Aktualitet
A do ta arrijë ndonjëherë bota imunitetin e tufës?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiNë shtetin e Ohajos në SHBA, të gjithë ata që marrin vaksinën anti–Covid, mund të fitojë një nga 5 çmimet e lotarisë prej 1 milionë dollarësh. Ndërkohë,banorëve të shtetit të Nju Xhersitpo u ofrohen birra falas. Një qendër vaksinimi në Nju York mburrej me vënien në dispozicion edhe të një stimuli më të pazakontë:një sasie marijuane për përdorim personal.
Që nga fillimi i këtij viti Amerika e ka zgjeruar me sukses fushatën e saj të vaksinimit, dhe deri tani më shumë se 160 milionë njerëz kanë marrë të paktën një dozë të vaksinave anti–Covid, duke përmbushur para kohe zotimin që kishte vendosur presidenti Joe Biden për në 4 Korrik.
Por nëse përfshihen fëmijë, kjo është akoma më pak se gjysma e popullsisë, dhe në disa pjesë të vendit marrja e vaksinave ka filluar të ngadalësohet. Si rezultat, shtetet dhe bizneset po kthehen në stimuj jo–ortodoksë duke u përpjekur t`i bindin personat që hezitojnë që ta marrin vaksinën.
Britania e Madhe, një nga vendet e tjera me një program relativisht të përparuar të vaksinimit, po përballet me disa probleme të ngjashme. Edhe pse hezitimi ka rënë, shpërndarja e vaksinave është e pabarabartë:shumica e 23 personave në një spital në Bolton në AnglinëVeri-perëndimore , ku po përhapet varianti indian i Covid-19 shumë më i transmetueshëm se origjinali, kishin të drejtë të vaksinoheshin. Në fakt vetëm 5 prej tyre ishin vaksinuar.
Kur në fund të vitit të kaluar u raportua se vaksinat e koronavirusit mund të ishin më shumë se 90 për qind efektive, u duk se kjo mund të çonte në zhdukjen e sëmundjes. Por gjatë 2 muajve të fundit, këto shpresa të guximshme i kanë lënë vendin një realiteti më të komplikuar.
Shfaqja e varianteve të reja, dhe hezitimi i vazhdueshëm mbi vaksinat, po u shkaktojnë qeverive jo pak probleme për planet e tyre për të rihapur ekonomitë, dhe për të rikthyer një lloj normaliteti. Shkencëtarët që ndjekin ecurinë e pandemisë, e kanë tashmë vënë në pikëpyetje idenë se shoqëritë do të arrijnë ndonjëherë imunitetin e tufës, edhe kur të ketë një furnizim të bollshëm me vaksina.
Imuniteti i tufës, është koncepti që një sëmundje infektive mund të ç’rrënjoset sapo të arrihet një prag i mjaftueshëm i imunitetit – qoftë përmes infektimit apo vaksinimit. Sipas kësaj teorie, sapo të kapërcehet ai nivel, transmetimi i virusit do të ngadalësohet me shpejtësi dhe në fund ai do të zhduket.
Në fillim të pandemisë, disa shkencëtarë shpresonin se pragu mund të ishte deri në 60 përqind. Për pjesën më të madhe të vitit të kaluar, Peter Hale, drejtori ekzekutiv i Fondacionit për Kërkimin e Vaksinave në Uashington, tha se agjencitë shëndetësore amerikane e kishin përcaktuar në masën 75 për qind pragun e imunitetit të tufës.
Rezultatet e testeve mbi vaksinat mRNA të zhvilluara nga BioNTech/Pfizer dhe Moderna, rezervuan mundësinë e tejkalimit të kësaj pengese. Por duke pasur parasysh që varianti britanik B.1.1.7, që është tashmë dominues në SHBA, është më i transmetueshëm sesa llojet e përhapura në vend vitin e kaluar, Hale thotë se pragu për imunitetin e tufës mund të jetë tani më afër 80 përqindëshit.
Edhe në Britani, përhapja e mundshme e variantit indian të Covid-19, i cili mendohet të jetë edhe më i transmetueshëm, i ndërlikon më tej llogaritjet rreth imunitetit të tufës. Nëse nuk është e mundur që të binden hezituesit ndaj vaksinave që të ndryshojnë mendje, dhe nëse do të vazhdojnë të përhapen variante të reja të virusit, shumë vende do ta kenë shumë të vështirëtë ç’rrënjosin Covid-19.
Përkundrazi, në një skenar të tillë ata do të mbeten të prekshëm ndaj valëve të reja goditëse që mund të kërkojnë kufizime të reja. Lauren Ancel Meyers, drejtore e konsorciumit të modelimit mbi Covid-19 në Universitetin e Teksasit, thotë se vlerësimet e përqindjes së popullsisë që do të duhet të vaksinohen për të arritur imunitetin e tufës variojnë nga 60 derinë 80 për qind.
“Unë nuk do të thoja që imuniteti i tufës mund të mos arrihet ndonjëherë. Por fakt është seimuniteti i tufës nuk ka të ngjarë të arrihet në të ardhmen e parashikueshme, në shumicën e komuniteteve dhe në shumicën e qyteteve në SHBA, dhe në të gjithë botën”- thotë ajo.
Vlerësimet mbi imunitetin e tufës ndryshojnë kaq shumë,pasi ato varen nga dy faktorë të paparashikueshëm:si sillet virusi dhe si sillen njerëzit. Shkencëtarët nuk e dinë shkallën në të cilën variantet e reja do ta bëjnë virusin më të transmetueshëm, dhe as sasa njerëz do të pranojnë të vaksinohen.
Shkencëtarët preferojnë të mendojnë mbi imunitetin e tufës si një proces kumulativ, sesa si një prag që duhet kapërcyer. John Edmunds, profesor në Shkollën e Higjienës dhe Mjekësisë Tropikale në Londër, thotë se nuk ka një “tavan”.“ Sa më i lartë të jetë niveli i imunitetit në një popullatë, aq më shumë do ta ngadalësojë përhapjen e virusit. Në fund, në popullatë do të ketë nivele kaq të larta të imunitetit, sa që virusi do ta ketë shumë të vështirë të përhapet edhe pa ndonjë kufizim shoqëror. Mjerisht, ne jemi ende shumë larg nga kjo pikë ”-thotë ai.
Nëse – siç ka ndodhur deri më tani -shumë pjesë të botës do të mbeten të pa vaksinuara, udhëtimi midis rajoneve rrezikon të shkaktojë vatra të reja në zonat ku vaksinimi ka qenë kaotik. “Qytetet mund të shërbejnë si rezervuarë, ku virusi mund të vazhdojë të lulëzojë dhe zhvillohet, dhe ka shumë të ngjarë të shohim variante që shfaqen dhe përhapen në të gjithë globin”-thekson Meyers.
Në SHBA, ekzistojnë disa grupe njerëzish që hezitojnë të vaksinohen, që janë skeptikë apo edhe kundërshtarë të vendosur të vaksinave. Këto grupime variojnë nga përkrahësit e Trump, deri tek majtistët më jo-konformistë që përbuzin çdo gjë “të panatyrshme”.
Por rezistenca ndaj vaksinave nuk është e kufizuar vetëm në SHBA. Një sondazh në 14 vende të botës, zbuloi se vetëm6 në 10 njerëz ishin të gatshëm të merrnin një vaksinë, me Francën, Singaporin dhe Japoninë që kishin nivelet më të ulëta, sipas sondazhit të Imperial dhe YouGov midis nëntorit 2020 dhe shkurtit 2021.
Kohët e fundit, shqetësimet mbi një efekt të rrallë anësor nga vaksina e Oxford/AstraZeneca e kanë tronditur besimin tek vaksinat. Vaksina e BioNTech/Pfizer tani është aprovuar në SHBA edhe për fëmijët mbi 12 vjeç, duke krijuar në teori potencialin për vaksinimin e më shumë amerikanëve.
