Proteina është një nga temat më të rëndësishme në të ushqyerit tani, dhe për një arsye të mirë. Përveçse është thelbësore për ndërtimin e muskujve, proteina ndikon në energji, metabolizëm, lëkurë, flokë, thonj dhe funksionimin e përgjithshëm të trupit.

Ekspertët janë të qartë: ndërsa shumica e njerëzve e dinë që proteina është e rëndësishme, ende nuk marrin mjaftueshëm dhe trupat e tyre nuk mund të heshtin për këtë.

Sa proteina na duhen vërtet?

Shumica duhet të marrin 25 deri 30 gramë proteina për çdo vakt, thotë dietologia Keri Gans. Por në vend që ta shpërndajnë në mënyrë të barabartë gjatë ditës, shumë njerëz hanë sasinë e tyre më të madhe të proteinave në mbrëmje dhe në përgjithësi e anashkalojnë pjesën tjetër të ditës.

Fatkeqësisht, trupi nuk e ruan proteinën për më vonë. Ai e zbërthen në aminoacide që i përdor menjëherë, prandaj është e rëndësishme ta merrni rregullisht.

Nëse nuk jeni të sigurt nëse po hani mjaftueshëm, kushtojini vëmendje këtyre pesë shenjave të qarta që trupi juaj po ju dërgon.

Je vazhdimisht i uritur dhe menjëherë pas ngrënies

Hëngre drekë, por një orë më vonë ndihesh sikur do të hash përsëri diçka të lehtë. Ndoshta ke mungesë proteinash në dietën tënde.

Proteina të bën të ndihesh i ngopur dhe stabilizon nivelet e sheqerit në gjak. Nëse nuk ke mjaftueshëm, uria të vjen shpejt. Gjëja e parë që kontrollon me klientët që janë vazhdimisht të uritur është sasia e proteinave.

Plagët tua shërohen ngadalë

A ke ndonjë gërvishtje që nuk zhduket? Mund të mos jetë vetëm një problem i lëkurës. Proteina është thelbësore për rigjenerimin e indeve dhe shërimin e plagëve, pasi stimulon prodhimin e kolagjenit dhe qelizave të reja.

Nëse trupi yt nuk po shërohet siç duhet, mund të mos ketë material të mjaftueshëm për t’u riparuar vetë, fjalë për fjalë.

Po ushtrohesh, por muskujt e tu nuk po rriten

Ngri pesha, bën gjithçka siç duhet, por masa jote muskulore është në stanjacion? Pa proteina të mjaftueshme, trupi yt nuk ka me çfarë të ndërtojë muskuj. Vetëm stërvitja nuk është e mjaftueshme.

Ekspertët këshillojnë: rishikoni dietën, nëse është e nevojshme, merrni në konsideratë suplementimin me pluhur proteinash, veçanërisht nëse keni vështirësi në arritjen e sasisë së kërkuar përmes vakteve klasike.

Flokët po ju bien gjithnjë e më shumë

Flokët po ju bien vazhdimisht, por analizat e gjakut janë normale? Ndoshta është dieta. Folikulat e flokëve ndryshojnë midis fazave të rritjes dhe qetësisë. Ato kanë nevojë për proteina për ta bërë këtë. Nëse nuk ka mjaftueshëm prej tyre, nuk do të ketë flokë të rinj të shëndetshëm dhe rezultati është hollimi i flokëve.

Thonjtë tuaj janë të brishtë dhe thyhen

Thonjtë janë bërë nga keratina, një formë proteine. Pa të, bëhen të holla, të brishta e të zbehta, dhe ndërsa vitaminat si biotina dhe vitamina C janë të rëndësishme, pa një bazë në formën e proteinave, thonjtë thjesht nuk kanë asgjë nga të rriten.

Si ta rrisni marrjen e proteinave pa telashe?

Nuk keni pse të numëroni gramë. Filloni thjeshtë: vendosni më shumë kos grek në një tas, shtoni gjizë me vezët tuaja.

Mëngjesi është më problematiku, shumë e anashkalojnë ose hanë diçka që nuk i mban të ngopur për një kohë të gjatë.

Ekspertët këshillojnë: filloni ditën me vezë, tofu, kos grek, salmon të tymosur ose një koktej proteinash.

Zgjedhja e kufjeve të duhura ndikon jo vetëm në cilësinë e zërit, por edhe në shëndetin e veshëve tuaj.

Dëgjimi i muzikës apo podcasteve me kufje është kthyer në pjesë të përditshmërisë, formë relaksi a përqendrimi. Pikërisht ky zakon, nëse nuk praktikohet me kujdes, mund të ndikojë negativisht në shëndetin e dëgjimit, veçanërisht në periudhë afatgjatë.

Çfarë thonë studimet?

Sipas Qendrës për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, ekspozimi i vazhdueshëm ndaj zhurmës mbi 70 decibel (dB) mund të dëmtojë qelizat e ndjeshme të dëgjimit në veshin e brendshëm, dëme që shpesh janë të pakthyeshme (CDC, 2022).

Një raport i përbashkët i Organizatës Botërore të Shëndetësisë dhe International Telecommunication Union llogarit se mbi 1 miliard të rinj në mbarë botën janë të rrezikuar nga humbja e dëgjimit për shkak të zakoneve të pasigurta të dëgjimit përmes pajisjeve personale audio.

Si ndodh dëmtimi?

Përdorimi i kufjeve në volum të lartë për periudha të gjata shkakton atë që quhet humbje e dëgjimit e shkaktuar nga zhurma. Kjo ndodh kur tingujt e lartë dëmtojnë qelizat e flokut brenda kokleas, pjesës së veshit të brendshëm që përpunon tingujt.

Dr. Daniel Fink, kryetar i The Quiet Coalition, thekson se: “Shumë njerëz gabimisht besojnë se humbja e dëgjimit është një pjesë e natyrshme e plakjes, por në fakt ajo shpesh është rezultat i ekspozimit të tepërt ndaj zhurmës gjatë gjithë jetës.”

Rreziku i hershëm për të rinjtë

Adoleshentët dhe të rriturit e rinj janë veçanërisht të prekshëm, pasi kalojnë orë të tëra me kufje, në zhurmë që shkon përtej pragut të sigurt. Kjo sjell pasoja që zakonisht bëhen të dukshme dekada më vonë – shpesh në të 40-at apo më herët.

Humbja e dëgjimit dhe demenca: Lidhja shqetësuese

Studimet kanë treguar lidhjen midis humbjes së dëgjimit e rrezikut të zhvillimit të demencës. Një studim i publikuar në “JAMA Neurology” zbuloi se:

▪ Personat me humbje të lehtë të dëgjimit kanë rreth dyfish rrezik për zhvillimin e demencës.
▪ Ata me humbje të moderuar kanë 3 herë më shumë rrezik.
▪ Ndërsa ata me humbje të rëndë janë në rrezik deri në 5 herë më të lartë.

Megjithatë, ka lajme pozitive: përdorimi i aparateve dëgjimore në kohë është shoqëruar me ulje të rrezikut të rënies njohëse, sipas një meta-analize të publikuar në The Lancet Public Health (2023).

Si të mbroheni?

▪ Ndiqni rregullin 60/60: Mos dëgjoni më shumë se 60 minuta në ditë në volum më të lartë se 60%.
▪ Përdorni kufje me izolim të mirë zëri, që të mos ju duhet ta ngrini shumë volumin për të dëgjuar qartë.
▪ Shmangni kufjet që vendosen direkt në kanalin e veshit për periudha të gjata.
▪ Kontrolloni dëgjimin rregullisht, sidomos nëse ndjeni zhurmë në vesh (tinnitus) apo vështirësi në ndjekjen e bisedave.

Zakonet e përditshme ndikojnë në cilësinë e dëgjimit në të ardhmen. Ruajtja e dëgjimit nuk ka të bëjë vetëm me aftësinë për të dëgjuar muzikë, por me të kuptuarit e botës, me marrëdhëniet dhe me ruajtjen e funksioneve njohëse në moshë të avancuar.

Mos prisni derisa të keni vështirësi – veproni sot.

Bananja mund të konsiderohet si frut i nënvlerësuar në krahasim me frutat tjera ekzotike, që janë kthyer në trend. Por përfitimet e këtij fruti janë të shumta.

Bananja është e shijshme, i jep gjërat e mira për të cilat ka nevojë. Ato përmbajnë vlera ushqimore, vitamina, fibra, ëmbëlsues natyralë si sukroza dhe fruktoza. Banania është një nga frutat më të konsumuara në botë, më shumë se mollët dhe portokallet të marra së bashku.

Ato kanë efekt natyror anti-acid dhe mund të të çlirojnë nga shqetësimet e shkaktuara nga aciditeti i lartë në stomak. Mjafton të hash vetëm një banane dhe menjëherë do të ndiesh lehtësim nga simptomat e djegies së stomakut.

Tensioni i gjakut

Bananet, një frut i shëndetshëm për zemrën, janë të pasura me potasium dhe kanë pak sodium, kombinim për mbrojtjen nga infarkti dhe goditjet në tru.

Burim energjie

Nëse ha një ose dy banane para ushtrimeve në palestër, do të përfitosh energji për mbi një orë stërvitje.

Karbohidratet me bazë të ulët glicemie, vitaminat dhe mineralet janë mbështetje e madhe për trupin, duke i dhënë forcë, ndërkohë që potasi ndihmon për të parandaluar ngërçet muskulare.

Kundër anemisë

Bananet janë një aleat i fuqishëm i pacientëve që vuajnë nga anemia, u jep atyre hekurin e nevojshëm që stimulon qelizat e kuqe të gjakut dhe prodhimin e hemoglobinës por edhe shton furnizimin me gjak.

Ulçera

Ata që vuajnë nga ulçera në stomak, e dinë që duhet të rrinë larg disa ushqimeve. Mos u shqetësoni! Bananja nuk është një prej tyre.

Mund t’i konsumoni se nuk do t’ju shkaktojnë asnjë shqetësim në stomak.  Kjo ndodh se bananet janë të buta, të lehta, kremoze e të mira për stomakun, duke i dhënë mburojën e nevojshme ndaj aciditetit dhe irritimit.

Fruti i lumturisë

Banania të shton humorin e lufton depresionin për shkak të nivelit të lartë të tritotanit që në trup transformohet në serotoninë.

Serotonina është hormoni i lumturisë. Ajo i bën njerëzit të ndihen të qetë, të lumtur dhe me humor të mirë. Hani banana dhe jeni të lumtur.

Qetësuese nervash

Duhet të hash banana kur je me humor të keq. Fruti magjik ndihmon në rregullimin e nivelit të sheqerit në gjak. Vitamina B qetëson sistemin nervor.

Kundër temperaturës së lartë

Ke temperaturë të lartë? Ha një banane. Në saj të enzimave që përmban, banania ul temperaturën e trupit.

Banania ofron përfitime tjera për organizmin. Mos u mjafto me një a dy. Mund t’i konsumoni gjatë ditës, kur ndihesh i uritur, ke nevojë për energji dhe humor të mirë.

Ulçerat në gojë janë të zakonshme, ekspertët paralajmërojnë se duhet t’i raportoni në disa raste të veçanta. Nëse nuk shërohen ose nëse i merrni shpesh, ia vlen të kontrolloni nëse kjo është normale.

Edhe pse mund të mendoni se nuk ka ndonjë problem serioz me to, është më mirë të jeni të kujdesshëm dhe të bëni kërkime ose të vizitoheni nëse keni ulçera që përsëriten shpesh ose nuk largohen.

Cancer Research thotë: “Është e zakonshme të krijohen ulçera të vogla në gojë kur jeni të lodhur apo të dobësuar – zakonisht largohen për dy javë. Duhet të raportoni te mjeku ose dentisti një ulçerë apo një njollë të kuqe ose të bardhë që nuk shërohet pas 3 javësh”.

NHS jep këshilla të ngjashme, por thekson se ka disa mënyra që mund t’i provoni për t’i trajtuar ulçerat në gojë. Këto ulçera rrallë janë shenjë e ndonjë problemi serioz, por mund të jenë të bezdisshme.

Ato kanë nevojë për kohë për t’u shëruar, dhe nuk ka ndonjë trajtim që i largon menjëherë. Megjithatë, shmangia e gjërave që i irritojnë mund të ndihmojë në përshpejtimin e shërimit, lehtësimin e dhimbjes dhe uljen e mundësisë që të rikthehen.

Shërbimi britanik Kombëtar Shëndetësor (NHS) rekomandon:

Përdorni një furçë dhëmbësh me qime të buta.

Pini pije të ftohta me pipëz.

Hani ushqime të buta.

Bëni kontrolle dentare.

Ndiqni një dietë të shëndetshme.

Mos konsumoni ushqime pikante, të kripura ose acidike.

Shmangni ushqimet e forta dhe të ashpra si tostin apo patatinat.

Mos pini pije të nxehta ose me acid, si p.sh. lëngje frutash.

Shmangni përdorimin e pastave që përmbajnë sodium lauryl sulfate.

Duke ndjekur këto këshilla, mund të ndihmoni në parandalimin e përsëritjes së ulçerave në gojë dhe të mbani gojën tuaj të shëndetshme dhe pa dhimbje.