Lajmet
A do të qëndrojnë talibanët të bashkuar në qeverisje?
Callahan: Vendimet që po merren nga talibanët për strukturën qeverisëse, do të përcaktojnë nëse lëvizja mbetet e bashkuar apo do të ndahet.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiTalibanët janë duke transformuar zinxhirin e tyre komandues në një strukturë qeverisëse për Afganistanin, por në sprovë janë aleancat dhe konfigurimet fisnore, që kanë mbajtur bashkë dy fraksionet rivale të grupit, gjatë viteve të fundit.
“Pushtimi i një vendi është gjithmonë pjesa e lehtë. Sundimi i tij, në rastin e Afganistanit, është gjëja më e vështirë”, thotë historiani William Dalrymple, ekspert për rivalitetet fisnore pashtune.
Eksperti i sigurisë në Afganistan, Ted Callahan, thotë se vendimet që tani po merren nga talibanët për strukturën qeverisëse, do të përcaktojnë nëse lëvizja mbetet e bashkuar apo do të ndahet në çifligje rajonale.
Duke folur për Radion Evropa e Lirë, ai thotë se shfaqja e mundshme e çifligjeve të talibanëve është një pyetje që ai dhe shumë ekspertë të tjerë tani janë duke e bërë.
Dalrymple thotë se “copëtimi” është ai që i ka ndodhur Qeverisë muxhahedine të Afganistanit, pas tërheqjes sovjetike më 1989.
“Komandantët rajonalë të muxhahedinëve kanë përfunduar në mosmarrëveshje me njëri-tjetrin dhe kanë luftuar me njëri-tjetrin në Kabul”, gjatë fillimit të viteve 1990, kujton Dalrymple për Radion Evropa e Lirë.
“Nuk është e pamundur që kjo të mos ndodhë tani [midis fraksioneve rivale talibane]. Por, kjo është një pyetje, së cilës askush nuk është në gjendje t’i përgjigjet tani”, thotë Dalrymple.
Sipas tij, “një nga gjërat që ka habitur shumë vëzhgues perëndimorë, është se sa koherentë dhe të disiplinuar kanë qenë talibanët deri më tani”.
Ndarjet fraksionale
Ndarjet fraksionale kanë filluar të shfaqen midis këshillit udhëheqës të talibanëve në Kueta dhe komandantëve militantë më në lindje, pas vdekjes së themeluesit të talibanëve, Mullah Mohammad Omar, në vitin 2013.
Rezultati ka qenë një riorganizim i gjerë midis fraksioneve talibane në Afganistan dhe Pakistan – veçanërisht midis grupeve të vijës së ashpër, si rrjeti Hakani, që donin t’i përshkallëzonin luftimet, dhe udhëheqësve më të moderuar talibanë, që kërkonin ujdi me Kabulin dhe Islamabadin.
Shenjat e përçarjes kanë qenë të dukshme në maj të vitit 2014, kur Radio Evropa e Lirë ka raportuar se udhëheqësi i rrjetit Hakani, Sirajuddin Haqqani, ka urdhëruar ndjekësit e tij që mos t’iu binden urdhrave të këshillit në Kueta.
Ndërkohë, djali më i madh i Mullah Omarit, Mullah Mohammad Yaqoob, ka kërkuar mbështetje nga aleatët e tij në këshillin e Kuetas, për të përmbushur ambicien e tij personale për t’u bërë udhëheqës suprem i talibanëve.
Pasi Hakani ka kundërshtuar idenë e Mullah Yaqoobit për t’u bërë udhëheqës suprem, është dukur se talibanët kanë qenë në prag të shpërbërjes.
Por, përçarja është zgjidhur, së paku përkohësisht, me kompromise brenda një zinxhiri të ri komandues të talibanëve.
Tre poste zëvendësdrejtuese janë krijuar nën udhëheqësin suprem të talibanëve, por mbi këshillin e Kuetës.
Mullah Yaqoob është bërë nënkryetar përgjegjës për operacionet ushtarake në 13 provinca, të emëruara si “zona perëndimore” të talibanëve. Ato përfshijnë edhe kryeqytetin tradicional të talibanëve, Kandaharin.
Haqqani është emëruar nënkryetar që mbikëqyr operacionet ushtarake në 21 provinca të “zonave lindore” të talibanëve. Luftëtarët e tij tani kontrollojnë Kabulin.
Posti i tretë i zëvendësudhëheqësit është krijuar për bashkëthemeluesin e talibanëve, Abdul Ghani Baradar. Ai është anëtar i këshillit të Kuetës, i liruar nga një burg pakistanez në vitin 2018, me kërkesë të Shteteve të Bashkuara. Ai më pas është bërë përgjegjës për çështjet politike të talibanëve.
Por, shumë analistë dyshojnë se Baradar ka ndikim të madh mbi komandantët dhe luftëtarët në fushëbetejë.
Pavarësisht uljes së tensioneve me zinxhirin e ri komandues, shenjat e përçarjes midis rrjetit Hakani dhe këshillit të Kuetës janë shfaqur përsëri kur ekipi negociator i Baradarit ka nënshkruar një marrëveshje paqeje me Shtetet e Bashkuara në Doha të Katarit, në shkurt të vitit 2020.
Rivalitetet fisnore
Dalrymple thotë se ata që duan të kuptojnë dinamikën e ndryshimit të talibanëve në javët dhe muajt e ardhshëm, duhet të shikojnë konfigurimet fisnore në Afganistan dhe rivalitetet e vjetra fisnore pashtune.
“Nëse nuk e bëni llogaritjen fisnore, nuk mund të kuptoni se çfarë po ndodh në Afganistan”, thotë Dalrymple.
“Nuk ka ndarje të përhershme fisnore. Aleancat dhe besnikëritë mund të lëvizin nga muaji në muaj, java në javë. Por, ndarjet rrënjësore janë mjaft të qarta”, thotë ai.
Dalrymple përmend në mënyrë të veçantë rivalitetin fisnor midis klaneve Durrani dhe Ghilzai – një rivalitet ky që me shekuj u ka paraprirë talibanëve.
Ai thotë se klani Durrani përfshin “aristokratët dhe menaxherët”, ndërsa Ghilzai përfshin “nomadët, punëtorët e përditshëm dhe të shpronësuarit”.
Baradar, si shumë figura kryesore në këshillin Kueta, është anëtar i klanit Durrani. Pjesëtarët e këtij klani jetojnë kryesisht në pjesët jugore të Afganistanit, si provincat: Kandahar, Helmand dhe Uruzgan.
Mullah Yaqoob është nga fisi Hotak, i cili vjen nga dega Hotak e klanit Ghilzai. Por, ai gjithashtu është nga Afganistani jugor dhe ka lidhje të forta me talibanët e Durranit.
Luftëtarët nën komandën e tij kontrollojnë rajonin ku janë krijuar talibanët, si dhe qytetet Kandahar dhe Herat, provincën Helmand, kalimin kufitar Spin Boldak në Pakistan, të gjithë kufirin e Afganistanit me Iranin dhe kufirin me Turkmenistanin.
Sirajuddin Haqqani është nga fisi Zadran i klanit Ghilzai. Baza e tij e energjisë është në provincat juglindore Khost dhe Paktia, si dhe në rajonin fisnor të Vaziristanit Verior të Pakistanit.
Haqqani shihet si komandanti më i fuqishëm militant në Afganistan.
Si udhëheqës i rrjetit famëkeq Haqqani, territori që tani është nën kontrollin e luftëtarëve të tij përfshin Kabulin dhe qytetin verior Mazar-i Sharif, si dhe kalimet kryesore kufitare në Pakistanin veriperëndimor, në Uzbekistan dhe në Taxhikistan.
Sirajuddin Haqqani – i sanksionuar nga Shtetet e Bashkuara si trafikant ndërkombëtar i drogës dhe i shpallur udhëheqës terrorist – pretendohet se mban lidhjet më të forta të talibanëve me rrjetin terrorist të Al-Kaidës dhe me Agjencinë pakistaneze të Inteligjencës (ISI).RFE
You may like
lajme
Në UBT do të organizohet Konferenca Ndërkombëtare “TURK-COSE 2025” me pjesëmarrje nga pesë shtete
Published
6 hours agoon
November 12, 2025By
Driton Iseni
UBT do të jetë nikoqir i Konferencës së VII Ndërkombëtare të Botës Turke për Shkencë dhe Inxhinieri – TURK-COSE 2025, e cila do të mbahet nga 13 dhe 14 nëntor, në Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së, në Lipjan.
Kjo ngjarje e madhe shkencore do të organizohet në formën fizike dhe online, duke mbledhur studiues, profesorë dhe kërkues nga e gjithë bota.
Konferenca organizohet në bashkëpunim mes UBT-së, Universitetit Kirgizo-Turk “Manas” (KTMU – Kirgizi), Universitetit Teknik të Azerbajxhanit (AZTU – Azerbajxhan), Universitetit “Akhmet Yasawi” (Kazakistan) dhe Universitetit “Niğde Ömer Halisdemir” (NOHU – Turqi).
TURK-COSE 2025 do të përqendrohet në tema bashkëkohore të fushave të ndryshme shkencore dhe teknologjike, përfshirë:
- Teknologjitë e Informacionit dhe Telekomunikimit
- Shkencat Natyrore dhe të Aplikuara
- Shkencat Fizike dhe Teknike
- Inxhinierinë e Ndërtimit dhe Teknologjitë Arkitekturore
- Shkencat Bujqësore dhe Mjedisore
- Transportin dhe Energjjinë e Rinovueshme
Në fokus do të jenë edhe konceptet moderne si Industria 4.0, Inteligjenca Artificiale, Interneti i Gjërave (IoT), Energjia e Gjelbër, dhe Qytetet e Mençura.
Në konferencë do të marrin pjesë folës nga të paktën pesë shtete të ndryshme, ndërsa gjuhët zyrtare të punimeve do të jenë: turqishtja, kazakishtja, kirgizishtja, azerbajxhanishtja, anglishtja dhe rusishtja.
Punimet e pranuara dhe prezantuara do të publikohen në Librin e Abstrakteve dhe Librin e Punimeve me ISBN, ndërsa versionet e zgjeruara në anglisht do të kenë mundësi botimi në revista të indeksuara si SCOPUS, TRDizin dhe Crossref.
Organizatorët ftojnë studiues, akademikë, profesionistë dhe studentë të diplomuar të kontribuojnë me punime shkencore që reflektojnë zhvillimet më të fundit në shkencë dhe inxhinieri.
Lajmet
Si ta largoni mykun nga shtëpitë tuaja?
Published
7 hours agoon
November 12, 2025By
UBT News
Në mënyrë që të mbani shtëpinë tuaj pa myk, ju duhet të eliminoni lagështinë duke ruajtur ventilimin e duhur, duke inspektuar rregullisht kanalet tuaja për dëmtim dhe ndoshta edhe duke investuar në një dehumidifikues.
Por nëse është vonë për të marrë masa parandaluese sepse po keni një bodrum të mbushur me myk, ja çfarë duhet të bëni.
Mbuloni bazat tuaja – Nëse keni gjetur myk në një zonë, bëni kërkim të tërë pronës për t’u siguruar që problemi nuk është më i gjerë. Kushtoni vëmendje banjës, kuzhinës, bodrumit dhe zonave të tjera që janë të prirura ndaj lagështirës.
Mbroni veten – Kur pastroni myk, vishni pantallona të gjata dhe një këmishë me mëngë të gjatë, doreza, syze mbrojtëse dhe çizme të papërshkueshëm nga uji. Kjo ndihmon të mbroheni nga efektet e rrezikshme. Nëse keni astmë ose sistem imuniteti më të dobët nuk preferohet të pastroni mykun vetë.
Ndaloni përhapjen e mykut – Para se të filloni të pastroni, parandaloni që problemi të udhëtojë duke larguar çdo mobilje të pastër nga dhoma dhe duke hedhur sende me myk që mund të shpëtohen. Sigurohuni që të hapni dritaret në mënyrë që problemi të mos përhapet në të gjithë shtëpinë tuaj.
Nëse është e nevojshme, punësoni një profesionist – Sipas Agjencisë së Mbrojtjes së Mjedisit, nëse zona e mykur ka më shumë se 10 metra katror në madhësi, mund të jetë koha për të thirrur një profesionist.
Specialistët e mykut do të inspektojnë dëmtimet duke mbledhur mostra ajri të cilat më pas dërgohen në një laborator, në mënyrë që të mund të japin rekomandime.
Profesionistët përdorin një shtresë antimikrobike për të trajtuar zonën, një pastrim ajri për të hequr sporet e mykut dhe një dehumidifikues për të hequr lagështinë e tepërt.
Më pas kur shtëpia do jetë pa myk, është e rëndësishme të merrni në konsideratë se çfarë ndryshimesh mund të bëni në rutinën tuaj të pastrimit për të parandaluar përsëritjen e këtij problemi.
Ka shumë pika përreth shtëpisë që nuk mendoni se duhet pastruar, por duhet. /A.Z/UBT News/
Lajmet
Durkee për 1999-ën: S’e dinim cilat ishin kapacitetet ushtarake të UÇK-së, donin pavarësi
Published
7 hours agoon
November 12, 2025By
UBTnews
Ish-këshilltari politik i Wesley Clark, Michael Durkee në gjykimin ndaj ish-krerëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ka thënë se në kohën kur kishte ndodhur takimi mes tyre dhe Hashim Thaçit në mars ose prill të 1999-ës në Mons të Belgjikës, nuk e dinin se cilat ishin kapacitete e UÇK-së.
Në dokumentin që iu prezantua dëshmitarit, thuhej se në atë takim ishin Hashim Thaçi, Ramë Buja, Jakup Krasniqi, Xhavit Haliti, Azem Syla, Blerim Shala, Edita Tahiri, Mehmet Hajrizi, Fehmi Agani dhe Gjergj Dedaj, raporton “Betimi për Drejtësi“.
Dëshmitari tha se i njeh të gjithë këta emra, por që vetëm Thaçin dhe Jakup Krasniqin e kishte takuar.
“Të gjithë ata emra unë i njoh në kuptimin që jo si persona që i kam parë ose takuar vetë. Personat që i kam takuar personalisht kanë qenë zoti Thaçi dhe Krasniqi dhe emrat tjerë janë thjesht të dëgjuar dhe jo të takuar”, tha Durkee.
Në këtë takim, Clark sipas dëshmitarit po mendonte se deri në çfarë mase do mund të bashkëpunohej me ata.
“Ishin të gatshëm që të gjenin mënyra për të marrë mbështetje e NATO-s për fushatën ajrore për t’i rezistuar shtypjes serbe” i shpreh Durkee.
Kurse për kapacitete ushtarake të UÇK-së, Durkee tha se në atë kohë s’kishin ndonjë informacion të mirë dhe se nuk mund të bënin vlerësime sa i përket kapaciteteve të tyre.
“Në atë kohë s’kishim informacion shumë të mirë dhe se nuk mund të bënim vlerësime sa i përket kapaciteteve të tyre. Pra, nuk e dinim se cilat ishin kapacitetet e tyre ushtarake saktë. E dinim që kishin luftëtarë në terren”, tha Durkee.
Ai tha se ishte e qartë se delegacioni i shqiptarëve dhe UÇK-ja ishin të vendosur për pavarësinë nga Serbia.
“Ishte e qartë që ata ishin të vendosur për pavarësi nga Serbia”, deklaroi dëshmitari.
Mbrojtja: Durkee do të tregojë se dhuna e ’99-ës s’ishte e kontrolluar nga UÇK-ja dhe se Thaçi s’kishte motiv ta nxiste
Ish-këshilltari politik i Gjeneralit Wesley Clark, Michael Durkee sipas mbrojtjes së Thaçit, do të tregojë se dhuna e përhapur në Kosovë gjatë 1999-ës ishte spontane dhe s’mund të kontrollohej nga UÇK-ja.
Madje, sipas avokates Nina Tavakoli, dëshmitari do të tregojë se Thaçi s’kishte motive ta nxiste këtë dhunë.
“Udhëheqja e UÇK-së nuk ishte në gjendje që ta kontrollonte dhunën pjesërisht sepse emocionet e personave që u larguan ishin kaq të forta saqë ishte e vështire të kontrollohej dhe për shkak se UÇK-ja nuk kishte një linjë komanduese të fort. Sipas zotit Durkee, Thaçi s’kishte asnjë motiv që të nxiste dhunën nga ana e UÇK-së por bëri çdo përpjekje të mundshme për t’i zbutur rastet e dhunës sepse nëse do të urdhëroheshin akte dhunë sidomos etnike, kjo rrezikonte marrëdhëniet me ndërkombëtarët, me të cilët Thaçi e kërkonte që ta kishte marrëdhënien e mirë”, tha Tavakoli.
Ajo tha se Durkee ka qenë këshilltar politik për katër komandantë të lartë të NATO-s në Evropë për disa vite.
“Oficer i shërbimeve të huaja amerikane i cili është në pension i cili ka qenë këshilltar politik për katër komandant të lartë tëNATO-s në Evropë nga 1993-2009 duke përshirë që ka qenë edhe Këshilltar i Wesley Clark. E kishte përgjegjësi t’iu jepte këshillat gjeneralit Clark edhe oficerëve të lartë të NATO-s. Shërbeu si oficer ndërlidhës për ambasadorët e NATO-s si dhe me aktorët në terren në Kosovë”, tha ajo.
Ndërsa, për Thaçin dhe delegacionin e Kosovës në Rambuje, Tavakoli tha se Durkee do të tregojë se ai dhe gjeneral Clark krijoi përshtypje se UÇK-ja dëshironte pavarësinë e Kosovës por nuk kishte një strategji të qartë ushtarake.
“Në kuadër të përgjegjësive të tij, zoti Durkee ka marrë pjesë në një takim në mes gjeneralit Clark dhe delegacionit shqiptar të Kosovës në Rambuje ku ka komunikuar me zotin Hashim Thaçi. Gjenerali Clark dhe Michael Durkee krijuan përshtypje se udhëheqësit e UÇK-së donin pavarësinë e Kosovës por nuk kishin një strategji të qartë ushtarake. Nuk kishin mundësi ta realizonin këtë qëllim”, tha ajo.
Avokatja Tavakoli tha se Durkee do të tregojë se lufta e përhapur në Kosovë pas konfliktit ka qenë më shumë një reagim social spontan që s’mund ta kontrollonte as KFOR-i dhe as UÇK-ja.
“Zoti Durkee do të japë komentet e veta lidhur me dhunën pasluftës që gllabëroi Kosovën në verën e 1999-ës. Sipas tij, ka qenë një reagim social i cili ka qenë i shtrirë gjithandej e që nuk mund ta kontrollonte as KFOR-i dhe as UÇK-ja. Nuk ishte e koordinuar nga lart, por një reagim spontan i motivuar nga dëshira për hakmarrje dhe gjakmarrje”, shtoi ajo./EO
Lajmet
Basha takon përfaqësuesin e Komisionit Evropian, diskuton për buxhetin dhe Marrëveshjen për Planin e Rritjes
Published
7 hours agoon
November 12, 2025By
UBTnews
Deputeti i Kuvendit të Kosovës, Dimal Basha, ka pritur sot në takim Shefin e Divizionit për Kosovë pranë Komisionit Evropian, Jiri Plecity, me të cilin ka diskutuar për zhvillimet e fundit politike e ekonomike në vend.
“Sot mirëprita në takim Shefin e Divizionit për Kosovë pranë Komisionit Evropian, z. Jiri Plecity dhe ekipin e tij. Gjatë takimit e njoftova z. Plecity për sfidat politike lidhur me miratimin e Buxhetit për vitin 2026, përfshirë buxhetin për RTK-në dhe për tri komunat: Zveçan, Gjilan dhe Prishtinë”, ka shkruar Basha në Facebook.
Ai ka bërë të ditur se temë e rëndësishme e diskutimit ka qenë edhe ratifikimi i Marrëveshjes për Planin e Rritjes dhe Agjendën e Reformave, për të cilën palët janë pajtuar se përfaqëson një interes të përbashkët kombëtar.
“Të dy palët ndamë bindjen se këto iniciativa nuk i përkasin ndarjeve politike, por përfaqësojnë një interes të përbashkët kombëtar – zhvillimin e vendit, përmirësimin e jetës së qytetarëve, si dhe përshpejtimin e vendit tonë në rrugën drejt familjes evropiane”, ka theksuar ai.
Basha ka shprehur mbështetjen e tij për procedimin e marrëveshjes nga Presidentja dhe për trajtimin e shpejtë të saj në Kuvend, duke kërkuar që Plecity të zhvillojë takime edhe me përfaqësuesit e të gjitha partive politike.
“Rikujtova se qëllimi ynë mbetet avancimi i reformave dhe stabilitetit për të mirën e qytetarëve të Republikës”, ka shtuar Basha./EO
Në UBT do të organizohet Konferenca Ndërkombëtare “TURK-COSE 2025” me pjesëmarrje nga pesë shtete
Si ta largoni mykun nga shtëpitë tuaja?
Galeria Kombëtare e Kosovës – Restaurimi dhe modernizimi për një hapësirë bashkëkohore artistike
Durkee për 1999-ën: S’e dinim cilat ishin kapacitetet ushtarake të UÇK-së, donin pavarësi
Basha takon përfaqësuesin e Komisionit Evropian, diskuton për buxhetin dhe Marrëveshjen për Planin e Rritjes
Tentoi ta mbysë me veturë një person, arrestohet edhe një i dyshuar në Istog
Shenjat që tregojnë mungesën e jodit dhe si ndikon në shëndetin tuaj?
Hajdari: Stërvitja është shumë intensive, po udhëtojmë për t’i marrë tre pikët në Slloveni
Shishet e ujit strehojnë baktere nëse nuk pastrohen rregullisht
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet3 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