Por ekspertët presin që shumë prindër të hezitojnë, pasi ata e dinë se shumë më pak fëmijë janë sëmurur rëndë nga Covid-19. Ndërkohë,popullatat në vendet në zhvillim kanë tendencën të jenë më të bindura për përfitimet e vaksinimit. Ndaj,kur të marrin më shumë doza,qytetarët e tyre mund të kenë më shumë gjasa që të vaksinohen. Njerëzit në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme “e dinë se sa të tmerrshme mund të jenë sëmundjet infektive”- thotë Ball. / Marrë me shkurtime nga FT
Bota
Presidenja e Gjeorgjisë kërkon që data e zgjedhjeve të caktohet deri më 29 dhjetor
Published
10 minutes agoon
December 23, 2024By
UBTnewsPresidentja e Gjeorgjisë, Salome Zurabishvili i ka bërë thirrje partisë në pushtet, Ëndrra Gjeorgjiane, mike e Moskës, që të caktojë një datë për zgjedhjet e reja parlamentare deri më 29 dhjetor, mes trazirave mbi votimin e fundit dhe vendimit të njëanshëm të partisë për të shtyrë negociatat me Bashkimin Evropian.
Zurabishvili ka qenë e bllokuar në një përplasje me partinë që kur fitoi zgjedhjet parlamentare të tetorit, të mbizotëruara nga akuzat për mashtrime zgjedhore.
Opozita ka refuzuar të njohë votimin, duke akuzuar Ëndrrën Gjeorgjiane për manipulim të votave për të marrë pushtetin.
Në një fjalim vonë më 22 dhjetor, ajo ftoi miliarderin miqësor me Rusinë, Bidzina Ivanishvili, një ish-kryeministër dhe themelues i Ëndrrës Gjeorgjiane, në pallatin presidencial për bisedime mbi caktimin e datës së zgjedhjeve.
Ëndrra Gjeorgjiane ka mohuar çdo keqbërje në zgjedhje dhe ka refuzuar të marrë në konsideratë zgjedhje të reja pavarësisht protestave pothuajse të përditshme për fitoren e saj dhe vendimit të saj pasues për të ndërprerë bisedimet me BE-në deri në vitin 2028.
“Ivanishvili duhet të vijë në pallat dhe unë jam gati të ulem dhe të mendoj se si duhet të caktohen zgjedhjet. Data e zgjedhjeve duhet të bihet dakord deri më 29 dhjetor,” tha Zurabishvili në një tubim në Tbilis, vendi i protestave të panumërta gjeorgjiane.
Për shkak të problemeve teknike gjatë fjalimit, Zurabishvili tha se do të publikonte një mesazh të ri me video më 23 dhjetor.
Gjeorgjia mori statusin e kandidatit në BE në dhjetor të vitit të kaluar, por lidhjet me Brukselin kanë qenë të tensionuara muajt e fundit pas miratimit në maj të një ligji të diskutueshëm për “agjentët e huaj” të shtyrë në parlament nga Ëndrra Gjeorgjiane, e cila ka qeverisur që nga viti 2012.
Kritikët thonë se legjislacioni kërcënon mediat dhe grupet e shoqërisë civile dhe pasqyron një ligj të ngjashëm rus të përdorur nga Kremlini për të mbytur kundërshtarët politikë dhe shoqërinë civile.
Ndërsa fillimisht e miratuar nga Ëndrra Gjeorgjiane për kandidimin e saj të suksesshëm presidencial në vitin 2018, Zurabishvili ka qenë një gjemb për partinë në pushtet.
Edhe pse zyrtarisht një presidente jopartiake e kufizuar në një rol ceremonial, Zurabishvili ka kritikuar ëndrrën Gjeorgjiane për qëndrimin e saj gjithnjë e më autoritar.
Në fillim të këtij muaji, një kolegj zgjedhor i dominuar nga Ëndrra Gjeorgjiane zgjodhi Mikheil Kavelashvili, një ish-futbollist 53-vjeçar dhe populist i krahut të djathtë, si presidentin e ardhshëm të Gjeorgjisë.
Inaugurimi i tij supozohet të bëhet më 29 dhjetor, megjithëse 72-vjeçarja Zurabishvili, mandati i së cilës përfundon këtë vit, ka thënë se nuk do të shkojë askund.
Pasi partia në pushtet Ëndrra Gjeorgjiane shpalli fitoren në zgjedhjet e 26 tetorit, protestat rifilluan dhe u intensifikuan pasi qeveria tha se po pezullonte bisedimet me Brukselin mbi ofertën e Tbilisit për t’u bashkuar me BE-në, donatori më i madh i Gjeorgjisë, tregu më i madh ekonomik dhe shtëpi për shumicën e diasporës së saj.
Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) tha në raportin e saj përfundimtar mbi zgjedhjet të cilin e publikoi më 20 dhjetor tha se shumë çështje “ndikuan negativisht” në zgjedhje dhe gërryen besimin e publikut.
Raporti i referohet miratimit të ligjit për “agjentët e huaj”, të modeluar sipas një ligji të ngjashëm rus, duke thënë se zgjedhjet u zhvilluan mes “shqetësimeve serioze për ndikimin e legjislacionit të miratuar së fundmi mbi liritë themelore dhe shoqërinë civile”.
Ligji, i cili urdhëron që organizatat që marrin fonde të konsiderueshme të huaja të regjistrohen si agjentë të huaj, hyri në fuqi më 1 gusht, duke shkaktuar reagime të konsiderueshme nga aktorët ndërkombëtarë dhe vendas.
Qeveria javën e kaluar u zotua të amendojë ligjin, megjithëse nuk dha detaje për ndryshimet që do të miratonte./REL/
Lajmet
Rashiq: Lista Serbe po i kërcënon dhe largon nga puna serbët që na përkrahin
Published
3 hours agoon
December 23, 2024By
UBT NEWSMinistri i Kosovës, Nenad Rashiq, ka deklaruar se serbët që mbështesin partinë e tij janë përballur me kërcënime dhe përjashtime nga puna. Sipas tij, këta individë janë duke u kërcënuar me letra dhe dëmtime të automjeteve, madje përjashtimet nga puna janë një praktikë e zakonshme për ata që bashkëpunojnë me të.
Një rast i tillë, sipas Rashiqit, është përjashtimi nga puna i gruas së zëvendësit të tij, Nenad Vukmiroviq, e cila punonte në sektorin publik në veriun e Kosovës. Po ashtu, ai përmendi edhe një tjetër rast ku një familje nga Novobërda është ndëshkuar për ndihmën që ka marrë nga institucionet e Kosovës për ndërtimin e një shtëpie.
Një tjetër incident që Rashiqi raportoi ishte një kërcënim ndaj një zyrtareje të Ranillugut, e cila u gjet me automjetin të cilin e kishte parkuar në një vend të gabuar, ku dikush kishte lënë një mesazh kërcënues, duke i thënë se herën tjetër mund të ndodhte diçka më serioze.
Ministri Rashiq shpjegoi gjithashtu se djali i tij, që studion në Serbi, përballohet me kontrolla të rrepta dhe ndalime gjatë udhëtimeve në kufirin mes Serbisë dhe Kosovës.
Ai e krahasoi situatën politike të serbëve të Kosovës me regjimin e Koresë së Veriut, duke theksuar se ata po përdoren si mjet manipulimi nga autoritetet e Beogradit për të mbështetur retorikën e brendshme të Serbisë. Rashiq gjithashtu paralajmëroi se, nëse procesi i votimit nuk mbikëqyret rreptësisht, historia mund të përsëritet me një ndikim të madh për serbët e Kosovës./UBTNews/
Bota
Trump: Kontrolli i Kanalit të Panamasë dhe Groenlandës një domosdoshmëri absolute
Published
3 hours agoon
December 23, 2024By
UBT NEWSPresidenti i sapozgjedhur Donald Trump ka kërcënuar se do të rimarrë kontrollin e Kanalit të Panamasë, duke shkaktuar reagime të ashpra nga presidenti i Panamasë. Në një postim në rrjetin e tij “Truth Social”, Trump kritikoi ish-presidentin Jimmy Carter për dhënien e kanalit në vitin 1999 dhe e quajti atë një veprim të papërgjegjshëm, duke pretenduar se SHBA-të paguanin tarifa të tepruara. Ai theksoi se nëse Panamaja nuk do të bashkëpunonte, SHBA-ja do të kërkonte rimarrjen e kanalit.
Përveç kësaj, Trump mbrojti idenë e kontrollit të Groenlandës, duke e quajtur atë një “domosdoshmëri absolute” për sigurinë kombëtare dhe lirinë globale. Kjo përshkruan qëndrimin e tij për Grenlandën, e cila, ndonëse është autonome, ende është nën kontrollin e Danimarkës për çështjet e jashtme dhe të sigurisë. Trump kishte shprehur më herët dëshirën për të blerë Grenlandën, duke kujtuar ofrimin e një shume të madhe nga SHBA për ta blerë atë në vitin 1946, një ofertë që kishte shkaktuar tensione diplomatike mes SHBA-së dhe Danimarkës./UBTNews/
Bota
Studim global: Evropianët i japin përparësi balancës punë-jetë, ndërsa Azia fokusohet në karrierë – studim
Published
3 hours agoon
December 23, 2024By
UBT NEWSNjë studim i fundit ka treguar se njerëzit në Jugun Global janë më të kënaqur me balancën punë-jetë sesa ata në Bashkimin Evropian. Studimi, i realizuar nga Amrop, një lider global në konsulencë dhe kërkimin ekzekutiv, anketoi 8,000 individë në shtete si Gjermani, Francë, Poloni, Mbretëria e Bashkuar, SHBA, Kinë, Indi dhe Brazil. Përgjigjet e dhëna zbuluan dallime të dukshme mes vendeve të zhvilluara dhe atyre në zhvillim.
Rezultatet e studimit treguan se pjesëmarrësit nga vendet e Evropës Perëndimore, si Gjermania, Franca dhe Polonia, raportuan nivele kënaqësie më të ulëta për balancën punë-jetë, duke qenë nën 50%. Ndërkohë, ata nga India, një vend në Jugun Global, raportuan një kënaqësi shumë më të lartë prej 73.3%, ndërsa SHBA ishin me 59.9%.
Annika Farin, kryetarja globale e Amrop, shpjegoi për Euronews se ajo u befasua nga “mosgatishmëria e Evropës për të marrë më shumë role të rëndësishme, qoftë në biznes apo politikë”, duke shtuar se kjo duhet të jetë një thirrje për liderët evropianë. Ajo sugjeroi se shoqëritë evropiane do të duhet të përqafojnë ndryshimet që vijnë, siç është ndikimi i inteligjencës artificiale dhe ndryshimet demografike, si dalja në pension e brezit të Baby Boomers dhe hyrja e Gjeneratës Z në tregun e punës.
Në krahasim, 76% e të anketuarve nga India dhe 66% nga Brazili shprehin interes për role lidershipi, ndërsa në Gjermani dhe Francë ky numër është shumë më i ulët, përkatësisht 36% dhe 37%. Farin theksoi gjithashtu se kjo duhet parë si një mundësi për të rritur diversitetin dhe për të sjellë më shumë risi në lidhje me migracionin, pasi shumë vende evropiane do të përballen me nevojën për të pranuar individë nga vende të tjera.
Për më tepër, studimi tregon se për punëtorët globalë, një pagë e mirë dhe mundësitë për karrierë janë kryesore. Në këtë kuadër, SHBA është vlerësuar si destinacioni kryesor për mundësitë e punës, me 33% të preferencës globale, pasuar nga Gjermania dhe Kanada, me nga 22% secila.
Studimi gjithashtu thekson se pensionet janë një temë e nxehtë në Evropë, ku ka pasur protesta të mëdha, sidomos në Francë, ndërsa në Gjermani po diskutohen reformat për të zgjatur periudhën e punës për të moshuarit. Farin sugjeron se mund të krijohen inisiativa për të mbështetur ata që punojnë më gjatë, duke përfshirë uljen e taksave për pensionistët që qëndrojnë në punë dhe përmirësimin e marrëdhënieve ndërmjet brezave./UBTNews/
Presidenja e Gjeorgjisë kërkon që data e zgjedhjeve të caktohet deri më 29 dhjetor
Histori suksesi: Kontributi i çmuar i Butrint Kryeziut në fushën e Inxhinierisë Ndërtimore!
Thirrje për llogaridhënie nga Termokos dhe ZRRE për faturimin e ngrohjes
Abdixhiku: Rugova ishte dhe mbetet arkitekti i shtetit tonë
Hill: SHBA-ja nuk sheh prova që e lidhin Beogradin me sulmin në Ibër-Lepenc
Studentët e Psikologjisë nga UBT vizitojnë çerdhen e fëmijëve për aktivitet të zhvillimit emocional dhe social
Mbyllet stinori vjeshtor në Superligë, kjo është renditja e plotë
Sot protesta e PD, policia e Tiranës nuk i jep leje
Instagram shton opsionin që të gjithë e kanë kërkuar!
Të kërkuara
-
Bota2 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota2 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota1 month ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Kulturë3 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman