Lajmet

A po e përdor Rusia gazin e vet si armë?

Çmimet rriten. Evropa shqetësohet.

Published

on

Presidenti rus, Vladimir Putin, e ka konsideruar absurd dyshimin nëse Rusia është duke përdorur burimet e energjisë si armë politike.

“Ky është absurditet i plotë, përçartje dhe shaka e motivuar politikisht”, ka thënë ai në një konferencë për energjinë, të mbajtur më 13 tetor në Moskë.

Dy javë më vonë, shefi i Bashkimit Evropian për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Josep Borrell, ka folur rreth kërcënimit të Rusisë për të ndalur furnizimet me gaz në Moldavi, vendim që ka shtyrë këtë vend aspirant për anëtarësim në BE të shpallë gjendje të jashtëzakonshme.

Tani që çmimet e gazit natyror janë duke shënuar nivele rekorde, një dimër me pakënaqësi vetëm sa ka nisur në Evropë, i nxitur nga politikat e bllokut evropian për energji, dhe dyshimeve për furnizuesin më të madh të gazit në kontinent.

Këto dyshime janë nxitur edhe nga vetë zyrtarët rusë, duke shtuar dilemat rreth synimeve specifike të Gazpromit, i cili ka monopol shtetëror të eksporteve dhe i nënshtrohet politikës së Kremlinit.

Bashkimi Evropian me 27 vende anëtare importon 40 për qind të gazit nga Rusia.

Kompania Gazprom, e cila publikisht kap vlerën e 120 miliardë dollarëve, dhe në të cilën Qeveria ruse ka aksione nën kontroll, besohet se kërkon të maksimizojë fitimet përmes eksporteve.

Megjithatë, me rritjen e çmimeve, të paktën nga vera, kompania ka vendosur të mos plotësojë kërkesën e shtuar nga konsumatorët evropianë, gjë që disa ligjvënës evropianë e kanë parë si manipulim të tregut.

Për Gazpromin, më shumë eksport nënkupton më shumë gazsjellës.

Shembull, Fuqia e Siberisë, që kalon nga jugu i Siberisë në Kinë apo TurkStream, që kalon nga Deti i Zi në Turqi dhe më pas në jug të Evropës.

Kjo gjë nënkupton edhe gazsjellësin shtesë që shkon në zemër të Evropës: Rrjedha Veriore 2, që kalon përmes Detit të Zi.

Ky gazsjellës, pothuajse i kompletuar, është duke pritur certifikimin përfundimtar nga rregullatorët gjermanë, të cilët kanë thënë se procesi mund të kompletohet në fund të vitit.

Zyrtarët rusë, përfshirë, zëvendëskryeministrin, Aleksandr Novak dhe zëdhënësin e Kremlinit, Dmitry Peskov, e kanë lidhur miratimin e shpejtë të gazsjellësit me stabilizim të tregjeve evropiane.

Këto komente janë parë nga disa analistë dhe kritikë si përpjekje për të shtyrë rregullatorët gjermanë që të veprojnë më shpejt.

Disa ditë para fjalimit të Putinit në Moskë, i dërguari i Rusisë në BE ka sugjeruar se politikat e bllokut evropian duhet fajësuar për krahun e ftohtë të Rusisë, diçka për të cilën më vonë është deklaruar edhe vetë Putin.

“Thelbi i çështjes është vetëm mbi baza frazeologjike”, ka thënë Vladimir Chizhov për Financial Times.

“Ktheni kundërshtarin në partner dhe gjërat do të zgjidhen më lehtë… kur BE-ja të gjejë gatishmëri politike për ta bërë këtë gjë, ajo e di ku mund të na gjejë”.

“Vetëm Moska vështirë se mund të fajësohet për çmime të larta dhe mungesa”, ka thënë Stephen Sestanovich, ish-ambasador amerikan për ish-Bashkimin Sovjetik, në një analizë të shkruar javën e kaluar.

“Megjithatë, kjo situatë konfirmon gatishmërinë e Rusisë për të shfrytëzuar dobësitë e konsumatorëve – siç është parë në herët me rastin e Ukrainës dhe Estonisë”.

Çmimet rriten. Evropa shqetësohet.

Vetëm pesë ditë pas fjalimit të Putinit, më 18 tetor, analistët e tregut kanë shikuar me kujdes afatet e tregtimit, përkatësisht kompanitë që kanë bërë rezervime për furnizime për muajin e ardhshëm.

Ekspertët kanë thënë se me kapacitetin aktual të Rusisë, përmes gazsjellësve që kalojnë në Ukrainë dhe Poloni, ky shtet ka mundësi që me lehtësi të shfrytëzojë rrjetin dhe që përmes përmbushjes së kërkesave të rrisë fitimin.

Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë ka thënë se Moska mund të shpërndajë 15 për qind më shumë gaz sesa është duke ndarë tani.

Mirëpo Gazpromi nuk ka vepruar ashtu. Çmimet janë rritur. Konsumatorët evropianë janë shqetësuar edhe më shumë.

Gazpromi nuk u është përgjigjur kërkesave të Radios Evropa e Lirë për të komentuar këtë situatë.

Rezerva të pakta

Përgjatë verës, analistët kanë paralajmëruar se dimri në Evropë mund të jetë turbulent me rritje të çmimeve të energjisë elektrike dhe gazit.

Në mesin e sqarimeve për mungesën e interesimit të Gazpromit për të rritur furnizimet, ka qenë edhe ajo se Rusia ka nevojë të rrisë rezervat për muajt e dimrit.

Sapo kjo gjë të jetë kompletuar, është thënë se Gazprom mund të rrisë furnizimet në Evropë, ku rezervat e gazit kanë qenë të vogla si rrallë ndonjëherë.

Në një takim të zhvilluar më 28 tetor në mes të shefit të Gazpromit, Aleksei Miller, Putin i ka kërkuar atij që të furnizojë me gaz Austrinë dhe Gjermaninë pas 8 nëntorit – kur rezervat e Rusisë pritet të mbushen.

Në ditën pasuese, çmimet kanë rënë për gati 29 për qind në një qendër kryesore evropiane për tregti, sipas organizatës, Independent Commodity Intelligence Services.

Shtetet e Bashkuara kanë qenë kryesisht armiqësore kur janë pyetur rreth varësisë së Evropës në gazin rus dhe sidomos për rreziqet potenciale nga një gazsjellës i dytë në Detin Baltik.

Megjithatë, administrata e presidentit amerikan, Joe Biden, ka thënë më herët gjatë vitit se nuk është në favor të bllokimit të gazsjellësit pothuajse të kompletuar, pavarësisht protestave të republikanëve në Kongres.

Këto protesta dhe akuzat se Rusia është duke i përdorur “si armë” burimet e energjisë, janë rritur edhe më shumë.

Përdorimi i energjisë si armë “është një prej gjërave që e di vetëm kur e sheh”, ka thënë për gazetarët muajin e kaluar, Amos Hochstein, zyrtar i lartë për energji në Departamentin amerikan të Shtetit.

“Mendoj se jemi afër asaj situate. Nëse Rusia ka gaz për furnizime dhe nuk e bën këtë gjë dhe do të shtojë furnizimet vetëm nëse Evropa pranon kërkesa tjera që nuk kanë lidhje me këtë çështje, atëherë është e vështirë të argumentohet e kundërta”, ka thënë ai.

Ukraina, e cila fiton qindra miliona dollarë në taksa nga kalimi i gazit rus në Evropë, e ka kundërshtuar vendimin e SHBA-së.

“Ne e kemi ditur gjithmonë se vendimi i Gazpromit për të mos dërguar gaz përmes Ukrainës ka qenë gjeopolitik në thelb. Dhe tani kemi të dhëna të mjaftueshme:”, ka thënë Serhiy Makogon, udhëheqës i Operatorit për Transmetim të Gazit të Ukrainës, në një deklaratë për Radion Evropa e Lirë.

Rrjedha e kundërt

Për ata që dyshojnë në synimet e Rusisë, historia është udhëzuese.

Moska ka ndalur dy herë furnizimet për Ukrainën dhe qeverinë e saj me prirje pro-perëndimore më 2000.

Kjo ndalje e furnizimeve, që pati ndodhur në muajin janar, ka prekur edhe Evropën, duke rezultuar me apartamente pa ngrohje në disa shtete.

Një ditë pas takimit të Putinit me Millerin, një tjetër ngjarje ka fituar vëmendjen e analistëve: gazi që do të duhej të nisej për Gjermani, përmes gazsjellësit në Poloni, ka ndërruar drejtim dhe është nisur drejt lindjes.

Nuk ka pasur arsyetim zyrtar për këtë gjë, që ka vazhduar edhe më 1 nëntor.

Gazprom ka thënë përmes një deklarate se është ende duke përmbushur obligimet kontraktuale.

Tom Marzec-Manser, analist për Independent Commodity Intelligence Services, e ka konsideruar këtë ndryshim si të “pazakonshëm”, mirëpo jo edhe të padëgjuar ndonjëherë.

“Sa i përket mungesës së rrjedhjes në gazsjellës, ju mund ta gjykoni vetë, lexuesit tuaj po ashtu, nëse ka element politik në të”, ka thënë ai për Radion Evropa e Lirë.

“Gazprom ka dërguar vazhdimisht sinjale në drejtim të kundërt për të shkundur tregjet e gazit, në vend të lehtësimit të situatës”, ka thënë Leslie Palti-Guzman, presidente për energji në kompaninë, Gas Vista LLC.

Përveç shtimit të presionit te rregullatorët gjermanë për të përshpejtuar procesin e certifikimit të Rrjedhës Veriore 2, Palti-Guzman, ka thënë se Rusia mund të synojë që të minojë joshjen për dërgim të gazit natyror të lëngshëm nga SHBA-ja në Evropë, si dhe për t’iu bërë presion konsumatorëve evropianë që të nënshkruajnë kontrata afatgjata.

Çmimet e larta të gazit dhe energjisë elektrike nxisin edhe pakënaqësi populliste, ka thënë ajo.

Moldavia

Me një qeveri të re, që mbështet lidhje më të forta me Bashkimin Evropian, Moldavia është përballur me përfundim të kontratës afatgjatë me Gazpromin.

Kompania ka kërkuar tarifa shumë më të larta dhe kur Moldavia ka rezistuar, Gazprom ka zvogëluar dërgesat për një të tretën.

Kjo gjë ka shtyrë presidenten moldave, Maia Sandu, që të shpallë gjendje të jashtëzakonshme.

Më 28 tetor, pas një takimi në Bruksel me kryeministren moldave, Borrell ka akuzuar Gazpromin se po përdor “presion politik” në këmbim të çmimeve më të ulëta të gazit.

Kompania ruse, në anën tjetër, ka mohuar se politika ka rol në bisedime, duke thënë se negociatat janë zhvilluar në “kushte ekskluzivisht komerciale”.

Një ditë më vonë, Qeveria moldave është pajtuar për nënshkrim të një kontrate pesëvjeçare me çmime dukshëm më të larta.

Marzec-Manser, analist për gazin, ka thënë se ndonëse Moska ka qenë e qartë se nuk pajtohet me aspiratat perëndimore të Qeverisë së Sandus, kontrata e vjetër e Moldavisë nuk ka qenë në përputhje me standardet e BE-së.

“Nuk mundeni edhe ta keni tortën tuaj edhe ta hani atë po ashtu”, ka thënë ai./ REL.

Continue Reading

Lajmet

​Trump përqesh kundërshtimin e Putinit ndaj sanksioneve të reja të SHBA-së ndaj Rusisë

Published

on

By

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, e kritikoi ashpër vendimin e Vladimir Putin për mospranimin e sanksioneve të reja të SHBA-së ndaj dy kompanive më të mëdha të naftës në Rusi, duke sugjeruar se presidenti rus së shpejti do ta ndiejë dhimbjen ekonomike.

Jam i lumtur që ai ndihet kështu“, u tha Trump gazetarëve të enjten në Shtëpinë e Bardhë. “Kjo është mirë. Do t’ju njoftoj pas gjashtë muajsh. Në rregull, le të shohim. Le të shohim se si do të shkojë gjithçka”.

Më herët të enjten, Putin i përshkroi sanksionet ndaj Rosneft dhe Lukoil si një “akt jo miqësor”, por minimizoi ndikimin që do të kishte ky veprim në ekonominë ruse.

Ato janë serioze në natyrë dhe do të kenë pasoja të caktuara, por nuk do të kenë një ndikim të rëndësishëm në shëndetin e ekonomisë sonë“, tha ai, transmeton AA.

SHBA-të i vendosën sanksionet të mërkurën për shkak të asaj që e quajti “mungesë të angazhimit serioz” të Moskës ndaj një procesi paqeje për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.

Departamenti i Thesarit tha në një deklaratë se masat synojnë sektorin e energjisë të Rusisë për të “degraduar aftësinë e Kremlinit për të mbledhur të ardhura për makinën e saj të luftës” dhe për të “mbështetur ekonominë e saj të dobësuar”.

Tani është koha për të ndaluar vrasjet dhe për një armëpushim të menjëhershëm”, tha Sekretari i Thesarit Scott Bessent në deklaratë.

Duke pasur parasysh refuzimin e Presidentit Putin për t’i dhënë fund kësaj lufte të pakuptimtë, Thesari po vendos sanksione ndaj dy kompanive më të mëdha të naftës në Rusi që financojnë makinën e luftës së Kremlinit. Thesari është i përgatitur të ndërmarrë veprime të mëtejshme nëse është e nevojshme për të mbështetur përpjekjet e Presidentit Trump për t’i dhënë fund një lufte tjetër”, tha Bessent.

Njoftimi erdhi vetëm një ditë pasi një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë konfirmoi se një takim i dytë i planifikuar midis Trump dhe Putin ishte pezulluar.

Trump tha më 16 tetor se takimi do të zhvillohej brenda dy javësh, dhe ndërsa shkaku i ndryshimit të qëndrimit nuk dihej menjëherë, ai erdhi pas refuzimit të Kremlinit për një armëpushim të menjëhershëm në Ukrainë të kërkuar nga presidenti i SHBA-së./KP

Continue Reading

Lajmet

Dogana sekuestron 468 pako barnash të kontrabanduara

Published

on

By

Dogana e Kosovës ka njoftuar se njësitë antikontrabandë kanë realizuar një operacion kontrolli në qytetin e Pejës, në ambientet e një barnatoreje që ishte nën dyshime për veprimtari të kundërligjshme.

Gjatë kontrollit, zyrtarët doganorë kanë zbuluar një hapësirë të improvizuar – bunker, ku janë gjetur dhe sekuestruar 468 pako barnash me banderola të shteteve të huaja, të cilat janë kontrabanduar në territorin e Republikës së Kosovës“, thuhet në njoftim.

Sipas Doganës së Kosovës barnat e gjetura nuk kishin asnjë dokumentacion të origjinës apo të importit ligjor dhe dyshohet se janë futur në vend përmes kanaleve të jashtëligjshme, duke shmangur kontrollet doganore dhe standardet e sigurisë farmaceutike.

Dogana e Kosovës thotë se ka iniciuar procedurat përkatëse hetimore dhe rasti është duke u trajtuar në bashkëpunim me institucionet kompetente./KP

Continue Reading

Lajmet

Zyrtare: Gjenerali Wesley Clark konfirmohet si dëshmitar i mbrojtjes së Hashim Thaçit

Published

on

Ish-komandanti i NATO-s, gjenerali Wesley Clark, është konfirmuar si dëshmitar i mbrojtjes së ish-presidentit të Kosovës, Hashim Thaçit, dhe sipas dokumenteve zyrtare, mbrojtja e Thaçit ka kërkuar që dëshmia e gjeneralit amerikan të fillojë më 19 nëntor.

Gjenerali amerikan Clark ishte personi që udhëhoqi fushatën 78-ditorëshe të bombardimeve kundër çarqeve të Ish-Jugosllavisë, organizoi dhe mbikëqyri fushatën ajrore të NATO’s që filloi më 24 mars 1999, e cila kishte në synim t’i jepte fund represionit dhe spastrimit etnik ndaj shqiptarëve të Kosovës nga forcat serbe.

Fushata e drejtuar nga Clark detyroi ish-presidentin e Serbisë, Sllobodan Millosheviq, të tërhiqte forcat serbe nga Kosova në qershor 1999, duke i hapur rrugë vendosjes së trupave të KFOR-it, mision i NATO’s, si dhe kthimit të refugjatëve.

Paraqitja e Clark si dëshmitar i mbrojtjes së ish-krerëve të UÇK-së po konsiderohet si një nga më të rëndësishmet në procesin gjyqësor të Hagës./S.K/EO/

 

Continue Reading

Lajmet

Muriqi mund të thyejë disa rekorde këtë edicion te Mallorca

Published

on

Sulmuesi kosovar Vedat Muriqi ka pasur startin e tij më të mirë me klubin e Mallorcas që nga ardhja në vitin 2022.

Sulmuesi i Mallorcas po kalon sezonin e tij të pestë në klub dhe me një total prej pesë golash, “Pirati” ka vendosur rekord për shënimin e golave në tetë ndeshjet e para të këtij edicioni në ishull që nga transferimi i tij zyrtar në sezonin 2022/2023.

Muriqi, kujtojmë se nuk ka shënuar më herët pesë gola në tetë ndeshjet e tij të para për Mallorcan.

Sezoni i tij më i mirë në Mallorca

Në sezonin 2022/2023, Vedat Muriqi luajti sezonin e tij të parë të plotë me fanellën e Mallorcas. Atë kohë, me të madhin Lee Kang-in në sulm, kosovari regjistroi rekordin e tij më të mirë personal që nga koha e tij te Fenerbahçe, me 15 gola dhe tre asistime në kampionat.

Nga këto 15 golat, Muriqi ndihmoi Mallorcan të fitonte nga tre pikë në shtatë raste në një sezon në të cilin skuadra përfundoi në vendin e nëntë me 50 pikë. Deri më tani dhe padyshim ky është sezoni i tij më i mirë me fanellën e kuqe.

Por edhe atëherë, ai nuk arriti të shënonte pesë gola në tetë ndeshjet e para.

Në fakt, goli i tij i katërt i sezonit u realizua në javën e tetë, dhe vetëm në javën e 11-të ai shënoi golin e tij të pestë, pasi kishte humbur dy ndeshjet e mëparshme për shkak të pezullimit. Pra, nëse vazhdon në trajektoren e tij aktuale, Muriqi mund të tejkalojë edhe rekordin e tij personal- 17 gola, një shifër që e ka arritur në tre raste të ndryshme.

Muriqi mund të bëhet golashënuesi më i mirë në histori të Mallorcas.

Nëse shkojmë edhe më tej për atë që Vedat Muriqi mund të arrijë këtë sezon, shohim se kalimi në vendin e dytë për golashënuesin më të mirë të të gjitha kohërave të Mallorcas është i arritshëm, dhe në fakt, thjesht çështje kohe.

Me 38 gola në 117 ndeshje në La Liga, Muriqi është gjashtë gola prapa Juan Arangos, i cili shënoi 45 gola në 183 ndeshje në La Liga. Një shifër krejtësisht e arritshme në muajt në vijim që mund ta kalojë legjendën e klubit.

Rekordin për gola të shënuar e mban Samuel Eto’o i cili ka shënuar 53 gola në 133 ndeshje.

Megjithatë, me një kontratë deri në vitin 2029, duket gjithashtu se është çështje kohe para se “Pirati kosovar” të bëhet sulmuesi me më së shumti gola në historinë e ekipit elitar të Spanjës./S.K/EO

Continue Reading

Të kërkuara