Shëndet
Ushqimet që shkaktojnë pagjumësi e njolla në lëkurë
Në mesin e tyre edhe ushqimet e pasura me natrium.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiKonsumimi i disa ushqimeve mund të shkaktojë disa efekte anësore fizike të çuditshme, si fryrje apo erë të keqe të urinës.
“Konsumimi i ushqimeve të pasura me natrium mund të shkaktojë mbajtjen e ujit në trup”, thotë Penny Clark, një dietologe e regjistruar.
Ajo shton se sasia ditore e rekomanduar e natriumit është më pak se 2300 miligramë në ditë, por shumica e të rriturve konsumojnë shumë më tepër.
“Disa nga kontributet kryesore përfshijnë picat, senduiçe, burito, hamburger, mish të përpunuar (proshutë, ushqime të shijshme, hot-dog), bukë, ushqim të konservuar (supa dhe perime), pjata të ngrira, ushqime të lehta (patate të skuqura, kraker etj.), salcë sallate , mustardë, keçap) dhe ushqim në restorant”, tha Clark.
Megjithatë, ënjtja e gishtërinjve, duarve apo këmbëve nuk është normale, edhe nëse keni shijuar ushqime të kripura dhe të përpunuara gjatë gjithë ditës. Për këtë arsye, Clark rekomandon që të informoni mjekun tuaj nëse keni ënjtje të gjymtyrëve, pasi kjo mund të jetë rezultat i një gjendjeje të rëndë.
Kërpudhat mund të shkaktojnë skuqje
Çdo gjë mund të shkaktojë skuqje nëse jeni alergjik, jo vetëm kërpudhat! Por dermatiti shiatik shfaqet pas konsumimit të kërpudhave me të njëjtin emër.
“Dermatiti shiatik është një lloj i rrallë i skuqjes së lëkurës që shkaktohet nga konsumimi i kërpudhave të papërpunuara ose të paziera. Skuqja e vijave lineare i ngjan shenjave të një kamxhiku dhe shfaqet në trung, por mund të shfaqet edhe në gjymtyrë, qafë dhe kokë”, thotë Clark.
Shpargu e bën urinën të qelbur
A keni ngrënë ndonjëherë shparg dhe pas kësaj urina juaj ka pasur një erë të fortë?
“Po, konsumimi i asparagut mund të çojë në një erë të fortë që të kujton lakër të zier ose kikirikë. Disa shkencëtarë besojnë se ky është rezultat i tretjes dhe dekompozimit të përbërjeve që përmbajnë squfur, të cilat bëhen të paqëndrueshme në urinën tonë dhe mund të nuhaten 15 deri në 30 minuta pas konsumimit të shpargut”, tha Clark.
Soja mund të zvogëlojë numrin e spermës
Nuk ka shumë studime që mbështesin këtë pretendim, por një studim zbuloi se marrja e lartë e izoflavoneve (që gjenden në soje) lidhet me zvogëlimin e fertilitetit te kafshët.
Përveç zvogëlimit të numrit të spermës, soja është treguar të ketë një efekt të ngjashëm në sistemin riprodhues të femrës. Përkatësisht, soja është një përçarës endokrin. Mund të imitojë hormonin estrogjen dhe të krijojë probleme të fertilitetit. Megjithatë, pak kërkime janë bërë për këtë temë.
Vitamina C bën që urina të kthehet në portokalli
Nëse pini një gotë lëng portokalli dhe suplement vitaminë C çdo mëngjes, kjo sasi e shtuar e kësaj vitamine të rëndësishme mund ta kthejë urinën tuaj në portokalli. Megjithatë, vitamina C nuk është e vetmja arsye pse ndodh kjo.
“Dehidratimi mund të bëjë që urina të kthehet në portokalli”, tha Clark.
Por nuk duhet të shqetësoheni shumë për marrjen e lartë të vitaminës C, është e rëndësishme vetëm të pini ujë të mjaftueshëm për të parandaluar dehidratimin.
Mana e papjekur mund të shkaktojë halucinacione
Sipas një studimi të publikuar në Akademinë e Shkencave të Indisë, mani i kuq njihet për shijen e tij të shkëlqyer, por disa kërkime tregojnë se mos pjekja e mjaftueshme e kësaj bime dhe lëngu qumështor në gjethe dhe kërcell mund të shkaktojnë halucinacione. Dhe jo vetëm kaq, mani i papjekur mund të stimulojë sistemin nervor, duke shkaktuar probleme me stomakun.
Produktet e qumështit mund të përdoren si laksativ
Njerëzit që kanë intolerancë ndaj laktozës nuk mund të tresin qumështin dhe produktet e qumështit, sepse trupi i tyre nuk prodhon mjaftueshëm enzima të laktazës. Si rezultat, kur konsumojnë produkte qumështi, ata mund të përjetojnë diarre, gazra dhe/ose ngërçe në stomak. Me fjalë të tjera, produktet e qumështit bëhen laksativë.
Kjo është arsyeja pse Clark rekomandon anashkalimin e tyre dhe arrini për alternativa që mund t’i gjeni pothuajse në të gjitha dyqanet.
Sasia e tepërt e karotave mund ta bëjë lëkurën tuaj portokalli
Harroni të shkoni në dhomë me diell, sepse ju duket se karotat mund të ndryshojnë ngjyrën e lëkurës tuaj, dhe gjithashtu është më e lirë.
“Shumë karota dhe ushqime të tjera të pasura me beta-karoten mund të shkaktojnë një ndryshim të verdhë-portokalli në ngjyrën e lëkurës, veçanërisht në pëllëmbët dhe shputat”, tha Clark.
Si? Kur hani shumë karota, beta-karotina e tepërt nuk ka ku të shkojë kur hyn në qarkullimin e gjakut. Prandaj, ruhet nën lëkurë. Pasi të ruhet nën lëkurë, ka aftësinë të ndryshojë me të vërtetë hijen e pigmentimit tuaj.
Kungulli dhe patatet e ëmbla kanë të njëjtin efekt. Pikërisht sepse ushqimet janë të pasura me beta-karoten.
Salca pikante mund të shkaktojë pagjumësi
Në një studim, një burri iu dha salcë tabasko dhe mustardë për darkë, dhe më vonë ai pati probleme me gjumin. Shkencëtarët besojnë se ka të bëjë me termorregullimin – procesi i trupit që rregullon temperaturën e brendshme. Nuk është e nevojshme të hani salcë të nxehtë për të pasur probleme me pagjumësinë, kjo mund të ndodhë nëse hani edhe ushqime pikante.
Çamçakëzi pa sheqer shkakton diarre
Meqenëse çamçakëzi ka nevojë për një zëvendësues të sheqerit, zakonisht përdoret sorbitoli. Është 60% më e ëmbël se sakaroz dhe vlera e saj kalorike është dukshëm më e ulët. Megjithatë, ajo ka një efekt anësor – diarre. Natyrisht, trupat tanë nuk janë të shkëlqyeshëm në tretjen e sorbitolit, kështu që nuk ka askund veçse përmes jashtëqitjes.
Shëndet
Kur është koha më e mirë për të pirë qumësht?
Published
3 hours agoon
November 10, 2025By
UBT News
Qumështi është një nga produktet më të konsumuar të bulmetit dhe një burim i rëndësishëm proteinash, kalciumi dhe vitaminash.
Megjithatë, koha kur e pini luan një rol të madh në mënyrën se si trupi përthith ushqyesit dhe përfitimet që merr prej tij.
Për më shumë proteina – pini qumësht në mëngjes
Nëse doni të merrni më shumë proteina, mëngjesi është momenti ideal. Gjatë këtij vakti, trupi ka nevojë për energji dhe ushqyes për të nisur ditën. Përveç proteinave, qumështi ofron edhe magnez, fosfor dhe vitamina që ndihmojnë metabolizmin dhe forcimin e kockave.
Para ose pas aktivitetit fizik
Nëse ushtroheni në mëngjes, pini qumësht për të furnizuar organizmin me proteina dhe kalcium. Këto elemente ndihmojnë në zhvillimin e muskujve dhe forcimin e kockave, duke përmirësuar rikuperimin pas stërvitjes.
Për ndjenjë ngopjeje më të gjatë
Nëse doni të ndiheni të ngopur më gjatë, pini qumësht në mëngjes. Ai ngadalëson urinë e ndihmon në mbajtjen e nivelit të qëndrueshëm të energjisë gjatë ditës. Nëse megjithatë qumështi ju shkakton fryrje ose parehati, pini në mbrëmje, kur sistemi tretës është më i qetë.
Për pagjumësinë dhe çlodhjen
Nëse keni vështirësi me gjumin, një gotë në mbrëmje është një zgjidhje natyrale. Ai përmban aminoacide që nxisin prodhimin e serotoninës, hormonit të qetësisë, duke ju ndihmuar të flini lehtë. Nëse ndiheni të lodhur, qumështi në mbrëmje ndihmon trupin dhe trurin të çlodhen.
Për tretje më të mirë
Për një tretje të shëndetshme, pini qumësht të ngrohtë, jo të ftohtë. Nxehtësia e lehtë ndihmon stomakun të përthithë ushqyesit. Megjithatë, mos e teproni me sasinë, 150 deri në 200 ml në ditë janë të mjaftueshme për të përfituar nga vlerat e tij pa e ngarkuar sistemin tretës.
Këshilla të vlefshme për përdorimin e qumështit
Mos e zieni apo ngrohni qumështin shpesh, sepse temperaturat e larta shkatërrojnë vlerat ushqyese.
Gjatë zierjes, përziejeni me lugë druri për të shmangur ngjitjen.
Përdorni temperaturë të ulët kur e ngrohni.
Pas ftohjes, ruajeni në frigorifer deri në përdorimin e radhës.
Ngrohja e qumështit duhet bërë në sobë, jo në mikrovalë, për të ruajtur cilësinë dhe shijen e tij.
Qumështi është aleat i rëndësishëm për shëndetin, por mënyra e koha e konsumimit ndikojnë në përfitimet që merrni. Duke e pirë në momentin e duhur, mund të përfitoni maksimalisht nga ky ushqim i vlefshëm për trupin dhe mendjen. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Dëgjimi me vetëm një kufje, një zakon i rrezikshëm për shëndetin e veshëve
Published
4 hours agoon
November 10, 2025By
UBT News
Shumë njerëz zgjedhin të vendosin vetëm një kufje për të dëgjuar muzikë apo biseda, në mënyrë që me veshin tjetër të ndjekin çfarë ndodh përreth.
Por sipas ekspertëve, ky zakon mund të ketë pasoja serioze për dëgjimin dhe shëndetin e trurit.
Dëgjimi njëanësor prish ekuilibrin natyral të trurit
Studime të kryera në Universitetin e Harvardit dhe në Institutin Kombëtar të Shëndetit të SHBA tregojnë se veshët funksionojnë në sinkron.
Kur dëgjojmë vetëm me një vesh, ky balanc pritet, e truri duhet të punojë më shumë për të përpunuar tingujt. Si pasojë, shfaqen lodhje mendore, ulje e ndjeshmërisë dëgjimore dhe vështirësi në përcaktimin e drejtimit të zërit.
Grupet më të rrezikuara
Më të ekspozuar ndaj këtij problemi janë ata që përdorin kufje çdo ditë, si operatorët e qendrave të thirrjeve apo personat që dëgjojnë gjatë në një anë për shkak të vozitjes ose zakoneve të punës. Përdorimi i vetëm një kufjeje, e detyron trurin të kompensojë mungesën e informacionit auditiv nga ana tjetër – gjë që me kalimin e kohës mund të dëmtojë sistemin dëgjimor.
Truri është projektuar për dëgjim “stereofonik”
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, truri ynë është ndërtuar për të perceptuar tingujt me të dy veshët njëkohësisht. Ky perceptim ndihmon në vlerësimin e distancës, drejtimit dhe intensitetit të zërit. Kur një vesh mbingarkohet, krijohet gjendje jo natyrale për sistemin nervor, e cila çon në simptoma si zhurmë konstante në vesh. ndjesi presioni, mjegullim dëgjimi apo edhe shurdhim të pjesshëm.
Veshët nuk funksionojnë si dy njësi të ndara, nëse njëri dëmtohet, edhe tjetri ndikohet automatikisht. Një raport i National Institute on Deafness and Other Communication Disorders tregon se dëgjimi i njëanshëm për 9-12 muaj mund të çojë në asimetri dëgjimore.
Efekte edhe mbi lëkurën e kokës
Dermatologët paralajmërojnë se kufjet e mëdha me jastëkë të ngushtë ose plastike mund të shkaktojnë irritim të lëkurës dhe rrallim lokal të flokëve për shkak të presionit dhe mungesës së ajrosjes. Rekomandohet ndryshimi periodik i pozicionit të kufjeve dhe kontrolli i lëkurës për shenja skuqjeje apo djegieje.
Të rinjtë – më të ndjeshëm ndaj dëmtimit
Fëmijët janë më të rrezikuar nga dëmtimi i dëgjimit për shkak të përdorimit të tepërt të kufjeve. OBSH vlerëson se mbi 1 miliard të rinj në botë rrezikojnë humbje të dëgjimit. Sipas CDC, 1 në 8 fëmijë të moshës 6–19 vjeç ka dëmtime të lehta nga ekspozimi i tepërt ndaj zërit.
Sa është niveli i sigurt i zërit?
OBSH dhe Agjencia Evropiane për Sigurinë e Punës rekomandojnë që volumi të mos kalojë 80 decibel (dB) për dëgjim afatgjatë. Tingujt mbi 100 dB mund të dëmtojnë qelizat e veshit të brendshëm brenda pak minutash.
Si të mbroni dëgjimin tuaj?
Përdorni gjithmonë të dy kufjet, për të ruajtur balancën natyrale të dëgjimit.
Mbajeni volumin nën 60% të kapacitetit të pajisjes.
Bëni pushime çdo 60 minuta dëgjimi.
Zgjidhni kufje që izolojnë zhurmën e jashtme, për të shmangur ngritjen e volumit.
Aktivizoni opsionin e kufizimit automatik të volumit, kur është i disponueshëm.
OBSH propozon rregullin “60/60” – maksimum 60 minuta dëgjim në ditë me 60% të volumit.
Dëgjimi është dhuratë e çmuar, por edhe delikate. Dëmtimet e tij janë shpesh të pakthyeshme. Kujdesi i përditshëm e shmangia e dëgjimit me vetëm një kufje janë hapa të thjeshtë, për të ruajtur shëndetin e veshëve dhe ekuilibrin e trurit për një kohë të gjatë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
5 gabime që bëjmë pas ngrënies së drekës
Published
2 days agoon
November 8, 2025By
UBT News
Shumë prej nesh kanë zakone të zakonshme pas vakteve, por disa prej tyre nuk janë të shëndetshme për tretjen.
1. Konsumimi i frutave menjëherë pas buke
Të hash fruta direkt pas një vakti mund të shkaktojë fryrje barku, diarre ose kapsllëk. Frutat tretën më mirë kur stomaku është bosh, ndaj rekomandohet t’i konsumoni mes vakteve.
2. Pirja e ujit menjëherë pas ushqimit
Uji mund të hollojë lëngjet tretëse e pengojë tretjen e ushqimit. Më mirë pini ujë një orë para vakti ose një gotë në mëngjes me stomak bosh.
3. Shëtitja menjëherë pas vaktit
Pas ushqimit, stomaku ka nevojë për qetësi për të tretur ushqimin. Pritni 10-20 minuta, pastaj mund të bëni një shëtitje të lehtë për 30 minuta, veçanërisht e dobishme për personat obezë.
4. Banjë direkt pas ushqimit
Dushi pas vakti mund të reduktojë qarkullimin e gjakut në sistemin tretës dhe të dobësojë tretjen. Koha më e mirë për dush është një orë pas ngrënies ose para gjumit.
5. Gjumi menjëherë pas ushqimit
Fjetja direkt pas darkës mund të ngarkojë stomakun dhe të favorizojë depozitimin e yndyrës. Prisni të paktën 20 minuta pas vakti para se të shkoni në shtrat.
