështu nuk i pengonin lëvizjet e notarëve profesionistë.
Ajo pati një karrierë të shkëlqyer si atlete dhe ishte gruaja e parë që notoi pjesërisht përgjatë kanalit anglez. Ajo gjithashtu u bë e suksesshme në Hollywood, lansoi një linjë rrobash për not dhe dha leksione për stilin e jetës së shëndetshme dhe vegjetarianizmin. Annette ishte një vajzë kokëfortë. Ajo i propozoi martesë burrit të saj të ardhshëm.
Delia Akeley
Jeta s’përfundon pas të 50-ave dhe Delia Akeley e dëshmon këtë. Kjo grua ishte shumë aktive. Shkoi rreth gjysmës së Afrikës, ia shpëtoi dy herë jetën bashkëshortit të saj, dhe më pas u divorcua nga ai.
Pas të 50-ave, Delia e gjeti veten sërish. Ajo shkoi vetëm në Afrikë, u bë gruaja e parë e bardhë që kaloi kontinentin, jetoi me pigme dhe publikoi disa libra për këtë përvojë të mahnitshme. Në mes të ekspeditave, ajo u martua përsëri dhe jetoi deri në moshën 100-vjeçare.
Junko Tabei
Junko Tabei filloi rrugëtimin e saj drejt maleve kur në Japoni gratë shiheshin vetëm si amvise. Madje, ajo tha se disa burra refuzuan të punonin me të. Por për të s’ishte problem. Në vitin 1969, ajo organizoi Klubin e Ngjitjes për Gra në Japoni.
Junko Tabei arriti majën e Everestit në vitin 1975. Para saj, vetëm burrat ishin ngjitur në mal. Por arritjet e saj nuk mbaruan me kaq. Junko ishte gruaja e parë që u ngjit në shtatë majat e famshme – majat më të larta në pesë kontinente. Ajo nuk u largua kurrë nga malet deri në ditët e fundit të jetës së saj./UBTNews
Stilisti italian i modës Giorgio Armani ka vdekur, ka njoftuar kompania të enjten.
Armani, i cili ishte 91 vjeç, ishte sinonim i stilit dhe elegancës moderne italiane. Ai kombinoi talentin e stilistit me zgjuarsinë e një biznesmeni, duke drejtuar një kompani që xhiroi rreth 2.3 miliardë euro (2.7 miliardë dollarë) në vit.
Ai kishte qenë i sëmurë për njëfarë kohe dhe u detyrua të hiqte dorë nga shfaqjet e grupit të tij në Javën e Modës për Burra në Milano në qershor, hera e parë në karrierën e tij që kishte humbur një nga ngjarjet e tij në pasarelë.
Sot ne do të ju sjellim disa fakte interesante nga i ndjeri.
Burri pas një xhakete
Perandoria e ngritur mbi xhaketën dhe kostumet e burrave, si evoluoi duke u kthyer në markë botërore me qindra dyqane dhe 12 etiketa, duke e renditur si stilistin më të pasur.
Mjeku që u bë stilist
Moda nuk ishte zgjedhja e parë; para dizajnimit të veshjeve, studioi mjekësinë. Giorgio Armani braktisi shkollën e modës, për të shkuar ushtar. Pasi punoi si shitës, ai startoi biznesin e tij në vitin 1975, me lekët që shiti makinën e tij V.W Kafer.
Dedikuar burrave
Koleksioni i parë ndryshoi stilin e meshkujve me gamën e ngjyrave neutrale. Ka realizuar mbi 250 kostume për filma, më i njohuri i Richard Gere në ‘American Gigolo’.
Xhaketa Bomber
Armani cilësohet babai i xhaketës Bomber, të cilën e krijoi duke i frymëzuar nga veshjet e policisë që kishte dizenjuar asokohe. Xhaketa u bë aq popullore sa kushdo ka një të tillë në gardërobën e tij.
Shtëpia Armani
Zotëron 12 etiketa: Giorgio Armani, Armani Collezioni, Emporio Armani, Armani Jeans, Armani Exchange, Armani Junior, Armani Casa, Armani Dolci, Armani Caffe, Armani Fiori, Armani Ristorante dhe Hotel Armani në Burj Khalifa në Dubai.
Shitës ëmbëlsirash
Armani ka një linjë të veçantë të quajtur Dolci ku shet çokollata të shijshme, me forma elegante, të cilat prodhohen në Firence. Ëmbëlsirat Armani Dolci, përfshijnë çokollata unike që shiten si edicion i kufizuar për raste të tilla si Shën Valentini dhe Ramazani.
Stilisti më i pasur
Thuajse çdo vit biznesi i tij regjistron shitje të hatshme. Edhe për vitin 2017 ai është renditur i pari në listën e stilistëve më të pasur me 6.6 miliard dollarë.
Kundër anoreksisë
Më 2006, Armani refuzoi modelet anoreksike nga sfilatat, duke u kthyer në mbështetës sidomos ndaj emrave të njohur që shfaqin këtë problem.
Testi i ri i trurit, që zgjat vetëm tre minuta, mund t’i identifikojë problemet e kujtesës të lidhura me sëmundjen e Alzheimerit para se të përcaktohet diagnoza, duke rritur shpresat se mund t’i ndihmojë mjekët të dallojnë pacientët që mund të përfitojnë më herët nga trajtimet e reja, ka raportuar The Guardian.
Provat e para kanë treguar se testi, i njohur si “Fastball”, dallon te pacientët me çrregullim të lehtë të aftësive njohëse, gjendje që prek kujtesën, të folurin ose të menduarit, por pa e penguar jetën e përditshme – se kush ka më shumë rrezik për të zhvilluar Alzheimer.
Studime me grupe më të mëdha janë duke u zhvilluar.
“Ky test na tregon se metoda e re pasive për matjen e kujtesës, e ndërtuar për diagnozën e Alzheimerit, mund të jetë e ndjeshme për individët me rrezik të lartë, por ende nuk janë diagnostikuar”, tha doktori George Stothart, neuroshkencëtar në Universitetin Bath.
Testi funksionon si elektroencefalogram. Përmes sensorëve të vendosur në kokë, regjistrohet aktiviteti elektrik i trurit ndërsa pjesëmarrësit shikojnë një sërë imazhesh që shfaqen me shpejtësi në ekran. Para testit, vullnetarëve u tregohen tetë figura, të cilat u kërkohet t’i emërtojnë, pa u thënë t’i kujtojnë. Më pas, çdo i pesti imazh është një nga ato që ata kanë parë më herët.
Rezultatet treguan se personat me MCI amnestik, që prek kujtesën për objekte, reaguan më dobët krahasuar me të rritur të shëndetshëm dhe ata me forma të tjera të MCI. Ky grup është disa herë më i rrezikuar të zhvillojë Alzheimer sesa pacientët me MCI jo-amnestik.
Testi nuk mund të tregojë me siguri se kush do të zhvillojë Alzheimer.
nëse gjetjet konfirmohen në studime më të mëdha, mund të bëhet mjet i vlefshëm për mjekët, ndihmon në përcaktimin se cilët pacientë janë në rrezik të lartë dhe mund të përfitojnë nga ilaçet e reja.
Të gjitha testimet janë kryer në shtëpitë e pjesëmarrësve, gjë që, sipas Stothart, “është e rëndësishme për t’i bërë ato të qasshme dhe për të ulur ankthin e njerëzve”.
Profesori Vladimir Litvak, nga UCL’s Queen Square Institute of Neurology, e quajti “hap të hershëm drejt zhvillimit të testit me vlerë klinike”. Ai shtoi se hapi duhet të jetë vlerësimi i aftësisë së testit për të parashikuar si ndryshon gjendja e pacientit me kalimin e kohës dhe si mund të ndihmojë në vendimet për trajtim.
Edhe doktoresha Julia Dudley nga organizata Alzheimer’s Research UK e mirëpriti zhvillimin.
“Është inkurajuese të shohim studime që eksplorojnë mënyra të reja për të zbuluar problemet e kujtesës. Trajtimet për Alzheimer po tregojnë se janë më efektive kur jepen në fazat e hershme të sëmundjes, diagnoza është thelbësore që njerëzit të përfitojnë”, ka thënë ajo.
Doudley ka shtuar se nevojiten studime më afatgjata dhe me grupe më të mëdha e më të ndryshme.
“Problemet e kujtesës mund të lidhen edhe me gjendje të tjera shëndetësore, jo vetëm me demencën. Kërkimet e ardhshme duhet të shqyrtojnë se si faktorë të tjerë mund të ndikojnë në rezultatet e testit të valëve të trurit dhe si mund të përdoren këto teste krahas mjeteve të tjera të diagnozës, si vlerësimet e aftësive njohëse dhe analizat e gjakut”, përfundoi doktoresha.
Një papagall ka thyer rekordin botëror për njohjen e ngjyrave në kohë të shpejtë. Ai ka arritur që për kohë rekord t’i njoh 10 ngjyra.
Xiaogui, që i përket Qing Feng, ka kapur topat me ngjyra dhe i ka futur ato në shporta të vogla me ngjyrat përkatëse për 33.5 sekonda, duke fituar rekordin botëror për njohjen më të shpejtë të ngjyrave nga një papagall.
Ai bëri një gabim gjatë vendosjes së topave, por e korrigjoi shumë shpejt.
Feng e ka adoptuar papagallin kur ishte bebe në vitin 2020, duke thënë se ka kohë që ai kishte shprehur dashurinë për të luajtur me ngjyra, për çka e ka shtyrë atë që ta trajnojë në mënyrë.
Në tetorin e vitit 1989, një vajzë katërvjeçare u zgjua natën nga një telefonatë dhe një britmë. Ajo doli zbathur në korridorin e ftohtë dhe dëgjoi nënën e saj të thoshte me zë të thyer: “Ai vdiq në një aksident me makinë!”.
Vajza nuk mund të thoshte asgjë, vetëm kujtonte përqafimin e fundit me babanë para se ai të nisej me avion. Në atë çast, e kishte ndjerë se nuk do ta shihte më kurrë gjallë.
Kjo është një nga historitë që njerëzit tregojnë për paranjohjen (gut feeling), aftësinë për të ndier apo “parë” diçka para se të ndodhë.
Shkencëtarja Julia Mossbridge ka mbledhur me dhjetëra rrëfime të tilla, por edhe ajo që në fëmijëri ka pasur ëndrra që janë bërë realitet, nisi të mbante një ditar ëndrrash dhe zbuloi se disa prej tyre ishin parashikime të sakta.
Mossbridge beson se këto përvoja tregojnë se koha nuk është aq lineare sa na duket.
“Nuk është e vështirë të kuptosh paranjohjen,” tha ajo. “Është vetëm e vështirë të besosh nëse nuk e ke përjetuar vetë. Shkencëtarët ende nuk e kuptojnë si funksionon koha. Ne kemi frikë nga e panjohura, nga ideja që realiteti mund të mos jetë ashtu siç e shohim.”
Psikologë e neuroshkencëtarë përpiqen ta shpjegojnë fenomenin, që në gjuhën shkencore quhet perceptim jashtëshqisor. Është ndjenjë e brendshme, e fortë, që diçka do të ndodhë. Në kultura të lashta, shamanët e mistikët e përdornin si mjet për të kuptuar motin apo për të zbuluar rreziqet që vinin. Psikologu Dean Radin shpjegon se ndërgjegjja kapë informacion edhe jashtë rrjedhës së zakonshme të kohës.
Ai ka dekada që studion këtë fushë e thotë: “Në mekanikën kuantike, koha sillet ndryshe nga sa e përjetojmë ne çdo ditë. Mund të ketë diçka në ndërgjegjen tonë që është në gjendje të marrë informacione nga e shkuara ose nga e ardhmja.”
Radin bëri eksperiment interesant. Vullnetarët lidhen me aparate që masnin aktivitetin e trurit, në ekran shfaqeshin imazhe të rastësishme, pozitive (si lindje dielli), negative (si aksidente). Rezultatet treguan se truri i njerëzve “e ndiente” imazhin negativ, para se ta shihte.
Ky eksperiment është përsëritur e ka dhënë të njëjtat rezultate. Më 1995, CIA publikoi dokumente që e mbështesnin këtë fenomen.
Shkencëtarët mendojnë se kjo lidhet me ndërlidhjen kuantike, proces misterioz ku grimcat lidhen mes tyre dhe ndajnë informacion, edhe nëse ndodhen larg në hapësirë apo në kohë.
“Ndoshta truri lidhet me versionin e vet në të ardhmen,” thotë Radin. “Prandaj ndiejmë kujtime për gjëra që nuk kanë ndodhur ende.”
Një shpjegim i tillë do të sqaronte edhe fenomenin e déjà vu, atë ndjenjën e çuditshme se një moment e kemi përjetuar më parë.
Sipas Mossbridge dhe Radin, edhe pse mekanizmi i saktë nuk dihet ende, statistikat tregojnë qartë se paranjohja është reale.