Ibrahim Kodra, postkubisti i fundit i Evropës, u nda nga jeta më 7 shkurt të vitit 2006 në Milano, duke lënë pas një trashëgimi të pasur artistike, e cila vazhdon të frymëzojë e të kujtohet me respekt nga botëkuptimet e artit dhe pasionantët e kulturës. U lind në Shqipëri, por pas një jete të ngarkuar me sfida dhe mundësi, ai u largua nga atdheu në moshën 20-vjeçare për t’i dhënë flakë pasionit të tij artistik. Pasi fitoi një bursë studimi nga Oborri Mbretëror, ai niset për në Itali, aty ku do të vazhdonte studimet në Akademinë e Arteve të Bukura të Romës.

Kodra solli një lloj shpërthimi të ri në artin evropian, duke e pasuruar atë me një frymë të pasur dhe origjinale. Ndërsa shkelte terrenin e një periudhe pas-kubiste, ai krijoi një stil të veçantë, që nuk u kufizua thjesht nga ndikimet e të tjerëve, por përfshiu një njësi të thellë dhe të vazhdueshme mes shprehjes personale dhe atij kolektiv që ka pasur ndikim të thellë në zhvillimet më të mëdha të pas-rilindjes në artin bashkëkohor. Ibrahim Kodra nuk ishte thjesht një artist i formave dhe ngjyrave, por njëri që e shikonte botën përmes një lenteje ku secila vepër ishte një formë e re e shprehjes, e ndikuar nga ndjeshmëria dhe pasioni për atë që ai quante “vibrim të shpirtit”.

Krijimet e tij janë të shumta, ku shumë nga to mbeten të papërcaktuara si autorësi, pas faktit që ai shpeshherë ka dhuruar vepra për miqtë e tij. Nga ato që kanë mbijetuar dhe janë dokumentuar, mendohet se janë rreth dy mijë vepra të njohura, të cilat përbëjnë një testament të shkëlqyer të intelektualizmit të tij. Por si një simbol i trashëgimisë kulturore, disa prej veprave të tij ende ndodhen të shpërndara në muze privatë dhe koleksione artistike, duke u bërë pasuri të padiskutueshme për ata që mund të përfitojnë nga ai univers magjik që krijoi.

Një prej momenteve kulmore të karrierës së tij ndodhi në vitin 1948, kur ai krijoi një marrëdhënie të thellë me një nga piktorët më të mëdhenj të botës, Pablo Picasso. Ky takim nuk do të mbetej thjesht një ndihmesë artistike, por një bashkëpunim që prodhoi një studim të rëndësishëm mbi lidhjet ndërmjet stilit të Kubizmit dhe post-kubizmit. Kodra, si një nga pasuesit më të njohur të Pikasos, përveç ndikimit të drejtpërdrejtë që mori nga ai, u bë një bartës i një fryme të re artistike, duke dhënë një kontribut të rëndësishëm në pasjen e identitetit të tij si një artist i pavarur dhe i njohur.

Një nga elementët më të dallueshëm të krijimtarisë së tij ishin “Le case Kodra” – shtëpitë që ai pikturoi, të cilat janë bërë të njohura si pjesë e trashëgimisë së artit shqiptar. Këto shtëpi, që ndodhen në fshatra të komunës Civita të Italisë së Jugut dhe janë të banuara nga arbëreshët, u bënë objekt i fuqishëm i krijimtarisë së Kodrës, duke e ngritur emrin e tij në një nivel global. Përmes këtyre veprave, ai nuk vetëm që ndihmoi në ruajtjen e identitetit kulturor të arbëreshëve, por gjithashtu dha një pasqyrë të veçantë të lidhjes së pikturës me trashëgiminë e një kombi dhe të një historie.

Në përmbyllje, Ibrahim Kodra është një shembull i pafund i të qenit një artist që nuk lejon kufizime, as nga periudhat, as nga peripecitë e jetës. Ai është një shenjë e fuqishme e asaj që arti mund të bëjë kur lidhet me shpirtrat e ndjeshëm dhe kur është i hapur për pasurinë e të gjitha ndikimeve, pa u dorëzuar kurrë para ndonjë rregulli të thjeshtë të artit klasik. Kodra është padyshim një nga piktorët më të mëdhenj që ka nxjerrë Shqipëria dhe një pasuri e pazëvendësueshme për artin evropian./UBTNews/

Në këtë datë të hidhur, më 6 shkurt 2007, u nda nga jeta një nga figurat më të dashura dhe të nderuara të artit shqiptar, Kadri Roshi. Me largimin e tij, Shqipëria humbi një aktor të paharrueshëm, një njeri që la pas një trashëgimi të çmuar në teatrin dhe kinematografinë shqiptare.

Kadri Roshi lindi më 4 janar të vitit 1924 në Ballsh, në një familje me prejardhje nga Libohova. Jeta e tij nisi në një mjedis të vështirë, duke kaluar një vegjëli të hidhur dhe të trazuar. Në moshën dyvjeçare, ai humbi nënën, ndërsa vetëm dhjetë vjet më vonë, edhe babai i tij e braktisi këtë botë, duke e lënë jetim. Megjithatë, këto humbje të hidhura nuk ia ndalën pasionin dhe ëndrrën për artin, duke e nxitur atë të ndjekë rrugën e aktorëve të mëdhenj.

Karriera e Kadri Roshit nisi në moshën 21-vjeçare, kur ai doli në skenën e Teatrit Popullor, i cili do të bëhej shtepia e tij e artit për shumë vite. Në vitin 1951, ai u diplomua në Pragë, një hap i rëndësishëm për t’u rikthyer më pas në atdhe, ku nisi të luante rolet e tij të para në Teatrin Kombëtar. Aty, ai do të gdhendte emrin dhe figurinë e tij të pashlyeshme në historinë e artit skenik shqiptar.

Kadri Roshi njihet për interpretimin e rreth 180 roleve në teatër dhe në kinematografi, duke lënë pas një portret të paharrueshëm në zemrat e shikuesve. Çdo rol që ai luajti ishte një thirrje e fuqishme për realitetin dhe për jetën e njerëzve, duke ndikuar thellë në shoqërinë shqiptare.

Rolet e tij janë të shumta dhe të larmishme: ai ishte skllavi Ezop, kujdestari i “Lulëkuqe mbi mure”, mbrojtësi i thekshëm i gjuhës shqipe në Rilindje, dhe plaku Mere i “Njeriu me top”. Nga ky mozaik rolesh, Kadri Roshi na ka dhuruar gjithashtu disa nga interpretimet më të paharrueshme në filma të tjerë, si: “Vdekja e burrit” (1991), “Apasionata” (1983), “Ballë për ballë” dhe “Këshilltarët” (1979), “Gjeneral gramafoni” (1978), “Njeriu me top” (1977), “Fije që priten” (1976), “Përballimi” (1976), “Malet me blerim mbuluar” (1971), dhe “I teti në bronz” (1970).

Për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në artin shqiptar, Kadri Roshi u nderua me disa çmime dhe vlerësime, përfshirë Çmimin e Karrierës në Festivalin e Filmit Artistik të vitit 1995, Çmimin e Madh të Nderit në vitin 1997, dhe u nderua me titullin “Nderi i Kombit” në vitin 1999. Ky ishte një akt vlerësimi për një njeri që e kishte përkushtuar jetën e tij për të pasuruar kulturën dhe artin shqiptar.

Kadri Roshi mbetet një emër që do të jetojë përjetësisht në kujtesën e publikut shqiptar. Ai është simbol i artit të pasionuar dhe të devotshëm, një ikonë që ndriçon skenën dhe ekranin shqiptar për të gjithë ata që vlerësojnë vlerat e artit të vërtetë./UBTNews/

Vaçe Zela, zëri i pavdekshëm i këngës shqipe, është një emër që ka mbetur përjetësisht në zemrat e shqiptarëve, një pasuri e paçmueshme e muzikës dhe artit të këndimit. Më 6 shkurt të vitit 2014, ndërroi jetë një nga ikonat më të dashura të muzikës shqiptare, e cila i kishte dhënë botës këngën me një pasion dhe ndjenjë të veçantë që nuk mund të harrohet.

Lindur në Lushnjë më 7 prill 1939, Vaçe Zela nisi të spikaste që në moshë të re, duke tërhequr vëmendjen e publikut me talentin e saj të jashtëzakonshëm. Ajo ishte një soliste e veçantë, e cila arriti të ndriçonte skenën shqiptare me një repertor të pasur dhe të larmishëm, që vazhdon të gëzojë popullaritet edhe sot e kësaj dite.

Vaçja pati një karrierë të jashtëzakonshme dhe një kontribut të pazëvendësueshëm në zhvillimin e muzikës shqiptare, duke marrë pjesë në shumë festivale të muzikës që organizoheshin fillimisht në Radio dhe më pas në Radiotelevizionin shqiptar. Ajo u bë fituese e Festivalit të Parë të Muzikës, në vitin 1962, me këngën “Fëmija i parë”, një sukses i cili do të ishte vetëm fillimi i një sere fitoreje që do ta shoqëronin gjatë karrierës së saj.

Në vazhdim të rrugëtimit të saj artistik, Vaçe Zela do të merrte edhe 11 çmime të tjera të para, duke u afirmuar si një nga këngëtaret më të dashura të publikut shqiptar. Çdo këngë e saj, qoftë një baladë emocionuese, një këngë popullore, apo një kantatë e thurur me shpirt, ishte një pasuri e paharruar për artin shqiptar. Zëri i saj shquhej për ngrohtësinë, fuqinë dhe interpretimin mjeshtëror që përcillte emocion dhe ndjenja të thella.

Pas një periudhe të gjatë në skenë, Vaçe Zela do të tërhiqej përfundimisht nga muzika aktive në vitin 1992, duke lënë pas një trashëgimi të jashtëzakonshme artistike. Megjithatë, ndikimi i saj në muzikën shqiptare vazhdon të jetë i gjallë, pasi këngët e saj janë bërë pjesë e pandashme e traditës muzikore shqiptare.

Në shenjë vlerësimi për kontributin e saj të shquar dhe për pasurinë e vyer që krijoi në shkollën shqiptare të muzikës, Vaçe Zela u nderua me Urdhrin “Nderi i Kombit”. Ky çmim, i dhënë me motivacionin për vlerat e rralla që ajo shfaqi si artiste, ishte një reflektim i pashembullt i ndikimit të saj të jashtëzakonshëm në kulturën dhe artin shqiptar. Zëri i saj i pavdekshëm do të mbetet gjithmonë një frymëzim për brezat e ardhshëm, një simbol i dashurisë për muzikën dhe për popullin shqiptar./UBTNews/