

Shëndeti
Shenjat se keni presion të lartë të gjakut
Presioni i lartë i gjakut është një gjendje e zakonshme që prek arteriet e trupit.
Published
3 years agoon
By
UBT newsPresioni i lartë i gjakut është një problem i madh shëndetësor që shumica e njerëzve nuk e dinë se e kanë sepse shpesh nuk ka shenja paralajmëruese, por nëse nuk trajtohet, gjendja mund të shkaktojë komplikime serioze si sëmundje të zemrës, goditje në tru dhe më shumë.
Presioni i lartë i gjakut është një gjendje e zakonshme që prek arteriet e trupit. Quhet edhe hipertension. Nëse keni presion të lartë të gjakut, presioni i gjakut në muret e arterieve është vazhdimisht shumë i madh. Zemra duhet të punojë më shumë për të pompuar gjakun. Presioni i gjakut matet në milimetra merkur (mm Hg). Në përgjithësi, hipertensioni është një tregues i presionit të gjakut prej 130/80 mm Hg ose më i lartë, shkruan portali “Eat This, Not That”.
“Vizitat e rregullta te mjeku rekomandohen gjithmonë sepse gjëja e parë që një infermiere do të bëjë është të kontrollojë presionin e gjakut”, thotë Jagdish Khubchandan, profesor i shëndetit publik pranë Universitetit Shtetëror të Nju Meksikos.
1. Dhimbje gjoksi
Dhimbja e gjoksit është një simptomë që ka të ngjarë të ndodhë me ose pa simptoma të tjera gjatë një krize hipertensioni. Megjithatë, në shumicën e njerëzve me hipertension, nuk është një simptomë e vërejtur zakonisht gjatë ekzaminimeve rutinë. Dhimbja e gjoksit ka më shumë gjasa me presionin jashtëzakonisht të lartë të gjakut, veçanërisht kur një person mund të ketë një atak në zemër.
Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve thekson se presioni i lartë i gjakut mund të dëmtojë arteriet tuaja duke i bërë ato më pak elastike, gjë që redukton rrjedhjen e gjakut dhe oksigjenit në zemrën tuaj dhe çon në sëmundje të zemrës. Përveç kësaj, ulja e rrjedhjes së gjakut në zemër mund të shkaktojë:
Dhimbje gjoksi, e quajtur edhe angjina.
Një atak në zemër, i cili ndodh kur qarkullimi i gjakut në zemrën tuaj bllokohet dhe muskuli i zemrës fillon të vdesë pa oksigjen të mjaftueshëm. Sa më gjatë të bllokohet qarkullimi i gjakut, aq më i madh është dëmtimi i zemrës.
Dështimi i zemrës, një gjendje që nënkupton se zemra juaj nuk mund të pompojë mjaftueshëm gjak dhe oksigjen në organet e tjera.
2. Probleme me frymëmarrjen
“Ka shumë shpjegime për dhimbjen e gjoksit”, thekson doktor Khubchandani.
Presioni i lartë i gjakut mund të ndikojë në enët e gjakut duke i bërë ato më pak fleksibël, duke çuar në uljen e rrjedhjes së gjakut në zemër, duke shkaktuar dhimbje gjoksi. Gjatë një krize hipertensive, ky stres mund të rritet duke çuar në mungesë ajri dhe oksigjeni. Po kështu, njerëzit mund të përjetojnë një atak në zemër që mund të çojë në një nevojë të shtuar për oksigjen dhe vështirësi në frymëmarrje.
Nëse ju mungon fryma, mund të keni një lloj të caktuar presioni të lartë të gjakut. Hipertensioni pulmonar është një lloj presioni i lartë i gjakut që prek arteriet në mushkëri dhe anën e djathtë të zemrës. Në një formë të hipertensionit pulmonar, të quajtur hipertension arterial pulmonar (PAH), enët e gjakut në mushkëri ngushtohen, bllokohen ose shkatërrohen. Dëmtimi ngadalëson qarkullimin e gjakut nëpër mushkëri dhe presioni i gjakut në arteriet pulmonare rritet. Zemra duhet të punojë më shumë për të pompuar gjakun nëpër mushkëri. Përpjekja shtesë përfundimisht bën që muskuli i zemrës të dobësohet dhe të dështojë. Në disa njerëz, hipertensioni pulmonar përkeqësohet ngadalë dhe mund të jetë kërcënues për jetën.
3. Dhimbje koke
Sipas Khubchandani, “dhimbjet e kokës mund të shfaqen për shkak të presionit shumë të lartë të gjakut, i cili është pjesë e një krize hipertensive dhe duhet të konsiderohet një urgjencë mjekësore. Kur shfaqet një krizë hipertensioni ose presioni jashtëzakonisht i lartë i gjakut, mund të shkaktojë presion të tepërt në tru, duke çuar shpesh në rrjedhjen e gjakut nga enët e gjakut në tru. Dhimbje të tilla koke janë të natyrës pulsuese dhe mund të përkeqësohen me aktivitete stresuese”.
Dëshmia më e mirë është se tregon se presioni i lartë i gjakut nuk shkakton dhimbje koke apo gjakrrjedhje nga hundët, përveç në rastin e një krize hipertensive, një urgjencë mjekësore kur presioni i gjakut është 180/120 mm Hg ose më i lartë. Nëse tensioni juaj i gjakut është jashtëzakonisht i lartë dhe keni dhimbje koke ose gjakrrjedhje nga hunda dhe nuk ndiheni mirë, prisni pesë minuta dhe përsëritni matjen. Nëse leximi juaj mbetet në 180/120 mm Hg ose më i lartë, telefononi 911. Nëse keni dhimbje koke të forta ose gjakrrjedhje nga hundët dhe nuk jeni mirë, konsultohuni me mjekun tuaj pasi këto mund të jenë simptoma të kushteve të tjera mjekësore.
4. Konfuzion
Sipas Khubchandani, konfuzion, marramendje, sulme të ngjashme me dhimbje koke, presion në tru dhe rrjedhja jonormale rrjedhja e gjakut në tru mund të çojë në simptoma të lidhura me trurin gjatë krizave hipertensive ose kur presioni i gjakut kontrollohet dobët. Disa njerëz mund të përjetojnë goditje në tru ose gjakderdhje në tru për shkak të hipertensionit, ku këto simptoma mund të bëhen më të theksuara dhe të përkeqësohen.
Studimet vëzhguese tregojnë se presioni i lartë i gjakut në moshën e mesme – nga vitet 40 deri në fillim të viteve 60 – rrit rrezikun e rënies njohëse më vonë në jetë.
5. Probleme me të folurin
Edhe pse shumë nga këto simptoma nuk kuptohen mirë dhe arsyet pas simptomave të tilla kanë nevojë për hetime të mëtejshme, disa sugjerojnë se stresi mekanik në muret e enëve të gjakut ka të ngjarë të çojë në presion ose dëmtim të enëve të gjakut dhe nervave. Si rezultat, individët mund të kenë vështirësi në të folur ose mund të kenë anomali vizuale gjatë një urgjence hipertensioni.
Këto simptoma bëhen gjithashtu konfuze sepse shumë njerëz me presion të lartë të gjakut kanë sëmundje të tjera që mund të ndikojnë në funksionin trupor (p.sh., njerëzit mund të kenë edhe diabet me hipertension dhe ka tendencë të ndikojë në shikim).
6. Një mënyrë jetese e shëndetshme bën një ndryshim të madh
Masat e jetesës së shëndetshme dhe medikamentet e përshkruara duhet të ndiqen me kujdes. Këto masa të stilit të jetesës përfshijnë rritjen e aktivitetit fizik, ngrënien e më pak kripë dhe më shumë fruta dhe perime, menaxhimin e stresit dhe peshës, ruajtjen e higjienës së gjumit dhe rutinave të përditshme, dhe shmangien e përdorimit të alkoolit, duhanit ose ilaçeve.
Simptoma të tjera jo-konsistente, jo-konkluzive dhe jo specifike që mund të shfaqen gjatë një krize hipertensioni ose rrallë me hipertension përfshijnë lodhjen, problemet e shikimit, ankthin, dhimbjet e trupit, marramendje, të vjella, gjakderdhje nga hundët.
Shëndeti
Pesha ideale për gratë 170 cm: Ja sa kilogramë duhet të keni në çdo dekadë
Published
2 hours agoon
July 21, 2025By
UBT News
Kilogramët e tepërt shtohen më lehtë me kalimin e viteve, por hiqen gjithnjë më vështirë – ja si të ruani linjat sipas moshës.
Është i rëndësishëm indeksi i masës trupore, raporti mes gjatësisë dhe peshës, ashtu si edhe ushqimi i shëndetshëm dhe aktiviteti fizik. Ajo që nutricionistët veçojnë është fakti se të gjithë jemi të ndryshëm, kemi ndërtim të ndryshëm dhe ajo që për dikë është ideale, për dikë tmund të jetë larg asaj që dëshiron.
Kilogramët mund të na tregojnë nëse jemi në formë të mirë apo duhet të kemi më shumë kujdes me ushqimin dhe mënyrën si jetojmë.
Edhe vetë kuptimi i peshës ideale ka ndryshuar me kalimin e kohës, veçanërisht në 20 vitet e fundit, sot pritet që të gjitha të jemi më të hollë se sa dikur ka qenë e dëshirueshme. Kjo vlen për më të moshuarat me kalimin e viteve humbet masa muskulore, duhet të ulet pesha dhe marrja ditore e kalorive.
Peshën e saktë mund ta përcaktojë një specialist, por e përdorim një truk të vogël. Nëse kyçi i dorës është i hollë, pesha duhet të jetë nën vlerën mesatare, nëse kyçi është mesatar, duhet të jetë në mes, nëse kyçi është i gjerë dhe keni trup atletik me shumë masë muskulore, pesha është në kufijtë e sipërm të normales.
18–25 vjeç: 61 kg
Vajzat në të njëzetat kanë metabolizëm të mirë, por nuk është keq të ushtrojnë, tre-katër herë në javë. Ideale janë ushtrimet kardio dhe aerobike, çiklizmi, ecja e shpejtë, noti. Pesha ideale, për ato më të holla në këto vite është 55 kg, për ato me trup mesatar 61 kg, për ato me trup më të plotë 67 kg. Këtë ideal e ruajnë me më shumë peshk e mish, disa produkte qumështi me yndyrë, drithëra integrale, fruta dhe perime. Lejohet edhe çokollata për të ëmbëlsuar veten.
25–40 vjeç: 62,5 kg
Gratë në të tridhjetat ngadalë ndiejnë se metabolizmi u ngadalësohet, kilogramët ngjiten më shpejt, por hiqen lehtë. Pesha ideale për gratë më të holla në këto vite është kur peshojnë 56,5 kg, ato me trup mesatar 62,5, ndërsa më të plota 68,5. Për ta ruajtur këtë linjë, ushqimi duhet të jetë i larmishëm, por duhet ngrënë më me masë dhe të zvogëlohet marrja e ushqimeve kalorike, produkteve të yndyrshme të qumështit dhe ëmbëlsirave.
40–50 vjeç: 64 kg
Kur hyjnë në të pesëdhjetat, gratë ulin marrjen e mishit të yndyrshëm e produkteve të qumështit me shumë yndyrë. Kilogramët ngjiten brenda natës e më vështirë hiqen se në të tridhjetat. Duhet të kenë kujdes me ushqimin që nga mosha 40 vjeç, sepse metabolizmi është i ngadalësuar, ndaj ushqimet ideale janë mishi pa yndyrë, peshku, produktet pa yndyrë të qumështit, fruta e perime të freskëta, ndërsa sa më pak bukë, makarona, patate, oriz. Gratë më të holla duhet të kenë në këto vite 58 kg, ato me trup mesatar 64 kg, ndërsa më të plota 70 kg. Për ta arritur këtë, do t’u ndihmojë joga dhe noti dy deri në tre herë në javë.
50–60 vjeç: 66 kg
Pas moshës 50 vjeç, shumica e grave janë në menopauzë. Hormonet dhe metabolizmi ngadalësohen, ndaj për të ruajtur linjat e dikurshme nevojiten 350 deri në 500 kalori më pak në ditë. Rekomandohen katër deri pesë vakte të vogla çdo ditë, duhet të ulet sasia e mishit dhe peshkut, ndërsa çdo ditë duhet të konsumohen mish pa yndyrë dhe peshk i kaltër. Të preferuara janë produktet e qumështit pa yndyrë, ndërsa buka, makarona, orizi dhe patatet vetëm dy deri tre herë në javë, dhe atë në sasi shumë të vogla. Gjatë ditës duhet ngrënë sasi të vogla frutash dhe perimesh, më së miri në formë sallate.
Ëmbëlsirat dhe çokollata lejohen vetëm për raste të veçanta. Për të ruajtur peshën ideale, gratë më të holla në këtë moshë duhet të kenë 60 kg, ato me trup mesatar 66 kg, ndërsa ato më të plota 72 kg. Për këtë duhet të ecin çdo ditë, të notojnë, të bëjnë joga dhe ushtrime të përshtatura për moshën e tyre.
Me kalimin e viteve humbet masa muskulore, metabolizmi ngadalësohet dhe për këtë arsye duhet të ulet marrja e kalorive.
Sa kilogramë duhet të ketë një grua me gjatësi mesatare?
Gruaja me gjatësi mesatare 170 cm:
▪ nën 53,5 kg – peshë e pamjaftueshme
▪ nga 53,5 deri në 72 kg – peshë normale
▪ nga 72 deri në 86,5 kg – peshë e rritur
▪ mbi 86,5 kg – mbipeshë
Shëndeti
Pesë ushqimet e shëndetshme që nuk duhet t’i mungojnë tavolinës suaj
Published
3 hours agoon
July 21, 2025By
UBT News
Ushqimi është burimi ynë kryesor i energjisë dhe vitalitetit. Duke shtuar këto 5 ushqime super të shëndetshme në dietën tuaj, do të ndiheni më energjikë dhe më të freskët gjatë gjithë ditës.
Avokado: Të pasura me acide yndyrore të shëndetshme e fibra, avokado është ushqim i shkëlqyeshëm për të mbajtur nivelet e energjisë stabile gjithë ditën.
Perimet e gjelbra të freskëta: Perimet e gjelbra të freskëta janë të pasura me vitamina, minerale dhe antioksidantë që ndihmojnë nërritjen e energjisë dhe mbajtjen e trupit të shëndetshëm.
Arrat: Me përmbajtje të lartë të proteinave dhe yndyrës së shëndetshme, arrat janë një ushqim ideal për të rritur nivelin e energjisë dhe për të mbajtur stomakun e ngopur për një kohë më të gjatë.
Mjalti: Burim i energjisë së shpejtë dhe të qëndrueshme, i cili ofron përfitime të mëdha për shëndetin e zemrës e sistemin imunitar.
Ushqimet e pasura me Omega-3: Salmoni dhe farat e linit, këto ushqime të pasura me acide yndyrore ndihmojnë në mbrojtjen e shëndetit të zemrës dhe në përmirësimin e funksionimit të trurit, duke ndihmuar në ruajtjen e energjisë dhe vitalitetit të trupit.
Nëse integroni këto ushqime të shëndetshme në dietë, do të ndjeni një ndryshim pozitiv të niveleve të energjisë dhe shëndetit tuaj.
Aktualitet
Rritet dukshëm numri i operacioneve në vena në Klinikën e Kirurgjisë
Published
3 days agoon
July 18, 2025By
UBT News
Në Qendrën Klinike dhe Universitare të Kosovës është rritur dukshëm numri i operacioneve në vena, në kuadër të Klinikës së Kirurgjisë Vaskulare.
Vetëm gjatë gjashtë muajve të parë të këtij viti, janë operuar 244 pacientë që kanë qenë në lista të pritjes, njofton QKUK.
Kjo shifër është dukshëm më e lartë krahasuar me vitet e kaluara, falë edhe investimeve që janë bërë në këtë klinikë.
Gjatë vitit 2024 ishin kryer 225 operacione në vena dhe bazuar në ritmin e punës së gjysmë vitit, por edhe planin e punës së klinikës, pritet që ky numër të rritet edhe më tutje.
Lifestyle
Pesë ushqime të shëndetshme që duhet t’i shtoni në dietën tuaj
Published
4 days agoon
July 17, 2025By
UBT News
Ushqimi është burimi ynë kryesor i energjisë dhe vitalitetit dhe duke ke shtuar këto 5 ushqime super të shëndetshme në dietën tuaj, do të ndiheni më energjikë dhe më të freskët gjatë gjithë ditës:
Avokado: Të pasura me acide yndyrore të shëndetshme dhe fibra, avokado është një ushqim i shkëlqyeshëm për të mbajtur nivelet e energjisë stabile gjatë gjithë ditës.
Perimet e gjelbra të freskëta: Perimet e gjelbra të freskëta janë të pasura me vitamina, minerale dhe antioksidantë që ndihmojnë në rritjen e energjisë dhe mbajtjen e trupit të shëndetshëm.
Arrat: Me përmbajtje të lartë të proteinave dhe yndyrës së shëndetshme, arrat janë një ushqim ideal për të rritur nivelin e energjisë dhe për të mbajtur stomakun e ngopur për një kohë më të gjatë.
Mjalti: Mjalti është një burim i shkëlqyeshëm i energjisë së shpejtë dhe të qëndrueshme, i cili gjithashtu ofron përfitime të mëdha për shëndetin e zemrës dhe sistemin imunitar.
Ushqimet e pasura me Omega-3: Siç janë salmoni dhe farat e linit, këto ushqime të pasura me acide yndyrore ndihmojnë në mbrojtjen e shëndetit të zemrës dhe në përmirësimin e funksionimit të trurit, duke ndihmuar në ruajtjen e energjisë dhe vitalitetit të trupit.
Nëse integroni këto ushqime të shëndetshme në dietën tuaj të përditshme, do të ndjeni një ndryshim pozitiv të niveleve të energjisë dhe shëndetit tuaj./Ekonomia Online

Ellen DeGeneres: U zhvendosa në Britani për shkak të Trumpit

Fiorentina nuk heq dorë nga Asllani

Si të largoni insektet dhe fluturat nëpër ushqim?

Rrahmani: Stërvitja e vështirë, dy herë në ditë nuk janë aspak të lehta

Kuvendi nuk konstituohet as në përpjekjen e 50-të

Nicole Scherzinger emocionon në performancën e saj të fundit në “Sunset Boulevard” në Broadway

Markus Rashford kalon në Barcelonë

Pesha ideale për gratë 170 cm: Ja sa kilogramë duhet të keni në çdo dekadë

Si ta ndalni të ngrënët nga stresi? Ndryshoni këtë zakon!
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore