Kuriozitete

9 pyetjet më befasuese në provimin e shtetësisë së Zvicrës

Shtetësia zvicerane renditet si një nga më të vështirat për t’u marrë kudo në botë.

Published

on

Kushdo që dëshiron të bëhet zviceran duhet t’i nënshtrohet provimit të shtetësisë zvicerane. Nga shëtitjet te rrëshqitjet e tokës – dhe sigurisht djathi – këtu janë disa nga pyetjet më befasuese që u bëhen qytetarëve të ardhshëm zviceranë kur marrin kuizin.

Shtetësia zvicerane renditet si një nga më të vështirat për t’u marrë kudo në botë. Përveç të paktën një pritjeje dhjetëvjeçare dhe disa lidhjeve të tjera duke përfshirë një vlerësim të pozicionit tuaj financiar, do t’ju duhet gjithashtu të bëni një ‘provim’ të nënshtetësisë zvicerane, përcjell albinfo.ch.

Në shumicën e rasteve, kjo do të përbëhet nga një test me shkrim së bashku me një intervistë verbale me autoritetet kantonale.

“Aq procedura natyralizimi sa ka kantone”

Testet kryhen në nivel komunal dhe ndryshojnë nga vendi në vend, duke bërë që transmetuesi kombëtar zviceran SRF të raportojë në vitin 2017 se Zvicra “ka aq procedura natyralizimi sa ka komuna”. Ndërsa ky mund të jetë një ekzagjerim i lehtë, pyetjet ndryshojnë shumë. Një gjë që duhet mbajtur parasysh në Zvicër është se çdo kanton dhe në shumë raste çdo komunë ka një identitet të fortë rajonal.

Me 26 kantone, katër gjuhë zyrtare dhe traditë shekull pas shekulli, këto tradita dhe veçori kulturore kanë pasur mjaft kohë për t’u fermentuar dhe zhvilluar.

Një pasaportë e kuqe zvicerane nga afër

Disa kantone më të mëdha si Berna dhe Vaud vendosin shembuj të testeve të shtetësisë në internet, por shumë të tjerë jo. Për të vërtetuar se jeni integruar me sukses, shumë nga pyetjet do të prekin aspektet lokale që lidhen me jetesën në kanton ose në vetë komunën.

Natyrisht, një proces i tillë është i kuptueshëm, veçanërisht në qytetet më të vogla dhe më të qeta, ku ata duan të sigurohen se respektohen traditat dhe mënyra e tyre e jetesës.

Megjithatë, mund të çojë në rezultate absurde, si p.sh. kur një person u refuzua sepse nuk dinte për kafshët lokale të kopshtit zoologjik ose dikush që u refuzua sepse nuk dinte mjaftueshëm për raclette.

Këtu janë disa nga shembujt më befasues që kemi hasur gjatë viteve të fundit.

Çfarë dini për arinjtë dhe ujqërit në kopshtin zoologjik lokal?

Në një nga shembujt më të publikuar të një pyetjeje të çuditshme të shtetësisë, një italian – i cili kishte jetuar në Zvicër për 30 vjet dhe kishte një biznes të shquar lokal akulloresh – u rrëzua të paktën pjesërisht sepse nuk dinte mjaftueshëm në lidhje me kopshtin zoologjik lokal. Në veçanti, njeriu – i cili jetonte në qytetin zviceran të Arth-it – nuk ishte në dijeni se arinjtë dhe ujqërit në kopshtin zoologjik jetonin së bashku në të njëjtin rrethim, gjë që çoi në refuzimin e kërkesës së tij për shtetësi.

Për fat të mirë për burrin, gjykata federale e Zvicrës e anuloi vendimin e autoriteteve kantonale – edhe pse ata iu referuan edhe njohurive të tij lokale në vendimin e tyre.

A ka pasur ndonjë rrëshqitje dheu në zonë në 250 vitet e fundit?

Kur përmbysi mohimin e nënshtetësisë së italianit më sipër, gjykata federale zvicerane iu referua faktit që burri i ishte përgjigjur me sukses një pyetjeje në lidhje me një rrëshqitje dheu që ndodhi në rajon më shumë se dy shekuj më parë.

Në fakt, gjykata tha se ai dinte shumë për rrëshqitjen e dheut, e cila ndodhi në rajon në 1806.

Ndërsa njohuritë specifike të rrëshqitjes së dheut nuk ishin ajo që ktheu apelin, gjykata federale tha se tregonte se ai dinte shumë për rajonin dhe ishte mjaftueshëm i integruar – dhe se aplikimi i tij për shtetësi duhet të lejohej.

Cili është kryeqyteti i Zvicrës?

OK, kështu që kjo mund të duket si pyetjet më standarde në çdo provim të shtetësisë dhe kushdo që dëshiron të pranohet në një vend duhet të dijë kryeqytetin.

Veç se në këtë rast, kjo është një pyetje mashtrimi.

Zvicra nuk ka një kryeqytet, me Bernën – që zakonisht flitet si kryeqyteti i vendit – teknikisht një “qytet federal”.

Siç e kemi raportuar më parë, truket nuk përjashtohen në provimin e shtetësisë zvicerane – prandaj sigurohuni që të njihni kryeqytetet tuaja nga qytetet tuaja federale.

A ju pëlqen hiking?

A i dini këto pyetje nëse nuk ka përgjigje të gabuar? Kur bëhet fjalë për testin e shtetësisë zvicerane, sigurisht që nuk është kështu.

Në vitin 2017, 25-vjeçarja Funda Yilmaz – e cila ka lindur në Zvicër, ka jetuar atje gjithë jetën e saj, punon lokalisht në një profesion teknik, flet rrjedhshëm gjermanisht zvicerane dhe është e fejuar me një zviceran – mori një kuiz për shtetësinë dhe u pyet nëse asaj i pëlqen të ecë.

Ajo u përgjigj “jo” – dhe së bashku me përgjigjen e pyetjeve të tjera në një mënyrë në dukje të pakënaqshme, aplikimi i saj u refuzua, duke çuar në kryeshefin zviceran TagesAnzeiger që e quajti procesin e natyralizimit si “të turpshëm”.

Pra, nëse dikush ju pyet nëse ju pëlqen hiking, përgjigja është e thjeshtë: “Jo, nuk më pëlqen. Më pëlqen. Tani më jep pasaportën time. Unë kam ecje për të bërë.”

Ku ju pëlqen të shkoni me pushime?

Mund të tingëllojë si e krijuar nga Turizmi Zviceran që ju të thoni “Alpet, sigurisht”, por është një pyetje e vërtetë që zyrtarët e integrimit pranojnë se e bëjnë shpesh. Punonjësja sociale e komunitetit në kantonin e Urit, Christine Herrscher, tha për SRF se ajo e bën këtë pyetje për të parë nëse dikush ndihet vërtet i integruar në Zvicër, ose nëse planifikon të vazhdojë të shkojë në ‘vendin e tij’.

“Për mua, kandidatët nuk duhet të këndojnë Psalmin zviceran, por më tepër të shprehin se cilat janë planet e tyre për të ardhmen,” i tha SRF Herrscher, e cila vjen nga Gjermania, por që e ka kaluar vetë procesin.

Nënkuptimi është se nëse kaloni pushimet tuaja jashtë vendit në vendin nga keni ardhur, mund të mos jeni vërtet gati të jeni zviceran – ende.

Çfarë lloj partneri po kërkoni?

Herrscher tha gjithashtu se lloji i partnerit që kërkon një aplikant për shtetësi do të jetë i rëndësishëm në përcaktimin nëse ata janë integruar.

Ndërsa zgjedhja e partnerit nuk do të jetë faktori përcaktues, nëse ata mendojnë se i vetmi partner i mundshëm që ka të ngjarë të ketë vjen nga vendi i tyre i origjinës, atëherë ata mund të mos jenë mjaft të integruar.

Cilat sporte janë zvicerane?

Nëse ju bëhet kjo pyetje në provimin tuaj të shtetësisë, mbani mend se duhet të zgjidhni një sport zviceran dhe jo një sport që është i popullarizuar në Zvicër.

Një grua kërkoi në Aargau në vitin 2017 të emëronte një sport zviceran, u përgjigj “ski” dhe iu refuzua aplikimi i saj. Ndonëse mohimi i saj mund të mos ketë qenë vetëm për shkak të kësaj pyetjeje, ajo e kishte kaluar testin me shkrim me ngjyra.

Sipas gazetës zvicerane 20 Minutes, komuna refuzoi skijimin dhe do të kishte preferuar ose mundjen zvicerane ose Hornussen, të dyja me origjinë nga Zvicra.

Cilat janë fjalët në himnin kombëtar të Zvicrës?

Edhe pse shumica e zviceranëve e mësojnë himnin në shkollë, shumë do ta kenë harruar atë në kohën kur të bëhen të rritur. Teksti i himnit kombëtar zviceran – në gjuhën e kantonit ku jetoni sigurisht – mund të jetë një pyetje thelbësore në provimin tuaj të shtetësisë.

Edhe pse kjo nuk është aq e çuditshme – himnet në të gjithë botën përkrahin vlerat qendrore të kombësisë dhe për këtë arsye duhet të kuptohen nga kushdo që dëshiron të jetojë atje – thjesht kini parasysh se do t’ju duhet të dini çdo fjalë.

Në një shembull, një italian që kishte jetuar në Zvicër për 30 vjet – i njëjti njeri që nuk dinte mjaftueshëm për kafshët e kopshtit zoologjik – u shënua për gabimin e një fjale kur këndonte himnin kombëtar.

Në vend që të këndonte “Alphorn”, burri tha “Schwyzerhorn”, një jo e madhe.

Prandaj, mbani në mend se të murmuritni nëpër himnin si një futbollist zviceran nuk do të mjaftojë – dhe mësoni fjalët përmendësh.

Nga vjen raclette?

Zviceranët e marrin djathin shumë seriozisht – aq sa pyetjet e pakëndshme shfaqen në provimin e shtetësisë.

Në vitin 2018, një shtetas britanik u refuzua për nënshtetësinë në kantonin e Schwyz, të paktën pjesërisht sepse ai nuk e dinte se nga vinte raclette pjatë me djathë zvicerane.

(Udhëzim: raclette është nga Valais, një kanton malor në jug të vendit. Thjesht përgjigjja “Zvicër” nuk do të mjaftojë).

Rregullat e raclette: Si të bëni një nga pjatat më të famshme të djathit në Zvicër?

“Djali im kaloi me ngjyra të çuditshme, por unë kisha disa pyetje në lidhje me politikën gabim dhe një rreth nga vjen raclette [një pjatë djathi nga kantoni i Valais],” tha ai për The Local në atë kohë.

Ndër pyetjet politike që ai nuk iu përgjigj saktë ishte një për demokracinë e drejtpërdrejtë dhe një tjetër për sistemin e politikanëve me kohë të pjesshme të Zvicrës. Ai gjithashtu nuk arriti të identifikonte përbërësit e capuns, një pjatë nga kantoni i Graubünden e bërë me chard, mish të thatë dhe brumë petë.

Kuriozitete

Disa fakte që nuk i keni ditur për jetën dhe veprimtarinë e Giorgio Armani

Published

on

Stilisti italian i modës Giorgio Armani ka vdekur, ka njoftuar kompania të enjten.

Armani, i cili ishte 91 vjeç, ishte sinonim i stilit dhe elegancës moderne italiane. Ai kombinoi talentin e stilistit me zgjuarsinë e një biznesmeni, duke drejtuar një kompani që xhiroi rreth 2.3 miliardë euro (2.7 miliardë dollarë) në vit.

Ai kishte qenë i sëmurë për njëfarë kohe dhe u detyrua të hiqte dorë nga shfaqjet e grupit të tij në Javën e Modës për Burra në Milano në qershor, hera e parë në karrierën e tij që kishte humbur një nga ngjarjet e tij në pasarelë.

Sot ne do të ju sjellim disa fakte interesante nga i ndjeri.

Burri pas një xhakete

Perandoria e ngritur mbi xhaketën dhe kostumet e burrave, si evoluoi duke u kthyer në markë botërore me qindra dyqane dhe 12 etiketa, duke e renditur si stilistin më të pasur.

Mjeku që u bë stilist

Moda nuk ishte zgjedhja e parë; para dizajnimit të veshjeve, studioi mjekësinë. Giorgio Armani braktisi shkollën e modës, për të shkuar ushtar. Pasi punoi si shitës, ai startoi biznesin e tij në vitin 1975, me lekët që shiti makinën e tij V.W Kafer.

Dedikuar burrave

Koleksioni i parë ndryshoi stilin e meshkujve me gamën e ngjyrave neutrale. Ka realizuar mbi 250 kostume për filma, më i njohuri i Richard Gere në ‘American Gigolo’.

Xhaketa Bomber

Armani cilësohet babai i xhaketës Bomber, të cilën e krijoi duke i frymëzuar nga veshjet e policisë që kishte dizenjuar asokohe. Xhaketa u bë aq popullore sa kushdo ka një të tillë në gardërobën e tij.

Shtëpia Armani

Zotëron 12 etiketa: Giorgio Armani, Armani Collezioni, Emporio Armani, Armani Jeans, Armani Exchange, Armani Junior, Armani Casa, Armani Dolci, Armani Caffe, Armani Fiori, Armani Ristorante dhe Hotel Armani në Burj Khalifa në Dubai.

Shitës ëmbëlsirash

Armani ka një linjë të veçantë të quajtur Dolci ku shet çokollata të shijshme, me forma elegante, të cilat prodhohen në Firence. Ëmbëlsirat Armani Dolci, përfshijnë çokollata unike që shiten si edicion i kufizuar për raste të tilla si Shën Valentini dhe Ramazani.

Stilisti më i pasur

Thuajse çdo vit biznesi i tij regjistron shitje të hatshme. Edhe për vitin 2017 ai është renditur i pari në listën e stilistëve më të pasur me 6.6 miliard dollarë.

Kundër anoreksisë

Më 2006, Armani refuzoi modelet anoreksike nga sfilatat, duke u kthyer në mbështetës sidomos ndaj emrave të njohur që shfaqin këtë problem.

Përgatiti: A.Z. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Testi treminutësh që mund ta zbulojë se cilët janë të rrezikuar nga Alzheimeri

Published

on

Testi i ri i trurit, që zgjat vetëm tre minuta, mund t’i identifikojë problemet e kujtesës të lidhura me sëmundjen e Alzheimerit para se të përcaktohet diagnoza, duke rritur shpresat se mund t’i ndihmojë mjekët të dallojnë pacientët që mund të përfitojnë më herët nga trajtimet e reja, ka raportuar The Guardian.

Provat e para kanë treguar se testi, i njohur si “Fastball”, dallon te pacientët me çrregullim të lehtë të aftësive njohëse,  gjendje që prek kujtesën, të folurin ose të menduarit, por pa e penguar jetën e përditshme – se kush ka më shumë rrezik për të zhvilluar Alzheimer.

Studime me grupe më të mëdha janë duke u zhvilluar.

“Ky test na tregon se metoda e re pasive për matjen e kujtesës, e ndërtuar për diagnozën e Alzheimerit, mund të jetë e ndjeshme për individët me rrezik të lartë, por ende nuk janë diagnostikuar”, tha doktori George Stothart, neuroshkencëtar në Universitetin Bath.

Testi funksionon si elektroencefalogram. Përmes sensorëve të vendosur në kokë, regjistrohet aktiviteti elektrik i trurit ndërsa pjesëmarrësit shikojnë një sërë imazhesh që shfaqen me shpejtësi në ekran. Para testit, vullnetarëve u tregohen tetë figura, të cilat u kërkohet t’i emërtojnë, pa u thënë t’i kujtojnë. Më pas, çdo i pesti imazh është një nga ato që ata kanë parë më herët.

Rezultatet treguan se personat me MCI amnestik, që prek kujtesën për objekte, reaguan më dobët krahasuar me të rritur të shëndetshëm dhe ata me forma të tjera të MCI. Ky grup është disa herë më i rrezikuar të zhvillojë Alzheimer sesa pacientët me MCI jo-amnestik.

Testi nuk mund të tregojë me siguri se kush do të zhvillojë Alzheimer.

nëse gjetjet konfirmohen në studime më të mëdha, mund të bëhet mjet i vlefshëm për mjekët, ndihmon në përcaktimin se cilët pacientë janë në rrezik të lartë dhe mund të përfitojnë nga ilaçet e reja.

Të gjitha testimet janë kryer në shtëpitë e pjesëmarrësve,  gjë që, sipas Stothart, “është e rëndësishme për t’i bërë ato të qasshme dhe për të ulur ankthin e njerëzve”.

Profesori Vladimir Litvak, nga UCL’s Queen Square Institute of Neurology, e quajti “hap të hershëm drejt zhvillimit të testit me vlerë klinike”. Ai shtoi se hapi duhet të jetë vlerësimi i aftësisë së testit për të parashikuar si ndryshon gjendja e  pacientit me kalimin e kohës dhe si mund të ndihmojë në vendimet për trajtim.

Edhe doktoresha Julia Dudley nga organizata Alzheimer’s Research UK e mirëpriti zhvillimin.

“Është inkurajuese të shohim studime që eksplorojnë mënyra të reja për të zbuluar problemet e kujtesës. Trajtimet për Alzheimer po tregojnë se janë më efektive kur jepen në fazat e hershme të sëmundjes, diagnoza është thelbësore që njerëzit të përfitojnë”, ka thënë ajo.

Doudley ka shtuar se nevojiten studime më afatgjata dhe me grupe më të mëdha e më të ndryshme.

“Problemet e kujtesës mund të lidhen edhe me gjendje të tjera shëndetësore, jo vetëm me demencën. Kërkimet e ardhshme duhet të shqyrtojnë se si faktorë të tjerë mund të ndikojnë në rezultatet e testit të valëve të trurit dhe si mund të përdoren këto teste krahas mjeteve të tjera të diagnozës, si vlerësimet e aftësive njohëse dhe analizat e gjakut”, përfundoi doktoresha.

Përgatiti: A.Z. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Papagalli ‘Xiaogui’ thyen rekordin botëror për njohjen më të shpejtë të ngjyrave

Published

on

Një papagall ka thyer rekordin botëror për njohjen e ngjyrave në kohë të shpejtë. Ai ka arritur që për kohë rekord t’i njoh 10 ngjyra.

Xiaogui, që i përket Qing Feng, ka kapur topat me ngjyra dhe i ka futur ato në shporta të vogla me ngjyrat përkatëse për 33.5 sekonda, duke fituar rekordin  botëror për njohjen më të shpejtë të ngjyrave nga një papagall.

Ai bëri një gabim gjatë vendosjes së topave, por e korrigjoi shumë shpejt.

Feng e ka adoptuar papagallin kur ishte bebe në vitin 2020, duke thënë se ka kohë që ai kishte shprehur dashurinë për të luajtur me ngjyra, për çka e ka shtyrë atë që ta trajnojë në mënyrë.

Continue Reading

Kuriozitete

A mund të udhëtojë ndërgjegjja jonë në kohë? Shkencëtarët thonë se “ndjesitë e barkut” janë kujtime nga e ardhmja

Published

on

Në tetorin e vitit 1989, një vajzë katërvjeçare u zgjua natën nga një telefonatë dhe një britmë. Ajo doli zbathur në korridorin e ftohtë dhe dëgjoi nënën e saj të thoshte me zë të thyer: “Ai vdiq në një aksident me makinë!”.

Vajza nuk mund të thoshte asgjë, vetëm kujtonte përqafimin e fundit me babanë para se ai të nisej me avion. Në atë çast, e kishte ndjerë se nuk do ta shihte më kurrë gjallë.

Kjo është një nga historitë që njerëzit tregojnë për paranjohjen (gut feeling), aftësinë për të ndier apo “parë” diçka para se të ndodhë.

Shkencëtarja Julia Mossbridge ka mbledhur me dhjetëra rrëfime të tilla, por edhe ajo që në fëmijëri ka pasur ëndrra që janë bërë realitet, nisi të mbante një ditar ëndrrash dhe zbuloi se disa prej tyre ishin parashikime të sakta.

Mossbridge beson se këto përvoja tregojnë se koha nuk është aq lineare sa na duket.

“Nuk është e vështirë të kuptosh paranjohjen,” tha ajo. “Është vetëm e vështirë të besosh nëse nuk e ke përjetuar vetë. Shkencëtarët ende nuk e kuptojnë si funksionon koha. Ne kemi frikë nga e panjohura, nga ideja që realiteti mund të mos jetë ashtu siç e shohim.”

Psikologë e neuroshkencëtarë përpiqen ta shpjegojnë fenomenin, që në gjuhën shkencore quhet perceptim jashtëshqisor. Është ndjenjë e brendshme, e fortë, që diçka do të ndodhë. Në kultura të lashta, shamanët e mistikët e përdornin si mjet për të kuptuar motin apo për të zbuluar rreziqet që vinin. Psikologu Dean Radin shpjegon se ndërgjegjja kapë informacion edhe jashtë rrjedhës së zakonshme të kohës.

Ai ka dekada që studion këtë fushë e thotë: “Në mekanikën kuantike, koha sillet ndryshe nga sa e përjetojmë ne çdo ditë. Mund të ketë diçka në ndërgjegjen tonë që është në gjendje të marrë informacione nga e shkuara ose nga e ardhmja.”

Radin bëri eksperiment interesant. Vullnetarët lidhen me aparate që masnin aktivitetin e trurit, në ekran shfaqeshin imazhe të rastësishme, pozitive (si lindje dielli), negative (si aksidente). Rezultatet treguan se truri i njerëzve “e ndiente” imazhin negativ, para se ta shihte.

Ky eksperiment është përsëritur e ka dhënë të njëjtat rezultate. Më 1995, CIA publikoi dokumente që e mbështesnin këtë fenomen.

Shkencëtarët mendojnë se kjo lidhet me ndërlidhjen kuantike, proces misterioz ku grimcat lidhen mes tyre dhe ndajnë informacion, edhe nëse ndodhen larg në hapësirë apo në kohë.

“Ndoshta truri lidhet me versionin e vet në të ardhmen,” thotë Radin. “Prandaj ndiejmë kujtime për gjëra që nuk kanë ndodhur ende.”

Një shpjegim i tillë do të sqaronte edhe fenomenin e déjà vu, atë ndjenjën e çuditshme se një moment e kemi përjetuar më parë.

Sipas Mossbridge dhe Radin, edhe pse mekanizmi i saktë nuk dihet ende, statistikat tregojnë qartë se paranjohja është reale.

Continue Reading

Të kërkuara