Kulturë

Fan Noli, një nga figurat qendrore të kombit shqiptar

Published

on

Fan Stilian Noli, një nga emrat më të ndritur të historisë së kombit shqiptar, erdhi në jetë më 6 janar 1882, duke shënuar fillimin e një rrugëtimi të paharrueshëm, të përmbushur me kontribute të jashtëzakonshme në shumë fusha. Ai ishte njëri nga ndihmësit kryesorë në themelimin e Kishës Autoqefale Shqiptare, një nismë që do të ndryshonte përherë rrjedhën e historisë së shqiptarëve dhe të besimit ortodoks në Shqipëri. Megjithëse Noli është i njohur për veprimtarinë e tij kishtare dhe politike, kontributet e tij janë të shumta, duke përfshirë përkthimin, poezinë, dramaturgjinë, muzikën dhe historinë.

Lindur në një familje blegtorësh në Ibrik-Tepe të Turqisë evropiane, Noli ishte i dyti nga trembëdhjetë fëmijë, por vetëm gjashtë arritën të mbërrinin moshën e pjekurisë. Gjatë fëmijërisë së tij, Noli u rrit me ndjenjën e thellë të përkatësisë kombëtare dhe atdhedashurisë, një ndjenjë që do të përcillte të gjithë jetën e tij. Ai do të angazhohej në mënyrë të vazhdueshme në çështjen kombëtare, duke e lidhur jetën e tij me fatin e shqiptarëve, si nëpërmjet veprimtarisë parlamentare ashtu edhe përmes krijimtarisë letrare. Pas zgjedhjeve të vitit 1921, Noli u bë deputet i Kolonisë së Amerikës, dhe më vonë shërbeu si ministër i Jashtëm në qeverinë e Xhaferr Ypit. Ai u bë një figurë kyçe e Lëvizjes së Qershorit 1924, një ngjarje që i ndryshoi përfundimisht rrjedhën e karrierës politike, duke e çuar në një periudhë të internimit dhe përndjekjeve.

Në vitet e fundit të jetës së tij, Noli nuk e kufizoi veten vetëm në politikë dhe fe, por gjithashtu iu përkushtua pasionit të tij të vjetër për muzikën. Pas shërbimit të tij si klerik dhe politikan, Noli u regjistrua në Konservatorin e Muzikës të Nju-England në Boston, ku arriti të diplomojë në vitin 1938. Në këtë periudhë, ai mbrojti monografinë e tij mbi “Bethovenin dhe Revolucionin Francez”, një studim që e shpalli si një kontribues të rëndësishëm në muzikologji. Noli, i cili ishte njohur edhe si themelues i Kishës Ortodokse Shqiptare në Boston, solli një reformë të rëndësishme në jetën kishtare shqiptare. Ai u bë pionier i këndimit shqip në kishë, duke e sjellë këtë traditë në përputhje me stilin perëndimor të këngëve dhe himneve.

Një nga arritjet më të mëdha të Fan Nolit mbetet kontributi i tij në themelimin e Kishës Ortodokse Shqiptare dhe përkthimi i himneve kishtare në shqip, që thelluan lidhjet e shqiptarëve me besimin ortodoks dhe forcuan identitetin e tyre kombëtar. Figura e Fan Nolit do të mbetet një simbol i pandashëm i dashurisë për atdhenë, për lirinë dhe për kulturën shqiptare, një personalitet që shenoi një epokë të tërë në jetën kombëtare dhe që do të kujtohet përherë si një nga ata që i shërbyen kombit në mënyra të ndryshme, duke lënë një trashëgimi të paharrueshme për brezat që do të vijnë./UBTNews/

 

Kulturë

Autori hungarez László Krasznahorkai, fitues i çmimit Nobel në Letërsi

Published

on

Autori hungarez László Krasznahorkai është shpallur fitues i Çmimit Nobel në Letërsi për vitin 2025 për veprën e tij “të fuqishme dhe vizionare që, në mes të tmerrit apokaliptik, riafirmon fuqinë e artit”.

Akademia Suedeze e nderoi atë për “veprën e tij të fuqishme dhe vizionare që, në mes të tmerrit apokaliptik, riafirmon fuqinë e artit”.

Krasznahorkai ka bashkëpunuar ngushtë me regjisorin Béla Tarr për adaptimin e disa veprave të tij në film.

Një shembull i njohur është adaptimi i “Satantango” në një film të gjatë që ka marrë vlerësime të larta nga kritika.

Me këtë çmim, Krasznahorkai bëhet autori i dytë hungarez që fiton Çmimin Nobel në Letërsi, pas Imre Kertész, i cili e mori këtë çmim në vitin 2002 AP News.

Continue Reading

Kulturë

Shkrimtarët nga Kosova nderohen në Takimin Ndërkombëtar “Seneka” në Bari

Published

on

Në Bari të Italisë, ditë më parë u zhvillua Takimi i nëntë ndërkombëtar “Seneka”, organizuar nga Akademia e Arteve Filozofike të Barit.

Në një program të veçantë prezantimi të pjesëmarrësve, me ftesë të Akademisë ishin të pranishëm edhe shkrimtarët kosovarë, Ibrahim Kadriu dhe Mehdi Krasniqi.

Pas vlerësimit nga komisioni ndërkombëtar, shkrimtari Ibrahim Kadriu u nderua me çmimin “Vula e Akademisë”, me titullin “Anëtar nderi i Akademisë” dhe me medaljen “Seneka” për arritjet e tij në fushën e letërsisë – çmimi më i lartë i këtij manifestimi, i cili u zhvillua në kështjellën “Norman-Shuar”.

Në këtë eveniment, nga Kosova mori pjesë edhe poeti Mehdi Krasniqi, i cili u vlerësua me çmimin “Ambasador i Kosovës”, me titullin “Anëtar nderi i Akademisë” dhe me medaljen “Seneka”. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Sonte jepet premiera e shfaqjes ‘Sytë e Ujkut’

Published

on

Shfaqja “Sytë e ujkut”, me tekst të Doruntina Bashës dhe regji të Kushtrim Koliqit, do të vijë për herë të parë para publikut më 8 tetor.

Premiera do të zhvillohet vetëm me ftesa, ndërsa reprizat e para do të mbahen më 9, 10 dhe 11 tetor, të hapura për publikun, por me rezervim paraprak të ulëseve.

Shfaqja do të interpretohet në Barabar Centre, duke filluar nga ora 20:00.

Në skenë do të ngjiten aktorët Irena Aliu, Edona Reshitaj, Armend Smajli dhe Albina Krasniqi, të cilët do të sjellin personazhet e tyre në këtë produksion të ri teatror. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Tirana vallëzon në sheshin ‘Skënderbej’, performancë nga International Dance Festival

Published

on

Festivali Ndërkombëtar i Dancit në Tiranë ka zbuluar për artdashësit vendndodhjet e aktiviteteve të tij artistike, që do të zhvillohen nga data 9 deri më 25 tetor.

Ky është edicioni i katërt, këtë vit vjen nën drejtimin e një prej emrave më të njohur shqiptarë në skenën ndërkombëtare, Angelin Preljocaj.

Gjatë tre javëve të festivalit, publiku do të ketë mundësinë të ndjekë krijimet më të reja të mbi 13 koreografëve e kompanive ndërkombëtare.

Programi çelet me katër performanca publike në hapësira të ndryshme të qytetit dhe pesë shfaqje në skenat e Teatrit Metropol dhe Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit. Më 9 tetor, festivalin e hapin dy performanca të hapura për publikun, njëra në Qendrën Komunitare “Të qëndrojmë së bashku” dhe tjetra në sheshin Skënderbej, në orët e pasdites.

Më 10 tetor, performancat zhvendosen tek Pazari i Ri, ndërsa më 11 tetor, Teatri Metropol do të presë tre shfaqje paradite. Në mbrëmje, artistët do të ngjiten në skenë me veprën “Puls” nga Jiri Kylian, Robert North dhe Edi Blloshmi, e cila do të reprizohet edhe natën pasuese.

Ky edicion do të zhvillohet në 11 skena të ndryshme, duke ofruar 15 premiera, 9 aktivitete publike falas dhe masterclass-e që e lidhin festivalin me gjithë qytetin.

Ky aktivitet realizohet me mbështetjen e Bashkimit Evropian përmes programit EU4Culture, duke sjellë në Tiranë emra të njohur të kërcimit bashkëkohor përkrah një brezi të ri koreografësh, në një dialog të pasur mes gjuhëve të ndryshme artistike. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara