Kuriozitete

Byzylyku viking mijëravjeçar zbulon sekretet e lidhjeve të lashta tregtare

Published

5 hours ago

on

Një detektor metalesh ka bërë zbulim mahnitës në Ishullin e Manit, duke gjetur byzylyk ari Vikingësh që daton 1,000 vjet më parë.

Ronald Clucas, një kërkues metalesh amator, e gjeti thesarin e lashtë ndërsa kërkonte me detektorin e metaleve.

“Ishte një surprizë e madhe të zbuloja këtë objekt të mrekullueshëm prej ari. Në fillim nuk mund ta besoja!”

Zbulimi i jashtëzakonshëm daton midis viteve 1000 dhe 1100 pas Krishtit dhe është një zbulim i madh arkeologjik.

“Kisha kohë që kërkoja dhe ari zakonisht jep një sinjal të dobët në një detektor metalesh, kështu që në fillim nuk mund ta besoja fatin tim”, tha ai.

Ekspertët konfirmuan se objekti ishte pjesë e një byzylyku ​​ari të bërë nga një argjendar me përvojë i epokës Viking. Ky byzylyk, i bërë nga tetë breza ari të ndërthurur, u krijua duke përdorur teknika komplekse, duke sugjeruar aftësinë e lartë të artizanëve të lashtë. Zbulimi peshon rreth një ons e do kishte qenë tre inç i gjatë, rreth 7.62 cm nëse do të drejtohej. Byzylyku ​​u gjet i përkulur në mes, duke sugjeruar përdorimin si monedhë ose një objekt me vlerë.

Bizhuteri me një rol të dyfishtë

Sipas Alison Fox, kuratore e arkeologjisë në Trashëgiminë Kombëtare të Ishullit të Manit, bizhuteri kishin rol të dyfishtë në Epokën e Vikingëve, duke vepruar si sende me vlerë personale dhe si simbole të pasurisë dhe statusit shoqëror. Përveç kësaj, ekspertët besojnë se byzylyku ​​i prerë mund të jetë përdorur si një formë monedhe, i prerë në copa për të paguar blerje ose shërbime të ndryshme.

“Ky fragment ka të ngjarë të jetë përdorur si monedhë për të paguar mallra ose shërbime të shtrenjta”, shpjegoi Fox.

Ajo shtoi se prerja e byzylykut sugjeron funksionin si  mjet shkëmbimi, duke konfirmuar ekzistencën e rrjeteve të sofistikuara tregtare dhe një sistemi ekonomik midis vikingëve në Ishullin e Manit. Arkeologët zbuluan se byzylyku ​​ishte varrosur ose fshehur në tokë, duke ngritur shumë pyetje.

Mund të ketë qenë i fshehur për ruajtje, i humbur ose varrosur si një ofertë për perënditë Vikinge. Koha dhe rrethanat e këtij akti mbeten një mister, por gjetja ofron informacion të vlefshëm rreth praktikave fetare dhe kulturore të nordikëve të lashtë. Ishulli i Manit ishte i banuar nga vikingët që në vitin 798 dhe që atëherë është bërë një qendër e rëndësishme strategjike dhe tregtare.

Related Topics:
Continue Reading

Kuriozitete

Truri yt punon me energji sa për një llambë! AI ka nevojë për një central!

Published

3 hours ago

on

June 17, 2025

By

Një studim i fundit nga Zvicra tregon se truri ynë funksionon me energji sa një llambë e vogël elektrike, vetëm një sasi shumë e vogël dhe arrin të kryejë punë komplekse si mësimi, kujtesa dhe marrja e vendimeve.

Ndërkohë, sistemet e inteligjencës artificiale që përpiqen të imitojnë trurin harxhojnë shumë më tepër energji, për shkak të përdorimit të qendrave të mëdha të të dhënave dhe pajisjeve të ftohjes.

Kjo tregon se natyra ka krijuar një mënyrë efikase për të përdorur energjinë, ndërsa teknologjia e sotme ende ka shumë për të përmirësuar.

Ekspertët thonë se për të ngushtuar këtë hendek, AI-të e ardhshme duhet të jenë më të ngjashme me strukturën e trurit, dhe jo vetëm të bazuara në teknologjinë tradicionale.

Kjo gjithashtu rrit nevojën për një teknologji më “të gjelbër” që respekton më shumë mjedisin.

Continue Reading

Kuriozitete

Historia që fshihet pas Diamantit të Kuq Winston!

Published

23 hours ago

on

June 16, 2025

By

Diamanti i Kuq Winston, ka pushtuar imagjinatën e entuziastëve të gurëve të çmuar dhe studiuesve njësoj.

I nënshtruar së fundmi një analize shkencore për herë të parë, ky diamant i rrallë 2.33 karatësh “i kuq i zbukuruar” ka zbuluar disa njohuri interesante mbi origjinën e tij gjeologjike dhe historinë magjepsëse.

(Instituti Gjeologjik i Amerikës ka hedhur dritë mbi tiparet enigmatike të këtij guri të çmuar magjepsës, duke e bërë një nga diamantet më të studiuara në historinë e kohëve të fundit.

Diamanti i Kuq Winston dallohet jo vetëm për ngjyrën e tij tërheqëse, por edhe për rrallësinë. Diamantet janë ndër gurët e çmuar më të rrallë në Tokë, me një grusht gurësh që plotësojnë kriteret për një gradë ngjyre “e kuqe e zbukuruar”.

Diamanti i Kuq me 2.33 karat, është një nga diamantet e kuqe më të mëdha në të dhënat publike. Ajo që e bën të jashtëzakonshëm është ngjyra e kuqe e përsosur, e cila nuk ka gjurmë kafeje a vjollce, duke e bërë një të kuqe “të pastër”.

Madhësia dhe pastërtia e tij e vlerësojnë në 2.3 milionë dollarë, megjithëse thuhet se është “i paçmuar”.

Diamanti ndodhet në Muzeun Smithsonian, ku iu dhurua nga Ronald Winston, djali i koleksionistit amerikan të bizhuterive Harry Winston. Historia është po aq interesante sa pamja. Udhëtimi i Diamantit të Kuq Winston fillon më 1938 kur Jacques Cartier ia shiti atë Maharaxhait të Nawanagarit, një udhëheqës në Indi.

Curi njihej si “Raj i Kuq” dhe blerja e tij e lidhi me aristokracinë indiane. Prejardhja e Maharaxhait e mbajti gurin e çmuar derisa u rimor nga Ronald Winston në vitin 1988 nga djali i Maharaxhait, Jam Saheb Sri Shatrusalyasinhji.

Edhe pse ishte menduar për zbulim publik në hapjen Harry Winston në Tokio, eventi u shty për shkak të shëndetit të përkeqësuar të Perandorit Hirohito. Një vit më vonë, diamanti bëri debutimin gjatë festimit të përvjetorit të sallonit.

Aktorja Brooke Shields e mbajti diamantin si një unazë të vogël ari në atë event, duke i shtuar diamantit statusin legjendar. Për dekada të tëra, origjina gjeologjike e Diamantit të Kuq Winston mbeti një mister.

Ndryshe nga diamantet tjerë, ngjyra e kuqe nuk vjen nga elementë si azoti ose bori. Diamantet e kuqe ia detyrohen ngjyrës një shtrembërimi unik në rrjetën e tyre kristalore. Kjo veçori e rrallë ndryshon mënyrën se si diamanti bashkëvepron me dritën, duke i dhënë atij pamjen e tij të kuqe të mrekullueshme.

Ekipi kërkimor i Smithsonian u thellua në vetitë optike të gurit për të kuptuar më mirë formimin e tij. Duke krahasuar Winston Red me diamante tjerë të rrallë, arritën në përfundimin se diamanti ka të ngjarë të jetë formuar nën kushte ekstreme presioni dhe temperature thellë brenda Tokës.

Duke shkruar në punimin e tyre, studiuesit përfundojnë: “Për të arritur ngjyrën e tij të kuqe dhe rrjetet e dendura të zhvendosjeve, diamanti Winston Red ka të ngjarë të ketë përjetuar një tendosje të madhe nën kushtet e mantelit.”

Ky nivel tendosjeje brenda mantelit të Tokës shpjegon strukturën unike kristalore të diamantit. Ngjyra e kuqe konsiderohet si një nga karakteristikat më sfiduese që çdo diamant fiton. Ekipi i kërkimit në Smithsonian e krahasoi diamantin e kuq me diamantet e kuqe të gjetura në rajone tjera të njohura për prodhimin e gurëve të ngjashëm.

Këto vende janë shoqëruar prej kohësh me zbulimin e diamanteve të kuqe të rralla, megjithëse studiuesit nxituan të paralajmëronin se origjina e saktë e Winston Red mbetet spekulative. Gjeologjia e këtyre rajoneve nuk është studiuar në thellësi, duke e bërë të vështirë përcaktimin e saktë të vendit ku mund të ketë origjinën diamanti.

Pavarësisht kësaj pasigurie, ideja se diamanti Winston Red mund të ketë ardhur nga një prej këtyre vendeve mbetet një teori e besueshme. Studiuesit vunë re se diamantet e kuqe nga këto zona shpesh ndajnë veti optike të ngjashme, duke i bërë ata kandidatë kryesorë për studime të mëtejshme në kërkimin e vendlindjes së vërtetë të Winston Red.

Continue Reading

Kuriozitete

Si lidhet personaliteti yt me orën kur zgjohesh pa alarm?

Published

1 day ago

on

June 16, 2025

By

Ndoshta nuk i kushtojmë rëndësi kohës kur zgjohemi, mund të supozojmë se ky orar diktohet nga detyrimet profesionale dhe familjare.

Por çfarë ndodh me ritmet tona normale të gjumit dhe zgjimit, në rastet kur nuk kemi nevojë të na zgjojë alarmi?

Ata na tregojnë diçka për personalitetin tonë, sipas një artikulli të ri në “YourTango” që bazohet në prova nga një kërkim shkencor.

Si lidhet personaletiti juaj me orën kur zgjoheni:

Në orën 6 të mëngjesit: Optimiste dhe e përgjegjshme

Jeni njerëz të organizuar – studimet kanë treguar se ata që zgjohen në këtë kohë kanë shënuar rezultate më të larta në testet që vlerësojnë tipare të tilla si përgjegjësia dhe organizimi. Ata që zgjohen në këtë orë priren të kenë qëndrim pozitiv ndaj jetës, e mirëpresin çdo ditë me qetësinë e orëve të para.

Ora 7 e mëngjesit: E ekuilibruar dhe sociale

Është orar i zakonshëm për ata që kërkojnë ekuilibër mes jetës personale dhe profesionale. Këta janë njerëz të përgjegjshëm të cilët megjithatë gëzojnë njësoj edhe anën tjetër të medaljes: shoqërinë dhe jetën sociale. Ata që zgjohen në këtë kohë janë shpesh ekstrovertë dhe e duan shoqërinë e të tjerëve. Ata priren të ndjekin një mënyrë jetese të shëndetshme dhe përpiqen të kombinojnë detyrimet e përditshme me aktivitetet e kohës së lirë.

08:00: Kreative dhe e qetë

Ata që zgjohen në këtë kohë janë njerëz fleksibël dhe krijues. Një artikull shkencor i botuar në revistën “Personality and Individual Differences” e lidh këtë orar zgjimi me njerzit që duan të marrin në konsideratë ide e mundësi të reja. Nuk kanë frikë nga puna e vështirë, preferojnë ta bëjnë me ritmin e tyre.

Në orën 9 të mëngjesit: E pavarur dhe mendjehapur

Ndoshta ju pëlqen ta shijoni natën sa më shumë. “Njerëzit e natës” janë më të hapur ndaj përvojave të reja, ideve jokonvencionale e aventurave. Të tillë njerëz e rifitojnë energjinë më vonë e mund t’i rezistojnë pritshmërive të shoqërisë që njerëzit e mëngjesit janë më produktivë, e kompensojnë me shpirtin e tyre krijues, spontan dhe aventuresk.

Pas orës 09:00: Sociale dhe aventureske

Keni personalitet më të qetë, ndaj ju pëlqejnë kontaktet me njerëzit përreth e jeni të hapur për aventura dhe përvoja të reja. Jeni padyshim person që preferon netët e gjata, duke gjetur energjinë që ju duhet gjatë ditës për ta kanalizuar në aktivitete që stimulojnë trupin dhe mendjen.

Shënim: Nëse zgjohemi sistematikisht shumë herët në mëngjes, pa gjumë të mjaftueshëm, kjo mund të jetë një simptomë e ankthit ose depresionit, kështu që është një ide e mirë të kuptoni me kujdes nëse zgjimi herët lidhet me një problem të kësaj natyre.

Continue Reading

Kuriozitete

Ja disa mënyra si mund ta përdorësh ChatGPT për shëndetin mendor

Published

5 days ago

on

June 12, 2025

By

ChatGPT mund të jetë një mjet i dobishëm në mbështetjen e shëndetit mendor – për aq kohë sa e përdorim me vetëdije për kufizimet e tij. Sipas psikologes Mikki Lee Elembaby, nuk duhet ta shohim si zëvendësim për terapinë apo lidhjet e vërteta njerëzore.

“Në fushën e shëndetit mendor, ChatGPT është më shumë një hap i parë, një pikënisje,” shpjegon ajo.

Pra, cilat janë disa mënyra praktike dhe të dobishme për ta përdorur ChatGPT në rrugëtimin tënd drejt mirëqenies?

Pavarësisht se nuk mund të zëvendësojë terapinë apo ndërveprimet njerëzore, ChatGPT është burim i vlefshëm për të marrë informacione mbi shëndetin mendor e për të të ndihmuar të organizosh mendimet a të gjesh strategji përballuese.

Sipas psikologes Michelle English, ChatGPT mund të të ndihmojë në mënyra praktike, si për të kuptuar më mirë emocionet, për të mësuar mbi kujdesin për veten, apo për të ndihmuar në formulimin e bisedave të vështira.

Pse ChatGPT nuk mund ta zëvendësojë terapinë?

ChatGPT nuk është një psikolog dhe nuk mund të ofrojë ndihmë të personalizuar terapeutike. Nuk mund të kuptojë nuancat e komunikimit dhe nuk ka mbrojtjen e privatësisë që ofron një terapist i certifikuar.

Nuk mund të diagnostikojë probleme të shëndetit mendor a të ofrojë trajtim të besueshëm dhe nuk është njeri.

Mund të jetë ndihmës i mirë për të organizuar mendimet apo për të marrë ide të reja, por nuk mund të zëvendësojë lidhjet e vërteta njerëzore dhe ndjesinë e të kuptuarit nga dikush tjetër.

Ja si ta përdorësh ChatGPT për shëndetin tënd mendor:

1. Për të të ndihmuar me ditarin

Shkrimi në ditar është mënyrë e shkëlqyer për të menaxhuar emocionet, por nuk e di nga ta fillosh. ChatGPT sugjeron pyetje dhe tema për të të ndihmuar të organizosh mendimet dhe të kuptosh emocionet e tua. Kështu, me kalimin e kohës, do të mund të vëresh më qartë modelet, përparimin dhe shkaktarët e stresit.

2. Për të organizuar një “brain dump”

Nëse ke shumë gjëra në mendje dhe nuk di nga t’ia fillosh, ChatGPT mund të të ndihmojë. Mund ta përdorësh për të “derdhur” gjitha mendimet e tua, pastaj mund të të ndihmojë t’i organizosh dhe t’i vendosësh në prioritet. Kjo është veçanërisht e dobishme për ata që kanë vështirësi me përqendrimin apo menaxhimin e kohës.

3. Për të marrë informacion mbi shëndetin mendor

Në terapi, një nga hapat më të rëndësishëm është të kuptosh më shumë mbi gjendjen emocionale. ChatGPT mund të të japë informacione bazë mbi simptomat e ankthit, depresionit apo traumës e të sugjerojë burime tjera ku mund të lexosh.

4. Për të gjetur strategji përballuese

Kur ndihesh i/e mbingarkuar, është e vështirë të mendosh mënyra të reja për të përballuar stresin. ChatGPT sugjeron teknika relaksimi, ushtrime të ndërgjegjësimit, mantra motivuese apo mënyra të ndryshme për të përmirësuar humorin.

Continue Reading

Të kërkuara