Shëndeti

​Frika nga gjumi: Shkaku, simptomat dhe si ta trajtojmë këtë problem të pakëndshëm?

Published

on

Edhe pse për shumicën e njerëzve gjumi është një pushim nga puna e vështirë, një përqindje më e vogël nuk mund të flejë për shkak të frikës irracionale të këtij veprimi shumë të nevojshëm. Si rezultat, cilësia e jetës së tyre bie dhe ato rrezikojnë shëndet të rrezikshëm.

Somnifobia ose frika nga gjumi shkakton ankth dhe frikë ekstreme rreth mendimit për të shkuar në shtrat. Kjo njihet gjithashtu si hipnofobi dhe klinofobi. Njerëzit që vuajnë nga kjo fobi nuk mund të bien në gjumë, pa marrë parasysh sa janë të lodhur, duke çuar në marrje mendsh dhe të fikët.

Çrregullimet e gjumit mund të shkaktojnë disa shqetësime rreth gjumit. Përjetimi i shpeshtë i ëndrrave të këqija ose paralizës së gjumit gjithashtu kontribuojnë në shqetësimet e lidhura me gjumin.

Shkaqet e frikës nga gjumi

Ekspertët nuk janë të sigurt për shkakun e saktë të somnifobisë, por disa çrregullime të gjumit mund të luajnë një rol në zhvillimin e saj, duke përfshirë:

1. Paraliza e gjumit

Ky çrregullim i gjumit ndodh kur zgjoheni nga faza REM e gjumit me muskuj të paralizuar, duke e bërë të vështirë lëvizjen. Gjegjësisht, truri fik shumë sensorë të lëvizjes gjatë gjumit, dhe disa njerëz kanë frikë se sensorët e tyre nuk do të aktivizohen më.

2. Makthe

Ëndrrat e gjalla dhe të pakëndshme janë të zakonshme, por disa njerëz i përjetojnë ato pothuajse çdo natë dhe prandaj kanë frikë të bien në gjumë.

3. Ecja në gjumë

Gjatë ecjes në gjumë, një person nuk është i vetëdijshëm për mjedisin ose veten e tij, andaj rreziku i vetë-dëmtimit, rënies dhe shembjes së objekteve është shumë i lartë.

4. Frika nga vdekja

Kjo frikë është një nga më të zakonshmet në mesin e atyre që vuajnë nga somnifobia, pasi kanë frikë se do të vdesin në gjumë.

5. Trauma

Edhe ngjarje të pakëndshme të lidhura me gjumin mund të çojnë në somnifobia. Gjithashtu, ka më shumë të ngjarë të zhvilloni një fobi të caktuar nëse një anëtar i familjes tuaj të ngushtë gjithashtu vuan nga ndonjë fobi.

Simptomat

Në shumë raste, kjo fobi mund të rezultojë më pak nga frika e vetë gjumit dhe më shumë nga frika e asaj që mund të ndodhë gjatë gjumit. Somnifobia mund të shkaktojë një numër simptomash mendore dhe fizike si:

-një ndjenjë frike dhe ankthi kur mendoni të flini

-stresi rritet me afrimin e kohës së gjumit

-duke shmangur shkuarjen në shtrat

-sulme paniku

-lodhje kronike

-të përzier, të vjella, marramendje, djersitje e tepruar

-vështirësitë e kujtesës

-ndryshime të shpeshta të humorit

-te fëmijët që qajnë dhe rezistenca ndaj gjumit, dëshira që prindërit e tyre të mos i lënë kurrë vetëm

Trajtimi i frikës nga gjumi

Të jetosh me fobi është shumë e pakëndshme, por ato nuk kërkojnë trajtim. Por frika nga gjumi nuk është një prej tyre pasi mungesa e gjumit ka pasoja të rënda në shëndetin fizik dhe mendor. Trajtimi zakonisht varet nga shkaku themelor i somnifobisë.

Për shembull, nëse keni një çrregullim të gjumit, zgjidhja e këtij problemi mund të lehtësojë frikën tuaj nga gjumi. Por në shumicën e rasteve, terapia e ekspozimit është opsioni më efektiv i trajtimit. Është një terapi gjatë së cilës ju jeni të ekspozuar ndaj një objekti që shkakton frikë tek ju.

Terapia e ekspozimit mund të përfshijë diskutimin e frikës, përdorimin e teknikave të relaksimit ose duke parë fotot e njerëzve që flenë. Pasi t’i keni zotëruar të gjitha këto, mjeku do t’ju inkurajojë të bëni një gjumë të shkurtër – me një partner, prind ose mik të besuar, i cili është i pranishëm në shtëpi, në mënyrë që të mund të zgjoheni të sigurt.

Terapia njohëse e sjelljes gjithashtu mund të ndihmojë në kapërcimin e frikës nga gjumi. Ju do të mësoni të ‘sfidoni’ mendimet tuaja kur t’i përjetoni dhe t’i riformoni në mënyrë që të shkaktojnë më pak shqetësime.

Një qasje që një terapist mund t’ju rekomandojë është të kufizoni gjumin që përfshin të shkoni në shtrat dhe të ngriheni në një kohë të caktuar, pa marrë parasysh sa keni gjumë. Kjo metodë mund të ndihmojë trupin tuaj të zhvillojë modele më të mira gjumi.

Shëndeti

Shkencëtarët bëjnë paralajmërimin: Mos merrni Ozempic nëse planifikoni shtatzëni!

Published

on

Gratë që përdorin injeksione për humbje peshe duhet të përdorin kontracepsion dhe të presin deri në dy muaj pas ndalimit të ilaçit para se të tentojnë të mbeten shtatzënë.

Agjencia Rregullatore për Barnat dhe Produktet Shëndetësore (MHRA) ka lëshuar një paralajmërim në lidhje me përdorimin e barnave GLP-1, të cilat përdoren si për humbje peshe ashtu edhe për trajtimin e diabetit.

Ajo thotë se agonistët e receptorëve të peptidit-1 të ngjashëm me glukagonin (GLP-1 ose GLP-1 RAs) nuk duhet të merren gjatë shtatzënisë, gjatë përpjekjes për të mbetur shtatzënë apo gjatë gjidhënies.

Gratë që po përpiqen të mbeten shtatzënë janë paralajmëruar të ndalojnë përdorimin e ilaçit dy muaj përpara se të tentojnë për një shtatzëni, sipas Sky News.

Kjo për shkak se nuk ka të dhëna të mjaftueshme për sigurinë që të dihet nëse marrja e këtij ilaçi mund të dëmtojë fetusin.

MHRA ka thënë se ka marrë 40 raportime të lidhura me shtatzëni nga gratë që kanë përdorur injeksionin. U zbulua se Mounjaro ul efektivitetin e kontraceptivëve oralë tek gratë me mbipeshë. Kjo do të thotë se cilado që përdor këtë injeksion, duhet të përdorë gjithashtu kondom, veçanërisht gjatë katër javëve të para dhe pas çdo rritjeje të dozës.

Ministrja për Gratë dhe Barazinë, Bridget Phillipson, i tha gazetarit Matt Barbet të Sky Neës se është e rëndësishme që njerëzit të jenë plotësisht të informuar përpara se të përdorin injeksionet për humbje peshe.

“Kjo është fushë e re dhe në zhvillim, është e rëndësishme të jemi të përditësuar si për përfitimt dhe për rreziqet”, tha ajo.

Injeksionet për humbje peshe janë lidhur me një “bum shtatzënish”, pasi gra të ndryshme kanë raportuar online shtatzëni të papritura, pavarësisht përdorimit të kontraceptivëve – duke i quajtur ato “bebet Ozempic” apo “bebet Mounjaro”.

Të dhënat e MHRA tregojnë 26 raportime të lidhura me shtatzëni nga gratë që përdorin Mounjaro. Gratë nuk janë të detyruara të tregojnë në raport nëse shtatzënia ishte e padëshiruar, por njëra prej tyre e ka thënë shprehimisht këtë.

Ka pasur tetë raportime për gratë që përdorin Ozempic dhe Wegovy e nëntë tjera për Victoza ose Saxenda, ku një grua deklaroi se shtatzënia e saj ishte aksidentale. Dr Alison Cave, zyrtarja kryesore për sigurinë në MHRA, tha se këto “injeksione për dobësim” janë barna dhe nuk duhet të përdoren për qëllime estetike apo kozmetike.

“Nuk janë zgjidhje e shpejtë për të humbur peshë, nuk janë vlerësuar të sigurta kur përdoren në këtë mënyrë”, tha ajo.

Ajo u bëri thirrje pacientëve që të lexojnë fletëudhëzimin në paketim, ose të bisedojnë me një profesionist shëndetësor si pjesë e procesit të përshkrimit të barnës.

Continue Reading

Shëndeti

Çiklizmi ul rrezikun nga demenca

Published

on

Një ekip studiuesish nga fusha të ndryshme, gjeriatria, neurologjia, nutricionistë dhe specialistë të shëndetit publik, nga disa institucione në Kinë, së bashku me dy kolegë nga Australia, kanë gjetur se çiklizmi ofron përfitim të madh për të reduktuar rrezikun e zhvillimit të demencës.

Studiuesit kanë analizuar të dhëna mjekësore nga UK Biobank, duke ndjekur shëndetin e 479,723 personave me moshë mesatare rreth 56.5 vjeç, që ishin në gjendje të mirë shëndetësore e nuk kishin shenja të demencës në fillim të studimit.

Ata i ndoqën për 13 vjet për të parë sesi mënyrat e transportit lidhen me shfaqjen e demencës, rezultatet treguan se personat që përdornin biçikletën në baza të rregullta kishin rrezik dukshëm më të ulët për të zhvilluar demencë, krahasuar me ata që ecnin në këmbë, përdornin makinë ose transport publik.

“Udhëtimi kryesisht me biçikletë, ose në kombinim me mjete të tjera të transportit, ishte faktor i rëndësishëm për ruajtjen e volumit të hipokampusit”, thuhet në raportin e studimit, i cili është publikuar në JAMA Network Open.

Hipokampusi është pjesë e rëndësishme e trurit, e vendosur në pjesën e mesme të tij. Ai ka formën e nj kali deti të vogël (quhet “hipokampus”, nga fjala greke “hippos” që do të thotë kalë dhe “kampos”, që do të thotë det, kuptimi: kali i detit).

Kjo pjesë e trurit luan rol kryesor në formimin, organizimin dhe ruajtjen e kujtimeve të reja.

Ai ndihmon njerëzit të kuptojnë se ku ndodhen dhe si të lëvizin në hapësirë, pa hipokampus funksional, njerëzit nuk do të mund të mësojnë informacione të reja.

Çiklizmi mbron trurin

Pjesëmarrësit që përdornin biçikletën kishin volum më të madh të hipokampusit, zonë e trurit që lidhet me kujtesën dhe orientimin hapësinor. Volumi i madh i hipokampusit, do të thotë mbrojtje kundër rënies së aftësive njohëse.

Studiuesit shtuan se përfitimi ishte veçanërisht i lartë te personat që nuk bartin gjenin e njohur si APOE ε4, i cili lidhet me rrezik më të lartë për Alzheimer. Edhe te ata që e bartin këtë gjen, çiklizmi kishte ndikim, por më të kufizuar.

Pse çiklizmi bën diferencë?

Hulumtimet treguan se ushtrimet fizike dhe aktivitetet që përfshijnë orientim në hapësirë mund të ngadalësojnë fillimin e demencës. Çiklizmi bashkon të dyja: është aktivitet aerobik dhe kërkon vëmendje në orientim dhe lëvizje të koordinuara.

“Çiklizmi mund të jetë një nga mënyrat më të thjeshta dhe më efektive për të mbrojtur kujtesën dhe trurin nga demenca”, kanë theksuar studiuesit në raportin e tyre.

Continue Reading

Shëndeti

Këto janë mënyrat për të ulur stresin!

Published

on

Stresi është bërë pjesë e përditshmërisë moderne: nga mëngjeset e vrullshme e deri te orët e zgjatura në punë, nga trafiku i rënduar deri te ngarkesat emocionale.

Mes gjithë rëndesës fizike e mendore, ndezja e një cigareje dukej si arratisje e ëmbël për pak minuta, por në vetvete është rikthimi apo vazhdimi drejt një zakoni jo dhe të shëndetshëm. Me alternativa më të pastra dhe më të mira në dispozicion, është koha të rishohim idenë e “vetëm një cigareje” – veçanërisht për ata që tashmë përdorin pajisjet IQOS, por vazhdojnë t’i alternojnë të dyja produktet (Dual Usage) ndonjëherë thjesht për forcë të zakonit.

1. Lëviz, qoftë edhe për pak minuta

Aktiviteti fizik, edhe në formën e një shëtitjeje 10-minutëshe, ndihmon në lirimin e endorfinave që përmirësojnë humorin dhe reduktojnë stresin. Për shumë përdorues, veçanërisht ata që përdorin cigare në çaste tensioni, një dalje e shkurtër jashtë mund të zëvendësojë nevojën për duhan.

2. Krijo zakone të reja që të përshtaten

Shumë përdorues të dyfishtë janë të lidhur me ritet që lidhen me pirjen e duhanit. Kafeja e mëngjesit, pauza pas vakteve, apo çlodhja pas një dite të gjatë. Provoni të kaloni në alternativa më të mira, si IQOS.

3. Prano shkaktarët e stresit dhe përballu me to

Përdorimi i dyfishtë shpesh rikthehet në situata me ngarkesë emocionale: gjatë stresit në punë, në trafik apo pas një konflikti. Këto janë momente të parashikueshme. Në vend që të reagosh, përgatitu të përballesh me to.

4. Zëvendëso “nevojën” me “zgjedhjen”

Një nga arsyet pse përdoruesit e dyfishtë vazhdojnë të konsumojnë cigare është skepticizmi. Por kjo shpesh ndodh sepse nuk i kanë dhënë një shans të plotë.

5. Mësohu ta shpërblesh veten

Merr kohë për të festuar, për t’u çlodhur apo thjesht për të qëndruar vetëm, por kujdes! Këto momente na bëjnë të ndihemi sikur e meritojmë një cigare, por ajo që me të vërtetë meriton është një zgjidhje që përputhet me stilin tënd të jetës – pa tym, hi apo djegie.

Continue Reading

Shëndeti

Studimi: Ky çaj e parandalon sulmin në zemër

Published

on

Sulmi në zemër zakonisht ndodh kur furnizimi me gjak në zemër ndalet papritmas si pasojë e ndonjë bllokade.

Sipas studimeve, çaji i zi mund të ndihmojë në zvogëlimin e këtij sulmi.

Sipas të dhënave të publikuara në vitin 2012 në “Food & Function”, çaji i zi i zvogëlon rreziqet e sëmundjeve koronare të zemrës dhe të sulmit të trurit për 10 deri në 20 për qind.

Në vitin 2000, një prej studimeve më të mëdha mbi ndikimin e konsumimit të çajit në shëndetin e zemrës ishte publikuar në revistën “Arteriosclerosis, Thrombosis and Vascular Biology”.

Studimi kishte analizuar më shumë se 37,000 holandezë dhe kishte zbuluar se ata të cilët pinë çaj janë më pak të prirë të vdesin nga sëmundjet e zemrës. Në veçanti, çaji i zi ka shumë përfitime shëndetësore për zemrën.

Më 2012, një studim i publikuar në“Preventive Medicine” kishte zbuluar se konsumimi i tri gotave me çaj të zi për 12 javë shpie në reduktim të dukshëm të nivelit të antioksidantëve në sheqer të gjakut, që na mbrojnë nga stresi oksidativ.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, faktorët e rrezikut që mund të shpijnë në sulm të zemrës janë: konsumimi i alkoolit, pirja e duhanit, shtypja e lartë e gjakut, mbipesha, kolesteroli i lartë, glukoza e lartë në gjak, mungesa e aktivitetit.

Continue Reading

Të kërkuara