Aktualitet

A do ta arrijë ndonjëherë bota imunitetin e tufës?

Published

on

Në shtetin e Ohajos në SHBA, të gjithë ata që marrin vaksinën anti–Covid, mund të fitojë një nga 5 çmimet e lotarisë prej 1 milionë dollarësh. Ndërkohë,banorëve të shtetit të Nju Xhersitpo u ofrohen birra falas. Një qendër vaksinimi në Nju York mburrej me vënien në dispozicion edhe të një stimuli më të pazakontë:një sasie marijuane për përdorim personal.

Që nga fillimi i këtij viti Amerika e ka zgjeruar me sukses fushatën e saj të vaksinimit, dhe deri tani më shumë se 160 milionë njerëz kanë marrë të paktën një dozë të vaksinave anti–Covid, duke përmbushur para kohe zotimin që kishte vendosur presidenti Joe Biden për në 4 Korrik.

Por nëse përfshihen fëmijë, kjo është akoma më pak se gjysma e popullsisë, dhe në disa pjesë të vendit marrja e vaksinave ka filluar të ngadalësohet. Si rezultat, shtetet dhe bizneset po kthehen në stimuj jo–ortodoksë duke u përpjekur t`i bindin personat që hezitojnë që ta marrin vaksinën.

Britania e Madhe, një nga vendet e tjera me një program relativisht të përparuar të vaksinimit, po përballet me disa probleme të ngjashme. Edhe pse hezitimi ka rënë, shpërndarja e vaksinave është e pabarabartë:shumica e 23 personave në një spital në Bolton në AnglinëVeri-perëndimore , ku po përhapet varianti indian i Covid-19 shumë më i transmetueshëm se origjinali, kishin të drejtë të vaksinoheshin. Në fakt vetëm 5 prej tyre ishin vaksinuar.

Kur në fund të vitit të kaluar u raportua se vaksinat e koronavirusit mund të ishin më shumë se 90 për qind efektive, u duk se kjo mund të çonte në zhdukjen e sëmundjes. Por gjatë 2 muajve të fundit, këto shpresa të guximshme i kanë lënë vendin një realiteti më të komplikuar.

Shfaqja e varianteve të reja, dhe hezitimi i vazhdueshëm mbi vaksinat, po u shkaktojnë qeverive jo pak probleme për planet e tyre për të rihapur ekonomitë, dhe për të rikthyer një lloj normaliteti. Shkencëtarët që ndjekin ecurinë e pandemisë, e kanë tashmë vënë në pikëpyetje idenë se shoqëritë do të arrijnë ndonjëherë imunitetin e tufës, edhe kur të ketë një furnizim të bollshëm me vaksina.

Imuniteti i tufës, është koncepti që një sëmundje infektive mund të ç’rrënjoset sapo të arrihet një prag i mjaftueshëm i imunitetit – qoftë përmes infektimit apo vaksinimit. Sipas kësaj teorie, sapo të kapërcehet ai nivel, transmetimi i virusit do të ngadalësohet me shpejtësi dhe në fund ai do të zhduket.

Në fillim të pandemisë, disa shkencëtarë shpresonin se pragu mund të ishte deri në 60 përqind. Për pjesën më të madhe të vitit të kaluar, Peter Hale, drejtori ekzekutiv i Fondacionit për Kërkimin e Vaksinave në Uashington, tha se agjencitë shëndetësore amerikane e kishin përcaktuar në masën 75 për qind pragun e imunitetit të tufës.

Rezultatet e testeve mbi vaksinat mRNA të zhvilluara nga BioNTech/Pfizer dhe Moderna, rezervuan mundësinë e tejkalimit të kësaj pengese. Por duke pasur parasysh që varianti britanik B.1.1.7, që është tashmë dominues në SHBA, është më i transmetueshëm sesa llojet e përhapura në vend vitin e kaluar, Hale thotë se pragu për imunitetin e tufës mund të jetë tani më afër 80 përqindëshit.

Edhe në Britani, përhapja e mundshme e variantit indian të Covid-19, i cili mendohet të jetë edhe më i transmetueshëm, i ndërlikon më tej llogaritjet rreth imunitetit të tufës. Nëse nuk është e mundur që të binden hezituesit ndaj vaksinave që të ndryshojnë mendje, dhe nëse do të vazhdojnë të përhapen variante të reja të virusit, shumë vende do ta kenë shumë të vështirëtë ç’rrënjosin Covid-19.

Përkundrazi, në një skenar të tillë ata do të mbeten të prekshëm ndaj valëve të reja goditëse që mund të kërkojnë kufizime të reja. Lauren Ancel Meyers, drejtore e konsorciumit të modelimit mbi Covid-19 në Universitetin e Teksasit, thotë se vlerësimet e përqindjes së popullsisë që do të duhet të vaksinohen për të arritur imunitetin e tufës variojnë nga 60 derinë 80 për qind.

“Unë nuk do të thoja që imuniteti i tufës mund të mos arrihet ndonjëherë. Por fakt është seimuniteti i tufës nuk ka të ngjarë të arrihet në të ardhmen e parashikueshme, në shumicën e komuniteteve dhe në shumicën e qyteteve në SHBA, dhe në të gjithë botën”- thotë ajo.

Vlerësimet mbi imunitetin e tufës ndryshojnë kaq shumë,pasi ato varen nga dy faktorë të paparashikueshëm:si sillet virusi dhe si sillen njerëzit. Shkencëtarët nuk e dinë shkallën në të cilën variantet e reja do ta bëjnë virusin më të transmetueshëm, dhe as sasa njerëz do të pranojnë të vaksinohen.

Shkencëtarët preferojnë të mendojnë mbi imunitetin e tufës si një proces kumulativ, sesa si një prag që duhet kapërcyer. John Edmunds, profesor në Shkollën e Higjienës dhe Mjekësisë Tropikale në Londër, thotë se nuk ka një “tavan”.“ Sa më i lartë të jetë niveli i imunitetit në një popullatë, aq më shumë do ta ngadalësojë përhapjen e virusit. Në fund, në popullatë do të ketë nivele kaq të larta të imunitetit, sa që virusi do ta ketë shumë të vështirë të përhapet edhe pa ndonjë kufizim shoqëror. Mjerisht, ne jemi ende shumë larg nga kjo pikë ”-thotë ai.

Nëse – siç ka ndodhur deri më tani -shumë pjesë të botës do të mbeten të pa vaksinuara, udhëtimi midis rajoneve rrezikon të shkaktojë vatra të reja në zonat ku vaksinimi ka qenë kaotik. “Qytetet mund të shërbejnë si rezervuarë, ku virusi mund të vazhdojë të lulëzojë dhe zhvillohet, dhe ka shumë të ngjarë të shohim variante që shfaqen dhe përhapen në të gjithë globin”-thekson Meyers.

Në SHBA, ekzistojnë disa grupe njerëzish që hezitojnë të vaksinohen, që janë skeptikë apo edhe kundërshtarë të vendosur të vaksinave. Këto grupime variojnë nga përkrahësit e Trump, deri tek majtistët më jo-konformistë që përbuzin çdo gjë “të panatyrshme”.

Por rezistenca ndaj vaksinave nuk është e kufizuar vetëm në SHBA. Një sondazh në 14 vende të botës, zbuloi se vetëm6 në 10 njerëz ishin të gatshëm të merrnin një vaksinë, me Francën, Singaporin dhe Japoninë që kishin nivelet më të ulëta, sipas sondazhit të Imperial dhe YouGov midis nëntorit 2020 dhe shkurtit 2021.

Kohët e fundit, shqetësimet mbi një efekt të rrallë anësor nga vaksina e Oxford/AstraZeneca e kanë tronditur besimin tek vaksinat. Vaksina e BioNTech/Pfizer tani është aprovuar në SHBA edhe për fëmijët mbi 12 vjeç, duke krijuar në teori potencialin për vaksinimin e më shumë amerikanëve.

Por ekspertët presin që shumë prindër të hezitojnë, pasi ata e dinë se shumë më pak fëmijë janë sëmurur rëndë nga Covid-19. Ndërkohë,popullatat në vendet në zhvillim kanë tendencën të jenë më të bindura për përfitimet e vaksinimit. Ndaj,kur të marrin më shumë doza,qytetarët e tyre mund të kenë më shumë gjasa që të vaksinohen. Njerëzit në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme “e dinë se sa të tmerrshme mund të jenë sëmundjet infektive”- thotë Ball. / Marrë me shkurtime nga FT

Bota

Kardinalët votojnë sot përsëri për ta zgjedhur papën e ri

Published

on

By

Kardinalët katolikë romanë janë kthyer të enjten në Kapelën Sistine, për ta rifilluar votimin për zgjedhjen e papës së ri në konklavën më të madhe dhe gjeografikisht më të shumëllojshme në historinë e tyre.

Kardinalët e nisën të mërkurën punën thellësisht rituale dhe të fshehtë për emërimin e një udhëheqësi të ri për 1.4 miliardë katolikët në mbarë botën.

Por, në mbrëmje tym i zi doli nga oxhaku në çatinë e kapelës, gjë që tregoi se nuk u zgjodh papa i ri në votimin e parë.

Kardinalët pritej ta nisnin votimin e dytë sot rreth orës 9 të mëngjesit, sipas asaj që ka njoftuar më herët Vatikani.

Tym i bardhë do të tregojë se Kisha Katolike ka zgjedhur udhëheqësin e ri, që do të zëvendësojë Papa Françeskun, i cili ndërroi jetë muajin e kaluar.

Nëse votimi i parë të enjten rezulton vendimtar, zgjedhja mund të shpallet rreth orës 11:00. Në të kundërt, sinjalet me tym do të vijnë më vonë gjatë ditës.

Asnjë papë nuk është zgjedhur në ditën e parë të këshillit, e njohur si konklava e fshehtë, prej shekujsh, prandaj votimi mund të vazhdojë për disa ditë para se ndonjëri nga princat me kapele të kuqe të kishës t’i marrë shumicën e nevojshme prej dy të tretat e votave për t’u bërë papa i 267-të.

Kardinalët, gjatë ditëve të fundit, kanë dhënë vlerësime të ndryshme për atë që kërkojnë tek papa i ardhshëm.

Derisa disa kanë bërë thirrje për vazhdimësi me vizionin e Françeskut për më shumë reforma dhe të qenit të hapur, të tjerë kanë kërkuar rikthim tek traditat e vjetra. Shumë kanë shprehur dëshirën për një papat më të parashikueshëm dhe të matur.

Një rekord prej 133 kardinalësh nga 70 vende do të hyjnë në Kapelën Sistine, në krahasim me 115 nga 48 vende në konklavën e vitit 2013 – një rritje që pasqyron përpjekjet e Françeskut për të zgjeruar ndikimin e kishës në rajone të largëta me pak katolikë.

Ende nuk ka favorit të qartë, megjithëse kardinali italian Pietro Parolin dhe kardinali filipinas Luis Antonio Tagle konsiderohen ndër pretendentët kryesorë.

Ashtu si në kohët mesjetare, kardinalëve do t’u ndalohet komunikimi me botën e jashtme gjatë konklavës, dhe Vatikani ka ndërmarrë masa të teknologjisë së lartë për të siguruar fshehtësinë, duke përfshirë pajisje që bllokojnë sinjalet për të parandaluar përgjimin.

Gjatësia mesatare e dhjetë konklavave të fundit ka qenë pak më shumë se tri ditë, dhe asnjë nuk ka zgjatur më shumë se pesë ditë. Konklava e vitit 2013 zgjati vetëm dy ditë.

Kardinalët do të përpiqen ta mbyllin procesin shpejt edhe këtë herë, për të shmangur përshtypjen se janë të përçarë ose se kisha është pa udhëheqje./REL/

Continue Reading

Bota

Vance: SHBA dhe Evropa në të njëjtin ekip, qesharake të mendosh për një përçarje

Published

on

By

Zëvendëspresidenti i SHBA-së, JD Vance, tha sot se ai ende beson se Shtetet e Bashkuara dhe Evropa janë në të njëjtin ekip dhe se është qesharake të mendosh se mund të ketë një përçarje midis dy aleatëve të hershëm.

Megjithatë, Vance tha në një aktivitet të organizuar nga Konferenca e Sigurisë së Mynihut në Uashington se SHBA-ja dhe Evropa janë bërë shumë të zhytur në qëndrimin e sigurisë të 20 viteve të fundit, i cili nuk është i përshtatshëm për 20 vitet e ardhshme, raporton Reuters.

Kultura evropiane dhe kultura amerikane janë shumë të lidhura dhe do të jenë gjithmonë të lidhura. Mendoj se është krejtësisht absurde të mendosh se do të jetë ndonjëherë e mundur të krijohet një përçarje serioze midis Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Evropës”, theksoi Vance.

Ai tha se administrata Trump dëshiron që Rusia dhe Ukraina të bien dakord mbi disa udhëzime për bisedime të drejtpërdrejta, të cilat, sipas Vance, janë të nevojshme për t’i dhënë fund luftës.

Vance tha se SHBA-të i konsiderojnë lëshimet që Rusia ka kërkuar shumë të mëdha, por tha se nuk është aq pesimist në lidhje me shanset e përfundimit të konfliktit.

Continue Reading

Bota

Pakistani pezullon fluturimet në katër aeroporte

Published

on

By

Pakistani ka pezulluar përkohësisht të gjitha operacionet e fluturimeve në aeroportet në Islamabad, Karaçi, Lahore dhe Sialkot për shkak të “arsyeve operacionale” të enjten në mëngjes, tha autoriteti i aeroporteve të vendit, raporton BBC.

Kjo vjen një ditë pasi India nisi sulme ajrore në Pakistan dhe Kashmirin e administruar nga Pakistani në përgjigje të sulmit të muajit të kaluar në Pahalgam, ku u vranë 26 persona.

Të mërkurën, pati raportime se Pakistani mbylli disa aeroporte pas sulmeve. Por rregullatori i aeroporteve të vendit më vonë tha se hapësira ajrore e Pakistanit ishte e hapur dhe “e sigurt për aktivitetet e aviacionit civil”.

Continue Reading

Bota

Qetësi në qytetet ukrainase në orët e para të armëpushimit të shpallur nga Kremlini

Published

on

By

Qytetet ukrainase duken të jenë të qeta mëngjesin e së enjtes, pasi ka hyrë në fuqi një armëpushim treditor i shpallur nga Rusia. Thuhet se nuk ka pasur asnjë sulm me dronë apo raketa mëngjesin e sotëm, pas disa netësh bombardimesh të pareshtura.

Megjithatë, Forcat Ajrore të Ukrainës njoftuan se avionët rusë hodhën dy herë bomba të telekomanduara mbi rajonin Sumi në verilindje të vendit, në orët e para të mëngjesit të së enjtes.

Sulmi i parë ndodhi pothuajse tri orë pasi hyri në fuqi armëpushimi, ndërsa i dyti brenda dy orësh. Nuk ka të dhëna për dëmet e shkaktuara.

Kryeqyteti Kiev është i qetë në orët e para të ditës, por nuk është e qartë nëse luftimet janë ndalur edhe në vijën e frontit.

Presidenti i Rusisë, Vladimir Putin, shpalli armëpushimin 72-orësh për të përkuar me aktivitetet përkujtimore të 80-vjetorit të fitores ndaj Gjermanisë naziste në Luftën e Dytë Botërore.

Ai po i mirëpret në Moskë presidentin kinez, Xi Jinping, dhe liderë të tjerë për festimet e Ditës së Fitores më 9 maj, që përfshijnë edhe një paradë ushtarake në Sheshin e Kuq.

Mes të ftuarve janë edhe kryeministri sllovak, Robert Fico, që ka kritikuar hapur mbështetjen e BE-së për Ukrainën, si dhe presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, i cili vizitoi Moskën pavarësisht trysnisë nga BE-ja se kjo vizitë mund të dëmtojë ambiciet e Serbisë për anëtarësim në bllok.

Kremlini njoftoi se Putin do të zhvillojë takime dypalëshe me liderët më 9 maj.

Ukraina nuk e ka pranuar armëpushimin, duke theksuar se Putini e shpalli atë vetëm për ta krijuar një përshtypje se kërkon përfundimin e luftës.

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, deklaroi në një fjalim më 7 maj se alarmet për sulme ajrore kishin rënë në të gjithë vendin pas një nate me sulme të rënda.

Gjatë natës pati një tjetër sulm rus me raketa dhe dronë – sulme balistike dhe mbi 140 dronë kamikazë vetëm në një natë“, tha Zelensky. “Ishte zhurmë në Kiev dhe në qytete të tjera. Fatkeqësisht ka të plagosur dhe të vrarë.

Ai theksoi se Ukraina mbetet e përkushtuar ndaj propozimit për një armëpushim 30-ditor në këtë luftë, e cila nisi pasi Rusia e filloi pushtimin e plotë të Ukrainës në shkurt 2022.

Propozimi për armëpushim 30-ditor u bë nga Shtetet e Bashkuara në mars dhe u pranua nga Ukraina.

Rusia ka thënë se një marrëveshje e tillë mund të hyjë në fuqi vetëm nëse vendosen mekanizma për zbatimin e saj.

Të dyja vendet përballen me trysni nga presidenti amerikan, Donald Trump, për t’i dhënë fund shpejt konfliktit më të madh në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Putin ka shprehur gatishmërinë për paqe, por zëvendëspresidenti amerikan, JD Vance, tha se “rusët po kërkojnë shumë”, ndërsa SHBA-ja po përpiqet të sjellë palët në tryezën e bisedimeve.

Vance shtoi se Ukraina nuk duhet të mbetet e fiksuar pas idesë së një armëpushimi 30-ditor, duke thënë se “dallimet janë të thella”, por ai është “mjaft optimist” për mundësinë e përfundimit të luftës./REL/

Continue Reading

Të kërkuara