

Lajmet
Si ndikon trauma e fëmijërisë te të rriturit?
Nëse diçka e tmerrshme ju ka ndodhur në fëmijëri, ka katër mënyra se si mund t’ju ndryshojë.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiNdërkohë që jo të gjithë fëmijët që kanë përjetuar një përvojë traumatike e zhvillojnë domosdo këtë çrregullim, shumë do ta bëjnë këtë dhe rikuperimi është sfidues edhe për ata që kërkojnë trajtim.
Nëse diçka e tmerrshme ju ka ndodhur në fëmijëri, ka katër mënyra se si mund t’ju ndryshojë. Trauma e fëmijërisë është më e zakonshme sesa shumë prej nesh e kuptojnë. Sipas Rrjetit Kombëtar të ShBA për Stresin Traumatik të Fëmijëve, 78 për qind e fëmijëve raportuan më shumë se një përvojë traume para moshës pesëvjeçare.
Njëzet për qind e fëmijëve nën moshën 6-vjeç u trajtuan për përvoja traumatike, duke përfshirë abuzimin seksual, neglizhencën, ekspozimin ndaj dhunës në familje ose humbjen traumatike.
Sa të zakonshme janë përvojat traumatike të fëmijërisë?
Të rriturit që vuajnë nga trauma zhvillimore mund të zhvillojnë çrregullim kompleks të stresit post-traumatik ose ‘cPTSP’, i cili karakterizohet nga vështirësi në rregullimin emocional, ndërgjegjen dhe kujtesën, vetëperceptimin, perceptimet e shtrembëruara të autorëve, vështirësitë në marrëdhëniet me njerëzit e tjerë dhe efektet negative në kuptimi i jetës..
Edhe pse jo të gjithë fëmijët që kanë përjetuar abuzim e zhvillojnë këtë çrregullim, shumë do ta bëjnë këtë dhe rikuperimi është sfidues edhe për ata që kërkojnë trajtim.
Si ndikon trauma në formimin e identitetit?
Kur shikojmë se si trauma e fëmijërisë prek një person më vonë në jetë – formimi i identitetit është një pjesë e rëndësishme e zhvillimit normal dhe ndodh gjatë gjithë jetës – që nga lindja, përmes fëmijërisë dhe adoleshencës, deri në moshën madhore dhe pleqërie.
Identiteti, duke përfshirë ndjenjën e mirëqenies së dikujt, integrimin e emocioneve dhe intelektit, ndërgjegjësimin bazë të gjendjes emocionale, ndjenjën e sigurisë dhe koherencës si individ, madje edhe përvojën bazë se kush është në të vërtetë – dëmtohet nga trauma sepse mbijetesa ka përparësi mbi zhvillimi normal personal dhe përdor burime që normalisht ofrohen për zhvillim normal.
Trauma e hershme ndryshon rrugën e zhvillimit të trurit, sepse një mjedis i shënuar nga frika dhe neglizhenca, për shembull, shkakton rregullime të ndryshme të asambleve të trurit sesa një mjedis sigurie, mbrojtjeje dhe dashurie. Sa më shpejt të jetë dhimbja, aq më i thellë është efekti. Detyra e zhvillimit të identitetit në moshë madhore, e cila është mjaft sfiduese si për ata me një edukim të sigurt dhe normal, është veçanërisht e vështirë për ata që luftojnë me pasojat e traumës zhvillimore.
Për shkak të vonesave zhvillimore dhe pasojave traumatike të rritjes, të cilat shpesh përfshijnë abuzimin e substancave, çrregullimet e të ngrënit, depresionin, rritjen e rrezikut për shumë probleme shëndetësore, problemet e sjelljes dhe vështirësitë në marrëdhëniet personale dhe zhvillimin profesional, zhvillimi i identitetit ngec.
Njerëzit që përjetojnë një fëmijëri shumë të dhimbshme shpesh nuk mund të kujtojnë shumë nga edukimi i tyre. Ata shpesh nuk kanë një histori të qartë për veten e tyre si fëmijë, për adoleshencën, moshën e hershme të rritur dhe ndonjëherë për një periudhë të mëvonshme të jetës. Ky kuptim autobiografik mund të mungojë, të jetë i pazhvilluar, i rremë ose i thjeshtuar tepër. Shumë njerëz ndihen sikur dikush ua ka vjedhur fëmijërinë – dhe pa një ‘themeli’ të tillë (duke u rritur) – identiteti i një të rrituri është i kërcënuar.
Ata mund të përfundojnë lehtësisht pranë njerëzve të padisponueshëm emocionalisht, të dhunshëm ose narcisist, ose mund të përpiqen, për shembull, të shpëtojnë dhe të rregullojnë njerëzit me të cilët po takohen. Ata me vetëdije duan të gjejnë dikë që u jep atyre atë që ata intelektualisht e dinë se kanë nevojë dhe duan, por ndikimet e pavetëdijshme i çojnë në shtigje të padëshiruara të njohura.
Përndryshe, njerëzit me përvoja negative që përfshijnë marrëdhëniet intime mund të zgjedhin të shmangin intimitetin dhe të izolohen.
Sidomos kur trauma e fëmijërisë ka qenë një komponent përcaktues i marrëdhënieve kryesore – prindërit, vëllezërit e motrat dhe njerëzit e tjerë të rëndësishëm – çdo kujtim i atyre përvojave mund të çojë në emocione të dhimbshme dhe një arratisje nga vetja. Në raste ekstreme, mund të çojë në vetëshkatërrim.
Lidhja me veten, si me të tjerët, është një kujtesë e fuqishme e traumave të mëparshme, duke aktivizuar kujtime dhe emocione që shpesh janë shumë të vështira për t’u mbajtur. Vetëkujdesi është i ndërprerë. Një individ mund të mos jetë në gjendje të mendojë fare vetë dhe do të largohet nga çdo nxitje për ta bërë këtë. Një person shpesh e karakterizon veten si të neveritshëm dhe thelbësisht të keq, gjë që pasqyron një identitet të ngurtë traumatik.
Ata, për shembull, janë në gjendje të ndiejnë vetëm emocione të paqarta si zhgënjimi ose mërzia, ose mund të bllokojnë pakënaqësinë derisa zemërimi të shpërthejë.
Ata mund të adoptojnë një identitet tepër intelektual, duke u sjellë në mënyrë të vrazhdë ose të ngathët me të tjerët. Kjo çon në vështirësi në marrëdhëniet personale, pasi emocionet janë të nevojshme për intimitet dhe formësimin e zgjedhjeve të karrierës dhe shpesh kufizojnë përparimin. Riintegrimi i emocioneve, edhe pse shpërblyes dhe i nevojshëm për rritje, mund të jetë shumë sfidues, plot frikë dhe përvoja të vështira.
Zhvillimi i dhembshurisë dhe vetë durimit mund të jetë i vështirë, por i dobishëm.
Aktualitet
UBT International Smart Schools gati për të nisur një vit të ri shkollor – edhe pak ditë për regjistrime
Published
2 hours agoon
August 28, 2025By
Driton Iseni
UBT International Smart Schools janë në prag të fillimit të një viti të ri shkollor, i cili premton të sjellë mundësi të shumta për zhvillim akademik dhe personal për nxënësit.
Stafi pedagogjik ka përfunduar me sukses planifikimet dhe organizimin e leksioneve, duke përfshirë edhe risi në programe, të cilat janë përshtatur për të plotësuar nevojat e çdo nxënësi. Ambientet shkollore janë përgatitur për të ofruar kushte moderne mësimore, me laboratorë, bibliotekë dhe hapësira të pajisura me teknologjinë më të re.
Në këtë kuadër, Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, theksoi rëndësinë që ka fillimi i vitit shkollor për institucionin:
“UBT ka ndërtuar një sistem arsimor të integruar, që nga shkollat fillore e deri në nivelin universitar, për t’i ofruar gjeneratave të reja një edukim cilësor, bashkëkohor dhe të krahasueshëm me standardet më të larta ndërkombëtare. Ky vit shkollor do të jetë një mundësi e re për nxënësit tanë që të zhvillojnë njohuri, shkathtësi dhe aftësi që i përgatisin për të ardhmen”.
Në nivelet që nisin vitin e ri shkollor përfshihen:
Niveli i mesëm i ulët: Shkolla Fillore dhe e Mesme e Ulët UBT
Niveli i mesëm i lartë: Gjimnazi Natyror, Gjimnazi Gjuhësor, Shkolla e Mesme e Teknologjisë Informative dhe Elektroteknike, Asistent Dentar, Teknik të Optikës, Bashkëpunëtor Profesional i Infermierisë, Teknik i Farmacisë dhe Teknik i Laboratorit Mjekësor.
Drejtoresha e UBT International Smart Schools, Hajrije Devetaku – Gojani, nënvizoi përkushtimin e stafit për të krijuar një mjedis gjithëpërfshirës për nxënësit:
“Ne synojmë që çdo nxënës të ndihet i mbështetur dhe i motivuar. Përveç mësimit cilësor, ofrojmë aktivitete të shumta ekstrakurrikulare – nga sporti, arti e deri te klubet e veçanta – në mënyrë që të zhvillojmë talentet dhe aftësitë e tyre në mënyrë të plotë”.
Me përgatitjet e përfunduara dhe vetëm pak ditë deri në mbylljen e regjistrimeve, UBT International Smart Schools i fton të gjithë prindërit dhe nxënësit të bëhen pjesë e këtij rrugëtimi të ri akademik.
Aktualitet
Piloti kroat i KFOR-it dhe partnerja e tij nga Mitrovica arrestohen për spiunazh në favor të Listës Serbe
Published
3 hours agoon
August 28, 2025By
Driton Iseni
Një serbe nga Mitrovica, A. M., dhe partneri i saj, J. I., pilot në Forcat Ajrore të Kroacisë, janë arrestuar më 25 korrik në ishullin Vis, nën dyshimin për spiunazh në favor të Serbisë dhe Listës Serbe. Hetimi ndaj tyre është kryer nga policia kroate në bashkëpunim me Europolin.
Sipas burimeve të gazetës kroate Index, dyshohet se piloti kroat i ka siguruar partneres së tij informacione konfidenciale, të cilat ajo më pas i ka përcjellë tek Lista Serbe. Hetuesit po ashtu dyshojnë se informacionet përfshinin detaje mbi lëvizjet e trupave ndërkombëtare dhe të komunitetit serb në veri të Kosovës që nga fundi i vitit 2022, si dhe të dhëna të ndjeshme lidhur me komunën e Zubin Potokut.
Çifti akuzohet gjithashtu për shkëmbim informacionesh lidhur me transferimin e ish-policit të Kosovës, Dejan Pantiq, i arrestuar në dhjetor 2022 për sulme ndaj zyrave të Komisionit Qendror Zgjedhor në Mitrovicën e Veriut.
A. M., e cila ka punuar më parë për kompani private në Serbi dhe si reportere nga Mitrovica, dyshohet të ketë vepruar si ndërmjetëse në përcjelljen e informacionit tek Lista Serbe. Partneri i saj, J. I., ka shërbyer si pilot helikopteri edhe në misionin e KFOR-it në Kosovë dhe dyshohet se ka zbuluar informacion të klasifikuar lidhur me lëvizjet e trupave ndërkombëtare dhe të komunitetit serb në veri.
Gjykata e Qarkut e Splitit ka vendosur nga një muaj paraburgim për pilotin kroat dhe të dashurën e tij, serbe nga Kosova të cilët akuzohen për spiunazh. Hetuesit kanë siguruar komunikime të shumta në telefonat e tyre që dyshojnë se lidhen me aktivitetet e spiunazhit dhe i kanë bashkëngjitur si prova në hetim.
Reagime politike në Kroaci
Rasti ka tronditur opinionin kroat dhe ka ngjallur shqetësime për sigurinë kombëtare. Kryetari i Komisionit Parlamentar për Mbrojtjen, Arsen Bauk, në mediumin kroat RTL, e cilësoi këtë si “një problem serioz sigurie” duke shtuar se hetimi do të tregojë përmasat e plota të rastit.
Ndërkohë, Sandra Bençiç, anëtare e Komisionit për Siguri Kombëtare, theksoi për mediumin Novu TV, se ky rast do të trajtohet patjetër nga institucioni që ajo përfaqëson:
“Po flasim për akuza shumë të rënda. Në këto kohë, pavarësisht ndasive politike, të gjithë kemi një qëllim të përbashkët: sigurinë e qytetarëve tanë, të vendit dhe të misioneve ku marrim pjesë”.
Aktualitet
Studentët e Muzikës në UBT dhe profesori Blerim Emerllahu marrin pjesë në edicionin e 9-të të Festivalit të Klarinetës në Poloni
Published
3 hours agoon
August 28, 2025By
Driton Iseni
Tre studentë të Fakultetit Muzika Moderne, Prodhimi Digjital dhe Menaxhmenti në UBT, Leona Ferati, Rinor Hasimi dhe Sunaj Qerimi, se bashku me profesorin Blerim Emërllahu, patën mundësinë të përfaqësojnë Kosovën në edicionin e 9-të të Festivalit Ndërkombëtar të Klarinetës, në Rubnej të Polonisë, një nga aktivitetet më të rëndësishme në skenën evropiane të muzikës klasike.
Gjatë festivalit, studentët ndoqën ligjërata të nivelit të lartë nga profesorë dhe artistë të njohur ndërkombëtarisht, bashkëpunuan me solistë të famshëm dhe interpretuan në koncertet kryesore së bashku me studentë nga e gjithë Evropa. Kjo përvojë u ofroi mundësinë të thellojnë njohuritë teknike, të rrisin aftësitë interpretative dhe të krijojnë kontakte profesionale me artistë ndërkombëtarë.
Në këtë edicion mori pjesë edhe Prof. Blerim Emerllahu si solist dhe ligjërues, duke ofruar mbështetje dhe mentorim për studentët gjatë aktiviteteve të festivalit.
Ky përfaqësim i studentëve tregon qartë se UBT vazhdon të promovojë talentin dhe ekselencën artistike në arenën ndërkombëtare, duke kontribuar në zhvillimin profesional të studentëve dhe rritjen e prezencës së universitetit në evente prestigjioze kulturore.
Aktualitet
Turqia merr sërish komandën e KFOR-it
Published
3 hours agoon
August 28, 2025By
UBT News
Ministria e Mbrojtjes e Turqisë ka njoftuar se vendi do të marrë përsëri komandën e misionit paqeruajtës të NATO-s në Kosovë (KFOR) në tetor 2025, për një mandat njëvjeçar. Ky do të jetë rikthimi i komandës turke pas drejtimit të suksesshëm të forcave gjatë periudhës 2023–2024, raporton TurkiyeToday.
Zëdhënësi i Ministrisë së Mbrojtjes, kontradmirali Zeki Akturk, konfirmoi se Turqia do të udhëheqë sërish misionin ndërkombëtar, duke theksuar angazhimin e Ankarasë për sigurinë dhe stabilitetin në rajonin euroatlantik.
“Vendi ynë, i cili ka dhënë kontribute të rëndësishme dhe vendimtare për sigurinë e NATO-s dhe rajonit euroatlantik, do të vazhdojë ta bëjë këtë edhe në të ardhmen”, deklaroi Akturk. “Detyra do të përmbushet në mënyrë neutrale dhe transparente, në përputhje me rezolutat e NATO-s dhe Kombeve të Bashkuara.”
Që nga themelimi i KFOR-it më 12 qershor 1999, në bazë të një rezolute të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, Turqia ka qenë një ndër kontribuesit e pandërprerë me trupa në këtë mision. Aktualisht, KFOR përbëhet nga rreth 4,500 trupa nga 29 vende anëtare dhe joanëtare të NATO-s.
Një moment i rëndësishëm për sigurinë në Kosovë ishte në qershor 2023, kur ushtarët turq morën masa sigurie në rajonin e Zubin Potokut, në veri të Kosovës, me kërkesë të KFOR-it, për të ndihmuar në ruajtjen e qetësisë në zonë.
Udhëheqja e përsëritur e KFOR-it nga Turqia vjen në një kohë të ndjeshme për rajonin e Ballkanit Perëndimor. Që nga shpallja e njëanshme e pavarësisë së Kosovës në vitin 2008, Turqia ka mbështetur vazhdimisht përpjekjet për paqe dhe ka luajtur rolin e ndërmjetësit në raportet Kosovë–Serbi.
Pas pushtimit rus të Ukrainës në vitin 2022, pasiguritë në Ballkan janë thelluar, duke i dhënë më shumë peshë rolit të Turqisë si faktor stabiliteti. Komanda turke e KFOR-it në vitet 2023–2024 u vlerësua për ndikimin e saj në uljen e tensioneve në veri të Kosovës, dhe rikthimi në krye të misionit në 2025 shihet si vazhdimësi e këtij angazhimi stabilizues.
Zëdhënësi Akturk gjithashtu bëri të ditur se për herë të parë në historinë e NATO-s, një gjeneral turk është emëruar si Drejtor i Bashkëpunimit për Siguri në Komandën Ushtarake Ndërkombëtare të NATO-s në Bruksel një tjetër tregues i rolit në rritje të Turqisë në sigurinë e aleancës.
Në raportet e fundit strategjike, Turqia përmendet si një shtyllë kyçe e NATO-s. Vizita e paralajmëruar e Kancelarit gjerman Friedrich Merz në Ankara dhe deklaratat e zyrtarëve amerikanë që vlerësojnë kontributin e Turqisë në sigurinë euroatlantike, janë tregues të rëndësisë së saj në arkitekturën e mbrojtjes kolektive të Aleancës.

UBT International Smart Schools gati për të nisur një vit të ri shkollor – edhe pak ditë për regjistrime

Piloti kroat i KFOR-it dhe partnerja e tij nga Mitrovica arrestohen për spiunazh në favor të Listës Serbe

Studentët e Muzikës në UBT dhe profesori Blerim Emerllahu marrin pjesë në edicionin e 9-të të Festivalit të Klarinetës në Poloni

Londinezët ofrojnë 50 milionë euro për mesfushorin, ndërsa katalanasit kërkojnë 60

Turqia merr sërish komandën e KFOR-it

Raporti 24 orësh nga Policia e Kosovës

Qytet japonez propozon kufizimin e kohës para ekranit në dy orë jashtë punës dhe shkollës

UBT – Pionier i Mekatronikës në rajon: Masteri që siguron aftësi dhe punësim

AirPods Pro 3 mund të prezantohen këtë vjeshtë me sensor për rrahjet e zemrës
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA