Lajmet

​Ushqimet që ndikojnë keq në kujtesë dhe përqendrim

Kuptoni cilat janë ato.

Publikuar

Pavarësisht se sa vjeç jeni, nuk është kurrë vonë për të filluar të hani në një mënyrë që ju jep mundësinë më të mirë të mundshme për të parandaluar demencën ndërsa rriteni dhe ndiheni të përqendruar çdo ditë.

Studimet ekzistuese sugjerojnë idenë se ne mund të reduktojmë mundësinë e demencës duke shmangur ushqimet që mund të rrezikojnë bakteret tona të zorrëve dhe të dobësojnë kujtesën dhe fokusin tonë, shkruan CNBC.

“Është e nevojshme të shmanget ose të reduktohet një lloj i caktuar ushqimi në mënyrë që truri të jetë i shëndetshëm dhe që një person të jetë në gjendje të mendojë qartë dhe të marrë vendime të mira”, tha Uma Naudo, një psikiatre ushqimore në Shkollën Mjekësore të Harvardit.

Sheqerna shtesë

Truri përdor energjinë në formën e glukozës, një formë sheqeri, për të stimuluar aktivitetet qelizore. Megjithatë, një dietë e lartë me sheqer mund të çojë në glukozë të tepërt në tru, gjë që studimet e kanë lidhur me dëmtimin e kujtesës dhe më pak plasticitet të hipokampusit – pjesa e trurit që kontrollon kujtesën.

Konsumimi i ushqimeve të përpunuara jo të shëndetshme si pasta dhe sode, të cilat shpesh janë plot me sheqerna të rafinuara dhe të shtuara – shpesh në formën e shurupit të misrit me përmbajtje të lartë fruktozë – mund të “përmbytë” trurin me glukozë.

Edhe pse çdo trup ka nevoja të ndryshme, Shoqata Amerikane e Zemrës rekomandon që gratë të konsumojnë jo më shumë se 25 gramë sheqer shtesë në ditë dhe burrat të qëndrojnë nën 36 gramë sheqer shtesë në ditë.

Ushqim i skuqur

Kur bëhet fjalë për shëndetin e trurit, ia vlen të reduktoni sasinë e ushqimit të skuqur që hani. Një studim që përfshin 18.080 njerëz zbuloi se një dietë e pasur me ushqime të skuqura lidhej me rezultate më të ulëta të të mësuarit dhe memorie. Ky lloj ushqimi shkakton inflamacion që mund të dëmtojë enët e gjakut që furnizojnë trurin me gjak.

Një studim tjetër shqyrtoi 715 njerëz dhe mati nivelet e tyre të depresionit dhe qëndrueshmërisë mendore. Niveli i tyre i konsumit të ushqimit të skuqur është dokumentuar gjithashtu. Sigurisht, studiuesit zbuluan se ata që konsumonin më shumë ushqime të skuqura kishin më shumë gjasa të zhvillonin depresion gjatë jetës së tyre.

Nëse hani ushqim të skuqur çdo ditë, filloni ta hani atë çdo javë. Dhe kur të bëhet zakon javor, përpiquni ta shijoni vetëm një herë në muaj. Nëse ndaloni së ngrëni ushqime të skuqura, tashmë jeni në rrugën e duhur.

Karbohidratet me një indeks të lartë glicemik

Edhe nëse ushqimet me shumë karbohidrate, si buka, makaronat dhe çdo gjë tjetër e bërë nga mielli i rafinuar, nuk kanë një shije të ëmbël, trupi juaj i përpunon ato në të njëjtën mënyrë si me sheqerin.

Kjo do të thotë se ato gjithashtu mund të rrisin rrezikun e depresionit. Nuk duhet t’i eliminoni plotësisht, por është e rëndësishme që të jenë karbohidrate cilësore.

Karbohidratet “cilësore” janë, për shembull, drithërat, ushqimet e pasura me fibra dhe ato me një indeks të ulët glicemik (GI). GI është një masë që tregon se sa shpejt ushqimi shndërrohet në glukozë kur shpërbëhet gjatë tretjes, sa më shpejt ushqimi të shndërrohet në glukozë në trup, aq më i lartë është renditja e tij.

Studiuesit zbuluan se njerëzit që kishin rezultatin më të lartë në indeksin e cilësisë së karbohidrateve, që do të thotë se hanin karbohidrate me cilësi më të mirë, kishin 30 për qind më pak të ngjarë të zhvillonin depresion sesa ata që hanin karbohidrate me GI të lartë.

Karbohidratet me GI të lartë përfshijnë patatet, bukën e bardhë dhe orizin e bardhë. Mjalti, lëngu i portokallit dhe buka me drithëra të plota janë ushqime me GI të mesme. Ushqimet me GI të ulët përfshijnë perimet jeshile, shumicën e frutave, karotat e papërpunuara, fasulet dhe thjerrëzat.

Alkooli

Edhe pse pija mund të relaksohet në një çast dhe shpesh konsumohet me ushqim, ajo mund të vijë mëngjesin tjetër, kur zgjohen nervozë dhe të uritur.

Arcana Sing-Manouk, një profesoreshë dhe drejtoreshë në Institutin Francez për Shëndetin dhe Kërkimet Mjekësore, dhe kolegët e saj ndoqën 9087 njerëz për 23 vjet për të parë se si alkooli lidhet me demencën.

Gazeta British Medical Journal raportoi se njerëzit që abstenonin plotësisht nga alkooli ose që konsumonin më shumë se 14 pije në javë kishin një rrezik më të lartë të demencës në krahasim me ata që pinin alkool në moderim.

Në përgjithësi, burrat që pinë më shumë se 14 pije në javë ose më shumë se katër pije në një ditë të paktën një herë në muaj konsiderohen alkoolikë kryesorë, siç janë gratë që pinë më shumë se shtatë pije në javë ose tri pije në ditë. Por njerëz të ndryshëm dhe truri i tyre reagojnë ndryshe ndaj abuzimit me alkoolin.

“Kur punoj me pacientë në ankth që pinë, gjithmonë u kërkoj atyre të marrin parasysh kontekstet në të cilat ata mund të përdorin alkoolin në një mënyrë jo të shëndetshme, për shembull, duke përdorur një pije si një mjet për të përballuar diçka që ata përpiqen të shmangin dhe të marrin parasysh duke lehtësuar sasinë që pinë,” tha Sing-Manouk.

Nitratet

Nitratet përdoren më së shpeshti si konservues në produktet e mishit të pjekur si proshuta, sallami dhe salsiçet dhe mund të shoqërohen me depresion.

Një studim i fundit sugjeron se nitratet mund të ndryshojnë bakteret e zorrëve në atë mënyrë që të çojnë në çrregullim bipolar.

Lajmet

Pse shtetet evropiane po e shohin Kosovën si vend të përshtatshëm për sjelljen e të burgosurve?

Publikuar

nga

Tashmë ka dy vite prej kur Kosova dhe Danimarka kishin nënshkruar marrëveshje për të sjellë në vendin tonë 300 të burgosur. Kjo si përpjekje për të reduktuar siç është thënë, mbipopullimin në burgjet e Danimarkës.

E idenë e ndërtimit të një burgu në Kosovë, e ka shprehur edhe deputeti belg Theo Francken. Sipas tij, në atë burg do të vendoseshin të burgosurit që janë pa dukumente në Belgjikë. Ai tha se iden e mori pas një vizite në Ballkan.

Eksperti i sigurisë, Avni Islami në një prononcim për UBTNews, tregon arsyet se pse po mendohet Kosova opsion për transferimin e të burgosurëve.

“Është për arsye se Kosova konsiderohet si vend i sigurt ku mbreteron rendi dhe ligji, dhe aq më tepër kur dihet se në Kosovë janë të stacionuar misioni i EULEX-it dhe KFOR-it…Kostoja e tyre është jazakonisht e lartë nga vendet të cilat kanë bërë kërkesë të transferohen në vendin tonë dhe kur dihet qe kostoja te ne është shumë më e lirë prandaj kjo mendoj se do të ishte një arsye tjetër që të bëhet kërkesa”, deklaroi Islami.

Por pse Kosova po shprehet e gatshme që të pranoj kërkesa të tilla?

“Kur dihet që vendi ynë aspiron të jetë pjesë e Bashkimit Evropian dhe aleancës veriatlantike (NATO) dhe kur dihet se Kosova si shtet i ri në rrugëtimin e saj e ka përkrahjen e vendeve të Beneluksit, pra Belgjika, Danimarka, Holanda, dhe në një farë forme ne po ua kthejmë borxhin me të mirë atyre që në ditët më të vështira na ndihmuan.

Ndërkohë njohësi i çështjeve të sigurisë, Bedri Elezi thotë se transferimi i mundshëm i të burgosurve nga shtetet e tjera nuk mund të ketë efekt në sigurinë publike të Kosovës.

“Në fakt jo, nuk do të ketë mundësi të ketë ndikim apo efekt në sigurinë i Kosovës shkëmbimi i të burgosurëve për faktin se Kosova ka burgje mirë të organizuar, burgje të cilat plotësojnë kushtet e sigurisë dhe po ashtu plotësojnë standardet ndërkombëtare në mbajtje në vuajtje”, deklaroi Elezi.

Sa i përket ndikimit në imazhin dhe reputacionin e Kosovës në skenën ndërkombëtare, Elezi thotë se këto bashkëpunime kanë ndikim pozitiv.

“Padyshim që kjo inciativë dhe këto lloj bashkëpunimesh kanë ndikim pozitiv në imazhin e Kosovës. Duke e cilësuar Kosovën si një vend të rëndësishëm për të shkëmbyer mund të themi të burgosur dhe për të ofruar siguri dhe njëkohësisht kushte koherente, demokratike për mbajtje dhe po ashtu përfitime në kuptimin e biznesit”, shtoi ai.

Te marrëveshja që Kosova dhe Danimarka kanë nënshkruar për të burgosurit, mendohet që shteti skandinav të marrë me qira 300 qeli burgu për një tarifë vjetore prej 15 milionë eurosh.

Qeveria e Kosovës, në qershor të vitit të kaluar kishte miratuar këtë ujdi, por që i njëjti ende nuk ka kaluar në Kuvend./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Intervistë/ Rektori i Universitetit të Trakias, Tabakoğlu: Teknoparku në UBT, një vend ku do të shkruhen suksese të mëdha

Publikuar

nga

Intervistoi: Dionesa Ebibi

Pyetje: Cila është rëndësia e ditës së sotme për ju?

“Sot është ndoshta një nga ditët më të lumtura për mua, pasi u vlerësova me një çmim nderi nga UBT në Kosovë. Ne punojmë shumë, përpjekemi, por në momente si këto, njeriu fillon të bëjë një vlerësim të vetvetes, emocionohet, është shumë i lumtur. I falënderoj shumë rektorin e nderuar dhe senatin që më ka vlerësuar me këtë çmim të mrekullueshëm. E pranoj këtë çmim në emër tim, në emër të universitetit tim dhe në emër të Turqisë.”

Pyetje: Si janë marrëdhëniet tuaja mes Turqisë dhe Kosovës në fushën e arsimit?

“Ne kemi marrëveshje të dyanshme me të gjitha universitetet ekzistuese në Kosovë, bëjmë bashkëpunime mes universiteteve, përveç kësaj, pranojmë studentë nga Kosova, ofrojmë shkollime për studime pasuniversitare, universitare, dhe doktoraturë. Kemi bashkëpunime në fushën e shëndetësisë, bisedojmë me qeveritë, bisedojmë me ministritë, por sot bëmë diçka shumë të rëndësishme: dy universitetet kanë hyrë në një projekt të përbashkët për një park teknologjik. Kemi krijuar një hapësirë ku kompanitë nga Turqia dhe Kosova bëhen bashkë, ku studentët, profesorët dhe shumë sektorë të tjerë do të mund të mblidhen në një vend. Nëse ky mjedis trajtohet mirë, do të kultivohen fidane, do të kultivohen lule të bukura, dhe do të bëhet një vend ku do të nënshkruhen sukseset e mëdha dhe ndoshta do të ndryshojmë fatin e dy shteteve. Jam shumë i lumtur.”

Pyetje: Çfarë mund të sjellë ky bashkëpunim në kuadër të projekteve konkrete? Kur do t’i shohim hapat e parë

“Në një kohë, periudhë shumë të afërt do të shohim të gjitha gjërat, rektori, zoti Hajrizi, është një rektor që vepron shumë shpejt. Aktualitetin, Turqinë dhe botën di shumë mirë ta lexojë, dhe për Kosovën është një shans i madh. Kosova ka një energji të saj, por këtu në këtë mjedis është më e lehtë që të shihet ajo energji. Shpresojmë që në kohën shumë të afërt, do të ndodhin gjëra shumë të bukura.”

Trakya Üniversitesi Rektörü Tabakoğlu: UBT’deki Teknopark, büyük başarıların yazılacağı bir yer

Soru: Bugünün önemi nedir sizin için?

“Bugün belki de en mutlu günlerimden biri, çünkü Kosova’da UBT Üniversitesi tarafından bir onur ödülüne layık görüldüm. Çok uğraşıyoruz, gayret ediyoruz ama insan hani böyle günlerde galiba kendi değerlendirme sürecine giriyor, duygusal oluyor, çok mutlu oluyor. Değerli rektörüme ve senatoya bana bu güzel ödülü layık gördükleri için çok teşekkür ediyorum. Benim adıma, üniversitem adına ve Türkiye adına kabul ediyorum.”

Soru: Türkiye ve Kosova arasındaki eğitim alanındaki ilişkileriniz nasıl?

“Biz var olan Kosova’daki bütün üniversitelerle ikili anlaşmalarımız var, üniversite-üniversite iş birlikleri yapıyoruz, bunun dışında Kosova’dan öğrenciler kabul ediyoruz, yüksek lisans, lisans, doktora eğitimleri veriyoruz. Sağlık alanında iş birliklerimiz var, hükümetlerle görüşüyoruz, bakanlıklarla görüşüyoruz ama galiba bugün çok önemli bir şey yaptık: İki üniversite bir teknopark ortak projesine girdi. Türkiye’den şirketler girince buraya, şirketlerin bir araya geleceği, öğrencilerin, hocalarının, pek çok alanda bir araya gelebileceği bir ortam oluşturduk. Bu ortam güzel bakılırsa çok güzel fidanları yetiştirecek, çok güzel çiçekler yetiştirecek ve bir yer haline gelecek ve her iki ülkenin ve belki kaderini değiştirecek, çok büyük başarıların imzası atılacak. Ben oldukça mutluyum.”

Soru: Bu iş birliği somut projeler bağlamında neler getirebilir? Adımları ne zaman göreceğiz?

“Çok yakın zamanda her şeyi göreceğiz, bir kere rektör sayın Hajrizi, son derece hızlı hareket eden bir rektörümüz. Günceli, Türkiye dünyayı çok iyi okuyabiliyor, Kosova için büyük bir şans. Kosova’nın kendine ait bir enerjisi var ama burada o enerjiyi görmek daha mümkün. Burada inşallah çok yakın zamanda, çok güzel şeyler olacak.”

Röportajı yapan: Dionesa Ebibi

 

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Paralajmërimi për protesta, policia bllokon përkohësisht disa rrugë në Tiranë

Publikuar

nga

Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit do të mbajë protestën e radhës pranë ambieneve të Bashkisë Tiranë. Protesta është planifikuar për në orën 16:30, ndërkohë që nga ana e Policisë së Shtetit është publikuar plani i masave për mbarëvajtjen e tubimit.

Policia bën me dije se prej orës 16:00 e në vijim, do të ketë bllokim të përkohshëm të qarkullimit të mjeteve, në bulevardin kryesor pranë Bashkisë së Tiranës.

Uniformat blu sugjerojmë qytetarët që të përdorin rrugë alternative, deri në përfundim të tubimit, si Unaza e Mesme dhe Unaza e Madhe.

Në njëoftimin publik, policia fton qytetarët që të mos ndërmarrin akte që mund të cënojnë sigurinë e efektivëve.

“Gjatë disa tubimeve të mëparshme, të zhvilluara nga Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit, në sheshin para Bashkisë Tiranë, janë evidentuar raste të përsëritura të kundërshtimit të forcave të policisë, përdorimit dhe hedhjes së molotovëve e sendeve të tjera, në drejtim të Bashkisë Tiranë, duke rrezikuar seriozisht jetën dhe shëndetin e punonjësve të policisë dhe vetë pjesëmarrësve në tubime. Drejtoria Vendore e Policisë Tiranë respekton plotësisht të drejtën e qytetarëve për të organizuar dhe marrë pjesë në tubime paqësore. Policia u përsërit thirrjen organizatorëve, drejtuesve dhe pjesëmarrësve në tubime për të respektuar ligjin dhe për t’u distancuar nga çdo akt dhune. Cenimi i rendit e sigurisë publike dhe rrezikimi i shëndetit e jetës së punonjësve të policisë dhe pjesëmarrësve në tubim përbëjnë shkelje të ligjit dhe Policia e Shtetit do të veprojë gjithnjë me profesionalizëm”, thuhet në njoftimin e policisë./Euronews.al/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Kryeziu i përgjigjet BE-së për mungesën e progresit në dialog, fajin e hedh te Serbia

Publikuar

nga

Zëdhënësi i Qeverisë së Kosovës, Përparim Kryeziu, i është përgjigjur deklaratave të zëdhënësit të Bashkimit Evropian, Peter Stano.

Stano në një konferencë për media të hënën tha se rezultatet e deritanishme në dialog nuk janë dështim i emisarit Miroslav Lajçak, por i Kosovës dhe Serbisë.

Derisa Kryeziu përmes një postimi në Twitter tha se mungesa e progresit është shkaku i shkeljes së marrëveshjes nga ana e Serbisë.

“Është një zhvillim i dukshëm që BE-ja pranon se procesi i dialogut nuk ka ecur mirë. Megjithatë, mungesa e progresit nuk është për shkak të të dyja palëve. Këtu është një listë e shkeljeve nga Serbia të Marrëveshjes Themelore, vetëm 2 javë pasi tha PO, në shkurt 2023”, ka shkruar ai.

Ndryshe Stano në një konferencë për media theksoi se emisari Lajçak dhe përfaqësuesi i Lartë për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Josep Borrell, kanë përkrahjen e plotë të shteteve anëtare sa i përket dialogut Kosovë-Serbi.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara