Kulturë

BBC: Butrinti, vendi antik që ndihmon Shqipërinë të rifitojë identitetin e saj

Published

on

Pas një periudhe trazirash, vendet shpesh flasin për shikimin drejt së ardhmes. Megjithatë, 40 vjet pas vdekjes së diktatorit komunist Enver Hoxha , Shqipëria, në shumë mënyra, po shikon në të kaluarën e saj të largët, shkruan BBC.

Një periudhë izolimi ekstrem nga vitet 1940 deri në 1991 e bëri Shqipërinë të mbyllte institucionet e tij fetare, të neglizhonte shumë nga vendet e tij historike dhe të bëhej i njohur si ” Koreja e Veriut e Evropës “. Por sot, Shqipëria po punon shumë për të rimarrë trashëgiminë e saj kulturore duke ruajtur peizazhin e saj natyror dhe duke përqafuar rrënjët e saj të lashta.

Rrënojat më shumë se 2500-vjeçare të qytetit të Butrintit janë një shembull i tillë. Që daton afërsisht në vitin 800 para Krishtit, vendi ka qëndruar prej kohësh në qendër të botës perëndimore, duke i mbijetuar konflikteve, duke thithur kultura të ndryshme dhe duke lënë shtresa të shumta të historisë për t’u eksploruar. Ka të ngjarë të ishte një qytet-shtet grek përpara se romakët ta zgjeronin atë në një qytet plot gjallëri të plotë me një banjë. Më vonë, bizantinët dhe osmanët lanë gjurmët e tyre përkatëse në të. Historia e Butrintit tregon historinë e ndryshimit të politikës së Mesdheut dhe kulturave dhe feve të tij të shumta – të cilat të gjitha kanë formësuar Shqipërinë e sotme.

Në vitin 1992, Butrinti ishte vendi i parë në Shqipëri i shpallur si hapësirë e mbrotjur e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s ,” shpjegoi në një episod të fundit drejtuesi i BBC Travel Show Qasa Alom. “Ai ruan një pjesë të historisë së pasur kulturore që qëndron përtej hijes së hedhur nga ngjarjet e shekullit të kaluar.

Sot, rrënojat e shumta të qytetit janë pjesë e  Parkut Kombëtar më të madh të Butrintit , i cili përfshin 93 km katrorë peizazh bregdetar të pyllëzuar. Përveç vendit historik, parku është gjithashtu shtëpia e  1200 llojeve të ndryshme bimore dhe shtazore . Vizitorët mund të eksplorojnë rrënojat e një teatri të epokës helenistike, të admirojnë monumentet e hershme të krishtera dhe më pas të ecin nëpër kodrat e pyllëzuara ose të lundrojnë në liqenin e Butrintit aty pranë.

Ruajtja e rrënojave dhe e parkut përreth janë rezultat i një përpjekjeje të përbashkët nga organizata si  Fondacioni Butrint  dhe  Fondi Botëror i Monumenteve . Donacionet nga të dy grupet kanë ndihmuar në restaurimin e Butrintit dhe mbrojtjen e peizazhit përreth, duke ofruar gjithashtu trajnime për ruajtjen historike që krijoi vende pune shumë të nevojshme për komunitetin lokal.

Ka qenë një luftë 30 vitet e fundit për të mbrojtur bukurinë dhe historinë e Butrintit, fillimisht [për shkak] të neglizhencës pas rënies së komunizmit… por edhe me zhvilluesit që përpiqen të ndërtojnë rreth zonës,” i tha BBC-së Ani Tare, ish-drejtore e Parkut Kombëtar të Butrintit.

Butrinti nuk është e vetmja pjesë e Shqipërisë që ka përjetuar një restaurim. Në kryeqytetin e vendit, Tiranë, që ndodhet 278 km (173 milje) në veri, shumë monumente të epokës së Hoxhës janë shembur për t’i hapur rrugë hapësirave të reja komunitare.  Sheshi Skënderbej , për shembull, dikur shtëpia e disa monumenteve kushtuar komunizmit dhe pushtetit të Hoxhës, tani është sheshi më i madh i këmbësorëve në Ballkan. Në mënyrë të ngjashme, Piramida e lartë  e Tiranës  është shndërruar nga një muze kushtuar Hoxhës në një park dhe kopsht skulpturash me pamje gjithëpërfshirëse të qytetit.

Arti ka ndihmuar gjithashtu shqiptarët të shkundin të kaluarën dhe të rimendojnë një identitet të ri kombëtar në mënyra të tjera. Në Butrint, për shembull, programet si  festivali i tyre vjetor i dramës , i vendosur në brendësi të teatrit të lashtë prej guri të sitit, ka ndihmuar të rikthehet një ndjenjë krenarie dhe historie në komunitetin lokal.

Në fillim vizitorët në festival ishin të zhurmshëm, ata nuk e kuptonin se çfarë po ndodhte dhe ata vidhnin jastëkët,” shpjegoi Tare. “Në pesë vjet, vendasit këtu do të vinin të veshur bukur, askush nuk bën zhurmë, të gjithë respektonin teatrin, askush nuk vidhte jastëkët. Pse? Sepse kultura e këtij vendi i ndërgjegjësoi dhe u jepte një ndjenjë krenarie.“/BBC/

Lifestyle

4 mënyra të lehta për t’i dhënë jetë flokëve të dëmtuar

Published

on

Thënia se flokët janë gjysma e bukurisë është bërë fakt i njohur. Kujdesi për ta zë një pjesë të rëndësishme të ditës dhe të shpenzimeve për shumicën e njerëzve.

Për disa, eksperimentimi me stile të ndryshme është mënyra për të pasur pamje tërheqëse, ndërsa për të tjerët, ruajtja e flokëve natyralë dhe të shëndetshëm është një sfidë e përditshme.

Pavarësisht preferencave, të gjithë kërkojnë një gjë të përbashkët: flokë të shëndetshëm. Flokët e dëmtuar, të thatë, me maja dyshe apo të djegur janë problematikë e të pakëndshëm. Për ta parandaluar këtë, zgjidhja më e mirë është përdorimi i metodave natyrale dhe të buta.

Më poshtë janë katër mënyra të thjeshta për të rikthyer shkëlqimin dhe shëndetin flokëve, të cilat mund t’i provoni në shtëpi.

1. Maskë me kos dhe vaj ulliri: Ky trajtim është ideal për flokët e thatë, të dëmtuar nga boja apo tharësja. Ai i hidraton menjëherë.

Përbërësit:

60 ml kos

1 lugë gjelle vaj ulliri

Udhëzimet:

Përzieni mirë përbërësit. Aplikoni maskën në pjesën e majave të flokëve e lëreni të veprojë 10-15 minuta. Lani flokët me ujë dhe shampo si zakonisht. Përsëritni trajtimin 1-2 herë në javë për rezultate të dukshme.

2. Maskë me vezë dhe mjaltë: Mjalti dhe veza janë të pasura me proteina dhe aminoacide që parandalojnë këputjen e flokëve dhe minimizojnë majat dyshe.

Përbërësit:

1 të verdhë veze

1 lugë çaji mjaltë

Udhëzimet:

Përzieni përbërësit dhe aplikojeni tek majat e flokëve. Lëreni maskën të thahet për dy orë. Lani flokët me ujë dhe shampo si zakonisht.

3. Maskë me vaj kokosi: Vaji i kokosit është një hidratues natyral i shkëlqyer për flokët.

Përbërësit:

60 ml vaj kokosi

Udhëzimet:

Ngrohni vajin për disa sekonda në mikrovalë ose shkrijeni në duar. Lyeni majat e flokëve dhe lëreni të veprojë gjatë gjithë natës. Mëngjesin tjetër, lani flokët si zakonisht.

Përdoreni edhe pas dushit, duke aplikuar pak vaj tek majat për efekt zbutës, por kujdes mos te teproni që të mos yndyrosen flokët.

4. Maskë me erëza dhe uthull molle: Uthulla i jep flokëve shkëlqim dhe i zbut majat dyshe.

Përbërësit:

250 ml ujë

Disa gjethe nenexhik, sherebelë dhe rozmarinë

2 lugë gjelle uthull molle

Udhëzimet:

Vendosni ujin dhe erëzat në zjarr mesatar dhe lëreni të ziejnë 10 minuta. Pasi të ftohet, kullojeni dhe shtoni uthullën e mollës. Lyeni pjesën problematike të flokëve ose majat e tyre gjatë dushit, pas larjes me shampo. Mbani maskën për 1 minutë e shpëlajeni me ujë të bollshëm.

Këto metoda natyrale do t’ju ndihmojnë të keni flokë më të shëndetshëm, të hidratuar dhe me shkëlqim pa u dëmtuar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Urtësia e Fishtës, thëniet më të fuqishme të Homerit shqiptar

Published

on

Gjergj Fishta (1871–1940) nuk ishte vetëm poet, shkrimtar dhe françeskan; ai ishte edhe një mendimtar i thellë i jetës dhe shoqërisë shqiptare.

Përmes veprave dhe fjalëve të tij, Fishta la një trashëgimi të pasur intelektuale, duke reflektuar mbi patriotizmin, edukimin, drejtësinë, unitetin dhe natyrën njerëzore.

Më poshtë gjeni një përmbledhje të disa nga thëniet më të njohura dhe të mençura të Fishtës, të cilat vazhdojnë të frymëzojnë edhe sot.

Rreth urtësisë dhe veprimit:

“I urti kurr nuk ngutet, prej burrnís e jo prej tutet.”

“Në kjoftë se provon, mundesh me hupë, por në kjoftë se nuk provon – je i hupun gjithsesi!”

Rreth edukimit dhe natyrës njerëzore:

“Njerëzit janë tanë njisoj prej natyrës, edukata i ban me u dallue!”

“Pak din njaj që ja kallzon të tana grues!”

Rreth unitetit dhe patriotizmit:

“Vërtet ne kemi Bajram e Pashkë, por Shqiptarinë e kemi bashkë.”

“Edhe hâna do t’a dije, edhe dielli do t’ket pa, se përqark ksaj rrokullije, si Shqypnija vend nuk ka!”

“Ma kollaj asht me mbushun një thes me pleshta sesa me i ba bashk dy shqiptarë!”

Rreth drejtësisë dhe moralit:

“Në kjoftë se thue at çka dishron, duhet me ndie edhe ate çka nuk e dishron!”

“Ma mirë n’vorr me u kja për mallë / se nën shkja me ndejë për t’gjallë.”

Rreth politikës dhe shoqërisë:

“Më dhemb kryet me njato parla-parla të parlamentarëve: dokrra pa kokrra!”injor

“Injoranca dhe krenaria shkojnë bashkë si shtati e hija.”

Rreth unitetit fetar dhe bashkëjetesës:

“Në rast se ata nuk na duan në një shtet të vetëm… na kristianët do t’i shkriejmë kryqet tona dhe do t’i bajmë fishek me mbrojt vllaznitë tanë muslimanë shqyptarë!”

Thëniet e Fishtës nuk janë fraza të bukura, ato përmbajnë mësime të thella për moralin, drejtësinë, patriotizmin dhe vetëdijen kombëtare.

Ato vazhdojnë të frymëzojnë breza, duke kujtuar shqiptarëve rëndësinë e unitetit, edukimit dhe veprimit të guximshëm për të mirën e përbashkët. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Artisti kosovar Jakup Ferri nderohet në St James’s Palace

Published

on

Një moment i rrallë dhe i veçantë për artin shqiptar ka ndodhur në zemër të Londrës.

Artisti i njohur kosovar, Jakup Ferri, u takua me Madhërinë e Tij, Mbretin Charles III, gjatë një pritjeje zyrtare në St James’s Palace, një nga rezidencat më të njohura mbretërore të Mbretërisë së Bashkuar.

Ky takim u zhvillua në kuadër të Samitit të Liderëve të Ballkanit Perëndimor, ku Mbretëria e Bashkuar priti artistë nga e gjithë rajoni.

Në këtë event prestigjioz, Ferri u përzgjodh për të ekspozuar veprat e tij, duke përfaqësuar Kosovën përkrah artistëve ndërkombëtarë.

Në një postim në Instagram, Ferri shprehu emocionet pas takimit me monarkun britanik, duke e quajtur atë “nder të madh” dhe falënderoi British Council për ftesën dhe mundësinë për të qenë pjesë e kësaj ngjarjeje të jashtëzakonshme.

I lindur në Prishtinë në vitin 1981, Jakup Ferri është një nga artistët bashkëkohorë më të vlerësuar nga Kosova. Ai njihet për stilin e tij unik dhe poetik, ku ndërthur elemente të artit popullor me vizatime naive dhe ngjyra të forta e të gjalla.

Punimet e tij përfshijnë piktura, vizatime dhe tapiceri të endura, të cilat janë prezantuar në disa nga ekspozitat dhe institucionet më të njohura ndërkombëtare, përfshirë Biennalen e Venecias 2022, Kunstmuseum Luzern në Zvicër dhe EMΣT – Muzeun Kombëtar të Artit Bashkëkohor në Athinë.

Continue Reading

Kulturë

Prishtina bëhet qendër e fotogazetarisë me katër ekspozita të The VII Foundation

Published

on

Në kuadër të edicionit të sivjetëm të FOTOIST, Festivalit Ndërkombëtar të Fotografisë në Prishtinë, për publikun janë hapur katër ekspozita ndërkombëtare të realizuara nga The VII Foundation, një ndër organizatat më të njohura botërore në fushën e fotogazetarisë.

Ekspozitat janë vendosur në ndërtesën e Grandit dhe në Galerinë e Arteve, ku do të qëndrojnë të hapura deri më 24 tetor 2025. Ato trajtojnë tema të fuqishme si lufta, mjedisi, historia dhe identiteti shoqëror.

“A Brief Guide to Investigating War Crimes” – Ron Haviv

Fotoreporteri i njohur dhe bashkëthemeluesi i The VII Foundation, Ron Haviv, prezanton në Prishtinë ekspozitën “A Brief Guide to Investigating War Crimes”, realizuar në bashkëpunim me Global Investigative Journalism Network (GIJN).

E kuruar nga vetë Haviv, ekspozita bazohet në udhëzuesin e GIJN për gazetarët që raportojnë mbi krimet e luftës dhe përfshin imazhe të fuqishme të realizuara nga anëtarët e The VII Foundation. Përmes saj, theksohen pasojat njerëzore të konflikteve dhe rëndësia e gazetarisë hulumtuese në kërkim të drejtësisë ndërkombëtare.

“Élévations” – Éric Bouvet

E hapur më 17 tetor 2025 në ndërtesën e Grandit dhe Galerinë e Arteve, ekspozita “Élévations” e fotografit francez Éric Bouvet paraqet peizazhe madhështore të Alpeve, të realizuara me teknika të fotografisë së shekullit XIX.

Qasja e ngadalësuar krijuese synon t’i ftojë vizitorët në reflektim mbi raportin mes njeriut dhe natyrës. Fotot përcjellin njëkohësisht respekt për bukurinë natyrore dhe paralajmërim për pasojat e ndryshimeve klimatike.

Kjo ekspozitë është pjesë e një nisme të përbashkët të The VII Foundation dhe Institut Français në Bosnje e Hercegovinë, mbështetur nga UNESCO përmes “Culture and Creativity for the Western Balkans”, me fokus në diskutimin mbi qëndrueshmërinë mjedisore dhe rolin e tregimit vizual.

“USA 3.0” – The VII Foundation

Në këtë ekspozitë paraqitet një projekt i gjerë i fotogazetarisë bashkëkohore, që dokumenton në kohë reale realitetin shoqëror dhe politik në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Kuratorë të ekspozitës janë Ron Haviv dhe Danny Wilcox Frazier. Pjesëmarrës janë emra si Doug Barrett, Ashley Gilbertson, Ed Kashi, Maggie Steber, Nichole Sobecki e të tjerë, që përmes fotografive ofrojnë perspektivë mbi zhvillimet amerikane e ruajtjen e kujtesës kolektive.

“MONUMENTAL: The Dome of the Rock” & “Notre-Dame de Paris” – Ziyah Gafić dhe Tomas van Houtryve

Projekti “MONUMENTAL” eksploron lidhjen mes besimit, identitetit kombëtar dhe politikës, përmes simbolikës së dy monumenteve të rëndësishme fetare: Kupolës së Shkëmbit në Jerusalem dhe katedrales Notre-Dame në Paris.

Fotografët Ziyah Gafić e Tomas van Houtryve patën qasje të rrallë në objekte kulturoro-fetare përgjatë 2019–2023, duke dokumentuar dimensionet e arkitektonike dhe historike. Ekspozita nxjerr në pah marrëdhëniet mes fesë, pushtetit e trashëgimisë në kontekst global.

Ekspozitat e këtij edicioni të FOTOIST përforcojnë pozitën e Prishtinës si qendër kulturore rajonale, ku fotografia shërben si mjet reflektimi dhe dialogu mbi sfidat bashkëkohore.

Të gjitha ekspozitat mbesin të hapura deri më 24 tetor 2025. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara