

Kulturë
Gladiatorët: Colosseumi si paraardhës i Reality TV?
Published
11 months agoon
By
EAd SulMe lansimin e shumëpritur të vazhdimit të filmit Gladiator II, një nga filmat më të pritur të vitit, pyetja që ngrihet është: A mund të gjejmë paralele mes traditës antike të gladiatorëve romakë dhe reality show-ve moderne?
Ridley Scott, regjisori i dy filmave, po ashtu është një figurë ikonë, me një histori të pasur që përfshin hitet legjendare si Alien (1979), Blade Runner (1982) dhe më së fundmi Napoleon (2023). Pavarësisht periudhës që ka kaluar, luftërat e gladiatorëve vazhdojnë të jenë një temë e paharruar dhe e përsëritur, dhe, po të hedhim një sy më të thellë, mund të zbulojmë disa paralelja interesante me shfaqjet moderne të reality-t.
Një popull ka nevojë për “buka dhe cirk”
Shprehja “bukë dhe cirku”, e atribuueshme poetit romak Juvenal, flet për mënyrën se si perandorët romakë arritën të mbajnë popullin të kënaqur dhe të kontrolluar, duke u ofruar atyre ushqim dhe argëtim. Juvenal, megjithatë, e përdorte këtë shprehje për të kritikuar popullin romak, i cili, sipas tij, ishte shumë i preokupuar me kënaqësitë e sipërfaqshme dhe më pak i interesuar për punët politike.
Siç thotë historiania dhe eksperti për gladiatorët, Alexander Mariotti, luftërat e gladiatorëve ishin “mjeti më i fuqishëm politik i kohës”. Perandori Vespasian, që urdhëroi ndërtimin e Colosseumit, erdhi në pushtet në një periudhë të trazuar pas një lufte civile dhe kaosit të brendshëm. Vespasiani, një njeri i popullit, e kuptoi se për të siguruar mbështetje, kishte nevojë për diçka më shumë se sa vetëm shpërndarjen e bukës: ai i ofroi popullit “cirkun”, një spektakël të jashtëzakonshëm që do t’i mbante të angazhuar dhe të kënaqur.
Reality TV — “cirkët” modern?
Olivia Stowell, një kërkuese doktorature në Universitetin e Miçiganit, e cila ka studiuar historinë e reality TV, sheh një lidhje mes luftërave të gladiatorëve dhe shfaqjeve moderne si Survivor. Në të dyja formatet, individë të ndryshëm garojnë për kënaqësinë e audiencës, dhe kjo garë shpesh është e lidhur me mundësinë për t’u bërë të famshëm dhe të pasur.
Stowell shton me humor se, ndonëse Candid Camera, një shfaqje komike që ka filluar në vitin 1948, shpesh identifikohet si shfaqja e parë e reality TV, ajo do të duhej ta fillonte historinë e saj “me Colosseumin!” Një dallim i qartë mes gladiatorëve dhe pjesëmarrësve të reality show-ve është se në Romën antike, gladiatorët shpesh nuk kishin mundësi zgjedhjeje: shumica ishin skllevër ose të burgosur të detyruar të luftonin në arenë. Megjithatë, siç tregon Mariotti, me kalimin e kohës, gjithnjë e më shumë njerëz u regjistruan në “shkollat e gladiatorëve”, duke shpresuar të bëheshin profesionistë të adhuruar dhe të pasur.
Një llotari për pasuri dhe lavdi
Pjesëmarrësit në luftërat e gladiatorëve ishin të vetëdijshëm për rrezikun e vdekjes, por gjithashtu dinin se kishin mundësinë për t’u pasuruar dhe për t’u bërë të famshëm. “Ishte një mundësi për të arritur famë dhe pasuri të shpejtë”, thotë Mariotti. “Ishte si të bëhesh një atlet i preferuar i kohës, një njeri i dëshiruar nga të gjithë.” Po ashtu, pjesëmarrësit në reality show janë të ndërgjegjshëm se do të sakrifikojnë disa aspekte të jetës së tyre, si privatësinë dhe dinjitetin, për mundësinë për t’u bërë të njohur dhe përfitues.
Prodhuesit — perandorët e modernë?
Në një analogji më të thellë, mund të pyesim: kush është “perandori” i shekullit XXI? “Unë mendoj se është ne – krijuesit e shfaqjeve”, thotë Sagar More, një producent dhe regjisori i shfaqjes më të gjatë të reality TV në Indi, Roadies. Ai tregon se si shfaqjet moderne janë gjithnjë e më shumë të projektuar për të krijuar drama të pasura, me elemente si privimi i gjumit dhe ofrimi i alkoolit, të cilat krijojnë kushte për të nxjerrë reaksione dramatike nga pjesëmarrësit.
Siç thotë More, editores i ndodhin “më shumë orë të incizuara materiale që mund të redaktohen për të formuar një histori. Ky është një pushtet i madh, i cili mund të ndryshojë drejtimin e një historie.”
Fitimi i pëlqimit të publikut
Në periudhën romake, perandori kishte fuqinë direkte për të vendosur fatin e gladiatorëve. Në shumë raste, ai kërkonte që audienca të shprehte mendimin e saj: a duhej të tregoheshin të mëshirshëm, apo të vdisnin? Sot, ndonëse reality TV nuk është kaq ekstrem, ajo është shpesh objekt kritikash për kushtet e keqija të punës, promovimin e standarteve të pasigurta të bukurisë dhe manipulimin e audiencës.
Një çështje që është bërë gjithnjë e më e dukshme është shëndeti mendor. Pjesëmarrësit në shumë shfaqje kanë folur për ankthin dhe depresionin që përjetojnë gjatë dhe pas xhirimeve, çka i ka shtyrë disa shfaqje të ofrojnë mbështetje psikologjike, por kjo nuk është gjithmonë e mjaftueshme.
Nga Colosseumi te Hollywood-i
Luftërat e gladiatorëve u ndaluan fillimisht në fillim të shekullit të 5-të, por ende vazhdojnë të magjepsin masat, sidomos përmes filmave si Gladiator. Filmi i parë, i cili arriti të fitonte më shumë se 450 milionë dollarë në botë, është një testament i vazhdimësisë së këtij mitologjie, që ende tërheq shikuesit. Vazhdimi i filmit pritet të ketë një sukses të ngjashëm, duke na kujtuar se, edhe në kohët moderne, spektakli i gladiatorëve mbetet një formë e pashtershme argëtimi, duke e lidhur të kaluarën dhe të tashmen në një lidhje të fuqishme kulturore./DW/d.e.
Kulturë
Shkrimtarët nga Kosova nderohen në Takimin Ndërkombëtar “Seneka” në Bari
Published
1 hour agoon
October 8, 2025By
UBT News
Në Bari të Italisë, ditë më parë u zhvillua Takimi i nëntë ndërkombëtar “Seneka”, organizuar nga Akademia e Arteve Filozofike të Barit.
Në një program të veçantë prezantimi të pjesëmarrësve, me ftesë të Akademisë ishin të pranishëm edhe shkrimtarët kosovarë, Ibrahim Kadriu dhe Mehdi Krasniqi.
Pas vlerësimit nga komisioni ndërkombëtar, shkrimtari Ibrahim Kadriu u nderua me çmimin “Vula e Akademisë”, me titullin “Anëtar nderi i Akademisë” dhe me medaljen “Seneka” për arritjet e tij në fushën e letërsisë – çmimi më i lartë i këtij manifestimi, i cili u zhvillua në kështjellën “Norman-Shuar”.
Në këtë eveniment, nga Kosova mori pjesë edhe poeti Mehdi Krasniqi, i cili u vlerësua me çmimin “Ambasador i Kosovës”, me titullin “Anëtar nderi i Akademisë” dhe me medaljen “Seneka”. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Sonte jepet premiera e shfaqjes ‘Sytë e Ujkut’
Published
8 hours agoon
October 8, 2025By
UBT News
Shfaqja “Sytë e ujkut”, me tekst të Doruntina Bashës dhe regji të Kushtrim Koliqit, do të vijë për herë të parë para publikut më 8 tetor.
Premiera do të zhvillohet vetëm me ftesa, ndërsa reprizat e para do të mbahen më 9, 10 dhe 11 tetor, të hapura për publikun, por me rezervim paraprak të ulëseve.
Shfaqja do të interpretohet në Barabar Centre, duke filluar nga ora 20:00.
Në skenë do të ngjiten aktorët Irena Aliu, Edona Reshitaj, Armend Smajli dhe Albina Krasniqi, të cilët do të sjellin personazhet e tyre në këtë produksion të ri teatror. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Tirana vallëzon në sheshin ‘Skënderbej’, performancë nga International Dance Festival
Published
9 hours agoon
October 8, 2025By
UBT News
Festivali Ndërkombëtar i Dancit në Tiranë ka zbuluar për artdashësit vendndodhjet e aktiviteteve të tij artistike, që do të zhvillohen nga data 9 deri më 25 tetor.
Ky është edicioni i katërt, këtë vit vjen nën drejtimin e një prej emrave më të njohur shqiptarë në skenën ndërkombëtare, Angelin Preljocaj.
Gjatë tre javëve të festivalit, publiku do të ketë mundësinë të ndjekë krijimet më të reja të mbi 13 koreografëve e kompanive ndërkombëtare.
Programi çelet me katër performanca publike në hapësira të ndryshme të qytetit dhe pesë shfaqje në skenat e Teatrit Metropol dhe Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit. Më 9 tetor, festivalin e hapin dy performanca të hapura për publikun, njëra në Qendrën Komunitare “Të qëndrojmë së bashku” dhe tjetra në sheshin Skënderbej, në orët e pasdites.
Më 10 tetor, performancat zhvendosen tek Pazari i Ri, ndërsa më 11 tetor, Teatri Metropol do të presë tre shfaqje paradite. Në mbrëmje, artistët do të ngjiten në skenë me veprën “Puls” nga Jiri Kylian, Robert North dhe Edi Blloshmi, e cila do të reprizohet edhe natën pasuese.
Ky edicion do të zhvillohet në 11 skena të ndryshme, duke ofruar 15 premiera, 9 aktivitete publike falas dhe masterclass-e që e lidhin festivalin me gjithë qytetin.
Ky aktivitet realizohet me mbështetjen e Bashkimit Evropian përmes programit EU4Culture, duke sjellë në Tiranë emra të njohur të kërcimit bashkëkohor përkrah një brezi të ri koreografësh, në një dialog të pasur mes gjuhëve të ndryshme artistike. /A.Z/UBT News/
Lifestyle
Ngjyra e flokëve që freskon fytyrën dhe nxjerr tiparet në pah
Published
1 day agoon
October 7, 2025By
UBT News
Ngjyra e duhur e flokëve bën mrekulli për pamjen, ajo mund të freskojë fytyrën, të theksojë tiparet e t’ju bëjë të dukeni më të rinj.
Nga ana tjetër, një ngjyrë që nuk i përshtatet tonit të lëkurës mund t’ju lodhë pamjen ose t’ju japë një efekt më të vjetër.
Prandaj, zgjedhja e ngjyrës ideale nuk është thjesht ndjekje trendesh, por gjetja e nuancës që harmonizohet me koloritin tuaj natyral.
Si të dini cila ngjyrë ju shkon më mirë?
Një mënyrë e thjeshtë për të identifikuar tonin e lëkurës është të shikoni venat në kyçin e dorës: Nëse venat duken blu ose vjollcë → keni nën-ton të ftohtë. Nëse venat duken jeshile → nën-toni juaj është i ngrohtë. Nëse shihni një përzierje → keni ton neutral.
Për tonet e ngrohta të lëkurës, nuancat me shkëlqim të artë, bakri, çokollatë e ngrohtë, blu e artë ose ngjyrë mjalti duken më bukur.
Për tonet e ftohta, më të përshtatshme janë ngjyrat e hirit, blu e ftohtë, kafe hiri ose kafe e errët pa reflektime të kuqërremta.
Nëse nuk jeni të sigurt, shikoni se cila prej bizhuterive ju shkon më shumë. Argjendi i përshtatet tonit të ftohtë, ndërsa ari duket më bukur tek tonet e ngrohta.
Flokë blu apo kafe – çfarë të zgjidhni?
Ngjyrat blu mund të freskojnë fytyrën dhe t’i japin një pamje më të lehtë, ndërsa nuancat kafe duken elegante, sofistikuese dhe natyrale.
Flokët me nuanca të kuqërremta ose bionde të ngrohta i shkojnë mirë personave me sy të hapur dhe ton të ngrohtë lëkure.
Nuancat e errëta blu ose hiri i përshtaten personave me ton të ftohtë lëkure.
Tonet kafe janë falënderuese: kafe e artë ose çokollatë për tonet e ngrohta dhe espresso ose kafe e errët për tonet më rozë ose porcelani.
A na shkon ngjyra e flokëve që kishim si fëmijë?
Shumë shpesh po. Ngjyra natyrale në fëmijëri harmonizohet me tonin e lëkurës e ngjyrën e syve. Edhe pse flokët ndryshojnë me moshën, nuanca origjinale është pika më e mirë për të zgjedhur ngjyrën e re.
Nëse doni të dukeni natyrale dhe të freskët, rikthimi tek ngjyra e fëmijërisë mund të jetë zgjidhja ideale.
Këshilla për zgjedhjen e nuancës ideale
Zgjidhni një ngjyrë që nuk ndryshon më shumë se 2-3 nivele nga ajo natyrale, për të ruajtur harmoninë në fytyrë. Nëse doni një ndryshim, provoni teknika si balayage ose babylights, që japin dimension pa ndryshuar shumë ngjyrën.
Gjëja më e rëndësishme: ngjyra e flokëve duhet të nxjerrë në pah personalitetin dhe bukurinë tuaj natyrale, jo të ndjekë vetëm një trend. /A.Z/UBT News/

Pse zemra nuk preket nga kanceri?

Shkrimtarët nga Kosova nderohen në Takimin Ndërkombëtar “Seneka” në Bari

“Wayward” mbërrin në Netflix, seriali misterioz që po ndan kritikët dhe shikuesit

Tharja e syrit, shkaqet, simptomat dhe kurat natyrale

Kushtetuesja publikon aktgjykimin e plotë

Në pritje të aktgjykimit të plotë, Ambasada gjermane bën thirrje për zbatimin e vendimeve Kushtetueses

Gërvalla merr pjesë në Takimin e Ministrave të Jashtëm në kuadër të Procesit të Berlinit

DB12 S i ri nga Aston Martin, performancë maksimale dhe dizajn unik

Tetë vjet më parë i’a dhuroi veshkën, Selena Gomez nuk e ftoi shoqen në dasmë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi1 month ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën