Lajmet

Domatet kanë një lloj sistemi nervor që paralajmëron për sulmet

Published

on

Domatet të cilat hahen nga insektet, përdorin sinjale elektrike për të dërguar një alarm në pjesën tjetër të bimës, e ngjashme me mënyrën se si sistemet tona nervore paralajmërojnë dëmtim.

Mesazhet duket se ndihmojnë bimën të grumbullojë mbrojtje siç është lirimi i peroksidit të hidrogjenit, një kimikat reaktiv që lufton infeksionet mikrobike të indeve të dëmtuara, ka zbuluar një studim.

Sistemet nervore njerëzore përdorin qeliza të specializuara të quajtura neurone për të dërguar sinjale elektrike midis pjesëve të ndryshme të trupit. Bimëve u mungojnë neuronet, por ato kanë tuba të gjatë e të hollë të quajtur xylem dhe floemë për të lëvizur lëngun midis rrënjëve, gjetheve dhe frutave të tyre.

Jonet e ngarkuara që rrjedhin brenda dhe jashtë këtyre tubave mund të përhapin sinjale elektrike rreth pjesëve të ndryshme të bimës në një mënyrë të ngjashme me neuronet, edhe pse dihet shumë më pak për procesin në bimë sesa në kafshë.

Puna e mëparshme zbuloi se gjethet që janë dëmtuar fizikisht dërgojnë sinjale elektrike te gjethet e tjera. Në një studim të ri, Gabriela Niemeyer Reissig në Universitetin Federal të Pelotas në Brazil dhe kolegët e saj hetuan nëse kjo mund të ndodhte me fruta.

Ata studiuan disa domate të vogla, duke i vendosur brenda kafazeve Faraday, të cilat bllokojnë fushat e jashtme elektrike dhe vemjet e mbyllura të molës Helicoverpa armigera në sipërfaqen e frutave brenda qeseve plastike.

Elektrodat e vendosura në kërcellët e frutave treguan se modelet e aktivitetit elektrik ndryshuan gjatë dhe pasi vemjet filluan të hanin. Ato gjithashtu ndryshonin në varësi të faktit nëse frutat ishin të pjekur ose të gjelbër. “Aktiviteti elektrik i frutave po ndryshonte vazhdimisht çdo sekondë,” thotë Niemeyer Reissig. “Ne mund të gjenim një model [të dallueshëm] në aktivitetin elektrik kur sulmonte një insekt”./newscientist/UBTNews

Lajmet

Gjermania ndalon tubimet e partive kosovare për zgjedhjet e 28 dhjetorit

Published

on

Ambasada gjermane në Kosovë, ka lëshuar një njoftim drejtuar kandidatëve për kryeministër dhe subjekteve politike në garën për zgjedhjet e 28 dhjetorit, ku ambasada rikujton se organizimi i tubimeve zgjedhore në territorin gjerman nuk lejohet më pak se tre muaj para mbajtjes së zgjedhjeve në vendin e tyre.

Zgjedhjet e jashtëzakonshme në Kosovë, do të mbahen më 28 dhjetor, kjo do të thotë se nuk mund të ketë tubime në Gjermani, një nga vendet ku ka më së shumti diasporë kosovare.

“Meqenëse kemi një diasporë të madhe të Kosovës në Gjermani, dëshirojmë t’u kujtojmë të gjithë kandidatëve se, si rregull, ngjarjet e fushatës zgjedhore nga zyrtarët e huaj në Gjermani nuk lejohen në periudhën më pak se 3 muaj para zgjedhjeve. Faleminderit për mirëkuptimin tuaj”, thuhet në njoftim.

Së fundmi, kandidati për kryeministër nga Lidhja Demokratike e Kosovës, Lumir Abdixhiku, ka paralajmëruar tubim në Frankenthaler të Gjermanisë më 13 dhjetor./S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

Auditimi zbulon mangësi në ndërtimin e objektit për Klinikat Nefrologji dhe Hemato-Onkologji

Published

on

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka identifikuar mangësi të shumta në procesin e ndërtimit të objektit për Klinikat Nefrologji dhe Hemato-Onkologji në Shërbimin Spitalor dhe Klinik Universitar të Kosovës (ShSKUK) për periudhën 2018-2025.

Raporti i auditimit “Ndërtimi i objektit për Klinikat Nefrologji dhe Hemato-Onkologji”, ka vlerësuar procesin e ndërtimit duke nisur nga buxhetimi dhe planifikimi, procedurat e tenderimit, deri te menaxhimi i fondeve dhe implementimi i kontratës.

Gjithashtu, janë evidentuar mangësi në buxhetim, tenderim dhe menaxhim të fondeve, përfshirë mospërputhjen në planifikimin buxhetor për ndërtimin e objektit, qasjen e dyfishtë në hartimin e specifikave teknike, mospërputhjen mes dokumentacionit teknik të projektit dhe paramasës, mangësinë në procesin e vlerësimit të ofertave gjatë tenderimit dhe dobësinë në menaxhimin e shpenzimeve.

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, theksoi se këto mangësi tregojnë nevojën për një qasje më sistematike dhe respektim të plotë të kornizës ligjore në zbatimin e projekteve, për të rritur përgjegjësinë, transparencën dhe integritetin në menaxhimin e fondeve publike.

ZKA-ja ka dhënë pesë rekomandime për përmirësimin e proceseve:

1. Forcimi i kontrolleve të brendshme për harmonizimin e buxhetimit dhe transparencën e fondeve;

2. Kontroll më efektiv të njësive kërkuese dhe zyrës së prokurimit për specifika teknike të qarta;

3. Përmirësimi i sistemit të kontrollit gjatë përgatitjes së paramasës për të harmonizuar dokumentacionin teknik me kërkesat e projektit;

4. Sigurimi që tenderët të konsiderohen të përgjegjshëm vetëm kur janë në përputhje me të gjitha kërkesat e dosjes;

5. Ndarja e qartë e burimeve dhe shpenzimeve për secilin projekt dhe forcimi i mekanizmave të kontrollit të brendshëm për identifikimin e gabimeve që në faza të hershme./S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

BE: Komisioni ka ndërmarrë hapat e parë drejt heqjes graduale të masave ndaj Kosovës

Published

on

Bashkimi Evropian ka konfirmuar se Komisioni ka ndërmarrë hapat e parë drejt heqjes graduale të masave ndaj Kosovës, të vendosura në vitin 2023.

BE-ja ka bërë të ditur se blloku evropian synon të vazhdojë me heqjen e mëtejshme të këtyre masave dhe thanë se kanë mirëpritur dorëzimin e qetë të qeverisjes lokale në katër komunat veriore.

Po ashtu, BE-ja ka marrë në dijeni shpalljen e zgjedhjeve të reja parlamentare, që pritet të mbahen në më 28 dhjetor, duke nënvizuar rëndësinë e një procesi zgjedhor të administruar mirë dhe konkurrues  përfshirë certifikimin e partive politike, pjesëmarrjen e tyre dhe akreditimin e mediave nga të gjitha komunitetet.

“BE-ja është e gatshme të punojë me autoritetet e Kosovës sapo ato të zgjidhen, dhe të vazhdojë mbështetjen për vendin në rrugën drejt integrimit evropian”, thuhet në përgjigje.

BE-ja shtoi se pret nga Kosova të rikthehet në rrugën e reformave të domosdoshme evropiane dhe të avancojë procesin e normalizimit të marrëdhënieve me Serbinë./S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

Liderët fetarë në Kosovë nënshkruajnë deklaratë kundër dhunës me bazë gjinore

Published

on

Në përmbyllje të fushatës globale “16 Ditët e Aktivizmit Kundër Dhunës me Bazë Gjinore”, Ambasada britanike në Prishtinë ka mbledhur së bashku udhëheqësit kryesorë fetarë të Kosovës për të nënshkruar Deklaratë të Përbashkët për Dhunën me Bazë Gjinore dhe Dinjitetin Njerëzor si një akt i vlerësuar si historik.

Sipas njoftimit të ambasadës britanike, nën drejtimin e ambasadorit Jonathan Hargreaves, përfaqësues nga Bashkësia Islame e Kosovës, Kisha Ortodokse Serbe, Kisha Katolike, komuniteti hebre dhe Kisha Protestante Ungjillore u bashkuan në të njëjtën tavolinë për të sinjalizuar një qëndrim të qartë dhe të unifikuar: dhuna nuk ka vend në fe, familje apo shoqëri.

Mbretëria e Bashkuar, e cila pozicionohet si kampione globale në luftën kundër dhunës me bazë gjinore, theksoi se promovimi i barazisë dhe dinjitetit njerëzor është shtylla e paqes dhe prosperitetit.

Ambasadori Hargreaves nënvizoi se në Kosovë këto vlera luajnë rol kyç në forcimin e kohezionit shoqëror dhe stabilitetit.

Gjatë 16 ditëve të aktivizmit, siç thotë njoftimi, ambasada vendosi të punojë ngushtë me liderët fetarë, duke theksuar ndikimin e tyre të drejtpërdrejtë në formimin e normave dhe vlerave brenda komuniteteve.

“Deklarata e nënshkruar përfaqëson një zotim të shkruar dhe një premtim publik për mbrojtjen e më të cenueshmëve dhe sfidimin e praktikave të dëmshme. Ajo dërgon një mesazh shprese se komunitetet fetare në Kosovë janë të bashkuara në thënien ‘mjaft’ ndaj dhunës me bazë gjinore”, thuhet në njoftim./S.K/EO/

Continue Reading

Të kërkuara