

Kulturë
BBC: Butrinti, vendi antik që ndihmon Shqipërinë të rifitojë identitetin e saj
Published
8 months agoon
By
UBTnewsPas një periudhe trazirash, vendet shpesh flasin për shikimin drejt së ardhmes. Megjithatë, 40 vjet pas vdekjes së diktatorit komunist Enver Hoxha , Shqipëria, në shumë mënyra, po shikon në të kaluarën e saj të largët, shkruan BBC.
Një periudhë izolimi ekstrem nga vitet 1940 deri në 1991 e bëri Shqipërinë të mbyllte institucionet e tij fetare, të neglizhonte shumë nga vendet e tij historike dhe të bëhej i njohur si ” Koreja e Veriut e Evropës “. Por sot, Shqipëria po punon shumë për të rimarrë trashëgiminë e saj kulturore duke ruajtur peizazhin e saj natyror dhe duke përqafuar rrënjët e saj të lashta.
Rrënojat më shumë se 2500-vjeçare të qytetit të Butrintit janë një shembull i tillë. Që daton afërsisht në vitin 800 para Krishtit, vendi ka qëndruar prej kohësh në qendër të botës perëndimore, duke i mbijetuar konflikteve, duke thithur kultura të ndryshme dhe duke lënë shtresa të shumta të historisë për t’u eksploruar. Ka të ngjarë të ishte një qytet-shtet grek përpara se romakët ta zgjeronin atë në një qytet plot gjallëri të plotë me një banjë. Më vonë, bizantinët dhe osmanët lanë gjurmët e tyre përkatëse në të. Historia e Butrintit tregon historinë e ndryshimit të politikës së Mesdheut dhe kulturave dhe feve të tij të shumta – të cilat të gjitha kanë formësuar Shqipërinë e sotme.
“Në vitin 1992, Butrinti ishte vendi i parë në Shqipëri i shpallur si hapësirë e mbrotjur e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s ,” shpjegoi në një episod të fundit drejtuesi i BBC Travel Show Qasa Alom. “Ai ruan një pjesë të historisë së pasur kulturore që qëndron përtej hijes së hedhur nga ngjarjet e shekullit të kaluar.“
Sot, rrënojat e shumta të qytetit janë pjesë e Parkut Kombëtar më të madh të Butrintit , i cili përfshin 93 km katrorë peizazh bregdetar të pyllëzuar. Përveç vendit historik, parku është gjithashtu shtëpia e 1200 llojeve të ndryshme bimore dhe shtazore . Vizitorët mund të eksplorojnë rrënojat e një teatri të epokës helenistike, të admirojnë monumentet e hershme të krishtera dhe më pas të ecin nëpër kodrat e pyllëzuara ose të lundrojnë në liqenin e Butrintit aty pranë.
Ruajtja e rrënojave dhe e parkut përreth janë rezultat i një përpjekjeje të përbashkët nga organizata si Fondacioni Butrint dhe Fondi Botëror i Monumenteve . Donacionet nga të dy grupet kanë ndihmuar në restaurimin e Butrintit dhe mbrojtjen e peizazhit përreth, duke ofruar gjithashtu trajnime për ruajtjen historike që krijoi vende pune shumë të nevojshme për komunitetin lokal.
“Ka qenë një luftë 30 vitet e fundit për të mbrojtur bukurinë dhe historinë e Butrintit, fillimisht [për shkak] të neglizhencës pas rënies së komunizmit… por edhe me zhvilluesit që përpiqen të ndërtojnë rreth zonës,” i tha BBC-së Ani Tare, ish-drejtore e Parkut Kombëtar të Butrintit.
Butrinti nuk është e vetmja pjesë e Shqipërisë që ka përjetuar një restaurim. Në kryeqytetin e vendit, Tiranë, që ndodhet 278 km (173 milje) në veri, shumë monumente të epokës së Hoxhës janë shembur për t’i hapur rrugë hapësirave të reja komunitare. Sheshi Skënderbej , për shembull, dikur shtëpia e disa monumenteve kushtuar komunizmit dhe pushtetit të Hoxhës, tani është sheshi më i madh i këmbësorëve në Ballkan. Në mënyrë të ngjashme, Piramida e lartë e Tiranës është shndërruar nga një muze kushtuar Hoxhës në një park dhe kopsht skulpturash me pamje gjithëpërfshirëse të qytetit.
Arti ka ndihmuar gjithashtu shqiptarët të shkundin të kaluarën dhe të rimendojnë një identitet të ri kombëtar në mënyra të tjera. Në Butrint, për shembull, programet si festivali i tyre vjetor i dramës , i vendosur në brendësi të teatrit të lashtë prej guri të sitit, ka ndihmuar të rikthehet një ndjenjë krenarie dhe historie në komunitetin lokal.
“Në fillim vizitorët në festival ishin të zhurmshëm, ata nuk e kuptonin se çfarë po ndodhte dhe ata vidhnin jastëkët,” shpjegoi Tare. “Në pesë vjet, vendasit këtu do të vinin të veshur bukur, askush nuk bën zhurmë, të gjithë respektonin teatrin, askush nuk vidhte jastëkët. Pse? Sepse kultura e këtij vendi i ndërgjegjësoi dhe u jepte një ndjenjë krenarie.“/BBC/
Lifestyle
Metoda e thjeshtë për tharje më të shpejtë të rrobave brenda shtëpisë
Published
6 hours agoon
October 2, 2025By
UBT News
Me rritjen e çmimeve të energjisë dhe presionin gjithnjë në rritje të kostove të jetesës, temperaturat e ulëta mund të krijojnë vështirësi për shumë familje.
Edhe nëse ngrohja nuk është ende ndezur, veshjet shpesh duhet të thahen brenda për shkak të motit të ftohtë.
Përdorimi i tharëses së rrobave mund të jetë një opsion, por ato zakonisht konsumojnë shumë energji dhe mund të rrisin faturën e energjisë.
Megjithatë, ekspertët tregojnë se ekzistojnë alternativa të thjeshta dhe efektive për tharjen e rrobave brenda shtëpisë.
Tharja natyrale brenda shtëpisë ka shumë përfitime: ul konsumimin e energjisë, kursen para dhe ruan freskinë e rrobave. Ekspertët theksojnë: “Tharja e rrobave brenda mund të jetë një mënyrë e shkëlqyer për të kursyer energji dhe për të ruajtur cilësinë e veshjeve.”
Por, si mund të thahen rrobat pa tharëse?
Cikël centrifugimi ekstra – Pas larjes, përdorni cikël centrifugimi në makinën larëse për të hequr sa më shumë ujë të tepërt nga rrobat.
Përdorni ajrin e lëvizshëm – Një ventilator mund të ndihmojë në qarkullimin e ajrit dhe të përshpejtojë tharjen.
Tharja me peshqir – Vendosni rrobat mbi një peshqir për të thithur lagështinë e tepërt para se t’i varni.
Raft tharjeje i organizuar – Varni rrobat duke lënë hapësira të mjaftueshme mes tyre. Nëse rafti mbushet shumë, rrobat thahen më ngadalë dhe mund të mbajnë erë lagësht.
Duke ndjekur këto hapa, mund të thahni rrobat shpejt, pa përdorur pajisje elektrike që konsumojnë shumë energji. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Kino Armata prezanton kryeveprën e Saimir Kumbaros: “Koncert në vitin 1936”
Published
6 hours agoon
October 2, 2025By
UBT News
Kino Armata vazhdon programin e saj retrospektiv “Netët e Filmit Shqiptar”, duke sjellë për publikun një nga kryeveprat e kinemasë shqiptare – “Koncert në vitin 1936” të regjisorit Saimir Kumbaro.
Filmi do të shfaqet më 8 tetor, në orën 20:00, në versionin e restauruar dhe me titra në gjuhën angleze.
Historia rrëfen udhëtimin e dy artisteve të reja – një këngëtare dhe një pianiste nga Tirana drejt qyteteve të provincës për të dhënë koncerte.
Gjatë rrugëtimit përballen me mikpritjen e njerëzve të thjeshtë, por edhe me pengesa nga autoritetet lokale, të cilët përpiqen të kontrollojnë artin sipas logjikës burokratike dhe konservatore.
Konflikti arrin kulmin në qytetin e Lushnjës, ku autoritetet tentojnë të ndalojnë koncertin, duke imponuar pushtetin e tyre mbi artistët.
Regjisori Saimir Kumbaro, një nga emrat më të rëndësishëm të kinemasë shqiptare, afirmoi veten pikërisht me këtë film të vitit 1978, që mbetet një vepër ikonike e artit shqiptar.
Me një karrierë që përfshin mbi 90 dokumentarë, Kumbaro ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e kinemasë në vend.
Cikli i filmave organizohet në bashkëpunim me Ambasadën e Republikës së Shqipërisë në Kosovë dhe Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit, duke sjellë për publikun kosovar prodhime të rëndësishme të viteve ’70–’90. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Festivali ndërkombëtar i muzikës kamertale nis më 4 tetor në Prishtinë
Published
8 hours agoon
October 2, 2025By
UBT News
Më 4 tetor, në Amfiteatrin e Bibliotekës Qendrore të UP-së, do të mbahet ceremonia solemne e hapjes së edicionit të XXIV të festivalit “Kosova Kamerfest 2025”, ku do të performojë violinistja shqiptare Klodiana Skenderi.
Artistja do të ngjitet në skenë së bashku me violonçelistin francez Jerome Lefranc dhe pianisten me prejardhje bullgare Vessela Pelovska, me programin “Romantisme d’Est en Ouest”, që përfshin vepra nga Rachmaninov, Valton Beqiri, Smetana dhe Chausson.
“Klodiana Skenderi, violinistja shqiptare që jeton dhe vepron në Paris, rikthehet në Prishtinë pas plot 44 vitesh. Për herë të fundit ajo ishte ngjitur në skenën kosovare në fillim të viteve ’80, kur si vetëm 9-vjeçare mahniti publikun me virtuozitetin e saj. Atëherë interpretoi me mjeshtëri koncertin e Mendelssohn-it për violinë dhe orkestër, si dhe një recital violinë-piano në sallën e Radio Prishtinës – një paraqitje që mbeti gjatë në kujtesën e artdashësve. Kësaj radhe, ajo kthehet me dy kolegët e saj ndërkombëtarë për të sjellë disa nga kryeveprat e literaturës për piano trio (Rachmaninov, Smetana, Chausson), si dhe premierën botërore të veprës së kompozitorit kosovar Valton Beqiri – “Folk Suite” për piano trio (Jugu – Arbëreshë – Veriu – Kosova)”, thuhet në njoftimin e festivalit.
Përndryshe, koncerti i hapjes do të nisë në ora 20:00, duke shënuar fillimin e një edicioni të ri të festivalit ndërkombëtar të muzikës kamertale në Prishtinë. /A.Z/UBT News/
Magazinë
Spotify heq masivisht përmbajtjen e krijuar nga AI
Published
2 days agoon
September 30, 2025By
UBT News
Spotify ka njoftuar një operacion të gjerë kundër keqpërdorimit të inteligjencës artificiale, duke bërë të ditur se gjatë vitit të kaluar ka hequr më shumë se 75 milionë këngë “spam”.
Sipas kompanisë, ky hap synon të mbrojë artistët nga paraqitjet e rreme, mashtrimet dhe përmbajtja e dobët e gjeneruar nga AI. Spotify ka prezantuar gjithashtu rregulla dhe mjete të reja që synojnë të mbrojnë identitetin e artistëve dhe të rrisin transparencën për dëgjuesit.
Këto masa vijnë në një kohë kur teknologjia gjenerative e AI po ndryshon rrënjësisht industrinë e muzikës, duke sjellë shqetësime për përmbajtje të padëshiruar, vokale “deepfake” dhe publikime mashtruese.
Spotify ka miratuar politikë të re që ndalon klonimin e zërit të artistëve dhe incizimet “deepfake”, përveç rasteve kur ato janë të licencuara zyrtarisht. Kompania po merr masa për të ndaluar publikimet e rreme që paraqiten si krijime të artistëve të tjerë.
Për të parandaluar manipulimet, këtë vjeshtë Spotify prezanton një sistem të ri që identifikon përmbajtjen e padëshiruar.
Ky filtër do të zbulojë llogaritë që përdorin taktika të tilla si duplikimet, këngët shumë të shkurtra dhe strategjitë mashtruese, duke i ndaluar këto materiale nga rekomandimet e platformës. Gjithashtu, Spotify mbështet standardin e ri për etiketimin e përmbajtjes së krijuar me AI, që u lejon artistëve dhe shtëpive botuese të tregojnë se si është përdorur gjatë krijimit të një kënge, qoftë tek vokalet apo instrumentalet.
Etiketat do të shfaqen direkt në aplikacion, sipas informacionit të dhënë nga distributorët dhe partnerët.
Që nga qershori, përdoruesit e Spotify vunë re një grup të ri të quajtur The Velvet Sundown, dhe shumë dyshuan se ishte i krijuar nga AI.
Megjithëse grupi e mohoi këtë në rrjetet sociale, më vonë u zbulua se këngët ishin vërtet të gjeneruara nga inteligjenca artificiale, duke treguar se publiku nuk është gjithmonë i lehtë për t’u mashtruar. /A.Z/UBT News/

Nga inteligjenca artificiale te bujqësia: Hajrizi tregon pse UBT-ja është zgjedhja kryesore e studentëve

Shah Rukh Khan bëhet miliarder, mes yjeve më të pasur në botë

Epoka e re e mjekësisë, shpresa për kurën e tullacisë

Xhaka në garë me Haalandin dhe yjet e tjerë për t’u zgjedhur lojtari i muajit në Premierligë

Bellucci: Një vend i veçantë për Tim Burton do të mbetet në zemrën time!

Europa League sonte vjen me 18 lojë

Beats prezanton kufjet sportive pa tel

Sekretet e njerëzve me dorën e djathtë, ja tiparet magjike

Klubet basketbollistike dhe shifrat që përfituan nga Ligji i Sponsorizimit
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën