Kulturë

Art dhe absurditet: Maurizio Cattelan dhe shitja e bananes për 6.2 milionë

Published

on

Një nga veprat më provokuese dhe diskutabile të artit bashkëkohor ka arritur një çmim marramendës prej 6.2 milionë dollarësh (rreth 4.9 milionë paund) në një ankand të Sotheby’s në Nju Jork, duke kaluar katërfish vlerën e parashikuar para shitjes. Ky çmim rekord i përket instalacionit të njohur të artistit italian Maurizio Cattelan, i titulluar Comedian, i cili paraqet një banane të ngjitur me duct-tape në një mur.

Vepra u ble nga Justin Sun, një sipërmarrës kinez i kriptomonedhave dhe themelues i rrjetit blockchain Tron, i cili mundi gjashtë konkurrues të tjerë për të siguruar këtë krijim të diskutueshëm. Sun, i cili është i njohur për përfshirjen e tij në botën e kriptomonedhave, u shpreh se planifikon të konsumojë vetë bananen si pjesë të përvojës artistike të tij, sipas deklaratave të publikuara në media.

Në një kthesë të pabesueshme, bananeja që është shitur për një shumë kaq astronomike, kishte një çmim fillestar shumë modest vetëm 0.35 dollarë. Ky është një tjetër element që thekson absurdin dhe çuditshmërinë që ka shoqëruar këtë veprim artistik që u bë viral që kur u prezantua për herë të parë në vitin 2019.

Kjo vepër ka shkaktuar debate të shumta lidhur me natyrën e artit dhe vlerën e tij. Comedian është një instalacion i thjeshtë, por me thellësi të lartë filozofike, që sfidon përceptimet tradicionale të artit dhe shtron pyetje të rëndësishme mbi përkufizimin e asaj që mund të konsiderohet art. Vepra është udhëtuar rreth botës dhe ka qenë objekt i shumë incidenteve që e kanë bërë më të njohur. Pjesë e veprës është edhe një udhëzim për të zëvendësuar bananen çdo herë që ajo ka filluar të prishet, duke i dhënë kështu veprës një karakter të përhershëm.

Në vitin 2023, një student arti nga Koreja e Jugut e mori atë nga muri në muzeun Leeum të Artit, kur vepra ishte ekspozuar, dhe e hëngri atë për të bërë një deklaratë personale. Pas ngjarjes, muzeu vendosi një banane të re në vendin e saj. Gjithashtu, në vitin 2019, një artist performues e tërhoqi bananen nga muri gjatë një ekspozite në Art Basel në Miami, ku vepra ishte shitur për 120,000 dollarë. Pas kësaj, një banane e re u vendos dhe nuk u mor më asnjë veprim tjetër.

Këto ngjarje dhe zhvillime kanë shtuar më shumë intrigë dhe spekulim rreth vlerës dhe natyrës së artit në epokën e sotme. Cattelan, i cili është një nga artistët më të njohur dhe më të kontestuar të periudhës bashkëkohore, ka krijuar një veprim që, ndonëse mund të duket absurd, ka shpërthyer një seri reflektimesh mbi rolin e artit në shoqërinë moderne dhe rreth debatit se si mund të kuptohet dhe të vlerësohet arti në një botë ku çdo gjë mund të jetë e mundur.

Në kontekstin e këtij ankandi, vepra e Cattelan reflekton gjithashtu rritjen e çmimit të artit bashkëkohor dhe lidhjen e tij me botën e teknologjisë dhe kriptomonedhave. Justin Sun, i njohur për aktivitetet e tij në sektorin e kriptomonedhave, është gjithashtu një figurë që ka qenë i përfolur për akuzat e mashtrimit nga Komisioni i Letrave me Vlerë të SHBA-së, akuza të cilat ai i ka mohuar. Megjithatë, blerja e tij e veprës ka sjellë një vëmendje të madhe mediatike, duke e bërë këtë banane të ngjitur një nga frutat më të shtrenjta që janë shitur ndonjëherë./BBC/

Kulturë

Autori hungarez László Krasznahorkai, fitues i çmimit Nobel në Letërsi

Published

on

Autori hungarez László Krasznahorkai është shpallur fitues i Çmimit Nobel në Letërsi për vitin 2025 për veprën e tij “të fuqishme dhe vizionare që, në mes të tmerrit apokaliptik, riafirmon fuqinë e artit”.

Akademia Suedeze e nderoi atë për “veprën e tij të fuqishme dhe vizionare që, në mes të tmerrit apokaliptik, riafirmon fuqinë e artit”.

Krasznahorkai ka bashkëpunuar ngushtë me regjisorin Béla Tarr për adaptimin e disa veprave të tij në film.

Një shembull i njohur është adaptimi i “Satantango” në një film të gjatë që ka marrë vlerësime të larta nga kritika.

Me këtë çmim, Krasznahorkai bëhet autori i dytë hungarez që fiton Çmimin Nobel në Letërsi, pas Imre Kertész, i cili e mori këtë çmim në vitin 2002 AP News.

Continue Reading

Kulturë

Shkrimtarët nga Kosova nderohen në Takimin Ndërkombëtar “Seneka” në Bari

Published

on

Në Bari të Italisë, ditë më parë u zhvillua Takimi i nëntë ndërkombëtar “Seneka”, organizuar nga Akademia e Arteve Filozofike të Barit.

Në një program të veçantë prezantimi të pjesëmarrësve, me ftesë të Akademisë ishin të pranishëm edhe shkrimtarët kosovarë, Ibrahim Kadriu dhe Mehdi Krasniqi.

Pas vlerësimit nga komisioni ndërkombëtar, shkrimtari Ibrahim Kadriu u nderua me çmimin “Vula e Akademisë”, me titullin “Anëtar nderi i Akademisë” dhe me medaljen “Seneka” për arritjet e tij në fushën e letërsisë – çmimi më i lartë i këtij manifestimi, i cili u zhvillua në kështjellën “Norman-Shuar”.

Në këtë eveniment, nga Kosova mori pjesë edhe poeti Mehdi Krasniqi, i cili u vlerësua me çmimin “Ambasador i Kosovës”, me titullin “Anëtar nderi i Akademisë” dhe me medaljen “Seneka”. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Sonte jepet premiera e shfaqjes ‘Sytë e Ujkut’

Published

on

Shfaqja “Sytë e ujkut”, me tekst të Doruntina Bashës dhe regji të Kushtrim Koliqit, do të vijë për herë të parë para publikut më 8 tetor.

Premiera do të zhvillohet vetëm me ftesa, ndërsa reprizat e para do të mbahen më 9, 10 dhe 11 tetor, të hapura për publikun, por me rezervim paraprak të ulëseve.

Shfaqja do të interpretohet në Barabar Centre, duke filluar nga ora 20:00.

Në skenë do të ngjiten aktorët Irena Aliu, Edona Reshitaj, Armend Smajli dhe Albina Krasniqi, të cilët do të sjellin personazhet e tyre në këtë produksion të ri teatror. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Tirana vallëzon në sheshin ‘Skënderbej’, performancë nga International Dance Festival

Published

on

Festivali Ndërkombëtar i Dancit në Tiranë ka zbuluar për artdashësit vendndodhjet e aktiviteteve të tij artistike, që do të zhvillohen nga data 9 deri më 25 tetor.

Ky është edicioni i katërt, këtë vit vjen nën drejtimin e një prej emrave më të njohur shqiptarë në skenën ndërkombëtare, Angelin Preljocaj.

Gjatë tre javëve të festivalit, publiku do të ketë mundësinë të ndjekë krijimet më të reja të mbi 13 koreografëve e kompanive ndërkombëtare.

Programi çelet me katër performanca publike në hapësira të ndryshme të qytetit dhe pesë shfaqje në skenat e Teatrit Metropol dhe Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit. Më 9 tetor, festivalin e hapin dy performanca të hapura për publikun, njëra në Qendrën Komunitare “Të qëndrojmë së bashku” dhe tjetra në sheshin Skënderbej, në orët e pasdites.

Më 10 tetor, performancat zhvendosen tek Pazari i Ri, ndërsa më 11 tetor, Teatri Metropol do të presë tre shfaqje paradite. Në mbrëmje, artistët do të ngjiten në skenë me veprën “Puls” nga Jiri Kylian, Robert North dhe Edi Blloshmi, e cila do të reprizohet edhe natën pasuese.

Ky edicion do të zhvillohet në 11 skena të ndryshme, duke ofruar 15 premiera, 9 aktivitete publike falas dhe masterclass-e që e lidhin festivalin me gjithë qytetin.

Ky aktivitet realizohet me mbështetjen e Bashkimit Evropian përmes programit EU4Culture, duke sjellë në Tiranë emra të njohur të kërcimit bashkëkohor përkrah një brezi të ri koreografësh, në një dialog të pasur mes gjuhëve të ndryshme artistike. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara