Fiqtë e thatë – Pse duhet t’i përdorni për tretjen e mirë?

Të gjithë ushqyesit që gjenden tek fiqtë e thatë janë të rëndësishëm për sistemin tretës.

Published

4 years ago

December 7, 2021

UBT news

Fiqtë janë kultivuar në botë për më shumë se 7000 vjet më rradhë. Tharja e tyre ka mundësuar shpërndarjen e tyre në distanca të largëta të globit.

Fiqtë e thatë janë të shëndetshëm sepse ofrojnë ushqyes të nevojshëm përfshirë këtu: hekurin, bakrin, magnezin dhe kalciumin.

Të gjithë ushqyesit që gjenden tek fiqtë e thatë janë të rëndësishëm për sistemin tretës.

Në këtë artikull do të mësoni tre arsyet se përse duhet të konsumoni fiq të thatë në të mirë të sistemit tretës.

Fibra

Fibra tek fiqtë e thatë është një lloj karbohidrati kompleks i rëndësishëm për tretjen.

Kjo fibër nuk shpërbëhet por përthith ujin në stomak duke parandaluar kështu konstipacionin dhe lehtësuar lëvizjen e zorrëve.

Fibra rregullon problemet e ndryshme me tretjen dhe shuan inflamacionin në zorrë.

Një gjysëm filxhani çaji me fiq të thatë ofron 7.3 gramë fibër ose 19 përqind të nevojës ditore të fibrës për meshkujt dhe 28 përqind të dozës ditore për gratë.

Kaliumi

Fiqtë e thatë përmiërsojnë tretjen duke rritur sasitë e kaliumit në oranizëm.

Kaliumi luan një rol kyç tek funksionet e nervave.

Mijëra prej tyre lidhen me sistemin tretës dhe nxisin kontraktimin e muskujve që mundëson lëvizjen e ushqimit në aparatin tretës.

Mungesa e kaliumit ndikon negativisht tek tretja dhe në raste ekstreme mund të shkaktojë paralizim të zorrëve.

Një gjysëm filxhani çaji me fiq të thatë ofron 507 miligramë kalium duke plotësuar 11 përqind të nevojës ditore për kalium.

Vitamina K

Një gjysëm filxhan çaji me fiq të thatë ofron 12 mikrogramë të vitaminës K.

Kjo sasi është e përafërt me 13 përqind të dozës së rekomanduar ditore për gratë dhe 10 përqind për burrat.

Vitamina K aktivizon proteinën që përmirëson rritjen e qelizave të stomakut.

Mungesa e kësaj vitamine shkakton gjakderdhje në sistemin tretës.

Fiqtë e thatë janë shumë të shijshëm dhe lehtësisht të kombinueshëm me një sërë ushqimesh të ëmbla dhe të kripura.

Fiqtë e thatë shkojnë shumë me spinaqin, limonin, kinoan, menten dhe arrorët./AgroWeb.org

Varianti K: Mutacioni më infektues që po përhapet shpejt në botë

Published

14 hours ago

December 10, 2025

UBT News

Virusi i gripit AH3N2 ka pësuar mutacion dhe transmetueshmëria e tij është më e lartë.

Varianti K i këtij virusi ka rritur numrin e të shtruarve në spitale në vende të tjera të botës.

Në Shqipëri nuk ka vend për panik, thonë ekspertët, pasi ky virus ka qarkulluar në vendin tonë edhe më parë, dhe edhe pse ka një ndryshim, mbetet brenda të njëjtës familje.

Viruset e gripit pësojnë ndryshime për variantin e ri K nuk duhet të ketë panik, dhe pse nuk është në përbërjen e vaksinës për 2025–2026.

Vaksina na mbron gjithsesi duke rritur imunitetin. Në vende të ndryshme, varianti K i AH3N2 ka rritur numrin e të shtruarve në spitale dhe të atyre që rendin për t’u vaksinuar. /A.Z/UBT News/

Kombinimet e rrezikshme të suplementeve! Çfarë nuk duhet marrë kurrë bashkë?

Published

14 hours ago

December 10, 2025

UBT News

Përdorimi i pakontrolluar i suplementeve mund të sjellë më shumë dëm sesa përfitim, paralajmërojnë mjekët.

Ata theksojnë se suplementet duhet të merren vetëm kur vërtetohet mungesa e një vitamine apo minerali dhe nën këshillim profesional.

Kombinimet e gabuara mund të zvogëlojnë efektin e njëri-tjetrit ose të shkaktojnë mungesa të rëndësishme ushqyese.

P.sh., konsumimi i kafesë me suplemente hekuri ul ndjeshëm përthithjen. Dr. Karan Rajan shpjegon se edhe marrja e sasive të mëdha të kalciumit ndikon negativisht në përthithjen e hekurit. Po ashtu, disa kombinime të suplementeve mund të shkaktojnë komplikime.

Kombinimet që duhet shmangur:

Kalcium dhe hekur – Nuk rekomandohet të merren njëkohësisht; duhet një interval prej së paku dy orësh. Hekuri përthithet më mirë me vitaminë C, ndërsa kalciumi nuk duhet marrë me ushqime të pasura me hekur.

Zink dhe kalcium – Konkurojnë për përthithje në zorrë, ndaj duhet të merren të ndara me të paktën dy orë diferencë.

Zink dhe hekur – Dozat e larta të hekurit (mbi 25 mg) ulin përthithjen e zinkut. Zinku duhet marrë pas disa orësh.

Çaji jeshil dhe hekuri – Ulin përthithjen e hekurit. Konsumimi i tepruar i çajit jeshil mund të çojë në mungesë hekuri.

Vitamina C dhe vitamina B12 – Vitamina C në doza të larta zvogëlon përthithjen e B12. Duhet të merren të ndara me disa orë.

Zink dhe magnez – Zinku në doza të larta pengon përthithjen e magnezit, prandaj rekomandohet marrja në kohë të ndryshme të ditës.

Mjekët këshillojnë që suplementet të përdoren me kujdes dhe vetëm kur janë të nevojshme, për të shmangur probleme shëndetësore të panevojshme. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Uleni temperaturën pa ilaçe, këshilla të thjeshta dhe efektive

Published

1 day ago

December 9, 2025

UBT News

Virozat e ndryshme shkaktojnë temperaturë të lartë trupore, e cila mund të shkaktojë lodhje dhe ndjesi jo komode.

Ekzistojnë disa mënyra për të ulur temperaturën pa përdorur ilaçe, por është e rëndësishme të mbani mend se nëse zgjat për disa ditë, duhet të konsultoheni me mjekun.

Kjo sepse trupi mund të jetë duke luftuar ndonjë infeksion më serioz.

Ja dy metoda të thjeshta dhe efektive që mund t’ju ndihmojnë:

1. Patate:

Merrni një patate dhe pritini në rrathë të hollë. Vendosini rrathët brenda çorapeve dhe vishni, duke i mbajtur derisa të ndjeni se temperatura ka rënë. Patatja ndihmon në ftohjen e trupit në mënyrë natyrale. Kujdes: mos e mbani shumë gjatë, pasi mund të ulë temperaturën në nivele të tepërta.

2. Dush me ujë të vakët:

Kur keni temperaturë, dush me ujë të vakët ndihmon në uljen e saj. Mos përdorni ujë të ftohtë, sepse kjo shkakton të dridhura dhe të përkeqësojë gjendjen tuaj. Një dush i vakët ndihmon trupin të freskohet pa stres dhe rrit komoditetin gjatë shërimit.

Përveç këtyre, është e rëndësishme të qëndroni të hidratuar, të pushoni, të hani ushqime të lehta.

Kujdesi natyral dhe pushimi janë çelësi për rikuperim më të shpejtë. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Keni ngrënë aksidentalisht disa fara molle? Ja çfarë duhet të dini

Published

1 day ago

December 9, 2025

UBT News

Nëse keni ngrënë disa fara molle pa dashje, zakonisht nuk ka arsye për shqetësim.

Lëvozhga e fortë e jashtme i mbron substancat e tyre të dëmshme, prandaj shumica e njerëzve nuk përjetojnë efekte anësore.

Por, nëse farat përtypen, shtypen ose konsumohen në sasi të mëdha, ato mund të bëhen toksike.

Rreziqet kryesore:

Mbytja: Farat e vogla mund të bllokojnë rrugët e frymëmarrjes, veçanërisht tek fëmijët ose personat me vështirësi në gëlltitje. Për këtë arsye, është më e sigurt të hiqni bërthamën para se të hani.

Helmimi: Farat përmbajnë amigdalinë, që në trup mund të shndërrohet në cianur hidrogjeni, një substancë toksike. Gëlltitja e farave të plota zakonisht nuk është e rrezikshme, por përtypja rrit rrezikun. Simptomat mund të përfshijnë dhimbje koke, të përziera, marramendje, rrahje të shpejta të zemrës dhe në raste të rënda humbje të vetëdijes.

Probleme tretjeje: Përtypja e një numri të madh farash shkakton fryrje ose dhimbje barku, sidomos tek personat me probleme të tretjes.

Alergjitë: Rrallë, disa persona mund të kenë reaksione alergjike ndaj farave, duke përfshirë skuqje, ënjtje ose vështirësi në frymëmarrje. Në këtë rast, kërkoni menjëherë ndihmë mjekësore.

Sa është e rrezikshme?

Ekspertët vlerësojnë se një dozë toksike për një të rritur është rreth 150–200 fara të përtypura, varësisht nga pesha dhe lloji i mollës. Pra, ngrënia aksidentale e disa farave nuk paraqet rrezik.

Hiqni gjithmonë bërthamën dhe farat para konsumimit, veçanërisht për fëmijët.

Mos përtypni farat e mëdha ose të shumta rregullisht. /A.Z/UBT News/