Lejoni kohë për tretje, pini ujë, lëvizni pas vakteve për të mbajtur sistemin tretës në gjendje të shëndetshme. /A.Z/UBT News/
Shëndet
5 ushqime që njerëzit konsumojnë që nga kohët e lashta
Published
2 days agoon
November 8, 2025By
UBT News
Në lashtësi, burimet ushqimore ishin të kufizuara, por njerëzit ishin të shkathët dhe gjenin mënyra për të ruajtur dhe përpunuar ushqimin.
Metoda si tharja, fermentimi dhe konservimi ndihmuan në parandalimin e prishjes së ushqimeve. Disa prej ushqimeve që shijojmë sot kanë rrënjë mijëra vjeçare.
1. Tortë djathi (Cheesecake)
Në Greqinë e lashtë, cheesecake konsiderohej delikatesë e shërbehej vetëm në festa. Atletët e Olimpiadës së parë (776 p.e.s.) besohet se e konsumonin për energji. Receta e parë e shkruar daton në vitin 230 të erës sonë nga autori grek Athenaeus. Më vonë, romakët ndryshuan recetat duke shtuar djathë të grimcuar dhe vezë, dhe në vitin 1000 torta u përhap në Evropën Perëndimore. Sot, cheesecake shijohet globalisht, me versionin më të famshëm në Nju Jork.
2. Çokollata
Kakaoja përdorej që nga 1500 p.e.s. nga civilizimi Olmec dhe më pas nga Majat, si pjesë e pijeve ceremoniale dhe madje si monedhë tregtie. Në vitin 1828, kimisti holandez Coenraad Johannes van Houten zhvilloi pluhurin e kakaos, duke mundësuar prodhim më të lirë dhe popullaritet të rritur. Sot, Zvicra kryeson konsumin e çokollatës, me mbi 8 kg për person në vit.
3. Mjalti
Mjalti është përdorur për mijëra vjet si ushqim e qëllime shëndetësore. Vizatim shkëmbor paleolitik tregon mbledhjen e mjaltit që nga 40,000 vjet më parë, ndërsa prova arkeologjike nga 3,500 vjet më parë tregon përdorimin e qeramikës për ruajtjen dhe përpunimin e dyllit të bletës. Ai është një ushqim jashtëzakonisht i qëndrueshëm falë përbërjes së tij natyrore.
4. Petulla
Kanë histori mijëra vjeçare. Analiza e mjeteve të bluarjes 30,000 vjeçare tregon se petullat gatuaheshin gjatë epokës së gurit. Romakët përdornin miell gruri e vaj, ndërsa analiza e stomakut të “Otzi Njeriut të Akullit” tregon se konsumonte version të hershëm të petullave.
5. Kokoshka
Kokoshkat erdhën nga misri i ngrohur deri në shpërthim, dhe kultivoheshin nga popujt indigjenë që rreth 5,000 p.e.s. Në fillim përdorej si ushqim i zakonshëm, veçanërisht për mëngjes. Sot, misri i kokoshkave përbën një pjesë të madhe të prodhimit global dhe është një nga ushqimet më të njohura të shijshme dhe të lehta për të konsumuar.
Këto ushqime tregojnë se kreativiteti i njerëzve për të përpunuar dhe ruajtur ushqimin ka ekzistuar që nga kohët e lashta dhe disa prej tyre vazhdojnë të jenë pjesë e përditshmërisë sonë. /A.Z/UBT News/
Arkeologët zbulojnë një varr mbretëror 5000-vjeçar që ndryshon historinë e Kinës së lashtë
Kremlini thotë se dëshiron që lufta të përfundojë, por procesi i paqes ka ‘ngecur’
Një udhëtim poetik në prozë, Ervina Halili prezanton “Malin e qumështit”
Cakolli: Fuqia politike matet me buxhetin që qeveriset, jo vetëm me numrin e komunave
U.D. e ambasadores së BE-së në Kosovë për zgjedhjet: Dëshmi të demokracisë së Kosovës
Fatmir Shehollit i vazhdohet masa e paraburgimit
15 realitete që askush nuk të tregon për jetën e të rriturve
Ndahet nga jeta ish-trajneri legjendar i NBA-së
Për 10 muaj, Prokuroria e Pejës ngriti 1840 aktakuza
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet3 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
