

Kulturë
Gavril Dara, zëri i paqes për arbëreshët!
Published
6 months agoon
By
EAd SulQendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët, e cila ruan dhe promovon thesaret e kulturës arbëreshe, nderoi sot me respekt e përulësi, në 139-vjetorin e ndarjes nga jeta, një nga personalitetet më të shquara të penës dhe mendjes arbëreshe, poetin dhe intelektualin e shquar, Gavril Dara (i riu).
Gavril Dara lindi më 8 janar 1826, në Palac Adriano të Sicilisë, një fshat i njohur i popullatës arbëreshe që ka ruajtur, për shekuj me radhë, gjuhën, traditat dhe identitetin e tij të veçantë. Prejardhja e tij nga një familje e shquar arbëreshe e orientoi që herët në rrugën e kulturës dhe dijes. Qysh në moshë të re, Gavrili tregoi pasion të jashtëzakonshëm për dijen dhe letërsinë, çka e çoi më pas në Seminaret Arbëreshe të Palermos, ku mori mësimet e para. Edhe pse kishte zgjedhur një drejtim juridik, me kalimin e kohës ai do të bënte një emër të madh në letërsi dhe në fushat e tjera të dijes.
Në vitin 1858, Gavril Dara botoi fletoren letrare “Përtëritja e jetës” (Palingenesi), një projekt ambicioz që synonte ringjalljen e frymës kulturore dhe artistike të arbëreshëve, të cilët ishin në një periudhë të vështirë, përballë sfidave të asimilimit dhe humbjes së identitetit kombëtar. Më vonë, në vitet 1871-1874, ai drejtoi gazetën “La Riforma”, që u botua në Romë, duke u shndërruar në një instrument të fuqishëm për përhapjen e ideve të lirisë, progresit dhe të drejtat e popullit arbëresh. Gazeta kishte si qëllim gjithashtu forcimin e lidhjeve mes diasporës arbëreshe dhe atdheut të tyre, Shqipërisë, duke u bërë një platformë për diskutime intelektuale dhe kulturore.
Një nga veprat më të rëndësishme të Gavril Dara ishte poezia e tij monumentale, “Ana Maria”, një poezi e mbushur me 1300 vargje, që shpalos pasionin e tij të thellë për lirikën dhe artin poetik. Ky ishte një krijim i fuqishëm që i dhanë letërsisë arbëreshe një dimension të ri, duke theksuar lidhjen e thellë me folklorin dhe traditat e tij, të cilat ishin pasuri të paçmuara për kulturën kombëtare. Pasioni i tij për folklorin shprehej jo vetëm në poezinë e tij, por edhe në interesimin për të regjistruar dhe ruajtur trashëgiminë gojore, duke e konsideruar atë si një aset të vyer për identitetin kulturor arbëresh.
Në vitin 1906, u botua një nga veprat më të rëndësishme të Gavril Dara, “Kënga e sprapsme e Balës”, një krijim i lashtë dhe një shembull i shkëlqyer i përpjekjes së tij për të ruajtur dhe përçuar mesazhet e traditës dhe kulturës arbëreshe nëpërmjet artit poetik. Ky dorëshkrim, që pasqyron historinë dhe legjendën e Balës, një figurë mitologjike arbëreshe, është një vepër që e bën Gavril Darën të njëjtë me një koleksionist të kujtimeve dhe historive të popullit të tij, duke i ruajtur ato për brezat që do të vinin pas.
Përveç poetikës, Gavril Dara ishte gjithashtu një studiues i thellë i gjuhësisë, filozofisë dhe arkeologjisë. Ai u përpoq të ndihmonte në zhvillimin e një shkence që do të ndihmonte në zbërthimin e elementeve themelore të kulturës arbëreshe dhe shqiptare. Kjo lidhje me dijen dhe kërkimin e thelluar për të kuptuar rrënjët e kulturës së tij ishte një shembull i shkëlqyer i intelektualit që e konsideronte kulturën si mjet të fuqishëm për ruajtjen e identitetit dhe lirisë së kombit.
Pas një jete të pasur me punë e pasion, Gavril Dara u nda nga jeta më 1885 në Girgeti, një vend që ai e kishte bërë strehë të mendimeve dhe punës së tij intelektuale. I përmendur për pasionin e tij të pashuar për kulturën, shkencën dhe letërsinë, Gavril Dara (i riu) është sot një ndër figurat më të rëndësishme të kulturës arbëreshe, një poet që jo vetëm që shkroi vargje të paharruara, por edhe që kontribuoi në ndriçimin e rrugës së ruajtjes dhe zhvillimit të trashëgimisë kulturore arbëreshe.
Në 139-vjetorin e ndarjes së tij nga jeta, kujtimi për poetin dhe intelektualin Gavril Dara (i riu) është një testament për sakrificat e atyre që, nëpërmjet artit dhe dijes, ruajtën shpirtin dhe historinë e një kombi të pasur me tradita dhe vlera të pashlyera./UBTNews/
Magazinë
Përfaqësuesi i Lady Gaga-s flet pas arrestimeve në Rio
Published
10 hours agoon
May 5, 2025
Dy persona janë arrestuar në Rio de Janeiro në lidhje me një kërcënim të dyshuar me bombë në koncertin madhështor të Lady Gaga-s, që u mbajt të shtunën, më 3 maj, në plazhin Copacabana, raportojnë mediat ndërkombëtare.
Sipas “The Guardian”, një burrë dhe një adoleshent u ndaluan pak orë para koncertit të falas, nën dyshimin se po planifikonin një sulm me lëndë shpërthyese kundër komunitetit LGBTQ+ në Brazil.
Në një konferencë për shtyp më 4 maj, Policia Civile e Rio-s sqaroi se të arrestuarit po punonin së bashku për të rekrutuar njerëz në koncert me qëllim sulme të koordinuara me bomba artizanale, duke përdorur kokteje Molotov. Sipas autoriteteve, sulmet synonin drejtpërdrejt publikun LGBTQIA+.
Personi i dyshuar si organizator është arrestuar për mbajtje të paligjshme armësh, ndërsa adoleshenti për posedim të materialeve pornografike me të mitur, pas një bastisjeje në 15 lokacione të ndryshme.
Një koncert historik që përfundoi me sukses, por që prapa skenave fshihte një skenar të rrezikshëm – i parandaluar në kohë nga inteligjenca braziliane.
Lifestyle
Kafe e ftohtë apo e nxehtë, cila është më e shëndetshme dhe pse?
Published
12 hours agoon
May 5, 2025
Pirja e kafesë është bërë pjesë e pandashme e përditshmërisë për miliona njerëz, një zakon që nuk ofron vetëm energji, por edhe përfitime të shumta për shëndetin dhe mirëqenien mendore
Kafeja nxit ndjenjat e mirësisë, miqësisë e lumturisë, duke përmirësuar disponimin tuaj. Por përtej aspektit emocional, është një burim i pasur i vitaminave B dhe K, riboflavinës, si dhe përmban rreth një mijë përbërës bimore bioaktivë, shumë prej të cilëve kanë efekte antiinflamatore dhe mbrojtëse për organizmin.
Antioksidantët dhe dallimet mes kafesë së nxehtë dhe të ftohtë
Një studim i publikuar në Scientific Reports zbuloi se kafeja e nxehtë përmban më shumë antioksidantë krahasuar me atë të ftohtën, që e bën më efektive në luftën kundër radikaleve të lira dhe plakjes qelizore. Antioksidantët janë përbërës të rëndësishëm që kontribuojnë në mbrojtjen e zemrës, forcimin e sistemit imunitar dhe përmirësimin e funksioneve kognitive. Kafeja e ftohtë, ka aciditet më të ulët dhe një shije më të butë, duke e bërë të përshtatshme për ata që vuajnë nga ndjeshmëri në stomak ose refluks gastrik.
Pavarësisht temperaturës, vlera e pH-së së të dyja formave është e ngjashme, duke luhatur nga 4.85 në 5.13, por përthithja dhe reagimi i trupit ndryshojnë.
Cilën të zgjedhim? Varet nga trupi, preferenca dhe koha e ditës
▪ Për më shumë përfitime shëndetësore dhe antioksidantë: zgjidhni kafenë e nxehtë.
▪ Për ata me stomak të ndjeshëm ose që duan një alternativë më të butë gjatë ditës së nxehtë: kafe e ftohtë është më e lehtë për tretje.
▪ Në mëngjes, një kafe e nxehtë mund të nxisë qarkullimin dhe të zgjojë sistemin nervor.
▪ Në pasdite, kafeja e ftohtë mund të jetë më freskuese dhe më e lehtë për trupin.
Në fund të ditës, të dyja llojet ofrojnë përfitime të vlefshme, dhe zgjedhja më e mirë është ajo që i përshtatet trupit e mënyrës suaj të jetesës.
Çelësi është gjithmonë: konsumi i moderuar.
Magazinë
Mbi 2 milionë njerëz në koncertin e Lady Gagas në Brazil
Published
13 hours agoon
May 5, 2025
Më shumë se dy milionë njerëz kanë ndjekur një koncert falas të Lady Gagas në plazhin Copacabana në Rio de Janeiro, sipas zyrtarëve të qytetit.
Koncerti më i madh i yllit të popit është paguar nga qyteti, në një përpjekje për të rigjallëruar ekonominë e Rios, raporton BBC.
Ata presin që kjo mund të sjellë 100 milionë dollarë të ardhura për ekonominë lokale. Performanca e së shtunës ishte pjesë e një turneu promovues për albumin e tetë të Lady Gagas, “Mayhem”, këngët e të cilit përfshijnë Abracadabra dhe Die With a Smile. Ajo performoi për herë të fundit në Brazil më 2012.
Disa fansa, të njohur si “Përbindëshat e vegjël” të Gaga-s, kishin nisur të mblidheshin në radhë herët në mëngjes për të hyrë në plazh.
Një operacion masiv sigurie ishte caktuar në vend, me 5,000 oficerë policie në detyrë, teksa të pranishmit duhej të kalonin përmes detektorëve metalikë. Autoritetet përdorën gjithashtu dronë dhe kamera për njohjen e fytyrës, për të ndihmuar policinë e ngjarjes.
Lady Gaga nuk është personi i parë që ka mbajtur një koncert falas në Brazil. Madonna ka mbajtur po ashtu një koncert në plazhin e Copacabana në maj të vitit 2024, i cili u pagua gjithashtu nga qyteti.
“Ju keni pritur për mua, keni pritur për më shumë se 10 vjet”, ka thënë Lady Gaga e emocionuar para turmave ndërsa ajo shpalosi një flamur brazilian.
“Brazil, unë jam gati. Do të jap gjithçka”, është shprehur ajo më pas.
Mijëra kënduan hitet më të njohura, Alejandro, Poker Face dhe Abracadabra, duke krijuar atmosferë elektrike. Fansar udhëtuan nga i gjithë vendi për të parë performancën madhështore.
Kulturë
Festivali i parë Mesdhetar i Filmit, aktorë e regjisorë nga bota “zbresin” në Tiranë
Published
3 days agoon
May 2, 2025By
UBTnews
Tirana, ka hapur dyert për edicionin e parë të Festivalit Mesdhetar të Filmit (TMFF), një ngjarje kulturore që ka bashkuar filma, aktorë, regjisorë dhe producentë nga e gjithë bota, për të ndarë me publikun shqiptar disa nga historitë më emocionuese dhe reflektuese të Mesdheut.
Nga një total prej 3030 filmash të aplikuar, festivali ka përzgjedhur prodhime që trajtojnë tema të thella dhe aktuale si emigracioni, pabarazitë sociale dhe marrëdhëniet mes qytetarëve dhe shtetit.
Këto filma prekin tema universale që flasin për përpjekjet njerëzore për një të ardhme më të drejtë dhe më të mirë, duke sjellë në ekran histori që ngjallin ndjenja dhe ndihmojnë për të kuptuar më mirë sfidat e kohës.
“Me një grup djemsh dhe vajzash të reja jemi munduar që në këtë festival të sjellim artistë, aktorë, regjisorë e producentë shumë të mirë nga Mesdheu. Në vitin 2025, Tirana është shpallur kryqyteti mesdhetar i artit dhe kulturës. Në këtë epokë të re, Tirana merr rolin kryesor të kryeqytetit të filmit mesdhetar. Le të jetë ky festival pikëtakimi i ideve, projekteve, ëndrrave”., – thotë Ledion Zoi drejtor i festivalit.
Festivali, do të vijojë deri më 4 maj, duke ofruar një program të pasur me shfaqje filmash, por edhe me Workshop-e dhe diskutime të vlefshme me profesionistë të njohur të industrisë së filmit.
I ftuar nderi i këtij edicioni është aktori i mirënjohur Arben Bajraktari, ndërsa juria e kryesuar nga regjisori dhe producenti Eno Milkani do të vlerësojë artistët pjesëmarrës me pesë çmime.

Skype po mbyllet, çfarë ndodh me llogarinë dhe të dhënat e tua?

Ndikimi negativ i kafesë tek njerëzit me migrenë

Apple prezanton emoji të rinj me iOS 18.4

Izraeli synon ta sundojë tërë Rripin e Gazës për kohë të papërcaktuar, sipas zyrtarëve

Kurti fton LDK-në për koalicion me LVV-në

BE synon ndalimin e plotë të gazit rus deri në fund të 2027

Njerëzit e zgjuar zgjedhin vetminë për një arsye shumë interesante

Përfaqësuesi i Lady Gaga-s flet pas arrestimeve në Rio

Çka e shkakton pneunominë?
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet3 weeks ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT1 week ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim