

Kulturë
Gavril Dara, zëri i paqes për arbëreshët!
Published
4 months agoon
By
UBT NEWSQendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët, e cila ruan dhe promovon thesaret e kulturës arbëreshe, nderoi sot me respekt e përulësi, në 139-vjetorin e ndarjes nga jeta, një nga personalitetet më të shquara të penës dhe mendjes arbëreshe, poetin dhe intelektualin e shquar, Gavril Dara (i riu).
Gavril Dara lindi më 8 janar 1826, në Palac Adriano të Sicilisë, një fshat i njohur i popullatës arbëreshe që ka ruajtur, për shekuj me radhë, gjuhën, traditat dhe identitetin e tij të veçantë. Prejardhja e tij nga një familje e shquar arbëreshe e orientoi që herët në rrugën e kulturës dhe dijes. Qysh në moshë të re, Gavrili tregoi pasion të jashtëzakonshëm për dijen dhe letërsinë, çka e çoi më pas në Seminaret Arbëreshe të Palermos, ku mori mësimet e para. Edhe pse kishte zgjedhur një drejtim juridik, me kalimin e kohës ai do të bënte një emër të madh në letërsi dhe në fushat e tjera të dijes.
Në vitin 1858, Gavril Dara botoi fletoren letrare “Përtëritja e jetës” (Palingenesi), një projekt ambicioz që synonte ringjalljen e frymës kulturore dhe artistike të arbëreshëve, të cilët ishin në një periudhë të vështirë, përballë sfidave të asimilimit dhe humbjes së identitetit kombëtar. Më vonë, në vitet 1871-1874, ai drejtoi gazetën “La Riforma”, që u botua në Romë, duke u shndërruar në një instrument të fuqishëm për përhapjen e ideve të lirisë, progresit dhe të drejtat e popullit arbëresh. Gazeta kishte si qëllim gjithashtu forcimin e lidhjeve mes diasporës arbëreshe dhe atdheut të tyre, Shqipërisë, duke u bërë një platformë për diskutime intelektuale dhe kulturore.
Një nga veprat më të rëndësishme të Gavril Dara ishte poezia e tij monumentale, “Ana Maria”, një poezi e mbushur me 1300 vargje, që shpalos pasionin e tij të thellë për lirikën dhe artin poetik. Ky ishte një krijim i fuqishëm që i dhanë letërsisë arbëreshe një dimension të ri, duke theksuar lidhjen e thellë me folklorin dhe traditat e tij, të cilat ishin pasuri të paçmuara për kulturën kombëtare. Pasioni i tij për folklorin shprehej jo vetëm në poezinë e tij, por edhe në interesimin për të regjistruar dhe ruajtur trashëgiminë gojore, duke e konsideruar atë si një aset të vyer për identitetin kulturor arbëresh.
Në vitin 1906, u botua një nga veprat më të rëndësishme të Gavril Dara, “Kënga e sprapsme e Balës”, një krijim i lashtë dhe një shembull i shkëlqyer i përpjekjes së tij për të ruajtur dhe përçuar mesazhet e traditës dhe kulturës arbëreshe nëpërmjet artit poetik. Ky dorëshkrim, që pasqyron historinë dhe legjendën e Balës, një figurë mitologjike arbëreshe, është një vepër që e bën Gavril Darën të njëjtë me një koleksionist të kujtimeve dhe historive të popullit të tij, duke i ruajtur ato për brezat që do të vinin pas.
Përveç poetikës, Gavril Dara ishte gjithashtu një studiues i thellë i gjuhësisë, filozofisë dhe arkeologjisë. Ai u përpoq të ndihmonte në zhvillimin e një shkence që do të ndihmonte në zbërthimin e elementeve themelore të kulturës arbëreshe dhe shqiptare. Kjo lidhje me dijen dhe kërkimin e thelluar për të kuptuar rrënjët e kulturës së tij ishte një shembull i shkëlqyer i intelektualit që e konsideronte kulturën si mjet të fuqishëm për ruajtjen e identitetit dhe lirisë së kombit.
Pas një jete të pasur me punë e pasion, Gavril Dara u nda nga jeta më 1885 në Girgeti, një vend që ai e kishte bërë strehë të mendimeve dhe punës së tij intelektuale. I përmendur për pasionin e tij të pashuar për kulturën, shkencën dhe letërsinë, Gavril Dara (i riu) është sot një ndër figurat më të rëndësishme të kulturës arbëreshe, një poet që jo vetëm që shkroi vargje të paharruara, por edhe që kontribuoi në ndriçimin e rrugës së ruajtjes dhe zhvillimit të trashëgimisë kulturore arbëreshe.
Në 139-vjetorin e ndarjes së tij nga jeta, kujtimi për poetin dhe intelektualin Gavril Dara (i riu) është një testament për sakrificat e atyre që, nëpërmjet artit dhe dijes, ruajtën shpirtin dhe historinë e një kombi të pasur me tradita dhe vlera të pashlyera./UBTNews/
Magazinë
Simbolet e fshehura në serialin “Adolescence” – Çfarë fshihet pas detajeve të vogla?
Published
10 hours agoon
March 27, 2025
Seriali i Netflix “Adolescence” ka pushtuar ekranet dhe po cilësohet si një nga më të mirët e dekadës së fundit. Por, përtej ngjarjes dramatike, detajet e fshehura në skena të caktuara kanë një kuptim më të thellë.
Psikologia britanike Sheila Redfern, ka shpjeguar se si elemente të vogla – nga një sandviç me turshi deri te pozicioni i karriges, mund të jenë çelësi për të kuptuar të vërtetën rreth protagonistit Jamie Miller, i akuzuar për vrasjen e shoqes së tij të klasës.
Çfarë simbolizojnë detajet në serial?
•Sanduiçi me djathë dhe turshi – Në episodin e tretë, psikologia Briony Ariston i ndan Jamie-t një sandviç me turshi, ndonëse dihet që nuk i pëlqen. Ky veprim shihet si një provokim i qëllimshëm për të testuar reagimin e tij.
•Çokollata e nxehtë – Në një tjetër moment, Briony i ofron Jamie-t çokollatë të nxehtë gjatë një takimi në qendrën e paraburgimit. Kjo teknikë përdoret shpesh nga psikologët për të krijuar një ambient më të ngrohtë dhe për ta bërë pacientin të ndihet i sigurt.
•Veshja e psikologes – Këmisha dhe pantallonat blu të Brionit janë zgjedhur me kujdes, pasi psikologët i kushtojnë vëmendje mënyrës së veshjes për të krijuar atmosferë sa më neutrale dhe të besueshme gjatë intervistave.
•Pozicioni i karriges – Gjatë seancës, Briony afrohet gradualisht më pranë Jamie-t, një teknikë e mirëmenduar që përdoret për të nxitur hapjen emocionale të një personi, veçanërisht tek fëmijët.
Këto detaje të vogla, por domethënëse, e bëjnë “Adolescence” serial edhe më intrigues, duke e kthyer çdo skenë në një pjesë të një puzzle psikologjik që të fton të kërkosh të vërtetën pas çdo veprimi.
Magazinë
Publikohet trailer-i i “Rust”, filmit ku u vra kinematografja Halyna Hutchins
Published
11 hours agoon
March 27, 2025
Pas më shumë se tre vitesh nga tragjedia në xhirime, filmi i shumëpërfolur “Rust” më në fund do të dalë në treg.
Traileri i parë i projektit u publikua së fundmi nga revista People, e cila konfirmoi se filmi do të shfaqet në kinema të zgjedhura dhe në platforma dixhitale më 2 maj.
I vendosur në vitet 1880, “Rust” ndjek historinë e një djali jetim (Patrick Scott McDermott) që dënohet me vdekje pasi vret aksidentalisht një fermer. Gjyshi i tij, Harland Rust, i luajtur nga Alec Baldwin, e ndihmon të arratiset nga burgu dhe e çon drejt Meksikës.
Ata përndiqen nga Marshali i SHBA-ve, Wood Helm (Josh Hopkins) dhe një gjahtar i pamëshirshëm i quajtur Preacher (Travis Fimmel). Filmi drejtohet nga Joel Souza, i cili u plagos në të njëjtin incident që i mori jetën kinematografes Halyna Hutchins në tetor 2021.
Ngjarja tragjike ndodhi gjatë xhirimeve, kur një armë mbështetëse e përdorur nga Baldwin qëlloi një plumb të vërtetë, duke vrarë Hutchins dhe duke plagosur Souzën. Baldwin është shpallur i pafajshëm për vrasje nga pakujdesia, ndërsa armatuesja e filmit, Hannah Gutierrez-Reed, u dënua me 18 muaj burg në prill 2024.
“Rust” pati premierën e tij në nëntor 2024 në Festivalin e Filmit EnergaCamerimage në Poloni dhe tani është gati për audiencën globale.

Mariah Carey është një këngëtare, kompozitore, producentë dhe aktore amerikane, e njohur gjerësisht si një nga artistet më të suksesshme dhe me ndikim në botën e muzikës.
Ajo u lind më 27 mars 1969 në Huntington, New York, dhe ka origjinë afro-amerikane, venezueliane dhe irlandeze.
Mariah filloi të këndonte që në moshë të vogël dhe zëri i saj unik, i cili mbulon pesë oktava, është një nga karakteristikat më të njohura, ajo nisi karrierën muzikore në fillim të viteve 1990, pasi u zbulua nga ekzekutivi i muzikës Tommy Mottola.
Ajo nënshkroi një kontratë me Columbia Records dhe nxori albumin e saj të parë, “Mariah Carey”, më 1990, i cili pati sukses të madh.
Ky album prodhoi disa hite, përfshirë “Vision of Love”, e cila i siguroni asaj Grammy-n e saj të parë dhe shënoi fillimin e një karriere të gjatë në majat e klasifikimeve muzikore. /UBT News/
Kulturë
Botimet shqiptare në Panairin e Librit të Lajpcigut 2025
Published
13 hours agoon
March 27, 2025By
UBT NEWS
Panairi i Librit në Lajpcig është një ngjarje ndërkombëtare e rëndësishme që bashkon lexuesit, autorët, botuesit dhe kompani mediatike nga e gjithë bota. Edhe Shqipëria do të jetë e përfaqësuar në këtë ngjarje prestigjioze, me një program të pasur organizuar nga Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit.
Në panairin e këtij viti, që do të zhvillohet nga 27 deri më 30 mars, Shqipëria ka organizuar një sërë aktivitetesh që përfshijnë panele diskutimi me shkrimtarë dhe botues shqiptarë. Tema e panairit të këtij viti është “Fjalët lëvizin botët”, një mesazh që thekson fuqinë e fjalës dhe letërsisë në formësimin e shoqërive dhe kulturave.
Në përpjekje për të promovuar letërsinë shqiptare dhe për të ofruar një platformë ndërkombëtare për autorët shqiptarë, Qendra Kombëtare e Librit dhe Leximit do të prezantojë një gamë të gjerë autorësh, duke përfshirë si autorë të traditës ashtu edhe ata bashkëkohorë. Një panel i dedikuar shkrimtarit të njohur Ismail Kadare do të jetë pjesë e aktiviteteve kryesore, me temën “Letërsia dhe gjeopolitika”. Ky panel do të diskutojë përkthimin në gjermanisht të romanit të Kadare “Kur sunduesit grinden”, një vepër që ka fituar vëmendje të madhe për thellësinë dhe ndjeshmërinë e saj politike dhe historike.
Në aktivitetin e sotëm, titulluar “Fjalë, fjalë, fjalë”, do të jenë të pranishëm autorë dhe përkthyes të njohur si Flogerta Krypi, Mimoza Ahmeti, Elvin Nuri, Klajd Thaçi, Blerina Gaxha Rrugova dhe përkthyesja Loreta Schillock. Ky panel do të ofrojë mundësinë për të diskutuar dhe promovuar letërsinë shqiptare në një platformë ndërkombëtare.
Panairi i Librit i Lajpcigut është një mundësi e shkëlqyer për të ndarë krijimtarinë letrare shqiptare me një audiencë globale, për të shkëmbyer ide dhe për të rritur ndërveprimin mes kulturave të ndryshme. Shqipëria, nëpërmjet Qendrës Kombëtare të Librit dhe Leximit, do të kontribuojë në këtë iniciativë për të shtuar njohurinë dhe vlerësimin e letërsisë shqiptare ndërkombëtarisht./UBTNews/

Qumështi nuk është i mirë vetëm për forcimin e kockave, ja si e ndihmon trupin

Koleksioni 100 milionë dollarësh i monedhave del në ankand

VV-ja e çon në Kushtetuese vendimin e Supremes për votat me postë

UEFA nis hetimet ndaj Realit të Madridit

Kurti: Do të vazhdojmë punën deri në zgjedhjen e qeverisë së re nga Kuvendi

Studentët e UBT fitojnë njohuri për kontabilitetin digjital nga pronari i “Expert-Pro”, Arsim Zeka

Kryetarët e komunave lirojnë postin e deputetit

Simbolet e fshehura në serialin “Adolescence” – Çfarë fshihet pas detajeve të vogla?

Njohja nga Kenia rikthen kritikat ndaj qeverisë: Katër vjet dështim lobimi në nivel ndërkombëtar
Të kërkuara
-
Bota2 months ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota2 months ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota2 months ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt
-
Bota2 months ago
Trump zbulon listën e zezë të Shtëpisë së Bardhë