

Shëndeti
Ndikimi i orizit në trupin tuaj
Ngrënia e orizit mund të ketë efekte të ndryshme në shëndet.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiOrizi është një zgjedhje e sigurt kur bëhet fjalë për një pjatë anësore të pjatës kryesore. Shkon mirë me pothuajse çdo gjë dhe në varësi të specieve është i pasur me lëndë ushqyese të ndryshme.
Ngrënia e orizit mund të ketë efekte të ndryshme në shëndet.
1. Mund të shkaktojë inflamacion
Nëse e doni orizin, duhet të keni kujdes se çfarë lloji gatuani.
“Orizi i bardhë është një version i përpunuar mesatarisht i orizit kafe”, thotë dietologia Trista Best. “Ky proces bën që orizi i bardhë të konsiderohet një karbohidrat i thjeshtë. Kjo formë e karbohidrateve shpërbëhet shpejt dhe trupi e përdor menjëherë për energji. Nëse vëreni se jeni të fryrë ose keni ndonjë inflamacion, është e mundur që po hani shumë karbohidrate të rafinuara. Kjo sepse karbohidratet e rafinuara krijojnë një gjendje inflamatore në trup dhe bëjnë që trupi të ruajë më shumë ujë se zakonisht”, shton ai.
2. Ngop shpejt urinë
Nuk është çudi që orizi shkon mirë me shumë pjata. Falë strukturës së saj unike ushqyese, kjo drithëra mund t’ju bëjë të ndiheni të ngopur shpejt.
“Orizi është i pasur me fibra, të cilat mund t’ju ndihmojnë të ndiheni të ngopur dhe të kënaqur për më gjatë”, tha dietologia Meghan Sedivy. “Orizi i murrmë përmban më shumë fibra se orizi i bardhë, dhe kur e konsumoni, trupi juaj përdor fibra për të mbajtur sistemin tuaj të tretjes të funksionojë pa probleme”, shton ai.
3. Mund të shkaktojë një rritje të papritur të sheqerit në gjak
Nëse keni nevojë të monitoroni nivelet e glukozës në gjak, orari i duhur i porcioneve është jetik.
“Menjëherë pasi të keni ngrënë një pjesë të orizit, sheqeri në gjak do të rritet, por lloji i orizit varet nga sa rritet dhe sa shpejt”, thotë dietologia Megan Wong. “Sheqeri juaj në gjak do të rritet sepse orizi është një burim i karbohidrateve dhe të gjitha karbohidratet përfundimisht ndahen në sheqerna,” shton ajo.
“Në përgjithësi, orizi i bardhë me kokrra të shkurtra rrit sheqerin në gjak më së shumti dhe më shpejt, dhe kjo përfshin orizin e sushi, orizin Jasmine, oriz ngjitës dhe oriz Calrose,” vazhdon Wong. “Megjithatë, orizi me kokërr të gjatë – edhe nëse është i bardhë – është më i mirë për ruajtjen e sheqerit në gjak më të qëndrueshëm”, shpjegoi ajo.
Wong shpjegon gjithashtu se orizi përmban dy lloje të ndryshme karbohidratesh: amilozë dhe amilopektinë.
“Orizi me kokërr të gjatë përmban më shumë amilozë, e cila është më mirë në ruajtjen e strukturës sesa amilopektina”, thotë Wong. “Kjo do të thotë se çdo kokërr orizi është e paprekur dhe zgjat më shumë për përtypje dhe tretje, duke ngadalësuar të gjithë procesin e tretjes. “Orizi i murrmë me kokërr të gjatë është alternativa më e mirë kur bëhet fjalë për të ngrënë oriz pa rritje të sheqerit në gjak, sepse fibrat shtesë ndihmojnë në ngadalësimin e tretjes edhe më shumë”, tha ajo.
4. Ndikon në mënyrë të favorshme bakteret në tretje
Shpesh harrojmë të gjitha bakteret e mira që jetojnë në traktin tonë tretës, por orizi, për fat të mirë, ndihmon për t’u kujdesur për këto organizma mikroskopikë, edhe nëse harrojmë veten, transmeton Eat This.
“Nëse orizi ftohet pas gatimit, niseshteja bëhet rezistuese”, tha dietologia Lindsay Allen. “Trupi ynë nuk mund të thithë të gjithë niseshtenë dhe do të shkojë e patretur në zorrën e trashë ku ushqen bakteret tona të mira. Niseshteja rezistuese akoma rrit sheqerin në gjak, por shumë më ngadalë dhe gradualisht. Kjo do të thotë që ne qëndrojmë të ngopur më gjatë dhe nuk ka efekte anësore të rritjes dhe uljes së nivelit të sheqerit në gjak”, shton ajo.
Shtimi i uthullës në oriz ngadalëson më tej përthithjen. Shembulli perfekt i këtij kombinimi të orizit është orizi i sushit.
5. Mund të shkaktojë kapsllëk
Nëse hani vërtet oriz, mund të përballeni me një pasojë të papritur që nuk do ta lidhni kurrë me të.
Fibrat ndihmojnë zorrët të punojnë siç duhet, kështu që ngrënia e sasive të mëdha të drithërave me pak fibra, si orizi i bardhë, mund të çojë në kapsllëk.
6. Mund të shkaktojë shtim në peshë
Kur hani drithëra të përpunuara, kushtojini vëmendje sasisë, në mënyrë që të mos shtoni peshë të padëshiruar.
“Orizi i bardhë është aq i përpunuar sa nuk ka krunde dhe embrion”, thotë Lisa Richards. “Këta dy elementë që janë hequr përfshijnë shumë vitamina dhe lëndë ushqyese të rëndësishme, veçanërisht vitaminat E dhe B dhe fibrat. Kur konsumohet orizi i bardhë, trupi e përpunon atë më shpejt, duke çuar në një ndjenjë më të shkurtër të ngopjes dhe nevojën për të ngrënë më shpesh. Kjo përfundimisht çon në mbingrënie dhe shtim në peshë”, shton ajo.
Megjithatë, për të parandaluar që kjo të ndodhë, merrni parasysh madhësinë e porcioneve dhe shijoni ushqimin tuaj të preferuar pa pendim.
Shëndeti
Një substancë detare jep shpresë kundër kancerit të mushkërive
Published
20 hours agoon
August 6, 2025By
UBT News
Kanceri i mushkërive vazhdon të jetë një nga sëmundjet malinje më të zakonshme dhe vdekjeprurëse në mbarë botën.
Çdo vit, 44 831 raste të reja diagnostikohen vetëm në Itali, dhe afërsisht 12% janë kancer i mushkërive me qeliza të vogla, një formë agresive dhe me përparim të shpejtë të sëmundjes për të cilën opsionet e trajtimit kanë qenë prej kohësh të kufizuara.
Megjithatë, në vitet e fundit, përparimet në trajtimin e SCLC kanë hapur rrugë të reja.
Midis tyre është një përbërës sintetik detar, i nxjerrë nga invertebrori Ecteinascidia turbinata, i cili ka treguar rezultate premtuese në kombinim si një terapi mirëmbajtjeje e linjës së parë për pacientët me SCLC në fazë të gjerë, një nga kanceret më agresive me nevojën më të madhe të paplotësuar mjekësore.
Kohët e fundit, të dhënat e paraqitura në takimin vjetor të ASCO 2025 në Çikago, dhe të botuara njëkohësisht në “The Lancet”, nga studimi i fazës 3 IMforte treguan se përbërja sintetike detare, kur kombinohet me imunoterapi, uli rrezikun e përparimit të sëmundjes ose vdekjes me 46%, me një mbijetesë mesatare të përgjithshme prej 13,2 muajsh krahasuar me 10,6 muaj vetëm me imunoterapi.
“Kanceri i mushkërive me qeliza të vogla është një nga format më agresive dhe më të vështira për t’u trajtuar të kancerit të mushkërive. Në shumicën e rasteve, diagnoza ndodh kur sëmundja është tashmë e avancuar dhe opsionet e trajtimit në dispozicion janë të kufizuara”, komentoi Silvia Novello, drejtoreshë e Njësisë së Onkologjisë Mjekësore në spitalin “San Luigi” në Orbassano dhe profesoreshë e Onkologjisë Mjekësore në Universitetin e Torinos.
“Rezultatet e studimit IMforte përfaqësojnë zhvillime të rëndësishme: kombinimi i ri demonstroi përfitim të konsiderueshëm klinik, me mbijetesë të përgjithshme të përmirësuar dhe mbijetesë pa përparim”, shtoi ajo.
Shëndeti
Sytë e fryrë në mëngjes? Mund të jenë shumë më tepër se mungesë gjumi
Published
21 hours agoon
August 6, 2025By
UBT News
Ky shqetësim i zakonshëm estetik mund të sinjalizojë probleme serioze me veshkat – mësoni kur duhet të alarmoheni.
Është e zakonshme të zgjoheni në mëngjes me ndjesinë e fryrjes në fytyrë, veçanërisht rreth syve. Kjo ndodh rregullisht e zhduket brenda pak orësh.
Kapakët e fryrë të syve nuk janë pasojë e një nate me pak gjumë. Sytë e fryrë lidhen me një sërë faktorësh si gjenetika, konsumi i tepërt i kripës, dehidratimi, alergjitë sezonale apo pirja e duhanit. Edhe pozita e gjumit, si ajo me fytyrë poshtë ose në jastëk të ulët, ndikon në mbajtjen e lëngjeve në zonën përreth syve.
Por çfarë ndodh kur fryrja është e përhershme, përkeqësohet me kalimin e kohës, apo shoqërohet me simptoma të tjera trupore?
Në këto raste, ky ndryshim mund të jetë sinjal i një gjendjeje më serioze, siç është sëmundja kronike e veshkave, transmeton Telegrafi.
Sipas mjekes Clara Lawson, “Kur veshkat nuk funksionojnë siç duhet, aftësia e tyre për të filtruar proteinat dhe mbetjet metabolike zvogëlohet. Si pasojë, proteina që duhet të qëndrojë në qarkullimin e gjakut, kalon në urinë, duke shkaktuar një çekuilibër në nivelet e lëngjeve dhe mineraleve në trup.”
Kjo humbje e proteinave çon në mbajtje të lëngjeve, në zona me inde të buta si rreth syve dhe sinjalizon dëmtim të hershëm të funksionit të veshkave.
Kur të kërkoni ndihmë mjekësore?
Nëse vini re fryrje të përhershme ose të shpeshtë të syve, veçanërisht në mëngjes, të shoqëruar me lodhje, urinë me shkumë ose ndryshim të shpeshtësisë së urinimit, rekomandohet të bëni analiza laboratorike për funksionin e veshkave, si: kreatinina, urea, raporti albuminë/kreatininë në urinë dhe eGFR.
Shëndeti
Pesë suplemente që nuk kombinohen mirë me kafenë
Published
2 days agoon
August 5, 2025By
UBT News
Nëse nuk mund ta nisni ditën pa një filxhan kafe, nuk jeni vetëm. Por nëse merrni suplemente çdo mëngjes, është e rëndësishme të dini se kafeja ndikon në mënyrën si trupi i përthith.
Kafeina, polifenolët dhe efekti i tyre diuretik ndikojnë në përthithjen e disa vitaminave dhe mineraleve, ka shkruar Eating Well.
“Për shembull, përthithja e hekurit mund të ngadalësohet nga kafeina”, ka shpjeguar farmacisti Philip Ngo.
Ja 5 suplemente që nuk kombinohen mirë me kafen. Gjithashtu shpjegohet se si mund ta menaxhoni kohën për t’i marrë sa më me efekt.
Hekuri
Thelbësor për qarkullimin e oksigjenit në trup. Megjithatë, kafeja mund të ndikojë ndjeshëm në përthithjen e tij.
“Pirja e kafes me një suplement hekuri mund të ulë përthithjen me 54 për qind”, ka thënë farmacisti Bo Wang.
Kjo nuk ka të bëjë me kafeinën, por me acidin klorogjenik, një polifenol që gjendet te kafeja dhe çaji, ky përbërës pengon përthithjen e hekurit jo-hemik (që gjendet në bimë dhe suplemente). Suplementin me hekur merrni një orë para ose pas kafesë dhe ta shoqëroni me ushqime të pasura me vitaminë C, si limoni ose portokalli, që ndihmojnë përthithjen.
Vitamina D
Thelbësore për shëndetin e kockave dhe imunitetin, por nuk përthithet mirë në praninë e kafeinës.
“Kafeina mund të ulë ndjeshmërinë e receptorëve të vitaminës D, duke reduktuar nivelet e saj në gjak”, shpjegon farmacistja Elise Kim, Pharm.D.
Një studim i 2021 gjeti lidhje midis konsumit të lartë të kafeinës dhe niveleve më të ulëta të vitaminës D. Merreni vitaminën D të paktën një para ose pas kafesë dhe gjithmonë me ushqim që përmban yndyra të shëndetshme, që ndihmojnë përthithjen (si avokado apo arrat).
Vitaminat B
Janë të tretshme në ujë dhe ndihmojnë në energji dhe funksionimin nervor. Por trupi nuk i ruan për periudha të gjata dhe i nxjerr shpejt.
“Kafeina, për shkak të efektit diuretik, mund të rrisë humbjen e vitaminave B përmes urinës”, ka thënë Kim.
Kurse Wang ka shtuar se vitaminën B nuk duhet marrë me kafe ose çaj.
“Prisni të paktën një orë. Mund të merren edhe pa ushqim, por është më mirë pas një vakti”, ka thënë Wang.
Magnezi
Ky mineral ndihmon në gjumë, tensionin e gjakut e relaksimin muskulor. Por kafeina e rrit nxjerrjen nga trupi përmes urinës. Nëse merrni magnez në mbrëmje për të përmirësuar gjumin, shmangni kafen ose pijet me kafeinë pasdite vonë, sepse jo vetëm pengon gjumin, por edhe ul efektin e magnezit.
Kalciumi
Ndihmon në forcimin e eshtrave, por përthithja e tij ndikohet nga kafeja. “Kafeina mund të reduktojë përthithjen e kalciumit dhe të rrisë nxjerrjen e tij në urinë me 77 për qind”, tha Kim. Këshillohet të shtoni qumësht në kafe për të kompensuar humbjen e kalciumit e merrni suplementin një orë pas kafes.
Kafeja ndikon në mënyrën si trupi përthith disa vitamina e minerale, por me pak kujdes në kohëzgjatje, mund t’i përfitoni të dyja.
“Nëse i merrni herë pas here bashkë, mos u shqetësoni shumë, një pjesë e lëndëve ushqyese do përthithet gjithsesi”, ka siguruar Ngo.
Ai ka thënë se duhet bërë kujdes se suplementet duhet të merren kur janë të nevojshme.
“Suplemente duhen marrë vetëm kur ka nevojë. Për një person me dietë të balancuar dhe shëndet të mirë, ato nuk janë të nevojshme”, përfundoi ai.
Shëndeti
Gjatë verës ju bien më shumë flokë? Ja pse ndodh dhe si ta ndalni
Published
2 days agoon
August 5, 2025By
UBT News
Nuk është vetëm ndjenja juaj – temperaturat, dielli dhe klori ndikojnë në ciklin e flokëve, por me kujdesin e duhur, gjithçka kthehet në normalitet.
Nëse ju duket se flokët po ju bien më shumë, mos u shqetësoni, në shumicën e rasteve bëhet fjalë për një reagim natyral të trupit ndaj kushteve të jashtme.
Kur temperaturat rriten, flokët vuajnë. Rrezet dhe ekspozimi ndaj UV-ve i than dhe i dëmtob fijet, djersa e lagështia bllokojnë folikulat, duke shkaktuar irritime të kokës. Nëse kësaj i shtoni edhe kripën e detit, përfitoni kombinimin që e bën flokun më të dobët, më të brishtë dhe më të prirë për të rënë.
A është ky fenomen i lidhur me ndonjë proces natyror?
Shumë dermatologë dhe trichologë besojnë se ka edhe arsye evolutive: gjatë verës, flokët bëhen më të dendur për të mbrojtur kokën nga dielli. Por, kur vera përfundon, kjo “mburojë e përkohshme” nuk është e nevojshme e bie. Kjo është arsyeja pse njerëzit vërejnë rënie të shtuar të flokëve gjatë gushtit e shtatorit.
Lajm i mirë: kjo rënie sezonale e flokëve nuk është e përhershme
Ky proces quhet efluvium telogjen, një gjendje ku një numër më i madh i qimeve kalon njëkohësisht në fazën e pushimit. Flokët bien përkohësisht, por më pas rifillojnë ciklin e rritjes. Edhe pse mund të duket shqetësuese, nuk bëhet fjalë për humbje të përhershme në shumicën dërrmuese të rasteve.
Si të kujdeseni për flokët gjatë verës?
1. Hidratimi është themeli:
Pini mjaftueshëm ujë dhe kujdesuni që dieta juaj të jetë e pasur me vitamina (si biotina dhe B12), minerale (si zinku dhe hekuri) dhe yndyrna të shëndetshme.
2. Përdorni produkte ushqyese:
Aplikoni vajra natyralë si vaji i kokosit apo i arganit, si dhe maska ushqyese me gjalpë shea, për të rikthyer lagështinë dhe elasticitetin e humbur.
3. Zgjidhni shampo pa sulfate dhe aromë:
Shampot e buta ndihmojnë në shmangien e irritimit të lëkurës së kokës dhe ruajnë baraspeshën natyrale të yndyrës.
4. Kufizoni mjetet termike (piastra, tharëse, figaro):
Nëse i përdorni, sigurohuni të aplikoni gjithmonë mbrojtje nga nxehtësia, pasi temperaturat e larta e dëmtojnë strukturën e fijeve.
5. Një truk i thjeshtë por efektiv:
Lani flokët me ujë të pastër para dhe pas notit – kjo ndihmon në reduktimin e absorbimit të kripës apo klorit.
6. Masazhoni skalpin:
Përdorimi i një masazheri për kokën mund të ndihmojë jo vetëm në relaksim, por dhe në përmirësimin e qarkullimit të gjakut, duke forcuar rrënjët e flokëve.
Kur duhet të kërkoni ndihmën e mjekut?
Nëse rënia e flokëve zgjat më shumë se 2–3 muaj, shfaqen zona pa flokë, kruarje apo ndjeshmëri në lëkurën e kokës, është e rëndësishme të konsultoheni me një dermatolog. Vetëm një profesionist mund të përcaktojë shkakun dhe të rekomandojë trajtimin e duhur.
Përfundim
Rënia sezonale e flokëve gjatë verës është një proces natyral dhe i përkohshëm. Me kujdesin e duhur dhe pak durim, flokët tuaj do të rifillojnë të duken të shëndetshëm dhe të fortë me afrimin e vjeshtës.

Koreja e Jugut dhe SHBA-ja me stërvitje të përbashkëta ushtarake

“Fadil Vokrri” ndez dritat për Ballkanin sonte

Përditësohen të dhënat në pikat kufitare, 20 minuta pritje për të hyrë në Kosovë

Sot mbahet protestë gjithëpopullore kundër Gjykatës Speciale

Gjyqtari Laban nga i dënuar në Serbi, si gjyqtar në Kosovë

Gara për në Hënë: SHBA dëshiron reaktor nuklear përpara Kinës e Rusisë

Parashikimi i motit

Meta: WhatsApp fshin mbi 6.8 milionë llogari të lidhura me mashtrime

Al-Hilal shumë afër transferimit të Darwin Nunez
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit