

Lajmet
De-humanizimi i një konflikti
Në Gaza nuk janë respektuar disa lloje të konventave, traktateve dhe protokolleve ndërkombëtare mbi luftën.
Published
2 years agoon
By
Betim Gashi(Determinimi i një konflikti drejt shkatërrimit masiv në Lindje të Mesme)
Shkruan: Prof.Dr.Bahri Gashi
Në teorinë mbi konfliktet e armatosura bota ka njohur fenomene të çuditshme shkatërrimesh kolosale përgjatë gjithë historisë. Megjithatë, rrallëherë ka ndodhur, sidomos në kohët e fundit, që në një kohë kaq të shkurtër dhe në një perimetër kaq të vogël të betejës, të vriten kaq shumë viktima civile, derisa tragjedia rritet, kur në mesin të vrarëve 60% e tyre janë fëmijë, gra dhe të moshuar.
Veprimet sinkronizuese luftarake të Forcave të Mbrojtjes së Izraelit (IDF) me qëllim të arritjes me çdo kusht të objektivave ushtarake, nuk nënkuptojnë asgjësimin e çdo lloj objektivi që del përpara, sikurse bombardimi i karakterit masiv.
Në Lindje të Mesme, përgjatë kohëzgjatjes së konfliktit, e sidomos tani në Gaza nuk janë respektuar disa lloje të konventave, traktateve dhe protokolleve ndërkombëtare mbi luftën, praktikisht përdorimit të disa armëve konvencionale me efekt vdekjeprurës, atë të rrezeve X (iks) në trupin e njeriut, efektin e ndaluar të përdorimit të llojeve të armëve të ndaluara shkatrruese kundër popullatës civile.
Përdorimi i çfarëdo lloj arme konvencionale shënjestruese nga toka, deti dhe ajri kundër njeriut të pambrojtur, individualisht dhe kolektivisht është i ndaluar, këtu hyjnë të gjitha llojet e bombave shpërthyese, llojet e raketave të shkatërrimit masiv, përveç në rastet kur mund të përdoren armë më pak të dëmshme për ta detyruar një person a grup, që të “dalë nga lufta” (hors de combat). Përveç kësaj, nëse përdoren këto armë, atëherë duhet patur kujdes të veçantë që të shmangen ose të zvogëlohen, në princip humbjet e rastësishme të jetës së civilëve, lëndimi dhe plagosja e civilëve dhe dëmtimi i objekteve civile.
De-humanizimi i së Drejtës Ndërkombëtare Humanitare
E drejta Ndërkombërare Humanitare Zakonore ka rregulluar sjelljen e përgjegjshme të palëve në konflikt, lidhur mbi të drejtat dhe detyrimet që dalin nga protokollet dhe shtojcat se si duhet vepruar nën efektin e luftimeve, sjelljen e përgjegjshme të palëve në konflikt, duke pasur parasysh gjithnjë në prioritet mbrojtjen dhe sigurinë në këto elemente:
1.Parimi i dallimit; 2. Personat dhe objektet e mbrojtura në veçanti; 3. Metodat e posaçme të luftës; 4. Armët; 5.Trajtimi i civilëve dhe i personave hors de combat (që nuk marrin pjesë në luftë) si dhe 5. Zbatimi; 6. Ndalimi i vdekjes nga uria; 7. Ndalimi i sulmeve kundër objekteve të pazëvendësueshme për mbijetesën e popullatës civile; 8. Obligimi për të respektuar garancitë fundamentale të civilëve dhe personave (hors de combat); 9 Obligimi për të kërkuar, gjetur, respektuar dhe mbrojtur të plagosurit, të sëmurët dhe anijembyturit;10 Obligimi për të kërkuar dhe mbrojtur të vdekurit;11 Obligimi për të mbrojtur personat e privuar nga liria; 12 Ndalimi i lëvizjes me dhunë të civilëve; dhe 13 Mbrojtja e veçantë e garantuar për gratë dhe fëmijët.
De-humanizimi i luftës si proces në terren konflikti, duke mos u kujdesur që të ruhen këto parime si resurse vitale, përfshirë; të paarmatosurit, viktimat civile, spitalet, shkollat, objektet fetare dhe objektet individuale dhe kolektive në zona të populluara urbane, etj.
Shkatërrimet masive nga ushtria Izraelite, duke përdorur forca dhe gjini të sinkronizuara ushtarake nga ajri, toka dhe deti, në këtë perimetër të ngushtë në qytetin e dy milionë banorëve palestinez në Gaza, iu ngjasojnë pamjeve shkatërrimtare të një territori drejt një katastrofe apokaliptike nga mosarritja me kohë e mbrojtjes ndërkombëtare.
Gjeopolitika e konflikteve të hapura dhe krizat luftarake janë gjithnjë e më shumë të përhapura sot në botë si pasojë e interesave të ndryshme gjeopolitike. Konflikti arabo-izraelit, dikur izraelito-palestinez apo i rinjohur tani si konflikti në mes të Izraelit dhe Hamasit, përbën tërësinë e rrjedhës historike të konfliktit të pazgjidhur mdis dy popujve abrahamik dhe jo vetëm. Situata përkeqësohet vazhdimisht në kontekstin e interesave për territore të reja të Izraelit në tokat e okupuara palestineze.
Vëllimet Kritike; Gjeostrategjia e konflikteve
Brishtësia e Paqes në Ballkan, përmes ndikimit rus për destabilizim të Ballkanit Perëndimor (Paqja e munguar) rreziku i ri-fillimit të konflikteve në Ballkan, si shpërqëndrim i vëmendjes nga konflikti i tejzgjatur konvencional në Europë, Ukrainë – Rusi; Konflikti historik në Lindjen e Mesme, tani në Gaza Izrael – Palestinë, rreziku i përhapjes së këtij konflikti në Lindje të Mesme në mes të Israelit – Iranit dhe vendeve të tjera arabe dhe jo arabe, përfshi Turqinë; Konfliktet e ngrira në mes të Indisë dhe Pakistanit; Konfliktet gjithandej në lindje të largët në Kinë; Konfliktet në mes dy Koreve; Konfliktet në kontinetin afrikan, Konfliktet e pazgjidhura në mes Turqisë dhe Greqisë për dominim në Detin e Zi, pozicion i një rëndësie strategjike, si dhe shumë konflikte të tjera problematike në botë për resurse të reja, përbënë kompleksitetin e llojeve, specifikave dhe asimetrive që i ngërthejnë këto konflikte, që detyrimisht rrjedha e tyre sfidon modelin aktual të rendit botëror.
Gjeoekonomia e interesave përmbledhur në një paragraf
Këndvështrimi i kontrollit të financave, burimeve të reja energjetike, i posedimit dhe shfrytëzimit të pasurive nëntokësore të asaj pjese të botës, gjithnjë ka determinuar dominimin e fuqive dhe interesave gjeoekonomike, duke rritur nivelin e konflikteve në zona të caktuara kudo në botë e sidomos në Lindje të Mesme, Gjirit Persik, Azisë Perëndimore dhe Afrikës Veriore.
Rregullimi i ri i rendit botëror në ndikimin e botës së inteligjencës
Derisa kofliktet e sipërpërmendura janë në gjendje aktive lufte në disa vende dhe në disa të tjera në pritje vullkanike të shpërthimit përbëjnë domosdoshmërinë e rikonfigurimit të ri gjeopolitik dhe të rregullimit të rendit të ri botëror. Si një emërtim bota e inteligjencës, që zakonisht përceptohet si “Teoria e komplotit”, me të cilin nënkuptohet rikonfigurimi i një shoqërie të fuqishme, që ka hedhur komplotet përmes konflikteve asimetrike për të pushtuar botën nëpërmjet një qeverisjeje të vetme botërore. Ky lloj sistemi ka të ngjarë që rendi i ri botëror të vie si një teori e përbashkët, që shfaqet si në pikëpamjen fetare e po ashtu edhe në atë bashkëkohore, por që pikësynimi i vetëm janë interesat e mëdha kozmopolite të kontrollit ndaj kapitalit financiar, resurseve, praktikisht dominimit në planet.
Asimentritë e dy ekzistencave; shtetit të Izraelit dhe shtetit palestinez
Aktualisht, konfliktit të tanishëm luftarak i duhet armëpushimi i menjëhershëm, fillimi i negociatave, lirimi i pengjeve, bisedimet shumëpalëshe për uljen e tensioneve dhe zvogëlimin e armiqësive historike. Përpjekjet e krahut politik Fatah-ut dhe krahut ushtarak Hamasit kanë një qëllim, rikthimin e tokave të okupuara dhe njohjen e shtetit të Palestinës konform rezolutave të OKB-së, të njëpasnjëshme në territoret e plota me Jerusalemin kryeqytet deJure, formalisht Ramallahun.
Konteksti i de-humanizimit përbën thellësitë e ashpërsive brenda historisë së dy popujve abrahamik, të parit çmenduria ndaj izraelitëve në periudhën e Holokaustit dhe aktualisht kundër popullit palestinez nga Izraeli në demokracinë e vlerave humane. De-humanizimi ndaj izraelitëve midis të shtypurve për liri nga e kaluara e hidhur, rrëshqitshëm nga beteja e sigurisë ndaj shtetit të tyre për të rigjetur të “drejtën humane” për shtetin e tyre, me mjete konvencionale, padrejtësisht shpërfaqin ri-dehumanizimin ndaj civilëve, si një konflikt i rindezur për të mos u ndalë. Si duket derisa shoqëria arabo-izraelite ka hyrë thellë në konflikte ekzistenciale, armiqësitë nuk kanë të ndalur, përfshirë botëkuptimin e gabuar të ideologjisë nga elementi fetar, fatkeqësisht doktrinë e dy popujve për shkatërrimin dhe zhdukjen e njëri-tjetrit.
Shënim:
(Autori është doktor shkence, profesor në programin Studime të Sigurisë në UBT, i profilizuar dhe njohës i politikave të Sigurisë Kombëtare dhe Inteligjencës)
Rajoni
Rektori Hajrizi: Studentët e UBT-së, të gatshëm për tregun global të punës
Published
11 hours agoon
October 4, 2025By
Driton Iseni
UBT ka dëshmuar se është institucioni lider në arsim, shkencë dhe inovacion në Kosovë e rajon, duke nxjerrë kuadro profesionale që sot kontribuojnë në kompani e industri të nivelit botëror. Në një intervistë në FIVE të Dukagjinit, Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, thekson se përmes programeve moderne dhe industrive të krijuara brenda institucionit, studentët përgatiten jo vetëm për tregun e punës vendor, por edhe për atë global.
“Ne prodhojmë 400 arkitektë në vit, dhe nuk është se ka aq kompani vendore për t’i absorbuar. Ata punojnë për kompani globale. Po ashtu, ne përgatisim 1.000 programerë çdo vit, dhe kërkesa nuk është vetëm në Kosovë. Janë të mjaftueshme për tregun vendor, por ka kërkesa edhe në nivel botëror”, tha Rektori Hajrizi.
Ai nënvizoi se UBT ka arritur të harmonizojë kërkesat e tregut të punës me programet akademike, duke krijuar kushte që studentët të kenë qasje në teknologjitë më të reja, sikurse universitetet dhe industritë më të zhvilluara të botës.
“Studenti ynë ka mundësi të mësojë e të punojë me teknologjitë më të fundit, njësoj sikur studentët e universiteteve elitare në botë. Ne kemi krijuar edhe industri të brendshme, kompani ku studentët përjetojnë të gjithë ciklin organizativ të teknologjive dhe të kompanive moderne, në mënyrë që kur të dalin në treg të jenë të gatshëm menjëherë”, u shpreh Rektori.
Ai veçoi si shembull programet e arkitekturës dhe urbanizmit, ku studentët përgatiten me koncepte moderne të projektimit, por edhe fushën e “smart cities”, ku UBT është shembull ndërkombëtar për ndërtimin e qyteteve të mençura.
“Smart cities janë e ardhmja e qyteteve dhe e organizimit modern. Ne kemi treguar se edhe nga Kosova mund të ndërtohen modele të tilla të suksesshme. Nuk ka teknologji që e gjen në Amerikë, Gjermani apo Japoni, e që nuk mund ta hasësh edhe në UBT”, theksoi Hajrizi.
Duke folur për rolin e UBT-së në rajon, Rektori nënvizoi se institucioni ka qenë gjithmonë pararojë me programe unike dhe inovative, duke filluar që nga viti 2001 me menaxhimin inxhinierik, mekatronikën dhe më pas me teknologjitë e reja.
“Besoj se për Ballkanin gjithmonë kemi qenë një lloj lidershipi. Ne kemi qenë të parët që kemi hapur programe moderne, kemi krijuar qendra kërkimore dhe jemi pozicionuar ndërkombëtarisht, nga Londra, Vjena, deri në Finlandë. Ky është tregues se UBT është institucion proaktiv dhe inovativ në nivel global”, theksoi ai.
Në fund, Rektori Hajrizi potencoi se studentët e UBT-së nuk duhet të kenë kompleks inferioriteti, sepse tashmë kanë dëshmuar se janë të barabartë, madje shpesh më të mirë se bashkëmoshatarët e tyre në universitete ndërkombëtare.
“Shumë prej tyre sot punojnë në Zvicër, Gjermani, Amerikë, e më gjerë, duke kontribuar në zhvillime globale. Ky është konfirmim se UBT po udhëheq në Ballkan, duke prodhuar dije e kuadro të nivelit botëror”, përfundoi Rektori Hajrizi.
Vendi
Në UBT Ferizaj u organizua sesioni informues për bursën prestigjioze Chevening Scholarship
Published
1 day agoon
October 3, 2025By
Driton Iseni
UBT Ferizaj ishte mikpritës i një sesioni të veçantë informues për bursën prestigjioze Chevening Scholarship, me pjesëmarrjen e përfaqësuesve të Ambasadës Britanike në Kosovë, në bashkëpunim me Chevening Alumni Foundation in Kosovo.
Gjatë këtij aktiviteti, studentët e UBT-së në Ferizaj u njohën me procesin e aplikimit, kriteret e përzgjedhjes dhe afatet e rëndësishme, si dhe morën këshilla praktike për një aplikim të suksesshëm.
Ky aktivitet synoi të nxisë interesimin e studentëve për të aplikuar në bursën Chevening dhe të ofronte njohuri të thelluara mbi mundësitë që kjo bursë ofron pas përfundimit të studimeve, si zhvillimi i aftësive profesionale dhe krijimi i perspektivave të reja karrierike.
Lajmet
Kosova e Turqia vazhdojnë bashkëpunimin në fushën e mbrojtjes
Published
1 day agoon
October 3, 2025By
UBTnews
Komandanti i Forcës së Sigurisë së Kosovës, gjenerallejtënant Bashkim Jashari, ka pritur sot në takim shefin e Mbrojtjes së Turqisë, gjeneral Selçuk Bayraktaroğlu, me të cilin ka biseduar për zgjerimin e bashkëpunimit në fushat e trajnimeve, edukimit dhe mbështetjes në ngritjen e kapaciteteve ushtarake të FSK-së.
Jashari me këtë rast falënderoi Bayraktaroğlu për mbështetjen e vazhdueshme që Turqia i ka dhënë FSK-së në ngritjen e kapaciteteve profesionale, raporton KosovaPress.
Ndërsa, shefi i Mbrojtjes së Turqisë ri-konfirmoi përkushtimin e vendit të tij për të vazhduar dhe thelluar bashkëpunimin me FSK-në, duke vlerësuar lart zhvillimin dhe profesionalizmin e ushtrisë së Kosovës.
Të dy gjeneralët u pajtuan për vazhdimin e zgjerimit të mëtutjeshëm të bashkëpunimit bilateral në fushën e mbrojtjes, thuhet në njoftimin e FSK-së./D.B/KP
Lajmet
UBT dhe AMIK nisin projektin “Inkuadrimi i Vajzave në Ndërmarrësi” me trajnimin e parë
Published
1 day agoon
October 3, 2025By
Driton Iseni
Në ambientet e Parkut Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së u zhvillua hapja e projektit “Inkuadrimi i Vajzave në Ndërmarrësi”, një iniciativë e organizuar nga UBT në bashkëpunim me AMIK – Asociacioni i Institucioneve Mikrofinanciare të Kosovës.
Ky aktivitet ka për qëllim fuqizimin e vajzave dhe grave të reja përmes ofrimit të njohurive praktike, mentorimit dhe krijimit të mundësive të reja për angazhim në botën e ndërmarrësisë. Pjesëmarrëset do të pajisen me shkathtësi të rëndësishme për të ndërmarrë iniciativa profesionale dhe për të kontribuar në zhvillimin ekonomik dhe social të vendit, duke rritur mundësitë e tyre për punësim, krijim të bizneseve të vogla dhe inovacion.
Në hapje të aktivitetit, u theksua rëndësia e partneritetit mes institucioneve akademike dhe sektorit financiar për mbështetjen e gjeneratës së re të sipërmarrësve.
Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, vuri në pah se projektet e tilla janë të nevojshme për të krijuar një platformë të qëndrueshme për ndërmarrësi dhe zhvillim ekonomik në nivel vendi, dhe se bashkëpunimi me sektorin financiar dhe organizatat që mbështesin inovacionin është kyç për suksesin e vajzave të reja.
Zëvendësguvernatorja e Bankës Qendrore të Kosovës, Nesrin Shileku-Shala, i inkurajoi pjesëmarrëset duke theksuar rëndësinë e edukimit financiar, planifikimit dhe guximit për të ndërmarrë iniciativa të reja, duke u bërë modele suksesi për komunitetet e tyre.
Drejtori i Bordit të AMIK, Adrian Alo, theksoi se fuqizimi i vajzave përmes projekteve të ndërmarrësisë kontribuon në stabilitetin ekonomik dhe përfshirjen sociale, duke nxitur edhe zhvillimin e sektorit mikrofinanciar dhe inovacionin në vend.
Përfaqësuesi i AMIK, Prof. Shpresim Vranovci, nënvizoi rëndësinë e mentorimit dhe krijimit të rrjetit të kontakteve për pjesëmarrëset, si një element kyç për arritjen e suksesit profesional dhe zhvillimin e projekteve të reja sipërmarrëse.
Ndërsa, Drejtori i Departamentit për Edukim dhe Zhvillim Profesional në UBT, Prof. Dr. Besnik Skenderi, theksoi se institucioni mbetet i përkushtuar të ofrojë platforma praktike për zhvillimin e studentëve dhe të rinjve, duke i lidhur ata me sektorët strategjikë të ekonomisë dhe aktorë që kontribuojnë drejtpërdrejt në krijimin e mundësive të reja për punësim, ndërmarrësi dhe inovacion.
Ky projekt shënon një hap të rëndësishëm drejt përfshirjes së vajzave dhe grave në ekonominë inovative dhe ndërmarrëse të vendit, duke nxitur një kulturë të barazisë, sipërmarrësisë dhe zhvillimit të qëndrueshëm ekonomik dhe social.

Meta përdor bisedat tuaja me AI për të ju treguar reklama

Vanessa Hudgens tregon për kiminë me Zac Efron në “High School Musical”

FC Ferizaj prezanton trajnerin e ri, Nevil Dede

Lamine Yamal mungon ndaj Sevillas për shkak të një dëmtimi muskulor

Petrit Halilaj fiton çmimin prestigjioz Nasher 2027 për skulpturë

Rektori Hajrizi: Studentët e UBT-së, të gatshëm për tregun global të punës

Sa është i dëmshëm ndryshimi i orës? Ja çfarë thonë studimet e reja

Elon Musk kritikon Wikipedia-n dhe njofton Grokipedia

Zhytësi rus thyen rekordin botëror, 126 metra pa frymë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën