Kulturë

​Osmani: Vepra e Shyqri Nimanit na mban të lidhur përjetësisht

Osmani tha se profesor Nimani po ndahet vetëm fizikisht prej nesh, pasi vepra e jeta e tij do të jetojnë gjatë sa shtetësia e Kosovës.

Published

on

Profesor Shyqri Nimani është ndarë vetëm fizikisht pasi vepra e tij do të jetojë gjithmonë. Kështu u tha sot në mbledhjen komemorative për të nderuar profesorin e ndjerë, Shyqri Nimani, me ç’rast u mbajt edhe një minutë heshtje.

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani teksa vlerësoi lart veprën e Nimanit, tha se profesor Nimani po ndahet vetëm fizikisht prej nesh, pasi vepra e jeta e tij do të jetojnë gjatë sa shtetësia e Kosovës.

“Profesor Shyqa siç e quanim të gjithë do ta gjejë paqen në botën e përtejme, duke marrë me vete dashurinë e njerëzve që patën fatin ta njihnin, ta kishin në familje e duke na lënë prapa veprën e jashtëzakonshme artistike pasionin e madh për artin, kujtimin e pasosur si njeri e ëndrrën për të ngjarë sado pak. Rastet e tilla sikur është ndarja prej miq të shquar si profesor Shyqa, njeriu e kupton se ndarja është vetëm dhimbje që na shtyn drejt afrimit më të madh me atë që ata përfaqësojnë dhe me peshën e tyre në jetët tona…Profesor Shyqa po ndahet vetëm fizikisht prej nesh, por pikërisht në këtë ndarje ne e kuptojmë se ai, vepra e tij, personaliteti i tij i jashtëzakonshëm, kontributi i tij për artin përfshirë edhe organizimin e jetës artistike, duke qenë shtytës i madh i krijimit të Galerisë Kombëtare veprat e shumta të dizajnit grafik, mësimet e tij, karligrafia e tij e mbetur dëshmi kohe në deklaratën e pavarësisë. Pra, të gjitha këto bashkë nuk na ndajnë, por na mbajnë të lidhur përjetësisht me të. Ato nguliten thellësisht në kujtesën tonë e në veprimin tonë”, tha presidentja Osmani.

Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrullah Çeku teksa shprehu ngushëllime për vdekjen e profesor Nimanit, deklaroi se vdekja e tij i ka gjetur në befasi. Ministri Çeku tha se profesor Nimani ka lënë gjurmë në artin vendor, të cilat sipas tij, institucionet duhet t’i kultivojnë.

“Një shqiptar i devotshëm një njeri i botës që e shihet botën me syrin e një shqiptari pa asnjë kompleks por me shumë mburrje e krenari për historinë e kombit të tij, një personalitet poliedrik që ka punuar në shumë fusha ka lënë shumë vepra e gjurmë jo vetëm në numër, por edhe cilësi e elegancë në shumë stil. Ne natyrisht që na takon që të bëjmë më të mirë tonë si institucione për ta kultivuar këtë trashëgimi që na ka lënë pas”, u shpreh Çeku.

Bashkëpunëtorit i Shyqri Nimanit, profesori Jusuf Buxhovi theksoi se tashmë i ndjeri Nimani ka merita historike për ndërtimin e binarëve të shteti të Kosovës.

Buxhovi tha se Shyqri Nimani është ndër ata që kanë krijuar vepra, të cilat e kanë ndërlidhur identitetin tonë me atë perëndimor.

“Shyqri Nimani nuk do të mbetet në kujtesë vetëm për këtë, kujtoj se ai i takon brezit të intelektual e krijuesve që lirisht mund të quhen brezi i Republikës së Kosovës, brez, i cili në fund të viteve 60’ta, 70’ta, 80’ta e tutje krijoi platformën intelektuale, institucionale e shpirtërore të një rrugëtimi tonë fillimisht kah barazia…Shyqri Nimani është ndër ata, të cilët i takoi merita historike se shtetin e Kosovës ta vënë në binarët historik dhe ajo karligrafia e tij me deklaratën e pavarësisë do ta ruajë imazhin e përhershëm të tij. Unë kujtoj se ky është një nderim i jashtëzakonshëm, të cilin e ka pas fatin ta ketë vetëm Shyqri Nimani nuk e ka pas pse i ka rënë ashtu rastësisht, por se ka qenë një mjeshtër i madh”, tha ai.

E fjalë të mëdha për jetën dhe veprën e Shyqri Nimanit pati edhe kryetari i komunës së Prishtinës, Përparim Rama, i cili Nimanin e quajti si një yll polar.

“Kontributet e gjithë ndryshme të tij shtrihen larg përtej dizajnit karligrafik, dizajni grafik ai ishte edhe sfidues e historian i flaktë i artit që gjurmoi artistët shqiptar gjatë renesancës italiane nëpër Evropë ose edhe gjatë perandorisë osmane, duke na lënë disa monografi mbresëlënëse. Krahas rritjeve të jashtëzakonshme si studiues arti, profesori Nimani kishte po ashtu edhe një shpirt poetik, rrugëtimi artistik e çoi shumë larg atdheut…Nuk ishte ai thjesht vetëm një profesor, por ylli polar për të gjithë ata që e patën fatin me u arsimua dhe aftësua prej tij”, theksoi ai.

Djali i akademikut, Shyqri Nimani, Albani falënderoi të gjithë që po u qëndrojnë pranë në këto ditë të vështira për familjen e tyre, ndërsa kërkoi që ata njerëz të mëdhenj që kanë mbetur, të vlerësohen.

“Edhe si shtet edhe si shoqëri duhet me e dashtë njëri-tjetrin dhe sidomos njerëzit e paktë që kemi dhe po na humbin gjeneratat që i pamë edhe në këtë posterin e teatrit janë komplet historia modern…mendoj se ata që na kanë mbetur me i deshtë dhe me i respektua shumë, me i vlerësuar në mënyrë që të krijojmë bazat e mira edhe për gjeneratat tjera”, tha ai.

Profesor Shyqri Nimani ka ndërruar jetë dje (22 qershor). E gjatë ditës së sotme, personalitetet kulturore e politike në vend bënë homazhe në nderim të profesorit të ndjerë, Shyqri Nimani. Profesori Nimani për në banesën e tij të fundit do të përcillet në orën 17:00. Shyqri Nimani ka qenë dorëshkruesi i pavarësisë së Republikës së Kosovës. 

Kulturë

Claude Monet dhe revolucioni i dritës: 184 vjet pikturë impresioniste!

Published

on

14 nëntor 1840, erdhi në jetë një nga figura më të rëndësishme të artit botëror, Claude Monet, piktori francez që do të shpinte në një transformim të thellë pikturën e periudhës moderne. Me rastin e 184-vjetorit të lindjes së tij, e kujtojmë Monet, themeluesin e impresionizmit, një revolucionar i artit që ndryshoi përherë mënyrën se si shihnim dhe përjetonim natyrën.

Claude Monet lindi në Paris, por u rrit në qytetin bregdetar të Le Havre, në Normandi, ku shpejt zhvilloi një pasion të thellë për pikturën. Nga një moshë e re, ai u njoh me punën e piktorit Eugène Boudin, një nga pionierët e pikturës së natyrës në ajër të pastër, i cili do të ndikonte thellë në formimin e stilit të tij. Po ashtu, Monet studionte me Johan Jongkind, një artist holandez i njohur për peizazhet e tij të deteve.

Në vitet e tij të rinisë, ai u regjistrua në Paris për të studiuar artin në shkollën e pikturës të Charles Gleyre, ku takoi shokë të tjerë të ardhshëm të impresionizmit, si Auguste Renoir, Frédéric Bazille dhe Édouard Manet. Kjo periudhë e formimit të tij u shoqërua me vështirësi, pasi puna e tij, që kërkonte një pasqyrim të përjetimit të drejtpërdrejtë të natyrës, nuk u pranua nga kritika konservatore e asaj kohe.

Monet vazhdoi të eksperimentonte dhe të zhvillonte një stil të veçantë, duke refuzuar të ndjekë rregullat tradicionale të përbërjes dhe ngjyrës. Ai ishte i interesuar për mënyrën se si drita, ngjyrat dhe atmosfera ndryshojnë gjatë ditës dhe në kushte të ndryshme moti. Kjo kërkese për të kapur “impressionin” e momentit e çoi atë të krijonte disa prej veprave më të njohura të artit botëror, si “Impresion, Agim” (1873), një pikturë që, duke marrë kritika të ashpra për format e saj të paqarta, solli me vete emrin që do të bëhej sinonim i lëvizjes së tij – Impresionizëm.

Impresionizmi, që u lind në vitin 1874 nga një grup artistësh të rinj, ndryshoi përfundimisht artin perëndimor, duke u fokusuar më shumë në impresionin vizual të momenteve të kalueshme, sesa në realizmin rigoroz. Monet u bë një nga drejtuesit e këtij lëvizjeje, duke kapur bukurinë e natyrës me nuanca të reja ngjyrash dhe teknika të pasura, të cilat theksonin dinamikën e dritës dhe hijeve.

Një ndër temat më të dashura për Monet ishin peizazhet natyrore, sidomos ato që përshkruanin luginat dhe kopshtet, si dhe pamjet e qytetit të Londrës, ku ai gjeti strehim gjatë Luftës Franko-Prusiane. Pas Luftës, Monet u kthye në Francë, ku vazhdoi të shquhej për pasionin e tij për të kapur ndjesitë e natyrës në ndryshim. Ai pikturonte më së shumti në ajër të pastër, duke adoptuar një qasje që e ndihmonte të arrinte një lidhje më të drejtpërdrejtë dhe të ndjeshme me objektet që pikturonte.

Në vitet e fundit të jetës së tij, Monet, i cili kishte shfaqur një dëshirë të thellë për të kapur natyrën në mënyrë abstrakte, u fokusua në krijimin e serive të pikturave të mëdha, si ato të “Zambakëve të Ujit”, të cilat shprehën një përdorim të jashtëzakonshëm të ngjyrave dhe formave të papërshkrueshme. Ajo që ai kërkonte të shprehte me këto piktura ishte pikërisht përjetimi subjektiv i dritës dhe lëvizjes së ujit, një shfaqje e natyrës që vetëm ai mund ta përcillte në këtë mënyrë të pabesueshme.

Pas vdekjes së Monet në vitin 1926, pikturat e tij u ekspozuan në mënyrë të veçantë në galerinë Orangerie në Paris, ku seritë e tij të Zambakëve të Ujit, të cilat ai i krijoi me një teknikë që sfidonte çdo kuptim tradicional të pikturës, janë ekspozuar ende sot, si një testament i revolucionit që ai solli në artin perëndimor.

Claude Monet, me punën e tij të jashtëzakonshme, vazhdon të mbetet një nga figurat më të mëdha të artit të të gjitha kohërave, dhe një shembull i pashtershëm i kapjes së bukurisë që shpesh kalon pa u vënë re. Ai ka lënë një trashëgimi të pashlyeshme që do të vazhdojë të frymëzojë breza artistësh dhe dashamirësish të artit kudo në botë. /UBTNews/d.e./

 

 

Continue Reading

Lifestyle

Ide fantastike për një drekë të shijshme

Published

on

Dilema se cka të përgatisni cdo ditë për drekë është mjaft e madhe. Por, ne u’a shuajmë sot atë kuriozitet duke ju treguar një recetë që kur njëherë ta provoni, do ta përgatitni gjithnjë e më shpesh.

Patatja është kafshatë e mirë dhe e shijshme.

Nevojiten:

– 600 g patate,
– 200 g ajkë të thartë,
– 1 qepë e madhe,
– 2 speca të gjelbër,
– 1 domate e madhe,
– pak kaçkavall,
– vaj,
– 1 lugë kafeje spec të bluar,
– pak erëza,
– 4 thelpinj hudhre.

Përgatitja:

Qepën priteni për së gjati dhe fërgoni, shtoni specin e prerë, dhe kur të fërgohet shtoni domaten e prerë dhe të gjitha zieni. Shtoni erëzat.

Pataten zieni pak (rreth 5-6 minuta) dhe priteni në kube. Shtoni specin e bluar dhe thelpinjtë e grirë të hudhrës. Shtoni pak vaj dhe ajkën dhe bashkoni, në fund të enës për pjekje qitni pak qepë të fërguara dhe specin, shpërndajeni nga sipër pataten gjysmë të zier, pastaj specin dhe pataten.

Të gjitha radhitni mirë dhe qitni pak kaçkavall të grirë në rende, por edhe një trangull të prerë hollë.

Piqni 30 – 35 minuta që të skuqen mirë dhe mund t’i shërbeni me sallatë.

Ju bëftë mirë! /UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Gladiatorët: Colosseumi si paraardhës i Reality TV?

Published

on

Me lansimin e shumëpritur të vazhdimit të filmit Gladiator II, një nga filmat më të pritur të vitit, pyetja që ngrihet është: A mund të gjejmë paralele mes traditës antike të gladiatorëve romakë dhe reality show-ve moderne?

Ridley Scott, regjisori i dy filmave, po ashtu është një figurë ikonë, me një histori të pasur që përfshin hitet legjendare si Alien (1979), Blade Runner (1982) dhe më së fundmi Napoleon (2023). Pavarësisht periudhës që ka kaluar, luftërat e gladiatorëve vazhdojnë të jenë një temë e paharruar dhe e përsëritur, dhe, po të hedhim një sy më të thellë, mund të zbulojmë disa paralelja interesante me shfaqjet moderne të reality-t.

Një popull ka nevojë për “buka dhe cirk”

Shprehja “bukë dhe cirku”, e atribuueshme poetit romak Juvenal, flet për mënyrën se si perandorët romakë arritën të mbajnë popullin të kënaqur dhe të kontrolluar, duke u ofruar atyre ushqim dhe argëtim. Juvenal, megjithatë, e përdorte këtë shprehje për të kritikuar popullin romak, i cili, sipas tij, ishte shumë i preokupuar me kënaqësitë e sipërfaqshme dhe më pak i interesuar për punët politike.

Siç thotë historiania dhe eksperti për gladiatorët, Alexander Mariotti, luftërat e gladiatorëve ishin “mjeti më i fuqishëm politik i kohës”. Perandori Vespasian, që urdhëroi ndërtimin e Colosseumit, erdhi në pushtet në një periudhë të trazuar pas një lufte civile dhe kaosit të brendshëm. Vespasiani, një njeri i popullit, e kuptoi se për të siguruar mbështetje, kishte nevojë për diçka më shumë se sa vetëm shpërndarjen e bukës: ai i ofroi popullit “cirkun”, një spektakël të jashtëzakonshëm që do t’i mbante të angazhuar dhe të kënaqur.

Reality TV — “cirkët” modern?

Olivia Stowell, një kërkuese doktorature në Universitetin e Miçiganit, e cila ka studiuar historinë e reality TV, sheh një lidhje mes luftërave të gladiatorëve dhe shfaqjeve moderne si Survivor. Në të dyja formatet, individë të ndryshëm garojnë për kënaqësinë e audiencës, dhe kjo garë shpesh është e lidhur me mundësinë për t’u bërë të famshëm dhe të pasur.

Stowell shton me humor se, ndonëse Candid Camera, një shfaqje komike që ka filluar në vitin 1948, shpesh identifikohet si shfaqja e parë e reality TV, ajo do të duhej ta fillonte historinë e saj “me Colosseumin!” Një dallim i qartë mes gladiatorëve dhe pjesëmarrësve të reality show-ve është se në Romën antike, gladiatorët shpesh nuk kishin mundësi zgjedhjeje: shumica ishin skllevër ose të burgosur të detyruar të luftonin në arenë. Megjithatë, siç tregon Mariotti, me kalimin e kohës, gjithnjë e më shumë njerëz u regjistruan në “shkollat e gladiatorëve”, duke shpresuar të bëheshin profesionistë të adhuruar dhe të pasur.

Një llotari për pasuri dhe lavdi

Pjesëmarrësit në luftërat e gladiatorëve ishin të vetëdijshëm për rrezikun e vdekjes, por gjithashtu dinin se kishin mundësinë për t’u pasuruar dhe për t’u bërë të famshëm. “Ishte një mundësi për të arritur famë dhe pasuri të shpejtë”, thotë Mariotti. “Ishte si të bëhesh një atlet i preferuar i kohës, një njeri i dëshiruar nga të gjithë.” Po ashtu, pjesëmarrësit në reality show janë të ndërgjegjshëm se do të sakrifikojnë disa aspekte të jetës së tyre, si privatësinë dhe dinjitetin, për mundësinë për t’u bërë të njohur dhe përfitues.

Prodhuesit — perandorët e modernë?

Në një analogji më të thellë, mund të pyesim: kush është “perandori” i shekullit XXI? “Unë mendoj se është ne – krijuesit e shfaqjeve”, thotë Sagar More, një producent dhe regjisori i shfaqjes më të gjatë të reality TV në Indi, Roadies. Ai tregon se si shfaqjet moderne janë gjithnjë e më shumë të projektuar për të krijuar drama të pasura, me elemente si privimi i gjumit dhe ofrimi i alkoolit, të cilat krijojnë kushte për të nxjerrë reaksione dramatike nga pjesëmarrësit.

Siç thotë More, editores i ndodhin “më shumë orë të incizuara materiale që mund të redaktohen për të formuar një histori. Ky është një pushtet i madh, i cili mund të ndryshojë drejtimin e një historie.”

Fitimi i pëlqimit të publikut

Në periudhën romake, perandori kishte fuqinë direkte për të vendosur fatin e gladiatorëve. Në shumë raste, ai kërkonte që audienca të shprehte mendimin e saj: a duhej të tregoheshin të mëshirshëm, apo të vdisnin? Sot, ndonëse reality TV nuk është kaq ekstrem, ajo është shpesh objekt kritikash për kushtet e keqija të punës, promovimin e standarteve të pasigurta të bukurisë dhe manipulimin e audiencës.

Një çështje që është bërë gjithnjë e më e dukshme është shëndeti mendor. Pjesëmarrësit në shumë shfaqje kanë folur për ankthin dhe depresionin që përjetojnë gjatë dhe pas xhirimeve, çka i ka shtyrë disa shfaqje të ofrojnë mbështetje psikologjike, por kjo nuk është gjithmonë e mjaftueshme.

Nga Colosseumi te Hollywood-i

Luftërat e gladiatorëve u ndaluan fillimisht në fillim të shekullit të 5-të, por ende vazhdojnë të magjepsin masat, sidomos përmes filmave si Gladiator. Filmi i parë, i cili arriti të fitonte më shumë se 450 milionë dollarë në botë, është një testament i vazhdimësisë së këtij mitologjie, që ende tërheq shikuesit. Vazhdimi i filmit pritet të ketë një sukses të ngjashëm, duke na kujtuar se, edhe në kohët moderne, spektakli i gladiatorëve mbetet një formë e pashtershme argëtimi, duke e lidhur të kaluarën dhe të tashmen në një lidhje të fuqishme kulturore./DW/d.e.

Continue Reading

Kulturë

Mafia, tortura dhe krimet e vërteta: Muzetë evropianë që zbulojnë botën e errët të krimit!

Published

on

The Mob Museum, i njohur gjithashtu si Muzeu Kombëtar i Krimit të Organizuar dhe Zbatimit të Ligjit, ka rifituar një shikim të ri, duke shtuar një seksion të ridizajnuar të titulluar “Krimi i Organizuar në Kulturën Popullore”. Ky seksion përqendrohet në ndikimin që ka pasur mafia në kulturën popullore amerikane, duke ofruar vizitorëve një mundësi të shkëlqyer për të hetuar se si krimi i organizuar është portretizuar dhe përjetësuar në media dhe filmat më të njohur.

Seksioni përmban një koleksion të pasur artefaktesh, kostumesh dhe imazhesh nga prodhime të famshme si Pulp Fiction, ku mund të shihni dy kostume të veshura nga aktorët, dhe një revole të përdorur nga Robert De Niro në “The Godfather Part II”. Gjithashtu, është përfshirë një kopje e skenarit të episodit të parë të serisë Narcos të Netflix, që bazohet në luftën kundër kartelit të drogës të Kolumbisë.

Muzeu është gjithashtu shtëpia e The Underground, një ekspozitë që trajton periudhën e Prohibition (NDALIMIT TË ALKOHOLIT) në SHBA, me një speakeasy dhe një distileri që të kthen pas në një epokë të ndaluar të Amerikës. Për ata që nuk mund të udhëtojnë deri në Las Vegas për të eksploruar këtë histori të thellë krimi, ka shumë mundësi për të mësuar për mafian dhe krimet e tjera në disa qytete të Evropës, të cilat ofrojnë muze me tema të ngjashme.

Muzeu No Mafia, Palermo

Në qytetin historik të Palermos në Sicili, Muzeu No Mafia ofron një udhëtim nëpër ngjarjet më të rëndësishme që kanë shënuar luftën e Italisë kundër mafias. Muzeu është vendosur në Palazzo Gulì, një ndërtesë historike që ka lidhje me figura të njohura të luftës kundër krimit të organizuar, si Giovanni Falcone dhe Paolo Borsellino, dy gjyqtarët që u vranë nga mafia. Ekspozitat përfshijnë një arkiv fotografik në katin përdhes dhe një ekspozitë multimediale që trajton tema si mafia rurale dhe urbane, mafia ndërmarrëse dhe lidhjet e saj me globalizimin.

Muzeu i Krimeve Mesjetare, Rothenburg ob der Tauber

Për ata që duan të udhëtojnë në kohë dhe të përjetojnë një histori më të errët, Muzeu i Krimeve Mesjetare në qytetin Rothenburg ob der Tauber në Gjermani është vendi ideal. Ky muze është i vendosur në manastirin e dikurshëm të Shën Gjonit dhe është muzeu më i madh ligjor në Evropë. Ekspozitat përmbajnë pajisje torturuese origjinale, si banka shtrirëse, lidhësa gishti dhe karrige me gishta të mprehtë. Vizitorët mund të shohin gjithashtu protokolle hetuese mesjetare, duke përfshirë gjyqet për shtrigat dhe dokumente ligjore që përshkruajnë mënyrat e dënimit për krime të vogla, si dhe maskat e turpit të përdorura për të ndëshkuar të dënuarit.

Muzeu i Kriminologjisë, Athinë

Në Athinë, Greqi, Muzeu i Kriminologjisë që ndodhet në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit të Athinës, i njohur për koleksionin e tij të pasur, tregon histori të krimeve të njohura që ndodhën gjatë shekullit të 19-të dhe fillimit të shekullit të 20-të. Një ekspozitë e veçantë është ajo e mbetjeve njerëzore, që përfshin mbetje mumifikuar dhe kocka njerëzore, si dhe pjesë të konservuara që i përkasin të dënuarve të famshëm grekë. Ekspozitat përfshijnë gjithashtu modele të fashës së plagëve dhe një koleksion toksikologjik që përshkruan përdorimin e drogës dhe substancave helmuese.

Muzeu i Krimit të Vërtetë, Hastings, Mbretëria e Bashkuar

Në qytetin e Hastings në East Sussex, Muzeu i Krimit të Vërtetë është një vend ideal për të eksploruar botën e kriminelëve serialë, gangsterëve, helmuesve dhe ndjekësve. Ekspozitat përfshijnë krevatin e vdekjes nga injeksioni letal, enët e acidit të përdorura nga John George Haigh për të shpërbërë viktimat e tij, dhe letërkëmbimin e burgosurve të famshëm, si Richard Ramirez  një serial killer i njohur si “Night Stalker”. Muzeu ka gjithashtu një ‘kohëpjesë me zë’ ku mund të dëgjoni për confessimet tronditëse të kriminelëve të dënuar.

Kështu, për ata që duan të zhyten thellë në botën e krimit dhe të kuptojnë se si ai është trajtuar dhe përjetësuar në histori, këto muze evropiane ofrojnë një përvojë unike dhe edukative, që pasqyron të kaluarën e errët të kontinentit, nga mafia e Sicilisë deri tek torturat mesjetare dhe krimet e njohura botërore./Euronews/D.E./

Continue Reading

Të kërkuara