

Published
4 years agoon
By
Betim GashiKëtë vit Bullgaria ka mbajtur tre palë zgjedhje parlamentare, në përpjekje për të zgjidhur një ngërç politik që pasoi protestat mbarëkombëtare në fillim të vitit 2020.
Protestat u nxitën nga pakënaqësia e qytetarëve me korrupsionin që po e përcjellë me vite të tëra këtë shtet. Në prill ato i dhanë fund sundimit të Boyko Borisovit, kryeministrit shumëvjeçar të këtij vendi. Dy votimet e mëparshme në prill dhe korrik përfunduan pa fitues të qartë, me një rritje të partive të reja që synojnë luftimin e korrupsionit. Por, rezultati i tyre nuk ishte aq i mirë sa të krijojnë një koalicion për të rrëzuar partinë e qendrës së djathtë të Borisovit, GERB.
Më 14 nëntor, Bullgaria mbajti zgjedhjet parlamentare dhe duket se fituese në parlamentin me 240 vende ka dalë një parti kundër-korrupsionit.
Në Bullgari, njërin ndër vendet më të varfra të Bashkimit Evropian, çështja e ryshfetit ka qenë prej kohësh temë mbizotëruese e politikës.
Për shumë në Bullgari, korrupsioni i përhapur në shkallë të gjerë është fajtor për standardin e ulët të jetesës.
Bullgaria ka rreth shtatë milionë banorë. Bruto Produkti i Brendshëm për kokë banori është vetëm 55 për qind e mesatares së Bashkimit Evropian.
Pikërisht zhgënjimi që kanë qytetarët ka bërë që të krijohen një valë e re partish politike, të cilat kanë sjellë fytyra të reja politike dhe kanë ngjallur shpresat për ndryshim.
Pjesëmarrja në zgjedhjet e 14 nëntorit ishte vetëm 40 për qind, një shenjë se votuesit po ndiejnë lodhje. Por, ata gjithashtu janë të etur për të parë formimin e një qeverie të re e cila do të merrej me situatën e tmerrshme të pandemisë së COVID-19, rritjen e çmimeve të energjisë dhe korrupsionin e përhapur.
Ende nuk dihet nëse partia “Ne vazhdojmë ndryshimin” do të arrijë të ketë sukses në përpjekjen në të cilën kanë dështuar shumë parti tjera, por deri më tani duket se ka shumë mundësi që do t’ia dalë.
Nga Harvardi në zyrat e Qeverisë
Themeluesit e partisë “Ne vazhdojmë ndryshimin” janë Kiril Petkov, 41 vjeç dhe Asen Vasilev, 44 vjeç, të dy të diplomuar në Universitetin e Harvardit.
Petkov, hoqi dorë nga shtetësia kanadeze për të kandiduar për pozitë zyrtare në Bullgari. Ai ka investuar në biznese të reja dhe ka drejtuar një firmë të suksesshme.
Vasilev është gjithashtu një sipërmarrës dhe konsulent biznesi.
Më parë gjatë këtij viti, ata shërbyen si ministra të përkohshëm të Ekonomisë dhe Financave, mirëpo pa bazë partiake.
Ndryshe nga zgjedhjet e fundit, partia “Ne vazhdojmë ndryshimin” (PP) kësaj radhe mund të ketë mjaft aleatë për të krijuar një koalicion.
Popullariteti i tyre u rrit pasi ata bënë përpjekje për të zbuluar keqpërdorimet në institucionet shtetërore derisa ato udhëhiqeshin nga Borisov.
Në maj, Petkov zbuloi se Banka Bullgare e Zhvillimit, e drejtuar nga shteti, e krijuar për të mbështetur bizneset e vogla, kishte dhënë 559.43 milionë dollarë kredi për vetëm tetë kompani.
Vasilev gjatë shërbimit të tij si ministër kontribuoi në rritjen e nivelit të mbledhjes së taksave, duke rritur kontrollet mbi bizneset e mëdha që operojnë me fondet publike dhe të BE-së.
Që të dy ofruan një pasqyrë të politikanëve që zbatojnë politika praktike, të cilat ndikuan te votuesit, tha Alexey Pamporov, një studiues i politikës në Akademinë Bullgare të Shkencave.
“Të gjithë ne kemi qeshur kur ata deklaruan se do të bëjnë politikë ‘të majtë’ me instrumente të ‘djathta’, por ata pikërisht këtë po e propozojnë. Sa i takon ekonomisë, energjisë, biznesit, turizmit ata janë shumë të orientuar drejt politikave të djathta, por në aspektin e politikave sociale, arsimit, kujdesit shëndetësor, ata anojnë nga e majta”, i tha Pamporov Shërbimit bullgar të Radios Evropa e Lirë (REL).
Sipas një sondazhi nga Gallup International, 35 për qind e bullgarëve, të cilët në korrik kishin votuar për partinë tjetër anti-korrupsion, “Ka një popull të tillë”, në zgjedhjet e 14 nëntorit kanë votuar PP-në.
Dhe në mesin e votuesve të PP-së, 79 për qind favorizuan Rumen Radev, presidentin aktual, i cili po synon një mandat të dytë pesëvjeçar në zgjedhjet presidenciale të mbajtura më 14 nëntor.
Radev, një kritik i ashpër i Borisovit, fitoi 49.2 për qind të votave dhe pritet të fitojë një mandat të dytë pesëvjeçar, në postin, i cili në Bullgari është kryesisht ceremonial.
Balotazhi pritet të mbahet më 21 nëntor.
Çfarë ndodhi me partinë “Ka një popull të tillë”?
Partia “Ka një popull të tillë” (ITN) u krijua nga Stanislav “Slavi” Trifonov, një prezantues i njohur televiziv dhe këngëtar, pak para se skandali i korrupsionit më 2020 të ndizte sërish protesta masive disajavore ndaj Qeverisë së Borisovit.
Analistët thanë se hyrja e Trifonovit në skenën kombëtare të Bullgarisë përfaqëson vazhdimin e një përpjekjeje dekadash për të krijuar një parti të qëndrueshme kundër establishmentit në Bullgari.
Në Evropën Qendrore dhe Lindore nuk është zhvillim i panjohur kur partitë e reja përgatisin platforma kundër korrupsionit ose prezantojnë figura të famshme televizive për të arritur suksesin zgjedhor.
Kjo praktikë e kishte ndihmuar edhe ish-carin e Bullgarisë, Simeon II, të fitonte zgjedhjet e vitit më 2001 dhe vetë Borisovin në vitin 2009.
Mesazhi kundër korrupsionit ishte gjithashtu pika qendrore për dy partitë e reja që siguruan vende në parlament në fillim të këtij viti: Bullgaria Demokratike (DB) dhe ajo e Maya Manolovas “Ngrihu! Banditët jashtë”, të cilat fituan afërsisht 10 për qind, përkatësisht 5 për qind të votave.
Në zgjedhjet e muajit korrik, ITN e kaloi me shumë vështirësi GERB-in, por nuk arriti të formonte një qeveri. Si rezultat, mbështetja ndaj kësaj partie ka rënë.
Partia e Trifonovit kishte udhëhequr me rezultatet e votimit të korrikut me 24 për qind, por rezultatet e pjesshme nga votimi i 14 nëntorit tregojnë se tani ajo ka vetëm 9.8 për qind.
Mund të jetë me rezultat më të ulët, por jo edhe peshën e përcaktimit të qeverisë. ITN ka të ngjarë të jetë një partner kyç për kandidatët kryesorë të “Ne vazhdojmë ndryshimin” në çdo bisedë koalicioni, së bashku me socialistët, me 10.3 përqind të votave dhe DB-në — një koalicion i tri partive të majta — që ka fituar 6 për qind të votave.
“Formimi i një qeverie do të jetë më i komplikuar sepse nevojitet bashkimi i të paktën katër partive për një shumicë“, i tha Reuters, Dobromir Zhivkov, një analist politik.
ISMV, një tjetër parti e re kundër korrupsionit, duket se ka siguruar më pak se 4 për qind, që është pragu i nevojshëm për të fituar ulëse në parlament.
Në anën tjetër të spektrit politik, Rilindja, një parti hapur pro-ruse që ka bërë thirrje për daljen e Bullgarisë nga Aleanca Veri-Atlantike dhe BE-ja, duket se e ka kaluar pragun e 4 përqindëshit.
Partia e qendrës së djathtë, GERB e Borisovit pritet të ketë mbi 22 për qind të votave, që i siguron vendin e dytë, por duke pasur parasysh izolimin e saj politik duket se do të përjashtohet nga çdo bisedë koalicioni.
Petkov premtoi më 14 nëntor se do të jetë i hapur për dialog dhe kompromis në bisedimet e koalicionit, por tha se partia e tij do t’iu përmbahet premtimeve për të përmirësuar sistemin gjyqësor dhe për të luftuar korrupsionin.
“Bullgaria po shkon në një rrugë të re”, tha Petkov, i cili shpreson të bëhet kryeministër dhe ta emërojë bashkëthemeluesin e partisë, Vasilev, si ministër të Financave./ REL
You may like
Lajmet
Kushtetuesja për akuzat e VV-së: Deklarime të pamatura, të dëmshme për zhvillimin demokratik
Published
13 hours agoon
September 8, 2025By
UBTnews
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Kosovës ka reaguar sot përmes një komunikate për media, e cila shpreh shqetësimin e saj për deklarimet e zyrtarëve të lartë shtetëror dhe të zgjedhurve politikë.
Në deklaratë, Gjykata thekson se pavarësia e saj nuk është privilegj, por themel i shtetit të së drejtës, dhe se çdo përpjekje për të ushtruar presion mbi gjyqtarët përbën cenim të ndarjes së pushteteve dhe minon besimin në sundimin e ligjit.
Gjykata ka bërë thirrje që të respektohet integriteti dhe vendimmarrja e saj e pavarur, duke kujtuar se vendimet e saj mbështeten në Kushtetutë dhe në standardet ndërkombëtare për të drejtat e njeriut./D.B/EO
Bota
Votëbesimi në Francë trondit obligacionet, aksionet mbeten të pandryshuara
Published
13 hours agoon
September 8, 2025By
UBTnews
Ndërsa tregjet e aksioneve injoruan dramat politike të fundit në Paris, lëvizja e fortë në tregun e obligacioneve mund të tregojë se investitorët po përgatiten për një provë më të thellë të stabilitetit fiskal të Evropës, shkruan Euronews.
Tregjet evropiane dërguan sinjale të përziera të hënën, para një votimi që me shumë gjasa do të bëjë që Franca, një nga ekonomitë kryesore të BE-së, të nisë kërkimin për kryeministrin e pestë në tre vjet. Ndërsa aksionet rezultuan befasueshëm rezistente, obligacionet franceze u tronditën më shumë nga votimi i pritur, veçanërisht pasi ai u shkaktua nga një debat mbi buxhetin francez për vitin e ardhshëm dhe nxorri në pah një balancë të pasigurt midis besimit afatshkurtër të tregut dhe shqetësimeve fiskale afatgjata.
Pasiguria më e gjerë politike në Francë ka çuar në rritje të tregut në muajt e fundit, për shkak të bllokadës parlamentare dhe tensioneve fiskale.
Kryeministri francez, François Bayrou kërkoi një votëbesim në parlament në një përpjekje për të lidhur mbijetesën e qeverisë me miratimin e buxhetit për vitin 2026, por kundërshtarët e kreut të qeverisë, si Rrjeti Kombëtar dhe Partia Socialiste, kanë njoftuar se do të votojnë kundër tij.
Të hënën në mëngjes, indeksi panevropian STOXX 600 u rrit me 0.33%, ndërsa treguesi kryesor francez CAC 40 u ngjit rreth 0.4%, një rritje modeste që qetësoi frikën nga trazirat e menjëhershme dhe ndoshta tregon se drama politike e ardhshme – e cila është tërhequr për javë të tëra dhe rezultati i saj përfundimtar është kryesisht i parashikueshëm – është tashmë e reflektuar në çmimet e tregut.
“Franca po përballet me një elektorat shumë të zhgënjyer, i cili është rezistent ndaj masave të kursimeve, gjë që e bën zvogëlimin e deficitit të madh të vendit shumë të vështirë”, tha Susannah Streeter, drejtore për para dhe tregje në Hargreaves Lansdown.
Tregu i obligacioneve dërgoi një sinjal më të errët. Kostot e huamarrjes afatgjata franceze u rritën në nivele të paprecedentë që nga viti 2009, duke reflektuar shqetësimin e investitorëve mbi perspektivën fiskale të vendit përpara bllokadës së mundshme politike.
Normat e obligacioneve janë një votëbesim për qeverinë, kështu që kur kostot afatgjata të huamarrjes në Francë rriten, kjo do të thotë se investitorët nuk kanë besim se Parisi mund të menaxhojë financat e tij në këtë moment.
“Franca shihet si ‘fëmija më problematik’ i Evropës kur vjen puna te pozicioni fiskal. Por janë kryeministrat që vazhdimisht largohen sepse nuk arrijnë të kontrollojnë ligjvënësit e pakontrolluar dhe të imponojnë kufizime shpenzimesh”, shtoi Streeter.
Pasojat do të shtrihen shumë përtej sallave të shkëlqyera të Pallatit Elize, pasi ekonomia e dytë më e madhe e Eurozonës është tashmë në terren fiskal të pasigurt, me borxhin publik që afrohet me 114% të PBB-së dhe një deficit rreth 5.8%, shumë mbi normat e BE-së.
Nëse normat e interesit franceze vazhdojnë të rriten, diferenca me obligacionet gjermane ultra të sigurta fillon të zgjerohet, dhe sapo kjo diferencë të bëhet shumë e madhe, rrezikon pasiguri më të gjerë të borxhit në Eurozonë.
Largimi i pritur i Bayrou amplifikon frikën e paralizës politike dhe shtyrjes së konsolidimit fiskal, dhe mund të çojë në një paqëndrueshmëri më të gjerë në zemër të Eurozonës, pasi BE-ja ka nevojë me ngut për stabilitet monetar për të shmangur tensionet tregtare transatlantike./D.B/KP
Lajmet
Më 12 shtator, seanca e parë e Kuvendi të ri në Shqipëri, Begaj mesazh deputetëve
Published
13 hours agoon
September 8, 2025By
UBTnews
Presidenti i Shqipërisë, Bajram Begaj ka dekretuar datën 12 shtator për mbledhjen e Legjislaturës XI të Kuvendit. Seanca e parë e Parlamentit të ri të dalë nga zgjedhjet e 11 majit pritet të fillojë në orën 10:00.
Në zgjedhjet parlamentare, Partia Socialiste mori 83 mandate deputetësh, Partia Demokratike dhe aleatët siguruan 50 mandate, 3 mandate fitoi Partia Socialdemokrate, 2 mandate mori Partia Mundësia dhe nga një mandat secila morën Nisma Shqipëria Bëhet dhe Lëvizja Bashkë.
Presidenti Bajram Begaj u është drejtuar me një mesazh të gjithë deputetëve, duke u kërkuar që të përmbushin angazhimet e tyre teksa vendi është përpara një momenti historik, anëtarësimi në Bashkimin Europian, transmeton RTSH.
“Prioriteti madhor i anëtarësimit në Bashkimin Evropian dhe sfidat me të cilat përballen qytetarët dhe vendi, si ato të sigurisë, drejtësisë, demografisë, ekonomisë, zhvillimit të qëndrueshëm, arsimit, shëndetësisë, bujqësisë, ndryshimet klimatike, mbrojtja e mjedisit, teknologjisë dhe inteligjencës artificiale kërkojnë vëmendje dhe zgjidhje të qëndrueshme. Anëtarësimi në Bashkimin Evropian është një proces transformues dhe i rëndësishëm strategjik, që kërkon reforma të thella dhe angazhim të palëkundur. Përmes punës së përditshme dhe vendimmarrjeve tuaja duhet të përmbushim çdo kriter dhe të përballemi me çdo sfidë për Shqipërinë anëtare në Bashkimin Evropian”, thotë Begaj mes të tjerash.
Nga mazhoranca socialiste, Begaj kërkon përgjegjshmëri dhe përulësi në ushtrimin e pushtetit, ndërsa nga opozita kërkon që të jetë aktive, konstruktive dhe e përkushtuar ndaj rolit të saj.
“Dialogu dhe respekti për dallimet janë themel i bashkëjetesës demokratike”, thekson Presidenti.
Ndërkohë, kujtojmë se një ditë para mbledhjes së Parlamentit të ri, më 11 shtator, do të zhvillohet edhe Asambleja e PS-së, ku kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama pritet të prezantojë kabinetin e ri qeveritar./D.B/KP
Bota
Kreu i të drejtave të njeriut të OKB-së paralajmëron situatën “katastrofale” në Sudan
Published
14 hours agoon
September 8, 2025By
UBTnews
Kreu i të drejtave të njeriut i OKB-së të hënën e quajti situatën në rajonin e Darfurit të Sudanit “katastrofale” dhe paralajmëroi për mizori të përhapura ndërsa luftimet midis ushtrisë dhe forcave paramilitare intensifikohen.
Sipas Anadolu, gjatë informimit të Këshillit të të Drejtave të Njeriut në Gjenevë, Volker Turk tha se mijëra civilë janë vrarë këtë vit, ndërsa si Forcat e Shpejta të Mbështetjes (RSF) ashtu edhe Forcat e Armatosura Sudaneze tregojnë “mosrespekt të plotë” për ligjin ndërkombëtar humanitar.
“Pas më shumë se një viti nën rrethimin e RSF-së, situata në El Fasher është katastrofale”, tha ai.
“Shkalla e vuajtjeve të popullit sudanez në këtë vend të gjerë është e papërshkrueshme, duke kërkuar vëmendjen e plotë të botës”, shtoi ai.
Ai tha se njerëzit në El Fasher nuk kanë ushqim, ujë dhe ilaçe, ndërsa përballen me bombardime të vazhdueshme.
“Dhuna seksuale është e përhapur, kryesisht ndaj grave dhe vajzave të zhvendosura. Nuk ka rrugë të sigurta për të dalë nga qyteti, dhe unë kam ngritur disa herë rrezikun e mizorive të mëtejshme dhe të dhunës me motiv etnik”, shtoi ai.
“Unë kam ngritur disa herë rrezikun e mizorive të mëtejshme dhe të dhunës me motiv etnik”, tha Turk, duke bërë thirrje për veprim të vendosur ndërkombëtar për të ndaluar krimet e mizorive.
Ai u bëri thirrje të gjitha shteteve të respektojnë embargon e armëve të OKB-së, të ushtrojnë presion mbi palët në konflikt për të mbrojtur civilët, të sigurojnë akses humanitar të pakufizuar dhe të nxisin një armëpushim që do të hidhte bazën për qeverisje civile./D.B/KP

E papritur! Charlie Sheen zbulon sekrete nga jeta private

Zbulim i ri për hipertensionin: Ilaçi inovativ që mund të mposhtë ‘vrasësin e padukshëm’

Këto veprime nuk duhet t’i bëni në avion

Turqi: Kufizohet qasja në rrjete sociale

Kur kamera mashtron: Reagimi i Frankie Grande bëhet viral në MTV VMA

Kushtetuesja për akuzat e VV-së: Deklarime të pamatura, të dëmshme për zhvillimin demokratik

Votëbesimi në Francë trondit obligacionet, aksionet mbeten të pandryshuara

Më 12 shtator, seanca e parë e Kuvendi të ri në Shqipëri, Begaj mesazh deputetëve

Kreu i të drejtave të njeriut të OKB-së paralajmëron situatën “katastrofale” në Sudan
Të kërkuara
-
Aktualitet2 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26