Shtetet e Bashkuara do t’i propozojnë këtë javë Ukrainës një marrëveshje bilaterale që do të garantojë sigurinë e vendit, duke i ofruar një rol bashkëmenaxhues mbi burimet natyrore.

Sipas projekt-marrëveshjes së siguruar nga Euronews, drafti i dokumentit parashikon krijimin e një “Fondi të Investimeve të Rindërtimit”, të cilin SHBA do ta financojë dhe do ta bashkëmenaxhojë me Ukrainën. Ky fond do të synojë zhvillimin ekonomik të vendit duke përfshirë sektorët e burimeve minerale, naftës dhe gazit, si dhe infrastrukturën dhe portet, derisa të arrihet financimi i plotë i tij.

Fondi do të operojë gjatë periudhës së mbrojtjes dhe rindërtimit të Ukrainës, deri sa ekonomia e saj të arrijë nivelin e PBB-së së vitit 2021. Qeveria e Ukrainës pritet të kontribuojë me 50% të të ardhurave nga burimet në fond, pas zbritjes së shpenzimeve operative, ndërsa në rastin e territoreve të pushtuara nga Rusia, të cilat mund të çlirohen, ky kontribut rritet në 66%.

Kontributet e Ukrainës do të vazhdojnë “derisa të arrijnë shumën prej 500 miliardë dollarësh”, sipas dokumentit. Për më tepër, Ukraina do të detyrohet të japë fonde shtesë të barabarta me dyfishin e shumës që SHBA siguron pas hyrjes në fuqi të marrëveshjes.

Dokumenti thekson gjithashtu se SHBA “synon të sigurojë një angazhim financiar afatgjatë për zhvillimin e një Ukraine të qëndrueshme dhe ekonomikisht të prosperuar”.

Projekt-marrëveshja është hartuar më 21 shkurt 2025 dhe burime të Euroneës bëjnë të ditur se ajo pritet të miratohet e pandryshuar, më 26 shkurt. D

Marrëdhëniet mes Ukrainës dhe Shteteve të Bashkuara kanë shënuar një ftohje që pas rizgjedhjes së presidentit amerikan Donald Trump, i cili ka nisur negociata të drejtpërdrejta me autoritetet ruse për të ndaluar luftën, duke anashkaluar presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyy. Fundjavën e kaluar, Trump e quajti Zelenskyyn “një diktator”, gjë që shkaktoi reagime të ashpra nga liderët evropianë, përshirë kryeministrin britanik Keir Starmer dhe kancelarin në largim të Gjermanisë, Olaf Scholz.

Ndërkaq, mbështetja e BE-së për Ukrainën mbetet një prioritet për liderët evropianë. Presidenti i Këshillit Evropian, António Costa, ka thirrur një samit të jashtëzakonshëm të krerëve të shteteve të BE-së më 6 mars, për të diskutuar zhvillimet dhe mbrojtjen e Ukrainës.

Ndërkohë, të hënën Donald Trump deklaroi se presidenti rus Vladimir Putin do të pranonte vendosjen e trupave paqeruajtëse evropiane në Ukrainë si pjesë e një marrëveshjeje të mundshme për përfundimin e luftës. Ky koment u bë në fillim të takimit të Trump me presidentin francez Emmanuel Macron në Shtëpinë e Bardhë, në përkujtim të përvetë 3-vjetorit të pushtimit rus të Ukrainës.

Kostoja e përllogaritur e rimëkëmbjes së ekonomisë së Ukrainës pas pushtimit në shkallë të gjerë nga Rusia ka arritur në 524 miliardë dollarë, gati trefishi i prodhimit të saj të pritshëm të 2024-tës, kanë ardhur në përfundim Banka Botërore, Organizata e Kombeve të Bashkuara, Komisioni Evropian dhe Qeveria e Ukrainës.

Një studim i ri nga institucionet përfshiu të dhëna nga nisja e pushtimit rus, tre vjet më parë, deri më 31 dhjetor 2024, përfshin një rritje prej 70 për qind të dëmeve ndaj infrastrukturës energjetike të Ukrainës nga sulmet ruse.

Ai shfaqi një rritje prej mbi 7 për qind nga përllogaritja e fundit prej 486 miliardë dollarësh, një vit më parë, teksa banimi, transporti, energjia, tregtia dhe arsimi u cilësuan sektorët më të prekur, raporton Reuters.

Studimi vlerëson dëmin e drejtpërdrejtë fizik ndaj ndërtesave dhe infrastrukturës tjetër, ndikimin në jetën e njerëzve, dhe koston e “rindërtimit më të mirë”, thanë institucionet në një komunikatë të përbashkët për media.

Presidenti amerikan, Donald Trump, po bën përpjekje për t’i dhënë fund luftës përmes bisedimeve të ndara me Rusinë dhe Ukrainën, dhe u ka thënë gazetarëve, gjatë një takimi me presidentin francez, Emmanuel Macron, se një marrëveshje mund të arrihet brenda javësh.

“Vitin e kaluar, rimëkëmbja e Ukrainës ka vazhduar të rëndohet për shkak të sulmeve të vazhdueshme të Rusisë”, ka thënë kryeministri i Ukrainës, Denys Shmyhal.

Qeveria ukrainase ka ndarë 7.37 miliardë dollarë për të adresuar nevojat më me prioritet më 2025, me mbështetje nga donatorët, por vazhdon të ketë një boshllëk financimi prej gati 10 miliardë dollarësh, u tha në komunikatën e përbashkët të institucioneve.

Llogaritja e fundit, duke përdorur një metodologji universale për llogaritjen e dëmeve dhe nevojave, gjeti se dëmet e drejtpërdrejta nga sulmet ruse në Ukrainë janë rritur në 176 miliardë dollarë, nga 152 miliardë dollarë sa raportoheshin në shkurtin e 2024-tës.

Rreth 13 për qind e pasurive të banueshme të Ukrainës janë dëmtuar apo shkatërruar, duke prekur mbi 2.5 milionë familje.

Vendbanimet e Ukrainës që i pushtoi Rusia më 2024

Raporti përmendi një rritje prej 70 për qind të dëmeve në sektorin e energjisë që nga llogaritja e fundit, e bërë një vit më parë, përfshirë prodhimin dhe shpërndarjen e rrymës dhe të ngrohjes lokale.

Sektorit të banimit i nevojiten rreth 84 miliardë dollarë për rimëkëmbje, ndërsa atij të transportit gati 78 miliardë. Sektorit të energjisë dhe minierave i duhen rreth 68 miliardë, atij të tregtisë dhe industrisë mbi 64 miliardë, ndërsa sektorit të bujqësisë mbi 55 miliardë dollarë.

Vetëm kostoja e pastrimit dhe menaxhimit të rrënojave u vlerësua se kap vlerën e rreth 13 miliardë dollarëve, u tha në raport.

Një tërmet me magnitudë 5.3 ballë të shkallës Rihter ka goditur sot pranë brigjeve të Vankuverit, Kanada, sipas Institutit Sizmologjik Evropian-Mesdhetar.

Tërmeti ka ndodhur rreth 500 kilometra larg Vankuverit.

Epiqendra e tërmetit ishte në një thellësi prej dhjetë kilometrash.

Shtetet e Bashkuara u bashkuan me Rusinë për të votuar kundër një rezolute të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së që dënon luftën e Rusisë kundër Ukrainës të hënën, në ndryshim me politikat e mëparshme të SHBA-së.

Shtetet e Bashkuara votuan përsëri në të njëjtën mënyrë si Rusia më vonë të hënën për një rezolutë të Këshillit të Sigurimit të OKB-së të propozuar nga SHBA që nuk e quajti Kremlinin agresor ose nuk e pranonte integritetin territorial të Ukrainës. Rezoluta u miratua pa mbështetjen e pesë anëtarëve evropianë të Këshillit të Sigurimit.

Përafrimi tronditës i SHBA-së me Rusinë në Kombet e Bashkuara erdhi pasi administrata Trump ka ndjekur diskutimet me Moskën për përfundimin e luftës. Presidenti Donald Trump ka rritur retorikën e tij ndaj presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky. Partnerët evropianë kanë nxituar të përshtaten me ndryshimin në politikën amerikane dhe presidenti francez Emmanuel Macron u takua me Trump në Shtëpinë e Bardhë të hënën.

Rezoluta e Asamblesë së Përgjithshme të mbështetur nga evropianët u miratua me 93 vota pro. Ai vëren “me shqetësim pushtimi në shkallë të plotë të Ukrainës nga Federata Ruse ka vazhduar për tre vjet dhe vazhdon të ketë pasoja shkatërruese dhe afatgjata jo vetëm për Ukrainën, por edhe për rajonet e tjera dhe stabilitetin global” dhe “bëhet thirrje për një deeskalim, një ndërprerje të hershme të armiqësive dhe një zgjidhje paqësore të luftës kundër Ukrainës”.

Ai gjithashtu kërkon që Rusia “të tërheqë menjëherë, plotësisht dhe pa kushte të gjitha forcat e saj ushtarake nga territori i Ukrainës brenda kufijve të saj të njohur ndërkombëtarisht”.

SHBA-të kishin prezantuar një rezolutë rivale të Asamblesë së Përgjithshme , e cila nuk e quajti Rusinë agresore ose nuk pranonte integritetin territorial të Ukrainës.

SHBA kërkon një fund të shpejtë të konfliktit dhe më tej kërkon një paqe të qëndrueshme midis Ukrainës dhe Rusisë, gjithashtu vajton “humbjen tragjike të jetëve gjatë konfliktit Rusi-Ukrainë” dhe përsërit “qëllimi kryesor i Kombeve të Bashkuara, siç shprehet në Kartën e Kombeve të Bashkuara, është të ruajë paqen dhe sigurinë ndërkombëtare dhe të zgjidhë në mënyrë paqësore mosmarrëveshjet”.

SHBA prezantoi të njëjtën rezolutë në Këshillin e Sigurimit. Ajo kaloi me 10 vota pro, përfshirë nga Rusia, dhe pesë abstenime pasi përpjekjet evropiane për të shtyrë takimin dështuan. Amendamentet e propozuara për të forcuar gjuhën, të cilat iu shtuan rezolutës së Asamblesë së Përgjithshme të SHBA, nuk kaluan në Këshillin e Sigurimit për shkak të vetos nga Rusia.

Ambasadori rus në OKB Vasily Nebenzya vlerësoi rezolutën e shkurtër me tre paragrafë të SHBA si një pikënisje për përpjekjet e ardhshme drejt një zgjidhjeje paqësore.

“Teksti që kaluam nuk është një tekst ideal, por në thelb, është një përpjekje e parë për të pasur një produkt konstruktiv dhe të orientuar drejt së ardhmes nga Këshilli, i cili flet për rrugën drejt paqes, në vend që të hidhet në erë konflikti,” tha ai.

E ngarkuara me punë e SHBA-së Dorothy Shea e quajti miratimin e rezolutës veprimin e parë të Këshillit të Sigurimit “për të bërë thirrje me vendosmëri për t’i dhënë fund konfliktit”.

“Kjo rezolutë na vendos në rrugën drejt paqes. Është një hap i parë, por vendimtar, për të cilin të gjithë duhet të jemi krenarë tani, ne duhet ta përdorim atë për të ndërtuar një të ardhme paqësore për Ukrainën, Rusinë dhe komunitetin ndërkombëtar”, tha ajo pas votimit.

Megjithatë, homologët evropianë të Sheas kishin fjalë të forta në përgjigje të kalimit të tij.

“Nuk do të ketë paqe dhe siguri askund nëse agresionet shpërblehen dhe nëse ligji i xhunglës fiton”, tha ambasadori francez në OKB, Nicolas de Rivière.