Shëndeti

​Një psikolog shpjegoi efektet e grindjeve të prindërve te një fëmijë

Një rol të madh në mirëqenien e fëmijës luan edhe mënyra se si prindërit shkojnë mirë me njëri-tjetrin.

Published

on

Pasojat e grindjeve prindërore janë më të këqija nga sa mendonit.

Do ta kishe të vështirë të gjesh një çift që nuk është grindur kurrë, por nëse një çift ka fëmijë dhe ata e bëjnë këtë para tyre, a pyesin veten se si reflektohet në të vërtetë te fëmija që shikon mamin dhe babin duke bërtitur secilit?

Profesori Gordon Harold i Universitetit të Sussex thotë se është e qartë se ajo që ndodh në shtëpi ndikon në shëndetin mendor dhe zhvillimin afatgjatë të fëmijëve, por nuk është vetëm marrëdhënia e shumëpërfolur prind-fëmijë ajo që ka rëndësi.

Një rol të madh në mirëqenien e fëmijës luan edhe mënyra se si prindërit shkojnë mirë me njëri-tjetrin. Kjo marrëdhënie mund të ndikojë në gjithçka, nga shëndeti mendor te suksesi i mëvonshëm në shkollë dhe marrëdhëniet e ardhshme me të tjerët.

Pasojat – nga dështimi i zemrës në depresion

E mira është se në shumicën e rasteve, zënkat nuk kanë shumë efekte negative te fëmijët, por kur prindërit bërtasin dhe zemërohen me njëri-tjetrin ose kur nuk flasin, mund të shfaqen probleme dhe ato mund të jenë shumë më të mëdha nga sa mendoni.

Si pjesë e një studimi ndërkombëtar, ekspertët vëzhguan familjet për disa dekada dhe rezultatet nuk janë aspak të këndshme. Rezulton se fëmijët që janë të ekspozuar ndaj konflikteve prindërore që nga mosha gjashtë muajsh mund të kenë një ritëm të shpejtë të zemrës dhe përgjigje të hormoneve të stresit.

Foshnjat, të vegjlit dhe adoleshentët mund të shfaqin shenja të zhvillimit të hershëm të trurit të dëmtuar, çrregullime të gjumit, ankth, depresion, çrregullime të sjelljes dhe probleme të tjera serioze, të gjitha sepse jetojnë në një familje plot konflikte.

Efekte të ngjashme vërehen te fëmijët që janë të ekspozuar ndaj konflikteve të vazhdueshme, por më pak intensive, krahasuar me fëmijët, prindërit e të cilëve flasin dhe zgjidhin konfliktet në mënyrë konstruktive, shkruan BBC.

Një luftë është më e keqe se një divorc

Ndikimi te fëmijët nuk është gjithmonë ai që presim. Për shembull, shpesh besohet se divorci dhe ndarja e prindërve janë veçanërisht të dëmshme për fëmijët dhe kanë efekte të qëndrueshme, por është treguar se dëmi më i madh shkaktohet nga debatet prindërore, para, gjatë dhe pas ndarjes, në vend të vetë divorcit.

Në mënyrë të ngjashme, gjenetika shpesh supozohet se luan një rol përcaktues në mënyrën se si fëmijët reagojnë ndaj konfliktit. Është e vërtetë që gjenet janë çelësi për shëndetin mendor të fëmijës, por edhe ambienti i shtëpisë mund të jetë shumë i rëndësishëm. Gjithnjë e më shumë thuhet se rreziqet gjenetike për shëndetin e dobët mendor rriten nga marrëdhëniet e dobëta familjare.

Çfarë do të thotë e gjithë kjo për prindërit?

Së pari, është e rëndësishme të pranohet se është krejtësisht normale që prindërit të debatojnë ose të mos pajtohen. Megjithatë, kur prindërit hyjnë në konflikte të shpeshta, intensive dhe të pazgjidhura, kjo ndikon shumë keq te fëmijët.

Fëmijët vërejnë se prindërit e tyre po punojnë në shtëpi në vend që të kalojnë kohë me ta

Pasojat e mundshme negative për fëmijën janë çrregullimet e gjumit, dëmtimi i zhvillimit të hershëm të trurit te foshnjat, ankthi dhe problemet e sjelljes te fëmijët e shkollës fillore, depresioni, madje edhe vetëdëmtimi te fëmijët më të rritur dhe adoleshentët.

Gjithashtu, fëmija preket keq nëse prindërit sillen si dy të panjohur, pa dashuri dhe komunikim normal, edhe nëse nuk zihen. Hulumtimet tregojnë se këto përvoja të këqija nga fëmijëria mund të kalojnë më vonë nga një brez në tjetrin.

Hulumtimet tregojnë gjithashtu se fëmijët e vegjël, të themi, dy vjeç vërejnë se diçka nuk është në rregull mes prindërve të tyre. Fëmijët bëjnë pyetje – a do të përshkallëzohet konflikti, a do të tërhiqen të gjithë në të, a është ky një rrezik për stabilitetin e familjes, i cili është veçanërisht shqetësues për fëmijët e vegjël. Kjo lehtëson që fëmijët të kenë frikë se marrëdhënia e tyre me prindërit do të përkeqësohet si rezultat.

E gjithë kjo tregon se mbështetja e fëmijëve është e rëndësishme, por që fokusi nuk duhet t’u hiqet as prindërve, sepse ata shpesh janë çelësi i gjithçka dhe se, për shembull, zënkat që ata as nuk i dinë mund të kenë pasoja të pakuptueshme. 

Shëndeti

Hani çokollatë rregullisht, ja pse

Published

on

Continue Reading

Shëndeti

Ja arsyet pse ju dridhen duart

Published

on

Një neurolog ka zbuluar ilaçet e zakonshme që mund të shkaktojnë dridhje të duarve.

Dr. Baibing Chen, i cili punon në Ann Arbor, Michigan, thotë se sheh shumë pacientë me dridhje të duarve që shqetësohen se mund të kenë një çrregullim serioz të trurit, siç është Parkinsoni.

Para se t’i vlerësojë për gjendje neurologjike, Dr. Chen kontrollon çfarë ilaçesh po marrin. Ai sheh nëse pacientët marrin pseudoefedrinë, e shitur nën emrin tregtar Sudafed, ndër të tjera për bllokim të hundëve ose sinuseve, pasi dridhjet janë efekt anësor i këtij ilaçi pa recetë.

Kjo ndodh se dekongjestionuesi stimulon sistemin nervor qendror e nxit lirimin e norepinefrinës, një neurotransmetues i lidhur me vigjilencën dhe gjallërinë – gjë që çon në efekte anësore si nervozizmi, ankthi dhe dridhjet.

Simptomat shtohen kur ilaçi merret në doza të larta ose nga të ndjeshmit, vlen për amfetaminat që përdoren për trajtimin e ADHD-së, si Adderall. “Këto mund të rrisin aktivitetin e sistemit nervor dhe ndonjëherë të shkaktojnë dridhje ose lëkundje,” thotë Dr. Chen në TikTok.

Më tej, neurologu analizon përdorimin e antidepresivëve, ai thotë se frenuesit selektivë të rimarrjes së serotoninës që janë klasë antidepresivësh që rrisin nivelet e serotoninës në tru, mund të shkaktojnë dridhje.

FDA ka miratuar pesë SSRI për trajtimin e depresionit: Citalopram, Escitalopram, Fluoxetine, Paroxetine dhe Sertraline. Disa s’kanë efekte anësore, e shumë efekte zhduken pas javëve të para, përveç dridhjeve, ilaçet shkaktojnë shqetësime, djersitje dhe dhimbje koke.

Dr. Chen thotë se antidepresivi triciklik amitriptilina shkakton të njëjtën reaksion. Antipsikotikët që përdoren për trajtimin e simptomave psikozike si halucinacionet, deluzionet dhe mendimi i çrregullt, shkaktojnë dridhje.

Litiumi, një stabilizues i humorit, është “i njohur për të shkaktuar ose përkeqësuar dridhjet, veçanërisht në nivelet e larta në gjak”.

Dr. David Osser, profesor i asociuar i psikiatrisë në Shkollën Mjekësore të Harvardit, thotë se dridhjet e shkaktuara janë “ të zakonshme dhe të padëshiruara nga pacientët”, dhe ankthi i përkeqëson ato. Për t’i zbutur sugjeron mbajtjen e nivelit të ulët të litiumit dhe reduktimin e ilaçeve tjera që shkaktojnë dridhje, si kafeina. Një tjetër shkaktar, sipas Dr. Chen, janë ilaçet për astmën, ilaçet e përshkruara për pacientët me astmë, si albuterol, salmeterol e arformoterol, shkaktojnë dridhje. Deri në 20% e njerëzve që marrin këto ilaçe zhvillojnë dridhje.

Dr. Chen përmbyll informacionin e tij duke renditur disa ilaçe të tjera që duhen pasur parasysh për shkaktimin e dridhjeve.

Ilaçet kundër krizave epileptike shkaktojnë dridhje se ndërveprojnë me sistemin nervor qendror, ilaçet antiaritmike që përdoren për trajtimin e rrahjeve të çrregullta të zemrës kanë ndikim të ngjashëm. Steroidet janë tjetër grup në listën e Dr. Chen që shkaktojnë dridhje.

Me prednizonin, një nga steroidet më të përshkruara në SHBA, disa nga efektet anësore që ndodhin, nëse përdoret në sasi të mëdha ose për periudha të gjata, përfshijnë ndjesi shpimi gjilpërash në fytyrë dhe gjymtyrë, ngërç të muskujve dhe dridhje të pakontrollueshme të duarve.

Mjeku përmend një shkaktar; Stimulantët. Kafeina, që konsumohet përmes çajit, kafesë, pijeve me gaz, shkakton dridhje të duarve nëse konsumohet në sasi të mëdha, veçanërisht te individët që janë të ndjeshëm ndaj efekteve stimuluese. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Ruani shëndetin e syve: Identifikimi dhe parandalimi i faktorëve të rrezikut

Published

on

Shëndeti i syve është aspekt i rëndësishëm i mirëqenies sonë, por shumë shpesh e injorojmë deri sa të shfaqen probleme.

Ka faktorë rreziku që ndikojnë në shëndetin e syve, përfshirë moshën, gjenetikën, ekspozimin ndaj dritës së diellit dhe përdorimin e dëmshëm të ekraneve për periudha të gjata. Është thelbësore të kuptojmë këta faktorë për të mbrojtur shëndetin vizual.

Mosha e gjenetika janë dy faktorë që ndikojnë në shëndetin e syve, ndryshimet që ndodhin me kalimin e moshës çojnë në sëmundje si katarakti e degjenerimi makular. Një histori familjare e sëmundjeve të syve rrit rrezikun e zhvillimit të këtyre kushteve.

Nëse keni anëtarë të familjes që vuajnë nga sëmundje të tilla, është e rëndësishme të bëni kontrolle të rregullta e të jeni të vetëdijshëm për shenjat e hershme të problemeve vizuale. Ekspozimi ndaj diellit është problem serioz, rrezatimi UV dëmton retinën e rrit mundësinë e zhvillimit të sëmundjeve si katarakti e degjenerimi makular. Përdorimi i syzeve me mbrojtje UV është mënyrë e thjeshtë për të mbrojtur sytë. Kjo veprimtari preventive është e rëndësishme verës, kur jemi në mjedise të hapura.

Përdorimi i ekraneve moderne, si telefonat e kompjuterët ka ndikim negativ. Përdorimi i vazhdueshëm i pajisjeve shkakton lodhje dhe tharje të syve e përkeqësim të shikimit. Ka rregull të njohur, që quhet 20-20-20: çdo 20 minuta, shikoni diçka në distancë 20 metra për 20 sekonda. Ky zakon ndihmon në lehtësimin e lodhjes së syve por si të kujdesemi për sytë?

Kontrolli i rregullt është thelbësor, vizitat te okulisti janë të rëndësishme për parandalim të problemit. Një kontroll i thjeshtë identifikon problemet e mundëson trajtim. Mbrojtja nga dielli është aspekt i rëndësishëm i kujdesit. Përdorni syze që filtrojnë rrezet UV. Jo vetëm që kjo i mbron sytë nga dëmtimi, por parandalon shfaqjen e rrudhave rreth syve.

Një dietë e pasur me vitamina është esenciale për sytë. Ushqimet që janë të pasura me vitaminë A, C dhe E, si karotat dhe domatet ndihmojnë në ruajtjen e syve.  Përveç kësaj, shmangia e duhanit është element thelbësor në ruajtjen e shëndetit të syve.

Pirja e duhanit rrit rrezikun e zhvillimit të degjenerimit makular dhe kataraktit. Nëse jeni duhanpirës, kërkoni ndihmë për të lënë duhanin; shëndeti juaj, duke përfshirë shëndetin e syve tuaj, do të përfitojë ndjeshëm. Përmes kujdesit të duhur dhe këndvështrim të përgjegjshëm ndaj stilit të jetesës, është e mundur të mbani sytë tuaj të shëndetshëm dhe të parandaloni probleme që shfaqen me kalimin e kohës.

Kujdesi për shëndetin e syve është investim në mirëqenien afatgjatë, nuk është kurrë vonë për të filluar të merremi seriozisht me këtë. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Personat me këtë grup gjaku nuk duhet të pinë kafe

Published

on

Ngrënia e disa ushqimeve bazuar në grupin tuaj të gjakut përmirësojë shëndetin dhe të ndihmojë në menaxhimin e peshës.

Koncepti i dietave sipas grupeve të gjakut u prezantua fillimisht nga dr. James L. D’Adamo. Djali i tij, dr. Peter J. D’Adamo, e popullarizoi këtë dietë në librin e tij “Eat Right 4 Your Type”.

Ai pretendon se grupe të ndryshme gjaku kanë evoluar në periudha të ndryshme në historinë tonë gjenetike dhe se grupi juaj i gjakut duhet të përcaktojë se çfarë hani dhe si ushtroheni, shkruan Healthline.

Cilat lëngje duhet të pini cilin grup gjaku?

Dietat e grupeve të gjakut janë sistem ushqimor që i kategorizon ushqimet si të dobishme, neutrale a të dëmshme. Ai bazohet në grupin e gjakut të personit dhe faktorë tjerë. Dieta ofron udhëzime për zgjedhjen e pijeve bazuar në grupin tuaj të gjakut.

Plazma përmban antitrupa anti-A dhe anti-B, por sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut nuk përmban antigjene A ose B. Meqenëse këto antigjene nuk janë të pranishme, një person i çdo grupi gjaku ABO mund ta marrë këtë grup gjaku.

Dietë për grupin e gjakut O

Theksi vihet te ushqimet me shumë proteina, kurse drithërat, bizelet dhe produktet e qumështit janë të kufizuara. Ai bazohet në idenë se njerëzit me grupin O kanë sistem tretës që përshtatet përproteinat shtazore.

Sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut përmban antigjen A, dhe plazma ka antitrupa anti-B. Antitrupi anti-B do të sulmonte qelizat e gjakut që përmbajnë antigjenin B. Dieta fokusohet në perime, fruta dhe drithëra, duke minimizuar mishin dhe produktet e qumështit. Ai bazohet në besimin se njerëzit me grupin A kanë sistem imunitar më të ndjeshëm dhe janë më të përshtatshëm për një dietë vegjetariane.

Lëngje frutash alkaline si koncentrati i holluar i lëngut të qershisë së zezë

Tretja e produkteve të qumështit thuhet se është e vështirë për njerëzit me grupin A të gjakut, por disa lloje të produkteve të qumështit mund të jenë të pranueshme, duke përfshirë:

Sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut përmban antigjen B, plazma ka antitrupa anti-A. Antitrupi anti-A sulmon qelizat e gjakut që përmbajnë antigjenin A. Dieta përfshin bilanc të mishit, perimeve, frutave, drithërave dhe produkteve të qumështit. Ai bazohet në idenë se njerëzit me grup B kanë sistem të fortë tretës e mund të hanë shumëllojshmëri ushqimesh.

Qelizat e kuqe përmbajnë antigjene A dhe B, plazma s’përmban antitrupa anti-A ose anti-B. Ata me grupin  AB marrin çdo lloj gjaku ABO.

Dieta përfshin një kombinim të ushqimeve nga dietat e grupit të gjakut A dhe B Dieta e grupit të gjakut AB bazohet në besimin se njerëzit me grup gjaku AB mund të përfitojnë nga të dyja dietat, sepse gjaku i tyre është një përzierje e të dy llojeve. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara