Arti i të luajturit, kënduarit dhe bërjes së lahutës, një nga thesaret më të çmuara të identitetit kulturor shqiptar, është shpallur zyrtarisht pjesë e trashëgimisë kulturore jomateriale të UNESCO-s, në listën e elementeve që kërkojnë mbrojtje të menjëhershme.

I kultivuar ndër shekuj në zonat rurale, ky art lidhet ngushtë me Eposin e Kreshnikëve dhe baladat veriore, duke përcjellë vlera themelore si trimëria, besa dhe mikpritja.

Tradita është ruajtur brez pas brezi në krahina si Malësia e Madhe, Dukagjini, Rugova, Drenica, Plava e Gucia, ku lahutari ka qenë njëherësh këngëtar dhe kronikan i historisë gojore.

Përfshirja në UNESCO është rezultat i një procesi të gjatë dokumentimi të udhëhequr nga studiues të njohur dhe i mbështetur nga Ministria e Kulturës dhe AADF.

Dosja u përgatit në bashkëpunim me komunitetet lokale dhe u dorëzua në mars 2024.

Ky vlerësim ndërkombëtar nënvizon rëndësinë e ruajtjes dhe transmetimit të lahutës te brezat e rinj, ndërsa Shqipëria riafirmon angazhimin për ta mbrojtur këtë pasuri dhe për të bashkëpunuar me Kosovën e aktorë të tjerë rajonalë për ruajtjen e trashëgimisë së përbashkët. /A.Z/UBT News/

Gjatë Pop-up Art Week 2025, Galeria 17 në Prishtinë do të kthehet në një hapësirë unike ku arti, imagjinata dhe komuniteti bashkohen përmes tre ekspozitave të veçanta.

Ky event ofron mundësinë për vizitorët të përjetojnë punime që sfidojnë perceptimet dhe nxisin dialogun mbi kreativitetin bashkëkohor.

Hapja e parë është ekspozita “Denied”, e krijuar nga Gentiana Pallaska, Aurela Kadriu, Aulonë Kadriu dhe Luca Tesei Li Bassi.

Ajo do të jetë e hapur sonte nga ora 18:00, duke sjellë një eksperiencë vizuale që ndërthur vizionet individuale të artistëve.

Më 11 dhjetor, vizitorët do të kenë mundësinë të eksplorojnë ekspozitën “Where will the Swallows go?” nga Redina Qose, një punim që fton audiencën të reflektojë mbi lëvizjen, memorien dhe marrëdhëniet njerëzore me hapësirën që na rrethon.

Eventi përmbyllet më 13 dhjetor me ekspozitën “Cigarette Break” nga Diellza Salicana, ku publiku mund të zhytet në një narrativë vizuale që kombinon realitetin e përditshëm me interpretime artistike surprizuese.

Pop-up Art Week 2025 në Galeria 17 është një mundësi e shkëlqyer për të takuar artistë, për të ndarë ide dhe për të përjetuar artin në një formë dinamike dhe inspiruese. /A.Z/UBT News/

Në kuadër të programit “Arti në shkolla”, të organizuar nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kori i Filharmonisë së Kosovës mbajti një prezantim artistik për nxënësit, duke afruar muzikën korale në ambientet shkollore.

Nën drejtimin e dirigjentit Hajrullah Syla, kori interpretoi vepra të kompozitorëve të njohur ndërkombëtarë dhe vendorë, si Eric Whitacre, Jake Runestad dhe Rafet Rudi, duke ofruar një program të pasur dhe edukativ.

Në aktivitet morën pjesë nxënës nga shkolla të ndryshme të Prishtinës dhe Hajvalisë, përfshirë: ShFMU “Xhemail Mustafa”, ShFMU “Ismail Qemali”, ShFMU “Faik Konica”, ShFMU “Naim Frashëri” dhe ShFMU “Shkëndija”.

Ky prezantim synon të nxisë interesin e të rinjve për muzikën klasike dhe artin, si dhe të forcojë lidhjen mes institucioneve kulturore dhe arsimit parauniversitar, duke bërë artin pjesë të përditshmërisë së nxënësve. /A.Z/UBT News/

Më 9 dhjetor 1608 u lind në Londër John Milton, poet, mendimtar dhe polemist politik, i cili mbetet një nga emrat më të fuqishëm të letërsisë angleze dhe të traditës letrare evropiane.

Vepra e tij ka ndikuar thellësisht në poezinë, filozofinë dhe diskursin politik të shekujve pasues.

Milton u arsimua në Universitetin e Kembrixhit e zotëronte njohuri të gjuhëve klasike, filozofisë dhe teologjisë. Ai jetoi në periudhë trazirash politike në Angli dhe u angazhua drejtpërdrejt në debatet e kohës, duke mbështetur parimet republikane dhe lirinë e fjalës.

Eseja “Areopagitica” (1644) konsiderohet një nga manifestet më të hershme dhe më të fuqishme në mbrojtje të lirisë së shtypit.

Kryevepra e Miltonit, “Paradise Lost” (1667), është një poemë epike monumentale që trajton rënien e njeriut, rebelimin e Luciferit dhe raportin midis lirisë, bindjes dhe përgjegjësisë morale. E shkruar në vargje blanke, vepra vendosi standarde të reja për poezinë epike dhe vazhdon të studiohet e të lexohet edhe sot.

Pas saj, Milton botoi edhe “Paradise Regained” dhe “Samson Agonistes”, duke e përforcuar më tej statusin e tij si autor kanonik.

Në vitet e fundit të jetës, John humbi shikimin, por nuk e ndali krijimtarinë, përkundrazi, veprat më madhore u diktuan në këtë periudhë.

Ai u nda nga jeta më 1674, duke lënë pas një trashëgimi letrare që vazhdon të formësojë mendimin estetik dhe etik të botës perëndimore.

Sot, John Milton kujtohet jo vetëm si poet, por edhe si zë i fuqishëm i lirisë intelektuale dhe i ndërgjegjes njerëzore. /A.Z/UBT News/