Lajmet
Politico: Këta janë tre skenarët e luftës mes Evropës dhe Putin
Gazeta Politico me seli në Bruksel analizoi se cilat opsione ka Evropa, planet për t’i forcuar ato dhe implikimet e fundit të mundshme të Pax Americana të Evropës.
Published
2 years agoon
By
Betim GashiA mundet Evropa të mbrohet nga një sulm rus? Kjo çështje ka qenë një trillim deri më tani, por pas pushtimit rus të Ukrainës dhe rritjes së mbështetjes së Donald Trump në sondazhe, politikanët evropianë janë përballur papritur me këtë skenar.
Një ish-president i SHBA-së, dhe ndoshta një i ardhshëm, thuhet se u ka thënë zyrtarëve të Bashkimit Evropian se nuk do t’i vijë në ndihmë kontinentit nëse sulmohet.
Për shkak të dekadave të nën-investimit në ushtri, Evropës do t’i duhen shuma të mëdha parash dhe pesë deri në 10 vjet për të rindërtuar bazën e saj industriale, thanë disa zyrtarë ushtarakë aktualë dhe të mëparshëm.
Është një kohë që Evropa mund të mos e arrijë. Gazeta Politico me seli në Bruksel analizoi se cilat opsione ka Evropa, planet për t’i forcuar ato dhe implikimet e fundit të mundshme të Pax Americana të Evropës.
Skenari i parë – Putin sulmon në vitin 2027
Viti është 2027. Trump është në vitin e tretë të mandatit të tij të dytë. Ukraina është ende duke luftuar, por ndihma perëndimore është tharë dhe vijat e frontit janë ngrirë për muaj të tërë. Në anën tjetër të botës, përballja mbi Tajvanin midis Pekinit dhe Uashingtonit po intensifikohet. Në atë moment, presidenti rus Vladimir Putin vendos të sulmojë.
Raketat goditën bazën ajrore të Estonisë Ämari. Qindra-mijëra ushtarë rusë në Qarkun Ushtarak të Leningradit – të ngurtësuar nga vitet e luftës në Ukrainë dhe të pajisur me luftëtarë stealth Sukhoi Su-57, tanke T-14 Armata, mjete ajrore pa pilot, raketa dhe sisteme artilerie të lëvizshme të aftë për të gjuajtur mijëra predha një ditë falë viteve të zhvillimit dhe investimeve – ata sulmojnë Estoninë lindore.
Njësitë e para që preken janë forca e Prezencës së Përparuar të NATO-s prej 2.200 trupash shumëkombëshe, e udhëhequr nga Mbretëria e Bashkuar dhe e përforcuar nga rreth 10.000 trupa estoneze dhe mijëra vullnetarë të tjerë vendas.
Ata tërhiqen nën goditjen, por bëjnë atë që duhej të bënin. Trupat ndërkombëtare janë vendosur atje më pak si një forcë luftarake dhe më shumë si siguri përpara, për të vënë në vijë jetën e të huajve dhe për të treguar vendosmëri.
“Është më shumë simbolike sesa ushtarake, por është e rëndësishme”, tha Michel Goya, një ish-kolonel i ushtrisë franceze dhe historian ushtarak, për praninë aktuale të NATO-s në Baltik.
“Kjo tregon solidaritet, se ne jemi gati të vdesim për Estoninë. Mesazhi për rusët: Nëse doni të sulmoni Estoninë, do t’ju duhet të vrisni britanikët dhe kanadezët”.
“Trump mund të minojë parandalimin e NATO-s me një postim në Twitter”
Megjithatë, në këtë skenar, kalorësi i bardhë evropian nuk ka ndërmend të shkojë në shpëtim. Trump ka ridrejtuar shumicën e trupave dhe pajisjeve ushtarake amerikane të stacionuara në kontinent drejt Indo-Paqësorit, dhe gjithsesi ai i ka sinjalizuar tashmë Putin se nuk do të shqetësohet aq shumë nga akti i agresionit në Baltik.
“Trump potencialisht mund të minojë parandalimin e NATO-s me një postim në Twitter”, tha Benjamin Tallis, bashkëpunëtor i lartë në grupin gjerman të mendimit DGAP.
Brenda pak ditësh, Rusia kontrollon Estoninë lindore, shtëpia e shumicës së pakicës etnike ruse të vendit. Kremlini deklaron se rajoni është kthyer në atdheun e tij dhe shtrin ombrellën e tij bërthamore mbi territoret e pushtuara rishtazi.
“Nëse rusët mendojnë se mund të shpëtojnë me të, ata do të pushtojnë pjesë të Estonisë lindore”, tha Daniel Fried, një ish-ambasador i SHBA në Poloni.
Sulmi i pacipë i Rusisë e lë Evropën në një dilemë. Putin nuk e sulmoi të gjithë Aleancën – a duhet të rrezikojë hakmarrjen bërthamore mbi pjesë të Estonisë lindore? Ose mos bëni asgjë, duke i dhënë Putin jo vetëm një fitore të lehtë, por duke i kthyer garancitë e sigurisë së nenit 5 të NATO-s në letër të pavlerë – dhe duke i dhënë presidentit rus pikërisht atë që ai dëshiron.
“Putin dhe Rusia e kuptojnë se nuk mund ta mposhtin NATO-n ushtarakisht, ata mund ta mposhtin NATO-n vetëm politikisht duke e bërë të tepërt Nenin 5”, tha Ed Arnold, një studiues evropian i sigurisë pranë Institutit Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara në Britani.
Putin këmbëngul se ideja është qesharake: “Rusia nuk ka asnjë arsye, nuk ka interes – interes gjeopolitik, as ekonomik, politik e as ushtarak – për të luftuar me vendet e NATO-s”, tha ai në muajin dhjetor. Por përsëri, ai tha të njëjtën gjë për Ukrainën. Gjithsesi, alarmi po bëhet më i fortë.
Skenari gjerman. Putin sulmon deri në vitin 2025
Ushtria gjermane hartoi një “skenar ushtrimesh” për planifikuesit e saj. Një sulm rus në Istmusin Suwałki midis Polonisë dhe Lituanisë parashikohet në periudhën midis zgjedhjeve presidenciale të këtij viti në SHBA dhe fillimit të vitit 2025. Një sulm i tillë do të shkëpuste Baltikun nga pjesa tjetër e Evropës.
“Ne duhet të kemi parasysh se Vladimir Putin një ditë mund të sulmojë edhe një vend të NATO-s. Ekspertët tanë besojnë se kjo do të jetë e mundur në një periudhë prej pesë deri në tetë vjet”, tha në fillim të janarit ministri gjerman i Mbrojtjes Boris Pistorius.
Antonio Missiroli, ish-ndihmës sekretari i përgjithshëm i NATO-s, tha se një situatë “në të cilën garancitë amerikane nuk tërhiqen, por zbuten ose bëhen më të pasigurta” mund ta tundojë Kremlinin të lëvizë drejt një vendi të pambrojtur, si Estonia, me metoda hibride ose sulme të drejtpërdrejta ushtarake.
Rreziku në rritje ka çuar në thirrje që Evropa të përgatitet para se të jetë tepër vonë.
“Tani ekziston një mundësi që mund të zgjasë një, dy, ndoshta tre vjet, gjatë së cilës ne duhet të investojmë edhe më shumë në një mbrojtje të sigurt”, paralajmëroi komandanti i përgjithshëm i ushtrisë norvegjeze, gjenerali Eirik Kristoffersen javën e kaluar.
Në dhjetor, Jacek Siewiera, kreu i Zyrës së Sigurisë Kombëtare të Polonisë, tha se Krahu lindor i NATO-s kishte vetëm tri vjet për t’u përgatitur për konfliktin: “Kjo është koha kur duhet të krijohet një aftësi që do të jetë një pengesë e qartë ndaj agresionit”.
Të gjithë bien dakord për një gjë: Evropa aktualisht është e pambrojtur.
“Evropa jo vetëm që nuk është gati për luftë, por nuk po përgatitet për luftë”, paralajmëroi Tallis nga grupi gjerman i mendimit DGAP.
Pa SHBA-në, Bashkimi Evropian nuk ka as pajisje ushtarake dhe as fuqi punëtore për t’u përballur me Moskën në një konflikt me intensitet të lartë.
“Evropianët nuk kanë kapacitetin për të mbrojtur veten e tyre. Mbrojtja e Baltikut do të kërkonte asete serioze ushtarake të SHBA”, tha Fried, një ish-ambasador i SHBA.
Skenari i tretë. Putin sulmon nesër
Nëse Kremlini do të pushtonte nesër, forcat e armatosura të Evropës do të përballeshin me një ushtri ruse të lodhur dhe të gjakosur nga lufta në Ukrainë, por ende një forcë e fortë luftarake. Vitin e kaluar, Putin rriti numrin e ushtrisë ruse (përfshirë rezervistët) në 3.3 milionë, duke shtuar 170.000 burra dhe më shumë se 600.000 trupa ruse po luftojnë tani në Ukrainë.
Pavarësisht humbjeve në fushën e betejës, Rusia ende i kalon vendet evropiane të NATO-s për nga numri (megjithëse jo cilësia) e tankeve, sistemeve të artilerisë dhe avionëve luftarakë. Ajo gjithashtu do të shpenzojë zyrtarisht 4.4 për qind të bruto prodhimit vendor për mbrojtjen këtë vit, megjithëse shifra aktuale ka të ngjarë shumë më e lartë.
Pa Uashingtonin, Evropa ndoshta do ta gjente veten në mungesë të madhe të pajisjeve ushtarake. Në dhjetor, gjenerallejtënant në pension Marc Thys tha se ushtria belge kishte aq mungesë municionesh dhe burimesh sa ushtarët “do të duhej të gjuanin gurë” menjëherë pas fillimit të çdo konflikti.
SHBA ka rreth 100.000 trupa të stacionuara në Evropë, rreth një e treta në Gjermani dhe një prani të vogël, por në rritje në Poloni. Shifrat e papërpunuara mund të mos jenë të mëdha, por për dekada ata kanë vepruar si një garanci e përkushtimit të Uashingtonit dhe një pengesë ndaj agresionit.
“Çmimi i izolacionizmit amerikan për Evropën dhe botën është lufta botërore”
“Kostoja e izolacionizmit amerikan për Evropën dhe botën është një luftë botërore. Ky është një mësim nga historia,” tha Oleksandr Merezhko, një parlamentar ukrainas dhe kryetar i komitetit parlamentar për marrëdhëniet me jashtë.
NATO ka krijuar forca për dislokim në shtetet e vijës së parë; shumica e trupave do të marrin pjesë në operacionin e udhëhequr nga Gjermania në Lituani, ku Bundeswehr planifikon të dërgojë 4.800 trupa deri në vitin 2027. Por vendet evropiane ndoshta nuk mund të lëvizin përforcime në Baltik aq shpejt për të mbështetur forcat atje në kohë, theksojnë zyrtarë të lartë evropianë.
Qe nga fundi i Luftës së Ftohtë, numri i ushtrive evropiane është zvogëluar. Shumë vende evropiane shfuqizuan ligjet jopopullore të rekrutimit dhe kaluan në ushtritë profesionale. Ndërmjet viteve 1989 dhe 2022, numri i personelit ushtarak të BE-së ra nga 3.4 milionë në 1.3 milionë.
Prioriteti i menjëhershëm janë forcat tokësore, tha ministri suedez i Mbrojtjes Pal Jonson për Politico.
“Kur bëhet fjalë për forcat tona të armatosura, është e qartë se ne duhet të rrisim gatishmërinë dhe disponueshmërinë, veçanërisht të forcave tokësore”, shtoi ai.
Forcat e armatosura në Evropë, të cilat mbështeten te vullnetarët, po përpiqen të rekrutojnë jo vetëm në Gjermani, Mbretërinë e Bashkuar, Spanjë dhe Francë, por edhe në vende më afër vijës së frontit si Rumania, Polonia dhe Bullgaria.
Mungesa e fuqisë punëtore është një sfidë serioze për ushtritë që duan të forcohen.
“Nëse nuk arrijmë të forcojmë shërbimet tona të armatosura, atëherë i gjithë buxheti shtesë dhe prokurimi nuk do të kenë efektin e pritur”, tha gjenerali Robert Brieger, kryetar i Komitetit Ushtarak të Bashkimit Evropian, organi i BE-së që mbledh së bashku shefat e mbrojtjes.
Finlanda është më e gatshme për luftë
Për disa vende, aneksimi i paligjshëm i Krimesë nga Rusia në vitin 2014 ishte një thirrje zgjimi. Vendet baltike dhe nordike po kthehen në rekrutimin e ushtarëve. Lituania rifilloi rekrutimin më 2015, Suedia 2017 dhe Letonia 2023. Në Ligën e Mbrojtjes të Estonisë, civilët ushtrojnë rregullisht për një pushtim rus.
Ushtria polake ka luhatur prej kohësh rreth 100.000 anëtarë, por ka filluar të rritet vitet e fundit. Edhe pse numri i trupave po rritet, ai ende nuk ka arritur një nivel që do të lejonte një dislokim në shkallë të gjerë në rast të një sulmi rus. Gjermania ka 183.150 ushtarakë aktivë. Fuqitë kryesore ushtarake evropiane janë Franca me 303.750 dhe Mbretëria e Bashkuar me 150.350 ushtarë.
Finlanda, ku tensionet me Rusinë janë një çështje kyçe përpara zgjedhjeve presidenciale në fund të janarit, është ndër vendet evropiane më të përgatitura për një konflikt me Moskën. Vendi me 5.5 milionë banorë ka 900 mijë qytetarë me trajnim bazë ushtarak.
“Ne kemi një forcë ajrore, ushtri dhe marinë shumë të fortë, duke përfshirë, natyrisht, armatimet dhe artilerinë më të madhe në Evropë së bashku me Poloninë, në mënyrë që njerëzit të kuptojnë se ne kemi bërë pjesën tonë këtu”, tha ish-kryeministri dhe kandidati aktual për president, Alexander Stubb.
Për t’u përgatitur për më të keqen, vendet evropiane duhet të “shpenzojnë, shpenzojnë, shpenzojnë”, thotë Gesine Weber, një studiuese në fondin gjerman Marshall.
Jo se vendet evropiane nuk ishin nën presion për të rritur shpenzimet ushtarake. Në vitin 2006, ministrat e mbrojtjes të NATO-s ranë dakord për ndarjen e dy për qind të bruto prodhimit vendor për mbrojtjen. Megjithatë, pavarësisht nga sulmet ruse në Ukrainë dhe vitet e lobimit nga Uashingtoni, deri në vitin e kaluar vetëm 11 nga 31 anëtarët e Aleancës e kishin arritur këtë qëllim – tetë prej tyre shtete të vijës së parë në kufi me Rusinë ose Ukrainën.
Armë nukleare?
Ndërkohë, perspektiva e përballjes me Moskën pa mbështetjen amerikane ka bërë që disa në Evropë ta konsiderojnë dikur të pa mendueshmen: zhvillimin e arsenalit të tyre bërthamor. Armët bërthamore janë, në fund të fundit, parandalimi përfundimtar – dhe lufta në Ukrainë shërben si një paralajmërim.
Një tërheqje e mundshme e SHBA-së do të linte papritmas të ekspozuara pjesë të mëdha të BE-së – të mësuara për t’u shtrydhur nën ombrellën bërthamore të SHBA-së.
“Evropa nuk ka aftësinë për të siguruar një parandalues bërthamor në mënyrën se si e bën Amerika, në shkallë apo shtrirje”, tha Neil Melvin, një studiues pranë Institutit Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara në Britani.
Franca dhe Mbretëria e Bashkuar do të vazhdojnë të kenë armë bërthamore, por sa prej tyre mund t’i vënë në shërbim të aleatëve të tyre dhe në çfarë kushtesh është një pyetje e hapur, thotë Camille Grand, ish-ndihmës sekretar i përgjithshëm i NATO-s dhe tani një anëtar i Këshilli Evropian në marrëdhëniet për Punët e Jashtme.
Britania e Madhe ka rreth 200 koka luftarake, të cilat pjesërisht i kontribuon në mbrojtjen e NATO-s. Franca ka rreth 300 të tilla, por ato i kushtohen vetëm mbrojtjes kombëtare.
Në dhjetor, ish-ministri i Jashtëm gjerman i të Gjelbërve, Joschka Fischer tha se BE-ja kishte nevojë për bombat e saj bërthamore, megjithëse kjo ngriti pyetjen se si BE-ja mund të menaxhonte një forcë goditëse bërthamore.
Në Poloni, disa zëra kanë filluar të bëjnë thirrje që vendi të ndërtojë arsenalin e tij bërthamor. Pikëpamjet e tilla janë ende margjinale, por ka të ngjarë të forcohen gjatë presidencës së Trump.
Për Khnezdilov, një ushtar ukrainas që lufton kundër Rusisë, përgjigja për të gjitha këto probleme është e thjeshtë: nëse Evropa nuk dëshiron të detyrohet të luftojë kundër Rusisë, udhëheqësit e saj duhet të sigurojnë që Ukraina të marrë mjetet për të mposhtur Moskën tani: “Sepse nëse Putin nuk ndalet, a është Evropa gati për luftë sot? Nëse Ukraina bie, a është Evropa gati të mbrohet?”
Aktualitet
DW: Kosova sërish në zgjedhje të parakohshme parlamentare
Published
11 hours agoon
December 27, 2025By
Driton Iseni
Në zgjedhjet parlamentare të 28 dhjetorit në Kosovë garojnë gjithsej 1180 kandidatë për deputetë. 100 prokurorë dhe qindra policë janë angazhuar për mbarëvajtjen e zgjedhjeve dhe mbrojtjen e votës së lirë.
Në Kosovë zhvillohen zgjedhjet e jashtëzakonshme parlamentare këtë të dielë më (28.12.) të dytat brenda këtij viti, pasi për më shumë se dhjetë muaj, pas zgjedhjeve të rregullta të 9 shkurtit, partitë politike nuk arritën të krijojnë institucionet e reja. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, KQZ, tashmë ka bërë të gjitha përgatitjet që të zhvillohet procesi i votimit. Ky mekanizëm ka certifikuar listat votuese dhe të partive politike, si dhe ka përcaktuar edhe qendrat e votimit në të gjithë Kosovën dhe jashtë saj.
Procesi teknik ka përfunduar
Sipas KQZ-së, për zgjedhjet e 28 dhjetorit garojnë 22 subjekte politike, prej tyre janë 18 parti politike, 3 koalicione parazgjedhore, si dhe 2 iniciativa qytetare dhe një kandidat i pavarur. Ndër partitë kryesore që garojnë në këto zgjedhje janë, Lëvizja Vetëvendosje, VV, Partia Demokratike e Kosovës, PDK, Lidhja Demokratike e Kosovës, LDK, Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës, AAK, dhe nga radhët e serbëve të Kosovës Lista Srpska, që e ka mbështetjen e Beogradit zyrtar. Në këto zgjedhje garojnë gjithsej 1180 kandidatë për deputetë që i ka certifikuar Komisioni Qendror i Zgjedhjeve. Rreth 67 për qind janë burra, ndërkaq rreth 33 për qind janë gra. Qendrat e votimit ditën e dielë hapen nga ora shtatë e mëngjesit dhe mbyllen në 19-të të mbrëmjes.
Të drejtë vote, në këto zgjedhje sipas KQZ-së, kanë 2 milionë e 76 mijë e 290 votues. Procesi zgjedhor brenda vendit zhvillohet në 948 qendra të votimit, me gjithsej 2.614 vendvotime. Qendra votimi ka edhe jashtë Kosovës, ku votimi fizik organizohet në 16 ambasada dhe 13 konsullata në 18 shtete të botës. Mbi 84 mijë qytetarë jashtë Kosovës kanë aplikuar për votim dhe nga to 76 mijë aplikime janë miratuar, që përfshijnë votimin me postë dhe votimin fizik në ambasada dhe konsullata të Kosovës. Vëzhgues ndërkombëtarë monitorojnë procesin
Në zgjedhjet e jashtëzakonshme të 28 dhjetorit në Kosovë, sipas të dhënave të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, janë akredituar rreth 860 vëzhgues vendorë dhe ndërkombëtarë për të monitoruar nga afër procesin zgjedhor. Një delegacion i vëzhguesve do të jetë edhe nga Parlamenti Evropian. Edhe Institucioni i Avokatit të Popullit do të vëzhgojë procesin e zgjedhjeve, duke u fokusuar siҫ thuhet në njoftim në “respektimin e të drejtave të njeriut dhe standardeve demokratike të votimit”. “Përveç qendrave të zakonshme të votimit, do të vëzhgojmë edhe institucionet ku mbahen personat e privuar nga liria, shtëpitë për persona të moshuar dhe pa përkujdesje familjare, si dhe shtëpitë integruese në komunitet”, thuhet në njoftimin e Avokatit të Popullit.
Kryetari i Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, Kreshnik Radoniqi, iu bën thirrje shtetasve rezidentë dhe atyre jorezidentë që ta ushtrojnë të drejtën e votimit. “Në emër të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve ftoj të gjithë qytetarët me të drejtë vote që të ushtrojnë të drejtën e tyre kushtetuese dhe demokratike: të votojnë dhe të shprehin lirshëm vullnetin e tyre politik”, thotw Radoniqi. Ai kërkoi nga zyrtarët e angazhuar që t’i respektojnë ligjin e rregullat zgjedhore.
“U bëjmë thirrje të gjithë anëtarëve të Këshillave të Vendvotimeve që do të jenë të angazhuar gjatë ditës së zgjedhjeve, që të veprojnë me përgjegjësi, profesionalizëm dhe paanshmëri, duke respektuar të gjitha procedurat ligjore dhe rregullat zgjedhore, në mënyrë që vullneti i qytetarëve të garantohet dhe të mbrohet plotësisht. Me qëllim të ruajtjes së integritetit, besueshmërisë të procesit zgjedhor, KQZ-ja ka bashkëpunim të ngushtë me Policinë dhe Prokurorinë e Shtetit”, u shpreh Radoniqi.
Masa sigurie para zgjedhjeve
Për të garantuar një proces të drejtë votimi pa probleme, janë të angazhuar qindra forca policore, ndërsa rreth 100 prokurorë janë angazhuar për mbrojtjen e votës në zgjedhjet e së dielës. Zyra e Prokurorit të Shtetit njofton se qëllimi kryesor i angazhimit të 100 prokurorëve është “mbrojtja e votës së lirë të qytetarëve dhe garantimi i integritetit të procesit zgjedhor”.
“Ata do të jenë të shpërndarë në të gjithë territorin e Republikës së Kosovës dhe do të qëndrojnë kujdestarë deri në përfundim të plotë të procesit zgjedhor, me qëllim të trajtimit dhe procedimit të çdo parregullsie apo shkeljeje të mundshme ligjore që mund të ndodhë gjatë zgjedhjeve”, thuhet në njoftim të zyrës së prokurorit. Prokurori i Shtetit ka ftuar qytetarët, subjektet politike, institucionet dhe organizatat e ndryshme që të denoncojnë pranë prokurorive kompetente çdo rast për të cilin dyshohet se ka keqpërdorim apo manipulim të votës, në çfarëdo forme dhe nga kushdo qoftë”, thuhet në njoftim.
Policia e Kosovës nga ana e saj thekson, se “në bashkëpunim me institucionet vendore dhe ndërkombëtare, mbetet e përkushtuar në zbatimin e detyrave dhe përgjegjësive të saj ligjore në mënyrë profesionale, transparente dhe të paanshme, me qëllim të garantimit të ushtrimit të lirë dhe demokratik të së drejtës së votës për të gjithë qytetarët”. Policia e Kosovës inkurajon qytetarët që të bashkëpunojnë dhe të raportojnë çdo rast të dyshuar apo veprim të kundërligjshëm që ndërlidhet me sigurinë dhe procesin zgjedhor.
Në zgjedhjet e përgjithshme të 28 dhjetorit garon edhe Lista Srpska, e cila e ka mbështetjen e Beogradit zyrtar. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, me insistimin e përfaqësuesve të Vetëvendosjes në këtë organ, edhe kësaj radhe tentoi që mos ta certifikojë Listën Srpska, por ishte Paneli Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa, PZAP, që urdhëroi KQZ-në që ta certifikojë Listën Srpska dhe kjo parti tashmë zyrtarisht merr pjesë në zgjedhje.
Analistët politikë, nga ana e tyre, thonë se zgjedhjet e 28 dhjetorit në Kosovë karakterizohen nga fakti se janë zgjedhje të jashtëzakonshme, të thirrura për të zgjidhur bllokimin institucional të krijuar për më shumë se nëntë muaj pas zgjedhjeve të rregullta të 9 shkurtit, kur asnjë parti nuk arriti të formojë qeverinë. Prania ndërkombëtare në Kosovë përmes ambasadorëve të vendeve të QUINT-it vazhdimisht bën thirrje që zgjedhjet parlamentare të 28 dhjetorit të zhvillohen në mënyrë të rregullt, të lirë dhe demokratike, duke theksuar rëndësinë e stabilitetit politik për të ardhmen evropiane të vendit. Bashkimi Evropian, në një deklaratë të mëhershme, ka thënë se një proces zgjedhor i besueshëm është kusht thelbësor për rikthimin e plotë të bashkëpunimit me institucionet evropiane, zhbllokimin e ndihmave financiare, si dhe avancimin e dialogut për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë. /DW/
Lajmet
Ngadhnjim Arrni zgjidhet kryetar i Gjykatës Themelore në Prishtinës
Published
2 days agoon
December 26, 2025By
UBTnews
Këshilli Gjyqësor i Kosovës e ka emëruar gjyqtarin, Ngadhnjim Arrnin kryetar të Gjykatës Themelore në Prishtinë. Arrni mori gjithsej 8 vota për, asnjë kundër dhe një abstenim.
Në garë për këtë pozitë ishin edhe gjyqtarët, Alban Ajvazi dhe Kushtrim Shyti.
Kryesuesi i KGjK-së, Albert Zogaj tha se gjyqtarit, Arrni tani në pozitën e kryetarit të Gjykatës Themelore në Prishtinë, ka mandat pesë vjeçar.
“Me 8 vota për, një abstenim dhe asnjë kundër gjyqtari Ngadhnjim Arrni emërohet kryetar i Gjykatës në Prishtinë, mandati i të njëjti është pesë vite” , tha ai.
Në mbledhjen e sotme Këshilli Gjyqësor i Kosovës ka miratuar draft rregulloren për pagesën e shpenzimeve të procedurës penale në gjykatat e Republikës së Kosovës.
Për këtë rregullore, kryesuesi i KGJK-së, Albert Zogaj tha se kjo rregullore të ketë impakt në politikat ndëshkimore, por edhe në të hyrat e sistemit gjyqësor.
“Një prej akteve më të rëndësishme këtë vit meqenëse realisht organizonin qasjen e gjithë gjykata në procese gjyqësore. Por, njëkohësisht se do të ketë impakt në politikën ndëshkimore për dënimet me gjobë sepse nuk mund të jetë pastaj dënimi më i ulët se shpenzimet, pra ka impakt të dyfishtë dhe njëkohësisht besoj se do të kontribuoj në të hyrat që sistemi gjyqësor gjeneron në buxhetin e vendit. Besoj se do të ketë rritje”, theksoi Zogaj.
Sot KGjK kanë miratuar edhe draft rregulloren për sistemin qendror të evidencës penale në Republikën e Kosovës, si dhe draft rregulloren për regjistrat e personave që iu hiqet zotësia e veprimit, regjistrin e personave që iu hiqet e drejta prindërore, si dhe regjistrin e adoptimit.
Po ashtu, përkrahi iu dha edhe udhëzimit administrativ për përmbajtjen e ueb faqes së Këshillit Gjyqësor të Kosovës dhe Gjykatave të Republikës së Kosovës.
Anëtarja e Këshillit Gjyqësor të Kosovës, Drita Rexhaj tha se ky udhëzim kontribuon në rritjen e transparencës dhe digjitalizimit në sistemin gjyqësor.
“Objektiv kryesore e këtij dokumenti është rritja e transparencës, llogaridhënies dhe besueshmërisë në publikun për sistemin gjyqësor përmes publikimit të rregullt dhe në kohë të vendimeve dokumenteve strategjike, raporteve, planeve të punës dhe informatave të tjera që janë me karakter publik”, tha ajo.
Këshilli Gjyqësor i Kosovës në mbledhjen e sotme ka martuar edhe planin vjetor të punës së Këshillit Gjyqësor të Kosovës për vitin 2026.
Drejtori i Zyrës Ligjore në KGJK, tha se planit vjetor i punës së Këshillit Gjyqësor të Kosovës për vitin 2026 paraqet një dokument strategjik që përcakton prioritetet.
Kryesuesi i Këshillit Gjyqësor të Kosovës, Albert Zogaj tha se pikë kyçe në këtë plan të punës për vitin 2026 është drejtësia administrative.
“Pika kyçe me këtë draft që ne miratojmë sot është vendos në fokus drejtësia administrative, por që realisht në dakord edhe me sekretariatin dhe zyrën e BE del edhe nga raporti i Progresit dhe është rekomandim i nënkomiteti për drejtësisë dhe siguri duhet ta kemi të fokusuar drejtësisë administrative…plani është i strukturuar në alternativë nëse eventualisht nuk do të kemi gjykatë administrative gjatë vitit 2026 ky plan shkon në fuqizim të departamentit për çështje administrative në strukturën aktuale që ka por që patjetër do të ketë organogram”, tha ai.
KGJK sot ka miratuar edhe organogramin e përgjithshëm të gjykatave për vitin 2026. Me këtë rast, udhëheqësi i këshillit tha se sistemi gjyqësor i Kosovës ka numrin më të ulët të gjyqtarëve në nivel të Ballkanit Perëndimor.
Ai tha se ky është alarm për pushtetin ekzekutiv dhe legjislativ.
“474 pozita në sistemin gjyqësor përfaqësojnë nivelin më të ulët në Ballkanin Perëndimor, sipas mesatares për numrin e popullsisë dhe kjo do të duhej të paraqiste një alarm për dy pushtetet e tjera ekzekutivin dhe legjislativin sepse Kosova pavarësisht se ka një hartë horizontale të shtrirë të ndryshme nga vendet tjera të Ballkanit Perëndimor që nënkupton që numri i gjyqtarëve duhet të jetë mbi mesataren e vendeve të Ballkanit për fat të keq ne vazhdojmë me qenë nën mesataren”, tha ai.
Këshilli Gjyqësor i Kosovës në mbledhjen e sotme ka shpall tri pozita të lira për anëtar të këtij këshilli, derisa gjyqtarja, Ivana Milenkoviq është emëruar nënkryetare e Gjykatës së Apelit
Lajmet
REL: Shëndeti në QKUK pret, pavarësisht investimeve milionëshe
Published
2 days agoon
December 26, 2025By
UBTnews
Dy ditë në javë, korridoret e Klinikës së Kardiologjisë në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës (QKUK) mbushen me dhjetëra pacientë që presin një vendim mjekësor me rëndësi jetike për ta – nëse do t’u kryhet koronarografia apo do t’u vendoset stenti.
Përpara tyre është një komision i përbërë nga mjekë dhe infermierë, i cili shqyrton dokumentacionin mjekësor, analizat dhe, kur është e nevojshme, kërkon ekzaminime shtesë, para se pacientët të përfshihen në listat e pritjes.
Koronarografia shërben për të identifikuar ngushtimet ose bllokimet në arteriet që furnizojnë zemrën me gjak, ndërsa stenti është një tub i vogël metalik që vendoset për të mbajtur arteriet e hapura dhe për të rikthyer qarkullimin normal të gjakut.
Sipas stafit të Klinikës së Kardiologjisë, aktualisht janë rreth 2 mijë pacientë që presin për këto shërbime, përfshirë edhe raste të regjistruara në muajt e parë të vitit 2024.
Një nga arsyet kryesore të këtij grumbullimi, sipas mjekëve dhe infermierëve me të cilët bisedoi REL-i, është mosfunksionimi i disa aparaturave për së paku dy muaj gjatë këtij viti.
Ngarkesën e ka shtuar edhe fluksi i madh i pacientëve nga komunat e Kosovës, përfshirë ato ku më herët janë kryer ekzaminime të tilla, si dhe numri i madh i referimeve nga klinikat e tjera brenda QKUK-së.
Stafi, megjithatë, siguron se rastet urgjente trajtohen menjëherë dhe nuk mbeten në listat e pritjes.
“Kam më shumë se një vit që pres”
R. Shala nga Mitrovica e Jugut ishte më 18 dhjetor në mesin e pacientëve që prisnin në korridoret e Kardiologjisë për një termin për vendosjen e stentit.
“I kam vendosur 12 stenta – njëherë katër, njëherë gjashtë dhe njëherë dy. Katër i kam vendosur në spital privat, të tjerat këtu, në QKUK. Terminin për koronarografi e kam bërë para më shumë se një viti dhe ende nuk më kanë thirrur. Erdha të interesohem, sepse kam probleme dhe nuk jam mirë”, tha Shala për Radion Evropa e Lirë, teksa mbante një grumbull dokumentesh në duar.
Edhe pacientë të tjerë thanë se nuk kishin marrë një datë të saktë për procedurën.
“Jo, nuk më caktuan datë. Vetëm më thanë se do të më thërrasin në telefon”, tha një burrë në të 40-at.
Në Klinikën e Kardiologjisë punojnë rreth 40 kardiologë, prej të cilëve afërsisht 12 janë kardiologë invazivë.
Ata kryejnë ekzaminime për identifikimin e ngushtimeve dhe bllokimeve në arteriet e zemrës, ndërhyrje për hapjen e arterieve të bllokuara, si dhe vendosjen e stentave.
Sipas të dhënave të klinikës, çdo ditë realizohen 10 deri në 13 koronarografi.
Këto procedura kryhen edhe në disa spitale private në Kosovë, por janë ndjeshëm më të kushtueshme krahasuar me sektorin publik.
Investime pa efekt në zvogëlimin e listave të pritjes
Gjatë viteve të fundit, në QKUK janë realizuar investime në disa klinika, përmes fondeve qeveritare dhe donacioneve.
Për shembull, në Klinikën e Kardiokirurgjisë, për renovim, shtretër dhe hapësira të reja janë investuar vitin e kaluar 750 mijë euro, ndërsa në Klinikën Emergjente rreth 800 mijë euro.
Janë siguruar edhe aparatura të reja, përfshirë skanerin PET/CT për herë të parë, për diagnostikimin dhe menaxhimin e llojeve të ndryshme të kancerit dhe disa sëmundjeve të tjera.
Në Klinikën e Kardiologjisë, sipas mjekëve, investimet kanë qenë kryesisht infrastrukturore, pa blerje të pajisjeve të reja.
Megjithatë, ata thonë se materialet dhe barnat janë të mjaftueshme dhe se pacientët nuk kanë nevojë t’i sigurojnë vetë.
Pritje të gjata edhe në klinika të tjera
Problemi i listave të pritjes nuk kufizohet vetëm në Kardiologji.
Në Klinikën e Ortopedisë, pavarësisht ndërtimit të një objekti të ri dhe renovimeve, pritja për një protezë gjuri mund të zgjasë mbi tre vjet.
Pacientët, ndërkohë, detyrohen të blejnë shumicën e barnave dhe implanteve.
“Nuk kemi asnjë nga protezat e nevojshme, prandaj kemi numër të madh pacientësh. Aktualisht, ky numër shkon mbi një mijë”, tha një ortoped për REL-in, në kushte anonimiteti.
Në Klinikën e Kirurgjisë Vaskulare, pritja për trajtimin e problemeve me venat tejkalon dy vjet e gjysmë, për shkak të mungesës së anesteziologëve dhe vendeve për hospitalizim, ndonëse gjatë vitit janë kryer rreth 500 ndërhyrje.
Në maj të këtij viti është përuruar rinovimi i Klinikës së Onkologjisë, ku trajtohen pacientët me lloje të ndryshme të kancerit, por me vetëm 60 shtretër, edhe aty ka shpesh pritje të gjata, ose mjekim të pacientëve në salla të improvizuara.
Në Klinikën e Oftalmologjisë, pritja për ndërhyrje kirurgjikale mund të zgjasë deri në nëntë muaj, varësisht nga lloji i operacionit.
Haki Hoti nga Gjilani, që kreu një operacion për katarakt më 18 dhjetor, i tha REL-it se kishte pritur rreth pesë muaj për këtë intervenim.
Kritika dhe kërkesa për llogaridhënie
Në fillim të këtij muaji, Bordi Drejtues i Shërbimit Spitalor Klinik dhe Universitar të Kosovës (SHSKUK) kërkoi një raport të detajuar për listat e pritjes.
Drejtori i SHSKUK-së, Elvir Azizi, tha se tashmë ekzistojnë kushte, aparatura dhe medikamente për trajtimin e rasteve dhe se është caktuar një zyrë e veçantë për përpilimin e këtij raporti.
Për Bujar Vitinë, kryeredaktor i gazetës “Shneta”, që mbulon shëndetësinë në Kosovë, situata mbetet shqetësuese.
“Investimet milionëshe nuk i kanë ulur listat e pritjes. Duhet identifikim i pengesave reale dhe shpërndarje më e mirë e stafit, përfshirë orët shtesë të anesteziologëve”, tha ai për REL-in.
Sipas raportit të Zyrës së Auditorit Kombëtar, vitin e kaluar, QKUK-ja ka qenë e mbingarkuar me rreth 10 mijë pacientë në lista pritjeje, ndërsa pritja mesatare e tyre ka arritur në gati tre vjet.
Auditorët kanë vlerësuar se situatës i ka kontribuar mungesa kritike e personelit mjekësor, sidomos e anesteziologëve, që ka çuar në shtyrjen e operacioneve.
Një problem kronik i sistemit shëndetësor
Me ankesat për kushtet e punës dhe pagat, mbi 100 mjekë largohen nga Kosova çdo vit, sipas të dhënave të Odës së Mjekëve të Kosovës.
Ministria e Shëndetësisë, e pyetur nga Radio Evropa e Lirë për listat e pritjes në QKUK, tha se menaxhimi i tyre është në kompetencë të SHSKUK-së.
Ndërkohë, tollovitë në QKUK nuk shkaktohen vetëm nga pacientët, por edhe nga shoqëruesit e tyre, të cilët shpesh, në mungesë të infermierëve, kryejnë edhe punë që nuk u takojnë.
Në disa reparte, mungesa e furnizimeve bazike – si sapunët apo çarçafët – mbetet gjithashtu e dukshme, duke nxjerrë në pah boshllëqe elementare në organizimin dhe mirëmbajtjen e shërbimeve.
E, këto probleme nuk janë të reja. Ato e shoqërojnë sistemin shëndetësor të Kosovës që nga paslufta, pavarësisht investimeve të herëpashershme, ndërrimit të qeverive dhe premtimeve të vazhdueshme për reforma.
Në vlerësimin e shumë profesionistëve të shëndetësisë, kjo nuk buron vetëm nga mungesa e resurseve, por edhe nga menaxhimi joefikas i kapaciteteve ekzistuese dhe planifikimi i dobët i shërbimeve.
Lajmet
Studentët e Psikologjisë në UBT vizitojnë Qendrën për Zhvillim, duke u njohur nga afër me shërbimet në shëndetin mendor
Published
3 days agoon
December 25, 2025By
Driton Iseni
Disa studentë të Fakultetit të Psikologjisë në UBT, nën udhëheqjen e profesoreshës Dr. Adelina Ahmeti Pronaj, realizuan një vizitë studimore në Qendrën për Zhvillim, me qëllim thellimin e njohurive praktike në fushën e shëndetit mendor dhe shërbimeve multidisiplinare.

Gjatë kësaj vizite, studentët patën mundësinë të njihen nga afër me gamën e gjerë të shërbimeve që ofrohen në qendër, duke përfshirë mbështetjen psikologjike, sociale dhe edukative, të orientuara drejt nevojave të individit dhe familjes. Përmes prezantimeve profesionale dhe diskutimeve të hapura me stafin e qendrës, studentët u njohën me mënyrën se si funksionon bashkëpunimi ndërprofesional në trajtimin e rasteve komplekse në shëndetin mendor.
Një theks i veçantë iu kushtua rëndësisë së punës ekipore mes psikologëve, punëtorëve socialë, pedagogëve dhe profesionistëve të tjerë, si një element kyç për ofrimin e një mbështetjeje gjithëpërfshirëse dhe efektive. Studentët u njohën gjithashtu me praktikat etike, qasjet bashkëkohore të ndërhyrjes dhe sfidat që shoqërojnë punën me individë dhe familje në nevojë.
Kjo përvojë praktike u vlerësua si jashtëzakonisht e vlefshme nga studentët, pasi shërbeu si një urë lidhëse mes teorisë akademike të përvetësuar në auditorë dhe praktikës reale në terren. Vizita nxiti reflektim profesional, rriti ndjeshmërinë shoqërore dhe forcoi përkushtimin e studentëve për të kontribuar në të ardhmen në fushën e shëndetit mendor.
Aktivitete të tilla dëshmojnë angazhimin e UBT-së për t’u ofruar studentëve një arsim cilësor, të orientuar drejt praktikës dhe nevojave reale të shoqërisë, duke i përgatitur ata për sfidat profesionale dhe për rolin e tyre si profesionistë të përgjegjshëm në shërbim të komunitetit.
DW: Kosova sërish në zgjedhje të parakohshme parlamentare
Ngadhnjim Arrni zgjidhet kryetar i Gjykatës Themelore në Prishtinës
REL: Shëndeti në QKUK pret, pavarësisht investimeve milionëshe
SHBA nis sulme vdekjeprurëse kundër Shtetit Islamik në Nigeri
Studentët e Psikologjisë në UBT vizitojnë Qendrën për Zhvillim, duke u njohur nga afër me shërbimet në shëndetin mendor
Ndarja e shtesave prej 100 eurove – Kurti: Çdo herë para vitit të ri ne i gëzojmë të moshuarit dhe fëmijët
Besimtarët katolikë kremtojnë Krishtlindjet, mesazh për paqe dhe reflektim shpirtëror
12 traditat më të çuditshme të Krishtlindjeve në botë
REL: Kurti: Kosova dhe Serbia duhet t’i normalizojnë marrëdhëniet
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoU mbajt Mbledhje Komemorative në nder të Prof. Dr. Faton Kabashit në UBT Prizren
-
Lajmet3 months agoUBT hap thirrjen për punime shkencore në Konferencën Ndërkombëtare MBE 2025
-
Vendi3 months agoPunimi shkencor i profesoreshës së UBT-së, Miranda Sejdiu Abazi dhe bashkëautorëve botohet në Georgian Medical News
